یکی از بدترین دردهای موجود ،دندان درد است. زمانی که دندان شما درد می‌کند درد آن به قدری شدت می‌یابد که به سمت سر و گردن شما هم کشیده می‌شود. به همین دلیل بهتر است در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنید. زمانی که برای دندان دردی که دارید به دندانپزشک مراجعه می‌کنید تا زمانی که عفونت و التهاب آن فروکش نکند پزشک نمی‌تواند هیچگونه کاری روی دندان شما انجام دهد. با تجویز دارو ابتدا التهابات آن را از بین می‌برد سپس نسبت به درمان و ترمیم آن اقدام می‌کند. بهتر است برای جلوگیری از خراب شدن دندان‌هایتان و دندان درد سالی دو تا سه مرتبه به دندانپزشک مراجعه کنید.
در این مقاله ما قصد داریم تا شما را با دندان درد و درمان آن بشتر آشنا کنیم. پس تا انتهای مقاله ما را همراهی کنید.
فهرست مطالب
درمان خانگی عفونت دندان
یک لحظه فکر کنید که دندان شما آبسه کرده است و دسترسی به دکتر و داروخانه ندارید، چطور عفونت دندان خود را درمان می‌کنید؟ آیا می‌توانید از روش‌های خانگی برای درمان عفونت دندان خود استفاده کنید؟
در طب سنتی راه و روش‌های مختلفی برای درمان خانگی عفونت دندان پیشنهاد شده و از دیرباز تاکنون مورد استفاده قرار گرفته است. استفاده از این راه و روش‌های سنتی و طبیعی شاید بتواند آسیب و ضرر کمتری به بدن وارد کند. در ادامه با این روش‌ها بیشتر آشنا خواهید شد:
-
درمان عفونت با سیر
سیر خواص درمانی و خوراکی بسیار بالایی دارد. یک انسان بالغ می‌تواند در طول روز چهار حبه سیر مصرف کند. استفاده از سیر به هر نحوی(سیر خام، سیر شور، سیر ترش و…) خواص درمانی خود را دارد. به دلیل داشتن آنتی بیوتیک بالا، می‌تواند یک ضدعفونی کننده بسیار قوی باشد. با آلیسین موجود در خود می‌تواند با باکتری‌ها و عوامل بیماری از مقابله کند. برای این کار می‌توانید سیر را نصف کنید و به مدت یک دقیقه آن را روی دندان خود قرار دهید. این کار را در طول روز چند بار تکرار کنید تا عفونت موجود در دهان و دندان شما از بین برود.
-
درمان عفونت با عسل
باکتری‌ها برای رشد کردن و زنده ماندن نیاز به عسل دارند، عسل با وجود اینکه شیرین است اما در کمال ناباوری می‌تواند موجب از بین بردن باکتری‌های موجود در دهان شود. استفاده از عسل می‌تواند رشد باکتری‌ها و میزان اسید آن‌ها را کاهش دهد. برای استفاده از آن بهتر است دو قاشق عسل، یک قاشق دارچین و آب گرم را با هم ترکیب کنید و به مدت دو دقیقه در دهان خود آن را بچرخانید. این کار را برای مدت چند روز تکرار کنید تا نتیجه مثبتی داشته باشد.
-
درمان عفونت با زنجبیل
یکی از مرسوم‌ترین راه‌ها برای کاهش عفونت دندان و لثه‌ها استفاده از زنجبیل است. حال این زنجبیل می‌تواند به صورت دمنوش باشد یا می‌توانید آن را به صورت تیکه‌ای روی دندان خود قرار دهید. به مدت ۱۰ روز از زنجبیل استفاده کنید، بعد از گذشت ۱۰ روز عفونت دندان شما کامل از بین خواهد رفت. یکی از موثرترین راه‌هیا درمان عفونت دهان و دندان جویدن زنجبیل تازه است اما، به دلیل طعم تند و تیزی که دارد بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند از دمنوش آن استفاده کنند.
