به سوالات جنسی کودکان چطور پاسخ بدهیم؟

پاسخ به سوالات جنسیتی کودکان مسئولیتی است که بسیاری از والدین از آن وحشت دارند. حتی پدر و مادران با اعتماد به نفس نیز معمولا وقتی صحبت از بلوغ یا چگونگی تولد نوزاد می شود، نگران میشوند و دست و پای خود را گم می‌کنند.

اما نباید از پاسخ به این موضوعات اجتناب کرد. اگر والدین به سؤالات بچه ها به روشی متناسب با سن پاسخ دهند، می توانند در تقویت احساسات سالم و صحیح نسبت به مسائل جنسی در فرزندان خود کمک کنند و هویت جنسی نرمالی را در کودکان شکل دهند.

وقتی کودک شما با سؤالی در مورد رابطه جنسی به شما مراجعه می‌کند، لحظه ای صبر کنید و از خودتان بابت فضای خوبی که به وجود آورده اید، قدردانی کنید. اگر فرزندتان آنقدر  احساس راحتی کنند که این سؤالات را از شما بپرسد، به این معنی است که به شما اعتماد دارد و احترام می‌گذارد.

‌

چگونه می توان به سوالات جنسیتی کودکان درباره رابطه جنسی پاسخ داد؟

در اینجا چند نکته برای پاسخ به سوالات جنسیتی کودکان آورده شده است:

• خونسردی خود را حفظ کنید و جبهه نگیرید.
• به هیچ عنوان کودک را تنبیه نکنید.
• سریعا به این فکر نکنید که چرا آنها چنین سوال می کنند و این چه چیزی است که می‌پرسند؟

در عوض می‌توانید از کودکتان بپرسید:
«آیا ممکن هست چیزهایی را که در مورد آن می‌دانی، به من بگویی؟» یا «درباره آن چه چیزی شنیده ای؟»
این سوال برای این است که مشخص شود کودک شما در مورد آن مسئله به خصوص چه چیزهایی شنیده و چقدر اطلاعات دارد.
به این ترتیب، شما می‌توانید تصمیم بگیرید چه میزان اطلاعات را با توجه به دانسته های او در اختیار وی قرار دهید. ضمن اینکه وقتی سوال او را با سوال پاسخ می‌دهید، در واقع چند دقیقه ای برای خودتان وقت خریده اید تا ذهن خودتان را سامان دهید و جواب بهتری آماده کنید.

• پاسخ های خود را کوتاه و ساده بیان کنید و معنی کلمات جدیدی را که احتمالا فرزند شما قبلا نشنیده است، توضیح دهید.
• پس از پاسخ دادن، مکالمه را باز نگه دارید. می‌توانید بگویید: “چه سؤال دیگری در مورد این مسئله داری؟” یا “چه چیزی در خانه یا در مدرسه اتفاق می‌افتد که باعث شده بیشتر در مورد این چیزها فکر کنی؟”
• میزان درک آنها را بررسی کنید. پس از پاسخ دادن به یک سؤال، می‌توانید بپرسید:
  “پاسخ سوالت را گرفتی؟” یا “نظر تو در مورد آن چیست؟”
• اگر جواب سوال فرزندتان را نمی دانید، می توانید آن را به تنهایی یا با کمک همدیگر جستجو کنید.
  می‌توانید بگویید: “خوشحالم که شما این سؤال را مطرح کردی. من درست مطمئن نیستم که جواب چیست، بیا با هم پیداش کنیم!”

به یاد داشته باشید، اگر کمی احساس ناخوشایندی کردید، یا اگر شما یا فرزندتان خجالت بکشید طبیعی است.

سعی کنید روی حس خجالت خود کار کنید. زیرا هرچه تمرین بیشتری برای پاسخ به سوالات سخت داشته باشید، هنگام پاسخ دادن آسان تر و طبیعی تر برخورد می کنید.

