سبک های دلبستگی شیوه‌های تعامل و رفتارهای متفاوتی هستند که افراد در روابط عاطفیشان به کار می‌گیرند. در دوران کودکی، سبکهای دلبستگی به نحوه تعامل والدین و کودکان گفته میشود. در دوران جوانی برای توصیف الگوهای وابستگی در روابط عاطفی از سبکهای دلبستگی استفاده میشود. مفهوم سبکهای دلبستگی از دل نظریه دلبستگی و در خلال سالهای ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰ میلادی به وجود آمده است. امروزه روانشناسان چهار سبک اصلی را برای دلبستگی معرفی میکنند.
فهرست مطالب
- دلبستگی چیست؟
- سایر نظریه های دلبستگی
- انواع سبک های دلبستگی
- تاثیر سبک دلبستگی اولیه در درازمدت
- عوامل اثرگذار بر دلبستگی
دلبستگی چیست؟
دلبستگی به یک رابطه عاطفی خاص گفته میشود که در آن توجه، رضایت و آسایش در جریان است. اولین تحقیقات در زمینه دلبستگی در نظریات «فروید» صورت گرفت که درباره عشق به جست و جو پرداخت. پس از آن محققان و نظریه پردازان دیگری نیز به این موضوع پرداختند؛ اما فردی که بیشتر از همه در این زمینه به شهرت رسید و به عنوان پدر نظریه دلبستگی شناخته میشود، جان بالبی (John Bowlby)است.
جان بالبی تحقیقات گسترده‌ای روی مفاهیم وابستگی انجام داد و دلبستگی را یک اتصال عاطفی پایدار میان نوزاد و والدین او توصیف کرد. همچنین او معتقد بود که تجارب اولیه در زمان کودکی، نقش مهمی در رشد فرد و رفتارهای آینده او در زندگی دارد. در واقع سبک دلبستگی ما از همان دوران نوزادی و در رابطه ما با والدین شکل می‌گیرد.
سایر نظریه های دلبستگی
اواخر دهه‌های ۱۹۸۰ میلادی محققان مختلفی از جمله هازن و شاور (Hazen and Shaver) شروع به مطالعه بر روی روابط عاطفی بزرگسالان کردند که این تحقیق و بررسی با توجه به نظریه سبکهای دلبستگی جان بالبی صورت گرفت. یکی از مواردی که برای آن‌ها اهمیت داشت نحوه دلبستگی اولیه کودک با والدینش بود. در واقع برای آن‌ها سوال بود که میزان این دلبستگی چه تاثیری بر اعتماد به نفس فرد در زمانهای آینده و رفتارهای او در روابط عاطفیش خواهد داشت.
آزمایش موقعیت ناآشنای ماری آینوورث
در دهه‌های ۱۹۷۰ میلادی ماری آینوورث نیز از دیگر محققانی بود که توانست نظریه سبک دلبستگی بالبی را گسترش دهد. او آزمایشی را طراحی کرد که به آزمایش موقعیت غریبه به شهرت رسید و در طی آن کودکان ۱۲ الی ۱۸ ماهه را مورد مطالعه قرار داد.
شرایط آزمایش به این صورت بود که ابتدا نوزاد با پدر یا مادر خود در اتاق به بازی مشغول است. سپس یک غریبه وارد اتاق میشود و با والدین او صحبت می‌کند و به کودک نزدیک میشود، در نهایت والدین نوزاد اتاق را ترک میکنند. پس از مدتی والدین برمی‌گردند تا کودک بی‌قراری خود را آرام کنند. براساس این مشاهدات، آینوورث سه سبک دلبستگی مختلف را معرفی کرد:
- سبک دلبستگی ایمن
- سبک دلبستگی ناایمن دوسوگرا
- سبک دلبستگی ناایمن اجتنابی
برخی از محققان سبک دیگری به نام سبک دلبستگی آشفته را نیز به لیست انواع دلبستگی اضافه کردند. جالب است بدانید در اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی محققان دیگری از نتایج مطالعات بالبی و آینوورث برای در تحقیق در موضوع عشق و تنهایی در بزرگسالان نیز استفاده کردند. در طی این تحقیقات آن‌ها متوجه شدند بسیاری از افراد که در زمان بزرگسالی تنها هستند؛ در کودکی رابطه عاطفی سالمی با والدین خود نداشتند. بنابراین دلبستگی در دوران کودکی یا درک کودک از رابطه عاشقانه خود و والدینش میتواند بر روابط آینده او تاثیر بگذارد.
تست سبک های دلبستگی هازن و شاور
در سال ۱۹۸۷ هازن و شاور تلاش کردند تا عشق و روابط عاطفی را به عنوان یک فرایند دلبستگی توصیف کنند. در نتیجه آن‌ها تست سبک دلبستگی بزرگسالان را طراحی کردند که این تست شامل سه بخش است و هر بخش آن به یکی از سبکهای دلبستگی ایمن، دوسوگرا و اجتنابی اشاره می‌کند.
