در حالی که رمز موفقیت در روابط شخصی و شغلی در توانایی شما برای برقراری ارتباط خوب نهفته است، اما این کلمات نیستند که به شما در ارتباط موثر کمک میکنند بلکه نشانههای غیرکلامی یا “زبان بدن” شما است که شما را در این راه کمک میکند. زبان بدن استفاده از رفتارهای بدنی، عبارات و حالت چهره برای برقراری ارتباط غیر کلامی موثر است که غالباً غریزی است و به صورت آگاهانه انجام نمیشود.
زبان بدن
زبان بدن یا body language به سیگنالهای غیر کلامی اشاره دارد که ما برای برقراری ارتباط از آن استفاده میکنیم. به گفته کارشناسان، این سیگنالهای غیرکلامی قسمت عظیمی از ارتباطات روزانه را تشکیل میدهند. از حالتهای صورت گرفته تا حرکات بدن، چیزهایی که نمیگوییم (سیگنالهای غیر کلامی) هنوز هم میتوانند حجم زیادی از اطلاعات را انتقال دهند. به گفته کارشناسان زبان بدن بین ۶۰٪ تا ۶۵٪ درصد کل ارتباطات را تشکیل میدهد. درک زبان بدن بسیار مهم است، اما توجه به نشانههای دیگری مانند محتوای کلامی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.
کاربرد زبان بدن چیست؟
زبان بدن یک نوع راه برقراری ارتباط بین افراد است که در آن از تکلم استفاده نمیکنند. بلکه سعی میکنند تا با استفاده از اشاره، ارتباط غیرکلامی، حرکات فیزیکی بدن و… مفهوم و منظور خود را به فرد مقابل برسانند. در زبان بدن میتوانید از ژستهای مختلف، حالات مختلف بدنی، حرکات و اشارات بدنی و… استفاده کنید.
سعی کنید ذهن طرف مقابل خود را بخوانید تا بتوانید به راحتی با آن ارتباط برقرار کنید. در زمان برقراری ارتباط از طریق زبان بدن، شاید در بسیاری از مواقع از رفتار شما سو برداشت شود. به همین دلیل بهتر است رفتار غیرکلامی پیچیدهای نداشته باشید و به راحتی، با ظرافت تمام و بسیار ساده این کار را انجام دهید.
چند نمونه از زبان بدن که رایج است؟
- حرکت مردمک چشم: افرادی که سعی میکنند تا با دروغ و کلک کار خود را پیش ببرند، هیچ وقت مستقیم به چشمان شما خیره نمیشوند، سعی میکنند تا نگاهشان را از شما بدزدند. این افراد علاوه بر اینکه زیاد پلک میزنند با بالا رفتن استرس و اضطرابی که دارند، ضربان قلبشان هم افزایش پیدا میکند.
افرادی که دروغ میگویند در حرف زدن خود ثبات ندارند و گاهی تند تند و گاهی آهسته صحبت میکنند. - طرز ایستادن: طرز ایستادن فرد میتواند درک آن را از طرف مقابل نشان دهد. نحوه ایستادن افراد در همایشها و جلسات کاری میتواند گویای بسیاری از مسائل باشد. در حین صحبت کردن فرد مقابل تمام حرکات شما را در نظر دارد. اگر دیرتان شده است میتوانید برگردید و پشت سرتان را نگاه کنید یا به ساعت خود نگاه کنید. فرد مقابل شما متوجه خواهد شد که دیرتان شده است و سعی میکند هرچه سریعتر صحبتش را خاتمه دهد.
- نفس کشیدن: در زبان بدن الگوهای تنفس فرد میتواند نشان دهنده خلق و رفتار فرد باشد. از این رو در بیشتر سمینارها و همایشها ارتباط مستقیمی بین زبان بدن و نفس کشیدن فرد دارد. در کل افردی که به صورت آرام و عمیق نفس میکشند، افرادی با اعتماد به نفس هستند. از طرفی نفس کشیدن تند و کوتاه نشان دهنده استرس و عدم اعتماد به نفس فرد است. این الگوهای تنفسی فرد میتواند، درک آن را از شرایطی که در آن قرار دارد نشان دهد.
- دست دادن: دست دادن در ارتباط زبان بدن بین افراد، یکی از مهمترین حرکات است. در این زمان علاوه بر فشار دست، نحوه دست دادن در این ارتباط بسیار تاثیرگذار است. افرادی که تمایلی به صحبت کردن با دیگران ندارند معمولا شل دست میدهند، شانههای خود را به سمت پایین میاندازند، به صورت فرد نگاه نمیکنند. این نشانهها میتواند گویای آن باشد که فرد نمیخواهد ارتباطی با شما داشته باشد. اما در مقابل افرادی که شانههای خود را به سمت بالا میبرند و در دست دادن پیشدستی میکنند، افرادی اجتماعی و خوش اخلاق هستند.