-
درمان عفونت با کمپرس سرد
استفاده از کمپرس سرد علاوه بر اینکه میزان درد و التهابات موجود را کاهش می‌دهد، می‌تواند موجب کاهش پوسیدگی دندان شود. برای استفاده از آن کافیست مقداری یخ را بردارید و داخل یک پلاستیک قرار دهید. آن را روی پوست خود در محدوده دندانی که درد می‌کند قرار دهید، بعد از جدود ۱۰ دقیقه متوجه خواهید شد که میزان التهاب و درد دندان کاهش پیدا کرده است.
-
درمان عفونت با نمک
نمک از قدیم‌الیام به عنوان یک کاهش دهنده التهابات شناخته شده است و خواص ضدعفونی کننده بسیار بالای دارد. برای از بین بردن عفونت موجود در دهان ابتدا نمک را با مقداری آب گرم ترکیب می‌کنند سپس به مدت دو دقیقه در دهان آن را می‌چرخانند تا علاوه بر ضدعفونی کردن محیط دهان، موجب کاهش پوسیدگی دندان شود. استفاده از آب نمک می‌تواند باکتری‌های موجود در دهان و روی دندان را از بین ببرد.
-
درمان عفونت با جوش شیرین
جوش شیرین پودری است که علاوه بر اینکه در همه‌ی آشپزخانه‌ها پیدا می‌شود، بسیار مقرون به صرفه است. این پودر خواص ضدباکتری دارد و از بین برنده پلاک دهان است. برای استفاده از آن می‌توانید یک قاشق جوش شیرین را به همراه یک قاشق نمک و یک لیوان آب گرم آن را ترکیب کنید. سپس برای چند دقیقه آن را در دهان بچرخانید. این کار را در طول روز چندبار تکرار کنید تا عفونت موجود در دهانتان از بین برود.
-
درمان عفونت با چای شنبلیله
در طب سنتی شنبلیله خواص ضدالتهاب و ضدعفونی دارد. از شنبلیله برای از بین بردن زخم‌ها و یک تسکین دهنده قوی استفاده می‌کنند. برای این کار یک قاشق شنبلیله را گرم کرده و با کمک یک دستمال روی دندان قرار دهید. با تکرار روزی سه بار می‌توانید عفونت دندان خود را کاهش دهید.
راه‌های درمان دندان درد
اگر دچار دندان درد شدید بهترین راه آن است که به دندانپزشکی مراجعه کنید. در صورتی که در دسترس شما نبود با روش‌های خانگی از درد و التهاب آن جلوگیری کنید و در اسرع وقت به دندان پزشک مراجعه کنید.
در چه مواقعی باید فورا به دندانپزشک مراجعه کرد؟
معمولا در مواقعی که علائمی چون درد سینه، سابقه بیماری قلبی، ضایعات پوستی و تورم در داخل دهان را داشتید بهتر است به دندانپزشک مراجعه کنید. معمولا پزشکان پیشنهاد می‌کنند که در صورت داشتن هرگنه از علائم زیر به دندانپزشک استفاده کنند:
- خونریزی لثه و عدم توانایی در خوردن غذا: بسیاری از افرادی که دیابت دارند و داروهایی چون کورتون مصرف می‌کنند، سیستم ایمنی بسیار ضعیفی دارند. این دسته از افراد در صورت خونریزی لثه باید سریعا به دندانپزشک مراجعه کنند. در واقع همین خونریزی خود می‌تواند دلیلی برای عفونت لثه و آبسه دندان باشد.
- دندان درد به همراه سر درد و درد قفسه سینه: در برخی از مواقع علت دندان درد می‌تواند بیماری قلبی باشد. کسانی که مشکل قلبی، دیابت و عمل قلب داشته‌اند ابتلا به دندان درد می‌تواند حاکی از یک حمله قلبی باشد.
- ضایعات پوستی و تورم: وجود گوشت اضافه، ضایعات پوستی و تورم در داخل دهان می‌تواند دلیل بر این باشد تا شما سریعا به دندانپزشک مراجعه کنید.