‌

نام صحیح اندام تناسلی برای کودکان

نامگذاری اندام جنسی یکی از دغدغه‌های اصلی والدین در ارتباط با کودکان است. این موضوع یکی از مسائل مهم در تربیت جنسی کودکان به حساب می‌آید. خیلی از والدین با مشکلاتی پیرامون این مسئله دست و پنجه نرم می‌کنند؛ چرا که ان‌ها نمی‌دانند چطور و چگونه با کودک خود درباره این موضوع صحبت کنند. البته که شرم و خجالت بسیاری از والدین برای سرپوش گذاشتن بر روی این موضوع هم از جمله دلایل مطرح نکردن این موضوع با کودکان است.

اگر شما صاحب یک کودک هستید که موعد صحبت درباره مسائل این چنینی برای شما فرا رسیده؛ پس با مشورت با روانشناس و افراد متخصص این حوزه می‌توانید این چالش را برای خود حل کنید و راهکاری برای آن بیابید.

چطور اندام جنسی کودک را نام‌گذاری کنیم؟

زمانی که فرزند ما بزرگ می‌شود و آموزش توالت رفتن را به او می‌دهیم؛ باید به او یادآور شویم که اندام جنسی خود را به جز والدینش به کس دیگری نشان ندهد. چرا که هر کودک باید این ناحیه را به عنوان عضو خصوصی خود در نظر بگیرد. بسیاری از والدین همواره دغدغه نامگذاری اندام جنسی را برای معرفی به کودکان خود دارند؛ در ادامه به نکاتی کمک‌کننده برای راحتی کار والدین می‌پردازیم.

•       برای نامگذاری اندام جنسی و معرفی آن به کودک خود؛ هیچگاه از اصطلاحات عامیانه استفاده نکنید.
•       کلمات با بار معنایی منفی باعث ایجاد تصوراتی نادرست در ذهن کودک شما می‌شود؛ پس برای نامگذاری اندام جنسی کودک خود، هرگز از کلماتی چون “عیب”، “زشت” و بی”‌ادب” استفاده نکنید.
•       کودکانی که در رنج سنی کمی قرار دارد؛ همواره داری دایره لغات پایینی هستند. پس برای نامگذاری اندام جنسی، از کلماتی سخت مانند “آلت تناسلی” که فهم آن‌ برای کودک غیرممکن است به هیچ وجه استفاده نکنید.

نام‌گذاری اندام جنسی برای کودکان خردسال؛ طبق چه چارچوبی باید صورت گیرد؟

همانطور که می‌دانید تشخیص سن مناسب برای معرفی اندام جنسی به کودکان، برای هر پدر و مادری یک چالش به حساب می‌آید. براساس تحقیقات سن معرفی این اندام به کودکان، از سن  ۳ سالگی و با شروع آموزش توالت رفتن آن‌ها آغاز می‌شود. انتخاب برخی لغات ابداعی و ساختگی برای نامگذاری اندام جنسی و معرفی آن به کودکان؛ همواره موضوعی نادرست است.  پس این سوال پیش می‌آید که چه نامی برای معرفی این اندام اختصاص داده شود؟ باید بگوییم که استفاده از واژه‌های قابل فهم و دقیق که مستقیما به اندام جنسی کودک اشاره دارد؛ همواره بهترین گزینه‌ها هستند. کلماتی مثل “اونجا” یا “چیز” هیچ درک درستی از این اندام به کودک نمی‌دهند. انتخاب نامی مانند “اندام خصوصی” بسیار مودبانه است و همواره به عضو خاصی از بدن کودک اشاره دارد که اهمیت آن برای او قابل درک است.

بچه ها از چه زمانی شروع به کنجکاوی در مورد بدن خود می‌کنند؟

از همان بدو تولد، کودکان علاقه مند به یادگیری و آشنایی با بدن خود هستند. وقتی کمی بزرگ تر شوند متوجه تفاوت های بدنی بین پسران و دختران هستند و طبیعتاً کنجکاوی می‌کنند.

