ازدواج سفید چیست؟ فواید، معایب، پیامدها و علل آن

توسط تیم محتوای پزشک خوب
این مقاله توسط تیم محتوای پزشک خوب ترجمه شده و توسط دکتر سعید بابایی از نظر تخصصی بررسی و اصلاح شده است.

ازدواج سفید به حالتی گفته می شود که زن و مرد بدون ازدواج قانونی و رسمی زیر یک سقف با هم زندگی می کنند. با توجه به اینکه ازدواج غیررسمی در جامعه و فرهنگ ما پذیرفته شده نیست با چالش هایی برای زن و مرد همراه است که تحمل آن ها دشوار است. قانونی نبودن این مدل ازدواج در جامعه ایران باعث می شود اقدام به ازدواج سفید، با گذشتن از حق و حقوق فردی برابر باشد. عدم وجود حمایت های لازم می تواند باعث شود تبعات ازدواج سفید از نظر روانی، قانونی و … برای طرفین سنگین باشد.

فهرست مطالب
  • ازدواج سفید چیست؟

    ازدواج سفید به نوعی از ازدواج گفته می شود که دختر و پسر با رضایت خودشان زیر یک سقف رفته و بدون ازدواج رسمی با هم زندگی می کنند و از نظر عرف و شرع و قانون کشور ما، ازدواج محسوب نمی شود. این مسئله در ایران به رسمیت شناخته نمی شود و از طرف جامعه و فرهنگ نیز در اکثر موارد پذیرفته نمی شود. بعضا به دلیل باورهایی که مبنی بر آسیب پذیری و ریسک های این مدل ازدواج وجود دارد به آن “ازدواج سیاه” نیز می گویند.

    بیشتر بخوانید: طلاق عاطفی چیست و چه نشانه هایی دارد؟ علل و درمان

    ازدواج سفید چیست

    انواع ازدواج

    در گذشته شاید فقط کلمه ازدواج به گوش شما می خورد و تقریبا در همه موارد منظور از این کلمه پیوند قانونی و رسمی بین زن و شوهر بوده است. امروزه در رسانه و اطراف خود ممکن است با اصطلاحاتی عجیبی مانند ازدواج سفید و … مواجه شوید. احتمالا نمی دانید معنی هر کدام از این کلمات چیست و وقتی کسی از این کلمه استفاده می کند منظورش چیست. به بعضی از این اصطلاحات اشاره می کنیم تا بدانید هرکدام در چه موقعیتی استفاده می شود. انواع ازدواج عبارتند از:

    • ازدواج سفید: در ازدواج سفید دختر و پسر با رضایت دو نفر زیر یک سقف می روند و با هم زندگی می کنند. اما این ازدواج رسمی و قانونی نیست و توسط بیشتر افراد جامعه و احتمالا خانواده دختر و پسر، پذیرفته شده نیست.
    • ازدواج بنفش: ازدواج بنفش به ازدواج های صوری می گویندکه فقط زن و مرد از نظر قانونی و رسمی ازدواج می کنند. دختر و پسر به دلایل مصلحتی ممکن است تصمیم بگیرند با هم به صورت رسمی ازدواج کنند اما بین آن ها کشش عاطفی و جنسی وجود نداشته باشد.
    • ازدواج موقت: ازدواج موقت یا صیغه، نوعی ازدواج در مذهب شیعه است که به صورت مدت دار و محدود پیوندی بین زن و مرد با مهریه مشخص، شکل می گیرد.
    • ازدواج غیابی: ازدواج غیابی به ازدواجی گفته می‌شود که یکی از دو طرف ازدواج یا هر دو آن‌ها، حضور نداشته باشند. ازدواج غیابی می‌تواند به دلیل حضور در سربازی، زندان یا کشور دیگری باشد.
    • ازدواج با خود: ازدواج با خود یا سولوگامی به ازدواجی گفته می‌شود که فرد با خودش انجام می‌دهد؛ یعنی پیوندی بین خود با خود. حمایت‌کنندگان از این نوع جدید ازدواج معتقدند که این کار، مهر تأییدی است بر ارزش نهادن فرد بر خودش.
    • ازدواج رسمی و قانونی: ازدواج رسمی و قانونی همان ازدواج رایج و مرسوم است که زن و مرد طبق قانون کشور، با یکدیگر به صورت رسمی ازدواج می کنند و سپس با هم زندگی می کنند و تشکیل خانواده می دهند.

