تخصص جراحی لثه (پریودانتیکس)
تخصص جراحی لثه یا پریودانتیکس یکى از تخصص های دندانپزشکى است که به تشخیص، درمان و پیشگیرى از بیماری هاى لثه می‌پردازد. متخصص جراحی لثه یا پریودنتیست، پس از اتمام دوره عمومى دندانپزشکى، سه سال در زمینه بیماری هاى لثه و ایمپلنت آموزش تخصصى می‌بیند.
بیماری های شایع لثه کدامند؟
یکى از شایعترین بیماری هاى لثه، التهاب لثه ناشى از جرم و پلاک دندانى می‌باشد. تجمع جرم و پلاک اطراف دندان و رسوب باکتری هاى بیماری زا سبب تغییراتى در ساختار لثه هاى اطراف دندان شده که به صورت اولیه (ژنژویت) یا تخریب شدیدتر ساختارهاى احاطه کننده دندان (پریودنتیت) است.
این افراد از خونریزى لثه به ویژه هنگام مسواک زدن و غذاخوردن، تورم و درد لثه، تحلیل استخوان اطراف دندان، تحلیل لثه، حساسیت دندان و در مراحل پیشرفته تر لقى دندان رنج میبرند.
متخصص لثه با طیفى از درمان هاى غیرجراحى و جراحى تا حد ممکن بافت هاى آسیب دیده را بازسازى کرده و مانع از پیشرفت بیمارى می‌شود.
همچنین این بیماران باید به صورت منظم طبق توصیه دندانپزشک متخصص لثه جهت جرم گیرى دوره اى و بررسى سلامت لثه، مراجعه داشته باشند.
بیماری هاى سیستمیک مثل دیابت و سیگار نیز از سایر عواملى هستند که در پیشرفت بیمارى پریودنتال موثرند.
این افراد نیز باید به صورت مرتب تحت نظر و مراقبت متخصص جراحی لثه باشند.
چه زمانی به متخصص جراحی لثه مراجعه کنیم؟
متاسفانه بسیارى از بیماران مبتلا به پریودنتیت به دلیل نداشتن درد و ناراحتى در مراحل اولیه التهاب لثه، از بیمارى خود مطلع نیستند و زمانى براى درمان مراجعه می‌کنند که بسیارى از دندان هاى آنها قابل نگهدارى نیست یا از دست رفته اند.
این امر تاکیدى دیگر است بر اهمیت بررسى دوره اى لثه ها و سلامت بافت هاى اطراف دندان توسط متخصص لثه.
انواع مختلف جراحی لثه و ایمپلنت های دندانی
ایمپلنت دندانى یکى از درمان هاى پرطرفدار امروزه دندانپزشکى می‌باشد که به دلیل عدم آسیب به دندان هاى مجاور جهت بازسازى دندان کشیده شده، درمان بسیار مناسبى است.
همچنین در این درمان استخوان اطراف دندان کشیده شده، تحلیل نرفته و حفظ می‌گردد. بنابراین ظاهر زیباترى نسبت به بریج هاى دندانى دارد. در این درمان یک پیچ تیتانیومى در استخوان فک قرار گرفته و روکش به شکل دندان از دست رفته روى آن قرار می‌گیرد.
سلامت ایمپلنت تا حد زیادى به سلامت لثه احاطه کننده آن وابسته است. بنابراین متخصص لثه در طول دوره تخصصى خود، جهت پیشگیرى و درمان بیماری هاى التهابى لثه اطراف ایمپلنت هم آموزش می‌بیند.
یکى از شکایت هاى اصلى بیماران ایمپلنت به ویژه در دندان هاى قدامى، دیده شدن فلز از وراى لثه یا شکل بلند و برجسته روکش ایمپلنت و ظاهر نازیباى آن است که به دلیل عدم دقت به کیفیت و موقعیت بافت لثه اى توسط دندانپزشک پیش می‌آید و درمان آن در بعضى موارد خارج کردن ایمپلنت می‌باشد.