کودکان نوپا معمولا هنگام برهنگی، مثلاً در وان یا هنگام دستشویی، اندام تناسلی خود را لمس می‌کنند. چنین رفتارهایی نشانه کنجکاوی طبیعی است و نه فعالیت های جنسی پس نباید موجب تنبیه و یا توهین به کودک شود.

‌

وقتی کودک شروع به لمس اندام جنسی خود می کند، چه عکس العملی داشته باشیم؟

هر خانواده بر اساس فرهنگ، ارزش ها، سطح راحتی و سبک فرزندپروری خود، روش خاصی را در پیش می‌گیرد. بعضی از والدین تصمیم می‌گیرند که توجه کودک را به سمت مسئله دیگری هدایت کنند.

عده دیگری ممکن است برای کودک توضیح دهند که، گرچه می‌دانند کاوش آنها طبیعی است، اما این یک موضوع خصوصی است و انجام آن در ملاءعام خوب نیست.

اما به خاطر داشته باشید که نوع واکنش شما نسبت به کنجکاوی فرزندتان باعث می‌شود که این اقدامات در ذهن آنها “قابل قبول” یا “شرم آور” طبقه بندی شود.

کودکانی که مورد هجوم و تنبیه واقع می‌شوند، احساس بدی نسبت به کنجکاوی طبیعی خود پیدا می‌کنند و همین امر ممکن است باعث افزایش تمرکز روی قسمت های خصوصی شده و یا در کودکان احساس شرم کنند.

بهتر است به کودک خود آموزش دهید که اندام تناسلی “حریم خصوصی” او محسوب می‌شود و نباید جلوی دیگران نمایش داده یا لمس شوند.

آیا استفاده از اسامی مستعار برای اندام خصوصی کودک کار درستی است؟

زمانی که کودک ۳ ساله شد، والدین می‌توانند از کلمات صحیح آناتومیک (واژن و آلت تناسلی) استفاده کنند.

این اسامی ممکن است کمی سنگین و علمی به نظر برسند، اما دلیلی برای استفاده نکردن از نام صحیح، هنگامی که کودک توانایی گفتن آن را دارد، وجود ندارد.

این کلمات – آلت تناسلی، واژن و غیره – باید به صورت واقعی بیان شود، بدون هیچ گونه دلهره و تغییری. از این طریق، کودک یاد می‌گیرد که از آنها به طور صحیح و بدون خجالت استفاده کند.

نظرسنجی گالوپ نشان داد كه ۶۷٪ والدین در سراسر دنیا از نام های واقعی آناتومیک برای اشاره به قسمت های خصوصی بدن زن و مرد استفاده می‌كنند.

همواره شاهد آن هستیم که برخی والدین برای نامگذاری اندام جنسی کودک خود از اسامی استعاری استفاده می‌کنند؛ که همواره کاری اشتباه و نامناسب است. طبق نظر بسیاری از روانشناسان و روانپزشکان حوزه کودک، کودکان در محدوده سن پایین از نظر شناختی در سطح تفکر عینی قرار دارند و نیاز است که برای شناخت بهتر آن‌ها از حقایق زندگی، در مورد مسائل مختلف بطور شفاف با آن‌ها صحبت کرد. استفاده از اسامی استعاری برای نامگذاری اندام جنسی کودک، باعث گمراهی و سردرگمی او می‌شود و باعث می‌شود که کودک اندام جنسی خود را متفاوت از سایر اعضای بدنش بداند. برای جلوگیری از تمامی این پیش‌بینی‌های انجام شده؛ بهتر است برای نامگذاری این اندام از واژه‌های اختصاصی و مودبانه استفاده کرد.

‌‌‌‌

در پاسخ به سوالات جنسیتی کودکان درباره نحوه تولد نوزاد چه می‌گویید؟

یکی از شایع‌ترین سوالات جنسی کودکان، پرسش درباره نحوه به وجود آمدن نوزاد است. بسته به سن کودک، می‌توانید بگویید که کودک از یک دانه (تخمک) در شکم (رحم) مادر رشد می‌کند و از یک مکان ویژه به نام واژن بیرون می‌آید. بیشتر بچه های زیر ۶ سال این پاسخ را می‌پذیرند. نیازی به توضیح عمل عشق ورزی نیست، زیرا بچه های خیلی کوچک مفهوم آن را درک نخواهند کرد.