    بیشتر بخوانید: ازدواج موفق چه ویژگی هایی دارد؟ نشانه ها و رازهای آن

    فواید ازدواج سفید

    می توان گفت ازدواج سفید با ریسک هایی همراه است، اما از دیدگاه بعضی از افراد فوایدی نیز دارد. فواید ازدواج سفید عبارتند از:

    • از بین رفتن ریسک طلاق: جدا شدن از شریک زندگی به خودی خود می تواند دردناک و آزاردهنده باشد، اما گرفتن طلاق قانونی، تلخی اتمام یک رابطه را بیشتر می کند. ازدواج سفید باعث می شود در صورت جدایی، درگیری های قانونی و مسائل مربوط به طلاق بر بار روانی طرفین رابطه اضافه نکند.
    • درگیری کمتر با مسائل خانوادگی: ازدواج سفید می تواند تا حدودی مسائل خانوادگی را کمرنگ تر کند. در ازدواج رسمی خانواده ها بیشتر درگیر رابطه زوجین می شوند و ممکن است از آن ها انتظار مسئولیت پذیری بیشتری در محیط خانواده داشته باشند، اما در ازدواج سفید با این مسائل کمتر برخورد می کنید.
    • شناخت بیشتر طرفین از یکدیگر قبل ازدواج: شناخت یک فرد در قالب زندگی کردن با او، بسیار متفاوت تر از شناختن او در فضای بیرون است. ازدواج سفید باعث می شود طرف مقابل را در محیط خانه و در قالب با هم زندگی کردن بشناسید و ارزیابی کنید.
    • مسئولیت های قانونی کمتر: طبق قانون ایران ازدواج برای هر دو نفر مسئولیت های قانونی زیادی به همراه می آورد، مثلا مرد وظایف مالی زیادی دارد، اما در ازدواج سفید الزامی برای پذیرفتن مسئولیت های قانونی به عنوان زن و شوهر نیست.

    ترس از ازدواج یا گاموفوبیا در پسران و دختران؛ دلایل مهم و درمان آن

    ازدواج سفید چیست

    معایب ازدواج سفید

    ازدواج سفید با ریسک ها و خطراتی همراه است که می تواند گریبان زن یا مرد را بگیرد. گرچه ممکن است شیوع آن باعث شود فکر کنید که یک گزینه خوب و مناسب است اما بهتر است قبل از اینکه به آن فکر کنید از ریسک ها و مشکلاتی که ممکن است برایتان ایجاد شود، اگاهی داشته باشید. معایب ازدواج سفید عبارتند از:

    • تعهد کم تر زوجین در ازدواج غیررسمی: ازدواج سفید می تواند برای فرد راه فراری باشد که از تعهد دادن جدی و طولانی مدت اجتناب کند. این مسئله ممکن است کم کم تعهد فرد را نسبت به رابطه به طور کلی، کم کند.
    • ممکن است در آینده نظرتان تغییر کند: با گذر زمان ممکن است نظر شما نسبت به ازدواج و رسمی شدن تغییر کند و بخواهید ازدواج رسمی را تجربه کنید. اما بودن در یک رابطه طولانی مدت در قالب ازدواج سفید، جدا شدن از شریک عاطفی را سخت تر می کند و ممکن است طرف مقابل نیز تمایلی به رسمی کردن ازدواج نداشته باشد.
    • انتظار هر کس از ازدواج سفید متفاوت است: اگر زوجی ازدواج سفید را انتخاب کنند، بستر مناسبی برای بحث در مورد مسئولیت های هرکدام و اینکه چه انتظاری از هم دارند، وجود ندارد. ممکن است هر کدام از شما با یک دیدگاه متفاوت و انتظارات مختلفی وارد زندگی مشترک بدون ازدواج شوید و این مسئله بعدا باعث ایجاد اختلاف بشود.
    • حق و حقوق قانونی خود را از دست می دهید: با توجه به اینکه ازدواج سفید در ایران طبق قانون و عرف و شرع پذیرفته شده نیست، هنگام بروز مشکل نمی توانید به قانون مراجعه کنید.
    • قضاوت ها و نگرش های منفی جامعه نسبت به ازدواج غیررسمی: برای زندگی کردن با آرامش در یک جامعه باید تا حد زیادی خودتان و سبک زندگیتان را با آن جامعه تطبیق دهید. خلاف جهت جامعه حرکت کردن، هزینه های روانی و اقتصادی و .. را ممکن است به شما تحمیل کند.
    • انگیزه ها در ازدواج سفید متفاوت است: انگیزه هر کس از انتخاب ازدواج سفید ممکن است متفاوت باشد. گاهی طرف مقابل شما فقط برای این موافق ازدواج سفید است چون نمی خواهد مسئولیت های ازدواج را بپذیرد. گاهی یکی از زوجین می داند که می خواهد نهایتا از طرف مقابل جدا شود و زندگی مشترک بدون ازدواج را پیشنهاد می دهد تا بعدا جدایی راحت تری داشته باشد.
    • احتمال جدایی در آینده بیشتر می شود: پژوهشی نشان داد که زوج هایی که قبل از ازدواج و نامزدی با یکدیگر زندگی کرده اند، ریسک جدایی بالاتری نسبت به زوج های عادی دارند.

    در مورد فواید ازدواج بخوانید: فواید ازدواج از نظر روانشناسان | ۸ فایده عاطفی ازدواج

    علت ازدواج سفید چیست؟

    دلایلی وجود دارد که با گذر زمان شاید گرایش به زندگی مشترک بدون ازدواج دارد بیشتر می شود. این دلایل چیزهایی هستند که ممکن است زن و مرد با فکر کردن به آن ها تصمیم بگیرند در قالب ازدواج غیررسمی  با یکدیگر زندگی کنند. برخی از علت های ازدواج سفید عبارتند از:

    • ازدواج سفید هزینه ها را کم می کند: هزینه زندگی کردن دو نفر با هم زیر یک سقف، کم تر از هزینه زندگی کردن آن ها به صورت جداگانه است.
    • ازدواج سفید، طلاق ندارد: بالا رفتن آمار طلاق باعث شده است که برخی جوانان از ازدواج کردن به صورت رسمی بترسند و نخواهند ریسک طلاق گرفتن را بپذیرند.
    • سنگین بودن هزینه ازدواج رسمی و مراسم های آن: ازدواج و مراسم های مربوط به آن هزینه بر هستند. از طرفی درآمد جوانان نسبت به این هزینه ها کمتر است و بسیاری از آن ها توانایی گرفتن مراسم و اجرای رسم و رسوم را ندارند.
    • برخی تصور می کنند با هم زندگی کردن منجر به شناخت بیشتر می شود: برخی تصور می کنند برای شناخت کامل از طرف مقابل باید حتما با هم زیر یک سقف زندگی کنند. در حالیکه راه های دیگری برای کامل کردن شناخت بدون پذیرش ریسک های ازدواج سفید، وجود دارد.
    • تعهد طولانی مدت و دائمی ترسناک به نظر می رسد: برای برخی این تصور که تا آخر عمر به یک نفر تعهد بدهند ترسناک است یا برایشان فشار و استرس زیادی به همراه می آورد. این افراد برای رو به رو نشدن با این ترس ها و نگرانی ها از ازدواج کردن به صورت رسمی، فرار می کنند. و به ازدواج غیررسمی گرایش پیدا می کنند.
    • فرار از حاشیه های ازدواج ناموفق: در نتیجه ازدواج ناموفق و جدا شدن یک زوج، از سمت جامعه و خانواده نسبت ممکن است قضاوت شوند و حاشیه هایی برای آن ها به وجود بیایند. مثل اینکه زن باید عنوان “مطلقه” را با خود حمل کند و این مسئله ناخوشایند است.