- تب و لرز شدید: تب و لرز شدید می‌تواند نشان دهنده شدت عفونت دندان باشد. در بسیاری از مواقع که فرد نسبت به دندان درد خود بی اعتنا می‌شود، عفونت شدت پیدا می‌کند و همین موضوع می‌تواند موجب تب و لرز شدیدی در بدن شود.
آزمایشات و معاینات لازم برای درمان دندان درد
مراجعه به دندانپزشک شاید برای اولین بار کمی سخت باشد و دندانزشک مجبود باشد تا معاینات کامل‌تر و جامع‌تری را روی دندان شما انجام دهد. معمولا آزمایش‌ها و معایناتی که دندانپزشک روی دندان شما انجام می‌دهد به شرح زیر است:
- معاینات اولیه که هر نوع پزشکی در ابتدا آن را انجام می‌دهد عبارتنداز: فشار خون، درجه حرارت بدن، نبض، وزن بدن، سرعت تنفس.
- معاینات اولیه دندانپزشکی عبارتنداز: آزمایش پالپ دندان، فتوگرافی، تست حرارتی، لقی دندان، رادیوگرافی، جویدن، بی حسی موضعی، پروتز و ابزار متحرک هستند که پزشک معمولا در مراجعه اول از آن‌ها استفاده می‌کند.
- تست‌های مکمل تشخیص در دندانپزشکی عبارتنداز: اسکالپل، بیوپسی، سیتولوژی، میکروبیولوژی، ایمونولوژی، آزمایش خون انسیژنال، روش‌های بیوپسی
- تست‌های یشرفته با مواد رادیواپاک عبارتنداز: سیالوگرافی، آنژیوگرافی، آرتروگرافی، بررسی سینوس.
قرص برای درمان فوری دندان درد
زمانی که دچار دندان درد شدید شدید و دسترسی به دندانپزشک نداشتید می‌توانید از قرص‌های قوی که برای این مواقع تجویز می‌شوند استفاده کنید. استفاده از این قرص‌ها می‌تواند مضرات زیادی به همراه داشته باشند به همین دلیل بهتر است در مصرف آن‌ها زیاده روی نکنید و در اسرع وقت برای درمان به دندانپزشک مراجعه کنید.
قرص‌های مفنامیک اسید، نوافن، استامینوفن، شیاف دیفنوفناک، ایبوپروفن و… ازجمله قرص‌هایی هستند که می‌توانید برای درمان موقت دندان درد شدید از آن‌ها استفاده کنید.
اگر دندان درد داشته باشم می‌توانم آنتی‌بیوتیک مصرف کنم؟
به هیچ عنوان هیچگونه دارویی بدون تجویز پزشک استفاده نکنید. این مورد نه در رابطه با دندان درد بلکه در هر نوع بیماری دیگری بهتر است برای مصرف دارو به پزشک مراجعه کنید. داروها از مواد شیمیایی مختلفی ساخته شده‌اند در بسیاری از مواقع مصرف بی رویه آن‌ها می‌تواند موجب عوارض شدیدی شود. همین عوارض اگر شدت پیدا کند می‌تواند موجب مرگ فرد شود.
آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند میزان التهاب و عفونت موجود در بدن را کاهش دهند. استفاده بی رویه از آن‌ها می‌تواند مضرات بسیاری زیادی را به همراه داشته باشد. مصرف بی رویه از این داروها می‌تواند به رشد باکتری‌های کمک بسیاری کند از این رو استفاده از آنتی بیوتیک نمی‌تواند موجب بهبود دندان در شود و تنها می‌تواند شدت آن را بیشتر کند. زیادی روی در مصرف آنتی بیوتیک‌ها می‌تواند موجب مشکلات گوارشی، رشد باکتری‌ها، آسیب به کلیه، تداخل دارویی و افزایش عفونت در دهان و دندان شود.