امروزه درمان ایمپلنت به شکل گسترده اى در جامعه انجام می‌گردد و متأسفانه در بعضى موارد، به انتخاب بیمار مناسب براى این درمان و عواقب درمان بدون در نظر گرفتن بعضى ملاحظات توجه کافى نمیشود.
نتیجه این امر، شکست ایمپلنت هاى زیادى در آینده خواهد بود که علت آن ناآگاهى یا بى توجهى درمانگر در انجام درمان و عدم ارائه آموزش کافى به بیمار جهت نگهدارى و رعایت بهداشت و مراجعات سالانه جهت بررسى شرایط است.
در بعضى افراد جراحى ایمپلنت نیاز به جراحى هاى مکمل نظیر بازسازى استخوان تحلیل رفته و بالا بردن کف سینوس (سینوس لیفت) و بازسازى بافت نرم تحلیل رفته دارد. این جراحى ها نیز از درمان هایى هستند که متخصصین لثه در انجام آن ها آموزش کسب کرده و تبحر پیدا کرده اند.
جراحی های پلاستیک و زیبایی لثه
دسته دیگر از جراحی هاى لثه، جراحى هاى پلاستیک و زیبایى لثه می‌باشد که در افرادى انجام می‌شود که تحلیل لثه دارند یا به دلیل ساختار لثه اى کم حجم و نازک آسیب پذیرى زیادى در مقابل تحلیل لثه دارند.
تحلیل لثه سبب ظاهر نازیبا، حساسیت دندان در برابر تحریکات حرارتى، پوسیدگى روى سطوح ریشه اى و دشوارى در مسواک زدن ناحیه و درد می‌شود.
متخصص لثه با انجام پیوند لثه و جراحى هاى دیگر با بازسازى و تقویت لثه این آسیب ها را برطرف کرده و زیبایى و طول عمر دندان را ارتقا می‌بخشد.
جراحی لثه و درمان ضایعات دهانی ناشی از بیماری ها
از دیگر مواردى که بیماران به متخصص لثه ارجاع می‌شوند درمان ضایعات دهانى ناشى از بیماری ها می‌باشد.
بسیارى از بیماری هاى سیستمیک تظاهراتى در دهان دارند که ممکن است به صورت سوزش، تورم، پوسته پوسته شدن، زخم، تغییر رنگ و… در لثه دیده شوند.
در این موارد، تشخیص صحیح و افتراق این بیمارى از التهاب لثه ناشى از جرم و پلاک بسیار مهم می‌باشد که توسط متخصص لثه صورت می‌گیرد.
همچنین نمونه گیرى و درمان ضایعات لثه اى نظیر کیست ها و توده هاى بافت نرم لثه و اطراف دندان به شکلى که حداقل آسیب به ساختارهاى نگهدارنده دندان وارد شود جزو درمان هاى جراحى لثه می‌باشد.
در بیمارانى که کاندید روکش دندانى می‌باشند در بعضى موارد قبل از قالب گیرى روکش نیاز به جراحى افزایش طول تاج می‌باشد.
این جراحى جهت ساخت روکش ماندگارتر و حفظ سلامت لثه اى و عدم ایجاد درد و ناراحتى براى بیمار پس از قراردادن روکش در دهان بیمار صورت می‌گیرد.
جراحى افزایش طول تاج در ناحیه دندان هاى قدامى به منظور زیبایى لیفت لثه یا افزایش طول تاج، استتیک نامیده می‌شود. در بعضى بیماران هنگام لبخند زدن به دلیل کوتاهى طول تاج دندانها حجم زیادى از بافت لثه اى دیده می‌شود که نازیبا می‌باشد.
در این افراد متخصص لثه با شناختى که از آناتومى ساختار لثه دارد با افزایش طول تاج دندان ها، لبخند فرد را زیباتر می‌کند. ماندگارى این درمان و قرینگى لثه در دو سمت نیاز به دقت و تسلط به درمان دارد.
نویسنده: دکتر آناهیتا نوروزی فرد – دندانپزشک و متخصص جراحی لثه
پرسش و پاسخ
مطلب مفیدی بود ممنون