مینا کرمی زوج درمانگر خانواده درمانگر سکس تراپییست مشاور فردی
آسترافوبیا به ترس شدید و غیرمنطقی از رعد و برق گفته می‌شود. این فوبیا می‌تواند در هر سنی افراد را تحت تاثیر خود قرار دهد. البته که این ترس در کودکان بسیار شایع‌تر از بزرگسالان است. آسترافوبیا همچنین می‌تواند در کودکان نیز رخ دهد. این اختلال در بزرگسالانی که در کودکی به آن مبتلا نبوده‌اند نیز ممکن است رخ دهد. گرفتار شدن در شرایطی بیرون از خانه که رعد و برق در حال رخ دادن است و یا شرایط بد جوی همگی می‌توانند منجر به سطحی طبیعی از ترس و اضطراب شوند. در افراد مبتلا به آسترافوبیا، رعد و برق می‌تواند باعث واکنش‌های شدید فرد شود. به طوری که تمام فعالیت‌های روزمره فرد را به جهت رعد و برق مختل کند. برای افرادی که به این نوع فوبیا مبتلا هستند این واکنش‌ها می‌توانند بسیار طاقت‌فرسا و غیرقابل غلبه باشند. خوشبختانه این اختلال اضطرابی قابل درمان است. در این مقاله به بررسی آسترافوبیا، علائم، علل و راه‌های درمان آن می‌پردازیم.
علائم استرا فوبیا چیست؟
در افرادی که به این نوع فوبیا مبتلا نیستند، خبر طوفان قریب‌الوقوع ممکن است فرد را به جابه‌جایی زمان برنامه‌ها و یا کنسل کردن آن وادار کند. یا اگر این افراد در رعد و برق گیر بیفتند ممکن است به جایی امن پناه ببرند و یا از درخت‌های بلند دوری کنند. حتی اگر امکان برخورد صاعقه بسیار ناچیز باشد، این اقدامات پاسخی مناسب به یک موقعیت خطرناک می‌باشد.
یک فرد مبتلا به آسترافوبیا در رابطه با صاعقه واکنش‌هایی را تجربه می‌کند که بسیار بیشتر از بروز یک واکنش طبیعی و مناسب است. این افراد چه قبل از طوفان و چه در هنگام طوفان ممکن است احساس وحشت داشته باشند. این واکنش‌ها می‌توانند به حملات پانیک (وحشت) تبدیل شوند و علائم زیر را بروز دهند:
- لرزش بدن
- درد قفسه سینه
- بی‌حسی
- حالت تهوع
- تپش قلب
- مشکل در تنفس
از دیگر علائم آسترافوبیا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عرق کردن کف دست
- تمایل وسواس‌گونه بر نظارت بر رعد و برق
- نیاز به قایم شدن از صاعقه مانند رفتن به داخل کمد، دستشویی و یا زیر تخت
- قایم شدن پشت دیگران برای محافظت از خود
- گریه غیرقابل کنترل، به خصوص در کودکان
فرد ممکن است بداند که ترس و اضطراب او غیرمنطقی و اغراق آمیز است. این علائم می‌تواند با گزارش هواشناسی، مکالمه در این باره یا صدای ناگهانی رعد و برق ایجاد شود. مناظر و صداهایی که شبیه رعد و برق هستند نیز ممکن است علائم را تحریک کنند.
چه افرادی ریسک بیشتری برای ابتلا به آسترافوبیا دارند؟
برخی از افراد ممکن است از ریسک بیشتری برای ابتلا به انواع مختلف فوبیا برخوردار باشند. به عنوان مثال کودکان بیش از سایر افراد در خطر ابتلا به این نوع فوبیا قرار دارند. صاعقه به ویژه برای کودکان می‌تواند بسیار ترسناک باشد. برخی از کودکان مبتلا به طیف اوتیسم و اختلالات پردازش حسی، مانند اختلال پردازش شنوایی، ممکن است مشکل بیشتری در کنترل احساسات خود در هنگام طوفان داشته باشند، زیرا این کودکان حساسیت بیشتری به صدا دارند.
اختلالات اضطراب معمولا در خانواده‌ها شکل می‌گیرد. و گاهی اوقات می‌تواند ارتباطات ژنتیکی برای این اختلالات وجود داشته باشد. فردی که سابقه خانوادگی اختلالات اضطرابی، افسردگی و فوبیا دارد از ریسک بیشتری برای ابتلا به آسترافوبیا برخوردار است.
تجربه تراما‌های مرتبط به رعد و برق نیز همچنین می‌تواند ریسک ابتلا به این فوبیا را افزایش دهد. به عنوان مثال، فردی که یک تجربه آسیب‌زا یا منفی را در رابطه با آب و هوا تجربه می‌کند ممکن است از خطر بیشتری برای ابتلا به آسترافوبیا برخوردار باشد.