علائم بروز آبسه دندان
آبسه دندان یا Dental Abscess در واقع یک عفونت باکتریایی است که در ریشه دندان یا در بین لثه و دندان ایجاد می‌شود. این آبسه اگر در ریشه دندان ظاهر شود به آن پریاپیکال می‌گویند و اگر در لثه دندان ایجاد شود به آن پریودنتال می‌گویند. زمانی که دندان فرد آبسه می‌کند با تب و لرز بسیار شدیدی همراه است، همین موضوع باعث می‌شود تا فرد برای درمان هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کند. آبسه هیچگاه از بین نمی‌رود و باید برای درمان آن به پزشک مراجعه کنید. اگر نسبت به درمان آن اعتنایی نکنید ممکن است این عفونت به بخش‌های دیگر بدن هم وارد شود، به این ترتیب میزان تب و لرز و علائم آن هم شدت پیدا می‌کند.
آبسه در واقع یک تاول کوچک است که گلوبول‌های مرده سفید، باکتری‌ها و بافت‌های مرده در آن وجود دارد. درمان آبسه به این موضوع بستگی دارد که این بیماری از کجا نشات گرفته باشد.
علت آبسه دندان
معمولا آبسه بنا بر دلایل مختلفی می‌تواند روی دندان یا لثه ایجاد شود. یکی از مهم‌ترین و رایج‌‌ترین دلایل آن می‌تواند این موضوع باشد که حفره موجود روی یک دندان پوسیده به قدری عمیق شود که به محفظه پالپ دندان برسد، به این ترتیب می‌تواند موجب عفونت و التهاب شدیدی در دندان شود. محفظه پالپ درست همان جایی است که موجب در دندان در فرد می‌شود و اگر به موقع درمان نشود می‌تواند عفونت موجود در دندان را به سمت لثه و استخوان فک گسترش دهد. دلایل دیگری که منجر به بروز آبسه در دندان می‌شود عبارتنداز:
- ضربه به دندان به هر نحوی می‌تواند باعث آبسه شود.
- انتخاب یک روش نامناسب برای پر کردن یک دندان، می‌تواند موجب آسیب به دندان کناری شود.
عوامل خطرزا در آبسه دندان
در برخی از مواقع عدم رعایت نکات بهداشتی توسط دندانپزشک می‌تواند یکی از عوامل مهم در شدت گرفتن آبسه دندان باشد. اما این موضوع تنها محدود به دندان پزشک نخواهد بود، دندان قروچه کردن ،گرفتن رژیم غذایی با میزان قند بالا هم می‌تواند ازجمله دلایلی باشد که آبسه دندان را به یک بیماری خطرناک تبدیل می‌کند. اما اگر آبسه دندان را نادیده بگیرید و نسبت به درمان آن اقدامی نکنید می‌تواند باعث بروز مشکلاتی بزرگتر برای شما شود:
- عفونت استخوان: اگر آبسه دندان را به موقع درمان نکنید می‌تواند به استخوان‌های اطراف دندان منتقل شود.
- عفونت سینوسی: عدم درمان آبسه دندان می‌تواند منجر به عفونت سینوسی و عفونت بافت دهان و لثه شود.
- از دست دادن دندان: در بسیاری از مواقع آبسه دندان به قدری شدت پیدا می‌کند که کشیدن دندان تنها راه چاره آن خواهد بود. این آبسه به ریشه دندان نفوذ می‌کند و عصب و ریشه دندان را از بین می‌برد.
- آبسه مغزی: این آبسه با وجود اینکه بسیار نادر است اما احتمال آن هم محال نیست. آبسه دندان اگر به موقع درمان نشود می‌تواند منجر به بروز آبسه مغزی در فرد شود که یک امر بسیار خطرناک خواهد بود.
- سپتیسمی: به سپس سپستیسمی، گند خون هم می‌گویند. در برخی مواقع آبسه دندان بنا بر دلایل مختلفی می‌تواند وارد جریان خود بدن شود و به این ترتیب خون فرد را آلوده خواهد کرد. به همین دلیل است که باید در اسرع وقت نسبت به درمان آبسه دندان خود اقدام کنید.
علائم و نشانه‌های آبسه دندان
معمولا دندانی که آسیب می‌بیند به دلیل داشتن لایه‌های مرده کمی تیره‌تر از سایر دندان‌ها است. زمانی که عفونت موجود در دندان شدت پیدا کند، لثه و اطراف دندان ملتهب می‌شود. هرچه میزان تورم بیشتر باشد میزان آسیب وارد شده به دندان هم به مراتب بیشتر خواهد بود. از دیگر علائم آبسه دندان می‌توان به طعم بد دهان، بود دهان، درد دندان در هنگام غذا خوردن و… اشاره کرد.