    مطالعه بیشتر: افسردگی بعد از ازدواج چیست و چه علائمی دارد؟ راه های مقابله با آن

    پیامد های ازدواج سفید

    ازدواج سفید جز تصمیماتی است که می تواند پیامد های زیادی داشته باشد و بهتر است قبل از تصمیم گیری در مورد همه آن ها فکر کنید و این پیامد ها را در نظر بگیرید. پیامد های ازدواج سفید عبارتند از:

    • پیامد های قانونی: با توجه به اینکه ازدواج سفید در قانون ما رسمیت ندارد و پذیرفته شده نیست، انتخاب این سبک زندگی می تواند پیامد های قانونی داشته باشد. مثلا از نظر قانونی در ایران امکان اجاره کردن خانه توسط زن و مردی که ازدواج نکرده اند، وجود ندارد و این می تواند انتخاب ازدواج سفید را دشوار کند. یکی دیگر از پیامد های قانونی نیز احتمال بارداری و بچه دار شدن است که اگر اتفاق بیفتد با پیچیدگی های قانونی زیادی روبرو می شوید.
    • پیامد های خانوادگی: گاهی طرفین رابطه ازدواج سفید را انتخاب می کنند، اما خانواده های یکی یا هر دو نفر با این تصمیم مخالف هستند. این مسئله می تواند چالش های زیادی را به وجود بیاورد و روابط طرفین را با خانواده خودشان یا خانواده شریکشان دچار تنش کند. همچنین ممکن است به دلیل انتخاب ازدواج سفید، حمایت خانواده را از دست بدهید.
    • قضاوت های جامعه:در جامعه ایران ازدواج سفید به عنوان ازدواج رسمی شناخته نمی شود. این مسئله باعث می شود در صورت انتخاب ازدواج سفید، یا مجبور شوید این مسئله را از جامعه مخفی نگه دارید و یا با قضاوت های منفی جامعه در مورد ازدواج سفید روبرو شوید. هیچکدام از این دو گزینه خوشایند نیست.
    • پیامد های فردی: ازدواج سفید در ابعاد کوچک مثل ابعاد فردی نیز می تواند پیامدهایی داشته باشد. مثلا اگر شریک عاطفی شما به دلیل فرار از مسئولیت های رابطه جدی ازدواج سفید را انتخاب کند، این عدم مسئولیت پذیری می تواند باعث آسیب روانی و تنش در رابطه عاطفی شود.

    باورهای نادرست راجع به ازدواج، چرا اخلاق همسرم شبیه قبل از ازدواج نیست؟

    فواید ازدواج سفید

    آیا ازدواج سفید قانونی است؟

    با توجه به اینکه ازدواج سفید توسط قانون و عرف و شرع در ایران، پذیرفته نمی شود و به رسمیت شناخته نمی شود و قانونی نیست، مجازات آن بسته به نظر قاضی و دادگاه، هم راستا با رابطه جنسی نامشروع و زنا در نظر گرفته می شود. از آن جایی که ازدواج سفید در قانون ما با عنوان رابطه زوجیت مطرح نیست؛ بنابراین چنین رابطه‌ای اگر اثبات شود، می‌تواند با عنوان زنا مورد بررسی قرار بگیرد و برای طرفین آن مجازات تعیین نمود. بهتر است در مورد تبعات قانونی و مسائل جرم شناسی، مشاوره حقوقی دریافت کنید.

    ۱۰ علت اصلی طلاق و جدایی زوجین

    بارداری در ازدواج سفید

    بارداری در ازدواج سفید می تواند چالش برانگیز باشد چون فرزند حاصل از ازدواج غیررسمی طبق قانون، نامشروع خواهد بود. ممکن است قصد باردار شدن نداشته باشید اما باید بدانید حتی با وجود استفاده از روش های پیشگیری، ریسک بارداری همیشه وجود دارد. اگر بارداری ناخواسته به وجود بیاید، مدیریت کردن شرایط در ازدواج سفید خیلی مشکل می شود. با توجه به این مسئله ریسک زندگی مشترک بدون ازدواج و مشکلات ناشی از آن برای زن بسیار جدی تر از مرد است.