با این حال، می‌توانید بگویید که وقتی یک زن و مرد عاشق یکدیگر هستند، دوست دارند که با هم نزدیک تر باشند. به فرزندان سنین بالاتر بگویید که اسپرم مرد به تخمک زن می‌پیوندد و سپس کودک شروع به رشد می‌کند.

استفاده از کتاب های مصور مناسب با سن کودکان هم در پاسخ به سوالات جنسیتی کودکان مفید هستند.

نکته: به سوال جنسی کودک به صورت صریح و کوتاه پاسخ دهید و احتمالا خواهید فهمید که فرزند شما هر بار که سوال جنسی می‌پرسد، با مقدار کمی اطلاعات راضی می‌شود.

‌

اگر بچه ها را حین “دکتر بازی” (نمایش بخش های خصوصی به یکدیگر) دیدیم چه کار کنیم؟ 

کودکان در سنین ۳ تا ۶ ساله به احتمال بیشتری “دکتربازی” می‌کنند.

بسیاری از والدین وقتی شاهد چنین رفتارهایی هستند، واکنش های شدیدی نشان می‌دهند. درحالیکه تنبیه های سنگین راه مقابله خوبی با این مورد نیست. اغلب اوقات حضور والدین برای قطع نمایش بازی کافی است.

اگر در حین بازی سر رسیدید، با حفظ خونسردی و بدون بالا بردن صدایتان، از کودک بخواهید فورا به آن کار خاتمه دهد. و بعدا در مکانی مناسب برایش توضیح دهید که  اندام جنسی جز “حریم خصوصی” او است و غیر از پدر و مادر و در موارد خاصی دکتر یا پرستار، هیچ فرد دیگری حتی دوستان یا اعضای خانواده (خاله، دایی، عمو و…) حق مشاهده ندارد.

از او بخواهید اگر کسی قصد نزدیک شدن و مشاهده حریم خصوصی او را کرد، به آن فرد تذکر دهد و توضیح بدهد که این کار را متوقف کند. به او یاد دهید که اگر با وجود توضیح او، فردی همچنان قصد نزدیک شدن به حریم خصوصی اش را داشت، فورا شما را در جریان قرار دهد.

توجه داشته باشید که باید این محدودیت ها را بدون ایجاد احساس گناه در فرزندتان برای او وضع کنید. اگر فکر می‌کنید که نمی‌توانید به بهترین شکل این مراحل را انجام دهید، حتما با یک متخصص روانشناس کودک یا نوجوان صحبت کنید.

لیست بهترین متخصصان روانشناس و مشاور نوجوان کشور

‌

والدین چه موقع باید با بچه ها در مورد مسائل جنسی صحبت کنند؟

 یادگیری در مورد رابطه جنسی نباید در یک جلسه و با توضیح درباره همه چیز اتفاق بیافتد. این نوع آموزش ها، بیشتر باید یک روند تدریجی باشند که طی زمان و با در نظر گرفتن سن کودک انجام گیرد.

اگر فرزند شما در مورد رابطه جنسی سؤال نمی‌کند، موضوع را نادیده نگیرید. هنگامی که فرزند شما به حدود ۵ سالگی رسید، می‌توانید کتاب هایی را معرفی کنید که به مسائل جنسی در سطح مناسب با مرحله رشدی او می‌پردازد.

والدین اغلب در پیدا کردن کلمات صحیح مشکل دارند، اما بسیاری از کتاب های عالی این مشکلات را رفع می‌کنند.