در بسیاری از مواقع آبسه دندان خود را نشان نمی‌دهد و تنها به صورت یک درد خفیف خود را نمایان خواهد کردو در این حالت پزشک با درخواتس عکس رادیوگرافی سعی می‌کند تا وجود آبسه در دهان را تایید کند.
عوارض آبسه دندان
بهتر است هر دندانی که آبسه کرده است سریعا توسط پزشک درمان شود. به این ترتیب عوارض ناشی از آن هم به مراتب کمتر خواهد بود، درصورتی که آبسه درمان نشود می‌تواند عفونت و چرک خود را به بخش‌های دیگر بدن چون سر و گردن بفرستد. حرکت عفونت به سمت سلول‌های مغزی بسیار خطرناک است و در بسیاری از موارد منجر به مرگ فرد شده است.
درمان آبسه دندان
معمولا درمان آبسه دندان با تخلیه آبسه از مواد چرکی و عفونتی آغاز می‌شود. در حین عمل از آنتی بیوتیک‌ها و پنی‌سلین‌ها استفاده می‌کنند تا از پخش شدن عفونت دندان جلوگیری کنند. دندانپزشک سعی می‌کند تا به صورت کامل عفونت و چرک موجود در دندان را خارج کند. در بسیاری از مواقع عفونت به سرعت از دندان خارج می‌شود و همین امر ممکن است برای دندانپزشک به یک مورد اورژانسی تبدیل شود.
در نهایت زمانی که آبسه موجود در دندان را خارج کرد باید با روش عصب کشی ریشه دندان را تمیز کند. با آب بندی و تمیز کردن فضای داخلی دندان می‌تواند مانع بروز عفونت مجدد در دندان مورد نظر شود.
اما در کودکان درمان آبسه به چه صورت است؟ آیا کودکان هم باید عصب کشی دندان انجام دهند؟
باید بگوییم که اگر اگر کودکی دچار آبسه دندان شود احتمال بسیار کمی وجود دارد تا بتوان دندان مورد نظر را نجات داد. معمولا آبسه در دندان‌های اولیه کودکان درمان نمی‌شود و به همین دلیل باید دندان را به صورت کامل کشید تا از پخش شدن عفونت و چرک در دهان و لثه جلوگیری شود. در حین درمان و بعد از درمان برای تسکین درد از آنتی بیوتیک خوراکی استفاده خواهد شد.
برداشتن آبسه از طریق کانال ریشه
در بسیاری از مواقع آبسه موجود در دندان به دلیل شکستگی، ترک خوردن یا پوسیدگی دندان ایجاد شده است. در این شرایط دندانپزشک از طریق کانال ریشه اقدام به برداشتن آبسه می‌کند. برای این کار ابتدا دندان و نواحی اطراف آن را بی حس کرده، سپس از بالا سوراخ عمیقی داخل دندان ایجاد می‌کنند. چرک و بافت‌های مرده را از داخل دندان خارج می‌کنند، قسمت داخلی دندان را کاملا تمیز کرده و سپس با مواد مخصوص و دائمی پر می‌کنند. بعد از تکمیل کار یک روکش روی دندان روی دندان می‌کشند تا از لایه‌های داخلی پر شده محافظت کنند.
پیشگیری از آبسه دندان
با رعایت چند نکته مهم می‌توان میزان ابتلا به آبسه دندان را تا حد بسیاری زیادی کاهش داد:
- بعد از هر وعده غذایی دندان‌های خود را مسواک بزنید و از خمیردندان‌هایی که حاوی فلوراید هستند استفاده کنید.
- در هر بار مسواک زدن، کشیدن نخ دندان را نباید فراموش کنید.
- سالانه دو یا سه بار به صورت روتین به دندانپزشک مراجعه کنید.