    بستر قانونی و رسمی برای سقط جنین ناخواسته در ایران وجود ندارد. این باعث می شود بعضی افراد به اشتباه و با تصمیم گیری نادرست به بستر های غیرقانونی مراجعه کنند. در این صورت سلامت زن بسیار به خطر می افتد و ریسک عفونت، بیماری های رحم و … برای او وجود دارد. حتی اگر سقط جنین انجام شود و بیماری فیزیکی ای برای زن به وجود نیاید، اختلالات روانی و مشکلات عاطفی زیادی پس از سقط جنین ممکن است پیش بیاید.

    بیشتر بخوانید: افسردگی بعد از سقط جنین و علت آن

    ازدواج سفید و بچه دار شدن

    فرزند داشتن در فرهنگ و جامعه ای که رابطه پدر و مادر فرزند را به رسمیت نمی شناسند فقط مسائل قانونی ندارد. تبعات روانی و عاطفی ای می تواند برای والد یا فرزند وجود داشته باشد. تبعات فرزند داشتن در قالب ازدواج سفید به شرح زیر است:

    • عدم حمایت خانواده از ازدواج سفید و در نتیجه فرزند حاصل از آن: گرچه در بستر رسمی و قانونی فرزند داشتن بسیار خوشایند است و با حمایت زیاد جامعه و خانواده همراه است، اما فرزند نامشروع حاصل از ازدواج غیررسمی، ممکن است از این حمایت ها بهره مند نباشد. بسیاری از خانواده ها از به دنیا آمدن فرزند نامشروع خوشحال نمی شوند و در نتیجه ممکن است مادر و پدر فرزند تازه متولد شده را حمایت نکنند. نبود حمایت جامعه و اطرافیان می تواند بزرگ کردن یک کودک را از چالش هایی که در حالت عادی دارد، سخت تر هم بکند.
    • مادر در ازدواج سفید سختی زیادی را متحمل می شود: پروسه بارداری نیاز به مراقبت های پزشکی و فیزیکی زیادی دارد. به خاطر قضاوت های جامعه و مسائل قانونی نسبت ازدواج سفید ممکن است مادر در دوران بارداری از مراقبت های لازم و ضروری نتواند استفاده کند و با دشواری زیادی روبرو شود.
    • به خطر افتادن سلامتی نوزاد در ازدواج سفید: مسائل قانونی و نگرش های منفی جامعه می تواند باعث شود مادر از گرفتن مراقبت های پزشکی لازم اجتناب کند و سلامتی خودش و نوزاد به خطر بیفتد.
    • احتمال بی مسئولیتی پدر نوزاد ازدواج غیررسمی: در موقعیتی که زن در زندگی مشترک بدون ازدواج باردار می شود، مرد می تواند و ممکن است مسئولیت فرزندش را نپذیرد. گرچه راه فراری برای زن وجود ندارد و در موقعیت چالش برانگیزی قرار می گیرد اما مرد، چون به صورت فیزیکی درگیر ماجرا نیست ممکن است از زیر مسئولیت های پدر بودن شانه خالی کند.

    باید بپذیریم که در موقعیتی که در ازدواج سفید، فرزندی قرار است به دنیا بیاید، زن در موقعیت آسیب پذیری قرار می گیرد. این موقعیت می تواند برای او مادر بودن را سخت و چالش برانگیز کند و در نتیجه آینده فرزند حاصل از ازدواج سفید نیز تحت تاثیر قرار می گیرد.