در طی این تست، آن‌ها متوجه شدند که روابط عاطفی را می‌توان با همان ایده‌های مطرح شده توسط بالبی و آینوورث، توصیف کرد. برای مثال آن‌ها متوجه شدند زمانی که که افراد بزرگسال در کنار شریک عاطفی خود قرار دارند و به نیازهایشان پاسخ داده میشود؛ احساس امنیت میکنند. در واقع شریک عاطفی برای این افراد نقش یک حامی امن را بازی می‌کند.
پرسشنامه سبک دلبستگی کولینز و رید
با اینکه نظریات هازن و شاور نقش مهمی در نظریه دلبستگی داشته؛ اما انتقادات مختلفی به آن وارد شد. برای مثال برخی معتقدند مدل سه بخشی این نظریه دارای محددیت‌هایی بود و برخی توصیفاتی که در پرسشنامه آن‌ها مطرح شده ابعاد مختلفی از رابطه عاطفی را در بر می‌گرفت. مثلا امنیت هم شامل احساس راحتی و نزدیکی و هم به معنی تکیه دادن به دیگران است. بنابراین فرد آزمون دهنده مجبور است پاسخی را انتخاب کند که ممکن است در بردارنده تمام احساسات او نباشد.
در طی این انتقادات، تست سبک دلبستگی بزرگسالان (AAS) در سال ۱۹۹۰ براساس پرسشنامه هازن و شاور توسط کولینز و رید
(Collins and Read) ابداع شد؛ که سه بخش اصلی تست اولیه به ۱۸ آیتم تبدیل شد. در واقع این تست شامل ۱۸ آیتم است که سبک دلبستگی بزرگسال را در سه بخش ایمن، آشفته و اجتنابی اندازه گیری می‌کند.
انواع سبک های دلبستگی
همانطور که گفته شد چهار نوع سبک دلبستگی مختلف وجود دارد؛ که در ادامه به بیان هر یک می‌پردازیم:
۱- سبک دلبستگی دوسوگرا
کودکانی مبتلا به سبک دلبستگی دوسوگرا، در غیاب والدین خود پریشان می‌شوند. در واقع در دسترس نبودن والدین باعث میشود این کودکان در هنگام نیاز، نتوانند به والدین خود تکیه کنند؛ چرا که نسبت به آن‌ها بدبین هستند.
۲- سبک دلبستگی اجتنابی
کودکان مبتلا به سبک دلبستگی اجتنابی، از والدین خود دوری میکنند و تفاوتی میان آن‌ها با افراد غریبه قائل نمی‌شوند. این سبک دلبستگی در کودکان دارای والدین سو استفاده‌گر یا بی‌توجه شکل می‌گیرد. در واقع کودکانی که به خاطر تکیه کردن به والدین خود تنبیه می‌شوند؛ در آینده یاد می‌گیرند که از درخواست کمک اجتناب کنند.
۳- سبک دلبستگی مضطرب
کودکانی مبتلا به سبک دلبستگی آشفته ترکیبی از رفتارهای متناقض و گیج‌کننده را از خود نشان می‌دهند. آن‌ها ممکن است از والدین خود دوری کنند یا بر حضور آن‌ها پافشاری کنند. در واقع علت مبهم بودن سبک دلبستگی در این کودکان، رفتارهای متناقض والدین در زمانهای گذشته بوده است. در این موارد والدین گاهی به عنوان منبع آسایش و گاهی منبع اضطراب هستند؛ که این موضوع باعث بروز رفتارهای آشفته در کودکان میشود.
۴- سبک دلبستگی ایمن
کودکانی مبتلا به سبک دلبستگی ایمن به والدین خود تکیه میکنند و با با دوری از آن‌ها بسیار ناراحت می‌شوند و زمانی که با والدین خود روبرو می‌شوند، احساس خوشحالی به آن‌ها دست می‌دهد. در واقع این کودکان با اینکه از غیاب والدین خود ناراحت هستند؛ اما اطمینان دارند که آن‌ها دوباره بر می‌گردند.
تاثیر سبک دلبستگی اولیه در درازمدت
مطالعات انجام شده نشان می‌دهد؛ نبود سبک دلبستگی ایمن در سالهای اولیه زندگی، باعث بروز تاثیرات منفی در طول زندگی فرد و رفتار او در سنین بزرگسالی میشود. سبکهای مختلف دلبستگی در سنین بزرگسالی لزوماً مشابه دوران کودکی نیست؛ اما نکته مهم این است که دلبستگی در سالهای اولیه میتواند باعث ایجاد تاثیرات جدی بر روابط عاطفی فرد در زمانهای آینده شود. جالب است بدانید افرادی که دلبستگی ایمن را در دوران کودکی خود تجربه کردند، دارای اعتماد به نفس بیشتری هستند، روابط عاطفی پایدارتری دارند و راحتتر احساسات خود را بازگو میکنند. در واقع این کودکان نسبت به سایر همسالان خود مستقل‌تر هستند، در مدرسه بهتر عمل میکنند، روابط اجتماعی موفق‌تری دارند و کمتر به اضطراب و افسردگی مبتلا می‌شوند.