- مصرف غذاهایی که قند بالایی دارند را در برنامه غذایی خود محدود کنید، مصرف این نوع غذاها عمر دندان‌های شما را کوتاه خواهد کرد.
- در صورتی که علائم عفونت دندان داشتید سریعا به پزشک مراجعه کنید.
علائم عفونت لثه
علائمی که در ادامه عنوان می‌کنیم نشان دهنده عفونت لثه هستند، در صورتی که ادامه دارد باشند باید به دندانپزشک مراجعه کنید:
- تورم، درد و قرمزی لثه
- حساس شدن لثه و خونریزی در حال مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن
- تغییر رنگ لثه‌ها
- بوی بد و طعم بد دهان
درمان التهاب لثه
اگر عفونت لثه در فرد به موقع درمان نشود، موجب التهاب بخش‌های دیگر دهان و دندان خواهد شد. معمولا پزشک برای درمان عفونت لثه از روش حذف پلاک با جرمگیری و بروساژ استفاده می‌کند. در کنار این روش‌ها داروهای آنتی بیوتیک برای درمان عفونت دهان و لثه، خمیر دندان مخصوص التهاب لثه را برای فرد تجویز می‌کند.
اگر عفونت لثه را به موقع درمان نکنید و درمان آن را پشت گوش بیندازید، در صورت پیشرفت بیماری پزشک مجبور است از روش‌های صاف کردن ریشه، تمی کردن عمیق ریشه، جراحی فلپ و… استفاده کند.
دلایل التهاب لثه
ازجمله دلایلی که موجب التهاب لثه می‌شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خشکی دهان و کمبود بزاق
- سیگار کشیدن و مصرف دخانیات
- دندان‌هایی که به درستی ترمیم نشده‌اند
- سرطان و استفاده از داروهای شیمی درمانی
- استرس زیاد و ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن
- دیابت
- تغییرات هورمونی و ژنتیک
- مصرف داروهای تشنج و فشار خون بالا
- تغذیه نامناسب و مصرف زیاد کربوهیدرات
درمان التهاب لثه
عفونت لثه را بهتر است همان زمان که متوجه علائم آن شدید نسبت به درمان آن اقدام کنید. ازجمله عوارض ناشی از عدم درمان عفونت لثه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آبسه دندان
- عفونت سر، گردن و فک
- تحلیل لثه و پسروی لثه‌ها
- تضعیف سیستم ایمنی بدن
راه‌های پیشگیری از التهاب لثه
بسیاری از نکات هستند که در صورت رعایت آن‌ها فرد به التهاب لثه مبتلا نمی‌شود، تنها باید به این نکات توجه کنید:
- استراحت کافی و تقویت سیستم ایمنی بدن
- دوری از دخانیات و مشروبات الکلی
- کاهش مصرف کربوهیدرات و قندها
بهترین دهانشویه برای التهاب لثه
استفاده از دهانشویه یا همان فلوراید می‌تواند یکی از راه‌های جلوگیری از التهاب لثه و درمان آن باشد. بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند به جای استفاده از دهانشویه‌های شیمیایی از نوع گیاهی و سنتی آن استفاده کنند. چای کم رنگ و آب نمک می‌تواند ازجمله دهانشویه‌های گیاهی باشد که هیچگونه عوارضی هم برای دهان و دندان نخواهد داشت. برای داشتن دندان‌های سالم بهتر است بعد از مصرف کربوهیدرات و قند از دهانشویه استفاده کنید، به این ترتیب از پوسیدگی دندان جلوگیری خواهند کرد.
سخن پایانی پزشک خوب
دندان عضوی از بدن است که وجود آن برای ادامه زندگی و خوردن غذا لازم و ضروری است. دندان‌های سالم و تمیز نیاز به نگهداری و مراقبت دارد، پس اگر سلامت و بهداشت دهان و دندانتان برای شما مهم است بهتر است به نکات بهداشتی مربوط به دهان و دندان توجه کنید. درست است که می‌توان با کاشتن دندان جای خالی آن را پر کرد اما نگهداری و مراقبت از دندان شاید هزینه و سختی کمتری برای شما داشته باشد.