    از دست ندهید: چرا در رابطه سمی می مانیم؟ ۱۷ دلیل ترک نکردن رابطه سمی

    پیامدهای ازدواج سفید

    قطع رابطه در ازدواج سفید

    قبلا گفتیم که طلاق گرفتن باعث ایجاد نگرش های منفی و قضاوت از سوی جامعه می شود که برخی تصور می کنند با ازدواج سفید می توان در صورت تصمیم به تمام کردن رابطه، جدایی آسان تری داشته باشند. گرچه این تا حدودی درست است اما باید در نظر بگیرید که چون جدایی شما در ازدواج غیررسمی طلاق نیست ممکن است از طرف جامعه و خانواده آنقدر جدی به حساب نیاید. در حالیکه شما از قطع رابطه به اندازه طلاق گرفتن رنج می کشید و ناراحت هستید، حمایت خانواده و اطرافیان را به اندازه ای که باید دریافت نمی کنید چون احتمالا از عمق رابطه شما خبر ندارند و آن را به اندازه طلاق جدی نمی گیرند.

    همچنین ممکن است قطع رابطه، دوستانه و با توافق طرفین نباشد و در این مسیر نیاز به حمایت قانونی داشته باشید. اگر خصومت، ناراحتی و درگیری ای ایجاد شود و ازدواج غیررسمی داشته باشید، نمی توانید از کمک قانون در این مسیر استفاده کنید. درد و رنج قطع رابطه عاطفی در هر حالت برای طرفین زیاد است و برای عبور سالم از این مسئله، انرژی و زمان زیادی لازم است. ازدواج سفید ناراحتی و رنج طلاق را به شما تحمیل می کند و چالش های جدایی در رابطه عاطفی را بیشتر و سخت تر می کند.

    مطالعه بیشتر: چرا بعد از ازدواج احساس تنهایی می‌کنیم؟

    سوالات متداول

    در این بخش به چند سوال رایج شما در مورد ازدواج سفید پاسخی خلاصه می دهیم

    ازدواج سفید از دیدگاه اسلام چه جایگاهی دارد؟

    ازدواج سفید از دیدگاه اسلام شرعی و قانونی نیست. در نتیجه این مدل ازدواج بدون خواندن خطبه عقد در اسلام اصلا ازدواج حساب نمی شود و نوعی رابطه نامشروع حساب می شود.

    آمار ازدواج سفید در ایران و جهان چگونه است؟

    ازدواج سفید اخیرا در جهان رواج بیشتری پیدا کرده است و دیگر مثل گذشته ممنوع و قدغن نیست. در مورد آمار ازدواج سفید در ایران اطلاعات رسمی و کاملی وجود ندارد.

    تفاوت ازدواج سفید با صیغه چیست؟

    صیغه مدت زمان محدود و کوتاه دارد و مهریه نیز دارد اما از نظر شرعی حلال حساب می شود. ازدواج سفید مهریه ندارد و خطبه محرمیت خوانده نمی شود و هدف طرفین تعهد طولانی مدت و دائمی نسبت به رابطه است اما از نظر شرعی حرام است.


    منابع: verywellmind

    پزشک خوب، سامانه رزرو “آنلاین” روانشناس و روانپزشک و سایر حوزه های پزشکی و سلامت، به شما کمک می‌کند بهترین متخصصان را در محدوده زندگی خود در سراسر کشور، انتخاب نموده و وقت خود را بصورت آنلاین رزرو کنید.

    ۴.۱/۵ - (۹ امتیاز)
    4.1/5 - (9 امتیاز)

    پرسش و پاسخ

    پزشک خوب، نظرتان را درباره این مقاله بگویید یا سوالاتتان را بپرسید، متخصصان ما در اولین فرصت به سوالات شما پاسخ می‌دهند.

    رضوان دی ۲۶, ۱۴۰۲ - ۹:۱۸ ق٫ظ

    بسیار عالی بود سپاس از شما،🙏🙏🌹

    پاسخ
    تیم محتوای پزشک خوب دی ۲۶, ۱۴۰۲ - ۱۲:۵۵ ب٫ظ

    سلام و درود، ممنون از نگاه و توجه شما.

    پاسخ
    علی دی ۲۴, ۱۴۰۲ - ۱۱:۱۸ ق٫ظ

    کم در موردش نوشتن، مرسی از شما

    پاسخ

    دیگر مقالات پیشنهادی پزشک خوب