مطالعه بیشتر: اهمیت و ضرورت سبکهای دلبستگی در روابط
عوامل اثرگذار بر دلبستگی
عوامل مختلفی بر نحوه و زمان شکل گیری دلبستگی در کودکان اثرگذار می‌گذارد که برخی از آن‌ها شامل موارد زیر است:
- فرصت ایجاد دلبستگی: کودکان فاقد والدین مانند کودکان پرورشگاهی، نمی‌توانند احساس اعتماد لازم برای ایجاد دلبستگی را به دست آورند.
- کیفیت مراقبت: این یک عامل مهم در ایجاد دلبستگی است؛ چرا که وقتی والدین بطور مداوم و سریع نیازهای کودک خود را برآورده کنند، کودک برای رفع نیازهای خود تنها به والدینش تکیه می‌کند و هیچ تلاشی از خود نشان نمی‌دهد.
خبر خوب؛ انجام تست آنلاین سبک دلبستگی بزرگسالان در وب سایت پزشک خوب
گسترش بستر وب و اینترنت همواره شامل حال دنیای روانشناسی، روانپزشکی و پزشکی قرار گرفته و کار ما را برای انجام بسیاری از تست‌های روانشناسی و روانپزشکی راحت کرده است. شاید برای بسیاری از افراد مراجعه به روانشناس و متخصص موضوعی دشوار و امکان ناپذیر باشد، پس چه بلایی بر سر تشخیص میزان دلبستگی افراد بزرگسال می‌آید؟ خبر خوب این است که پزشک خوب قابلیت انجام تست سبک دلبستگی بزرگسالان را به صورت آنلاین به وبسایت خود اضافه کرده است. پس دیگر جای هیچ نگرانی نیست؛ چرا که تمامی افراد با انجام این تست به صورت آنلاین می‌توانند در مسیر شناخت نوع و شدت دلبستگی خود گام بردارند. از انجام تست آنلاین دلبستگی غافل نشوید و همین حالا اقدام کنید.
سوالات متداول
دلبستگی چیست؟
دلبستگی به یک رابطه عاطفی خاص گفته میشود که در آن توجه، رضایت و آسایش در جریان است. جالب است بدانید اولین تحقیقات در زمینه دلبستگی در نظریات «فروید» صورت گرفت که درباره عشق به جست و جو پرداخت.
دلبستگی دارای چند سبک است؟
دلبستگی دارای چهار سبک دوسوگرا، اجتنابی، مضطرب و ایمن است که هر یک دارای ویژگی‌ها و خصوصیات متفاوتی است. در واقع هر فرد بسته به نحوه برخورد و رفتارهای خود ممکن است به یکی از این چهار سبک مبتلا باشد.
آیا سبکهای مختلف دلبستگی در سنین بزرگسالی کودکان تاثیر گذار است؟
بله، سبکهای مختلف دلبستگی در سنین بزرگسالی لزوماً مشابه دوران کودکی نیست؛ اما نکته مهم این است که دلبستگی در سالهای اولیه میتواند باعث ایجاد تاثیرات جدی بر روابط عاطفی فرد در زمانهای آینده شود. جالب است بدانید افرادی که دلبستگی ایمن را در دوران کودکی خود تجربه کردند، دارای اعتماد به نفس بیشتری هستند، روابط عاطفی پایدارتری دارند و راحتتر احساسات خود را بازگو میکنند.
تست سبک دلبستگی کولینز و رید چیست؟
تست سبک دلبستگی بزرگسالان (AAS) در سال ۱۹۹۰ براساس پرسشنامه هازن و شاور توسط کولینز و رید (Collins and Read)ابداع شد؛ که سه بخش اصلی تست اولیه به ۱۸ آیتم تبدیل شد. در واقع این تست شامل ۱۸ آیتم است که سبک دلبستگی بزرگسال را در سه بخش ایمن، آشفته و اجتنابی اندازه گیری می‌کند.
منابع:
اگر نیاز به مشاوره با یک روانشناس خوب دارید، با کلیک روی دکمه زیر می‌توانید به لیستی از بهترین روانشناسان ایران دسترسی پیدا کرده و از آن‌ها به صورت اینترنتی وقت رزرو کنید:
پرسش و پاسخ
مطلب مفیدی بود ممنون