همچنین با توجه به رشد تکنولوژی و در دسترس قرار گرفتن راههای ارتباطی و کسب اطلاعات زیاد برای کودکان و نوجوانان، کسب اطلاعات راجع به اهمیت موضوعات روانشناسی کودک و روانشناسی نوجوان و یادگیری نحوه برخورد صحیح با کودک و نوجوان برای هر پدر و مادری واجب است.

‌

در چه سنی باید به دختران درباره قاعدگی گفته شود؟

دختران (و پسران!) می‌توانند حدودا سن ۸ سالگی به بعد در مورد قاعدگی اطلاعات داشته باشند. این موضوع از موضوعات موردعلاقه دختران است و اطلاعات مربوط به دوره ها ممکن است کم و بیش در مدرسه ارائه شود. استفاده از کتاب های آموزشی می‌توانند بسیار مفید باشد.

بسیاری از مادران تجربیات شخصی خود را با دخترانشان به اشتراک می‌گذارند، از جمله زمانی که اولین دوره آنها شروع شده و چه احساسی داشتند.

کودکان، هنگام یادگیری در مورد مسائل جنسی در مدرسه یا خارج از مدرسه، احتمالا سؤالات بسیاری خواهند داشت. موضوع قطعا می‌تواند گیج کننده باشد. والدین باید در ادامه گفتگو و پاسخ به سوالات جنسیتی کودکان در خانه، گشاده رو و پذیرا باشند.

این امر به ویژه درصورتی که می‌خواهید فرزندانتان رابطه جنسی را در چارچوب ارزش های خانواده خود درک کنند، صادق است.

تغییرات بدن و مسائل جنسی بخش مهمی از پیشرفت انسان است. اگر در مورد نحوه گفتگو با فرزندتان در مورد آنها سؤالی دارید، با یک روانشناس کودک یا یک روانشناس نوجوان مشورت کنید.

نویسنده: میترا سیفان – روانشناس

در صورتی که درگیر تربیت جنسی کودکتان هستید میتوانید با مراجعه به سایت پزشک خوب از بهترین متخصص ها در زمینه تربیت جنسی نوبت بگیرید.

سوالات متداول

از چه رنج سنی، اندام جنسی کودک را به او معرفی کنیم؟

طبق نظرات بسیاری از متخصصان حوزه کودک، ۳ سالگی سن مناسبی برای آموزش توالت رفتن به کودکان و معرفی  اندام جنسی آن‌ها است. پس هر والدینی در با مطالعه و آگاه کردن خود می‌تواند با انتخاب نامی مناسب کودک خود را آگاه سازد.

چه اسامی برای نامگذاری اندام جنسی کودکان مناسب هستند؟

استفاده از واژه‌های قابل فهم و دقیق که به صورت مستقیم به اندام جنسی کودک اشاره می‌کند؛ مناسب‌ترین گزینه برای نامگذاری اندام جنسی هستند. انتخاب اسامی مودبانه همواره به تفهیم آسان‌تر کودک کمک خواهد کرد.

چرا انتخاب اسامی استعاری برای نامگذاری اندام جنسی، امری اشتباه است؟

کودکانی که در محدوده سنی پایین قرار دارند، از نظر روانشناختی در سطح تفکر عینی قرار دارند. پس باید برای شناخت بهتر حقایق زندگی به طور شفاف با آن‌ها صحبت کرد و مسائل پیرامون را برای آن‌ها به درستی باز کرد.

انتخاب کلمات با بار منفی برای معرفی اندام جنسی به کودک، چه تاثیرات به همراه دارد؟

استفاده از کلماتی منفی چون “زشت” و بی‌ادب” برای نامگذاری اندام جنسی کودک، همواره انتخابی اشتباه است. چرا که کلمات منفی باعث ایجاد تصوراتی نادرست در ذهن کودک می‌شود.

پزشک خوب، سامانه آنلاین رزرو از روانشناس و روانپزشک و سایر تخصص های حوزه سلامت است که به شما کمک می‌کند بهترین متخصصان را در کوتاه ترین زمان و در نزدیکی محل زندگی خود پیدا کرده و وقت خود را به صورت “آنلاین” رزرو نمایید