چگونه می‌توان آسترافوبیا را تشخیص داد؟
اگر فوبیای شما بیش از ۶ ماه طول بکشد و یا موجب اختلال در عملکرد روزمره شما شود، باید به دنبال درمان این مشکل باشید. پزشک شما با توجه به صحبت‌های شما در رابطه با واکنش‌تان و احساسات شما در این رابطه و همچنین معاینات پزشکی علائم به تشخیص این بیماری می‌پردازد.
درمان آزمایشگاهی خاصی برای تشخیص آسترا فوبیا وجود ندارد. کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) معیارهایی را برای تشخیص این نوع فوبیا و فوبیاهای دیگر شناسایی کرده است.
فوبیاهای خاص جزء اختلالات اضطرابی قرار می‌گیرند. پزشک علائم شما را با لیست معیارها مقایسه می‌کند تا تشخیص دهد که آنچه شما به آن مبتلا هستید فوبیا است یا خیر.
چگونه می‌توان آسترافوبیا را درمان کرد؟
روش‌های درمانی مختلفی برای درمان آسترافوبیا وجود دارند که می‌توانند برای درمان این فوبیا بسیار موثر باشند.
رفتار درمانی شناختی (CBT)
رفتار درمانی شناختی یکی از انواع رواندرمانی (گفتاردرمانی) می‌باشد. رفتار درمانی شناختی یک رویکرد کوتاه مدت است. این نوع رواندرمانی می‌تواند به صورت فردی (رواندرمانگر و مراجع) و یا به صورت گروهی صورت گیرد. رفتار درمانی شناختی غالبا بر روی یک موضوع خاص تمرکز دارد و یک رویکرد هدف گرا می‌باشد. این برنامه برای تغییر الگوهای تفکر منفی یا اشتباه و جایگزینی آن‌ها با روش‌های تفکر منطقی‌تر و مثبت‌تر صورت می‌گیرد.
مواجهه درمانی (Exposure therapy)
مواجهه درمانی یکی از انواع رواندرمانی رفتار درمانی شناختی می‌باشد. این نوع رواندرمانی به فرد این اجازه را می‌دهد تا کم کم و به صورت امنی در معرض ترس‌شان قرار گیرند. به عنوان مثال، در یک مکان کنترل شده، با ترس خود که صاعقه یا عوامل مرتبط با آن است روبه‌رو خواهید شد.
رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT)
رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) نوعی رواندرمانی بر پایه‌ی رویکردهای شناختی-رفتاری است که بر ابعاد روانشناختی درمان تمرکز دارد. این برنامه برای کمک به افراد در پردازش و تنظیم احساسات خود در حین کاهش اضطراب طراحی شده است.
داروهای ضد اضطراب
روانپزشک ممکن است علاوه بر رواندرمانی داروهای ضداضطراب را به عنوان مکمل درمانی برای شما تجویز کند. این داروها می‌توانند به کاهش استرسی که هنگام مواجهه با فوبیا تجربه می‌کنید کمک کنند. مصرف دارو درمانی جداگانه برای فوبیا نیست بلکه این داروها همراه با رواندرمانی برای شما تجویز می‌شوند.
تکنیک‌های کنترل استرس
تکنیک‌های کنترل استرس، مانند مدیتیشن، ممکن است در از بین بردن یا کاهش اضطراب مربوط به فوبیا موثر باشد. این تکنیک‌ها می‌توانند به شما کمک کنند تا ترس شما را در طولانی مدت کنترل کنید.
سخن آخر پزشک خوب
در حالی که بسیاری از فوبیاهای خاص ممکن است استرس‌زا و ناتوان کننده باشند، اما خبر خوب این است که این فوبیاها قابل درمان هستند. مولفه‌هایی مانند سن، ژنتیک و عوامل محیطی می‌توانند ریسک ابتلا به آسترافوبیا را تا حد قابل توجهی افزایش دهند.
منابع
در صورت نیاز می‌توانید با مراجعه به سایت پزشک خوب از بهترین روانشناسان در سراسر ایران به صورت اینترنتی نوبت بگیرید.
پرسش و پاسخ
باسلام.من درکودکی تجربه گرفتارشدن در شرایط طوفانی شدید رو داشتم، الان درسن۳۴سالگی هنوز بارعد و برق ترس برمن غلبه میکنه و به مکان تاریک ودوراز پنجره، زیرپتو و… پناه میبرم، راه درمان چیه
سلام اگر شدت موضوع در همین حده با کمی تمرین می‌تونید این ترس رو مدیریت کنید و واقع بینانه‌تر عمل کنید، کافیه از شرایطی خیلی ساده مثل تماشای فیلم طوفان تا مواجهه کامل با ترستون تمرین کنید ولی اگه شدت مساله زیاده و زندگی روزمره‌تونو مختل کرده حتما لازمه به روانشناس مراجعه کنید و با بررسی روابط و سبک زندگی فعلی توان علت اصلی ادامه این وضع رو شناسایی و اصلاح کنید.
مطلب مفیدی بود ممنون