عوامل موثر بر زبان بدن چیست؟
عوامل بسیاری هستند که میتوانند روی کیفیت و بازده زبان بدن تاثیرگذار باشند. در ادامه چند عامل مهم و تاثیرگذار روی زبان بدن را به شما معرفی خواهیم کرد:
- داشتن لبخند: داشتن لبخند دوشن قطعا نمیتواند زیبا و طبیعی به نظر برسد، افرادی که به اجبار در عکسها لبخند میزنند، دارای لبخند مصنوعی هستند. اگر از ته دل و به صورت طبیعی بخندید اطراف چشمانتان چین و چروک ایجاد میشود. این لبخند طبیعی و زیبا به نظر میرسد.
- تماس چشمی: تماس چشمی میتواند روحیات و افکار درونی فرد را به وضوح نشان دهد. سعی کنید در زمان برقراری ارتباط بین خود و فرد مقابل به چشمان او نگاه کنید تا بتوانید استرس، عصبانیت، خوشحال و.. را تشخیص دهید.
- نوسان صدا: در ارتباط بین یک زن و مرد معمولا زنانی که تمایلی به برقراری این ارتباط کلامی دارند با لحن آهنگین صحبت خود را آغاز میکنند. در مقابل مردان هم یک پایه صدای خود را پایینتر میآورند.
- بالا بردن ابروها: حرکات و فرم ابروها میتواند گویای بسیاری از مسائل باشد. اگر فردی از کاری که انجام دادهاید خوشش نمیآید قطعا ابروهای خود را به سمت بالا میبرد. دانستن این نکات ریز میتواند به داشتن یک رابطه کمک بسیاری کند. حالت ابروها علاوه بر خوشحالی میتواند ترس، تعجب و… را نشان دهد.
- محکم و با اقتدار: داشتن اقتدار، بزرگی و غرور گاهی اوقات میتواند در کیفیت زبان بدن تاثیر بسیاری بگذارد. حرکات دست بدون نشان دادن کف دست، صاف ایستادن، راه رفتن مصمم و.. میتواند نشانه اقتدار بالای فرد باشد.
- دست به سینه بودن: در زبان بدن دست به سینه بودن میتواند یک عامل تاثیرگذار و مهم باشد. دست به سینه بودن افراد نشان دهنده بسته بودن و نداشتن تمایل برای برقراری ارتباط با دیگران است.
تکنیک های موثر زبان بدن
تکنیکهای بسیاری هستند که اگر به آنها توجه کنید میتوانند در کیفیت زبان بدن شما تاثیر بسیاری بگذارند. تنها کافیست که آنها در نظر بگیرید.
- حالت چهره فرد: زبان صورت هم مانند زبان بدن یکی از مهمترین روشهای برقراری ارتباط در بین افراد است. تفسیر حالت چهره فرد میتواند روی زبان بدن او بسیای تاثیرگذار باشد. حرکات لبها، چشمها، گونهها و… هرکدام تفسیر و تعبیر خاص خود را دارند.
- قفسه سینه: زمانی که قفسه سینه به سمت جلو باشد و سرشانه خود را به سمت عقب ببرید، همگی متوجه میشوند که شما با اعتماد به نفس و با اقتدار قدم بر میدارید.
- حرکات دست: سعی کنید در زمان صحبت کردن از حرکات دست خود هم استفاده کنید. این حرکات دست میتوانند باعث شوند تا شما فردی اصیل و باورپذیرتر دیده شوید. استفاده از حرکات دست میتواند به عنوان یک موضوع برای جلب توجه مخاطبان شما باشد.
- ژست: سعی کنید در زمان برقراری ارتباط با افراد دیگر به هیچ عنوان ژست افراد عصبی و خسته را به خود نگیرید. لمس کردن صورت، لرزش دست، حرکات چشم و.. همه از عواملی هستند که نشان دهنده استرس، عصبانیت و میزان ناراحتی شما میباشند.
حالات چهره
به این فکر کنید که یک شخص تنها با حالت چهره چه مقدار توانایی انتقال اطلاعات دارد. به عنوان مثال لبخند میتواند نشانه تایید و یا احساس رضایت را نشان دهد. اخم میتواند نشانه عدم تایید و یا ناراحتی باشد. در برخی موارد، حالتهای چهره ما ممکن است احساسات واقعی ما را نسبت به یک موقعیت خاص نشان دهد. در حالی که میگویید حالم خوب است، ممکن است حالت چهره شما چیزی مخالف بیان شما را نشان دهد. چند نمونه از احساساتی که میتوانند از طریق حالتهای چهره بیان شوند عبارتاند از:
- بیان حس خوشحالی
- احساس ناراحتی
- خشم و عصبانیت
- احساس تعجب
- انزجار
- ترس و اضطراب
- گیجی
- هیجان
- تمایل به چیزی یا کسی
- تحقیر
بیان حالت چهره حتی میتواند میزان اطمینان و اعتقاد فرد را به صورت آشکار بیان کند. یک مطالعه نشان داد که قابل اعتمادترین حالت چهره شامل کمی بالا آمدن ابرو و لبخندی ملایم است. این حالت چهره طبق گفته محققان دوستی و اعتماد به نفس را به همراه دارد. حالات چهره نیز از بینالمللیترین اشکال زبان بدن است. عباراتی که برای انتقال ترس، عصبانیت، غم و شادی استفاده میشود در سراسر جهان مشابه است.
تحقیقات حتی نشان میدهد که ما در مورد هوش افراد بر اساس چهره و بیان آنها قضاوت میکنیم. یک مطالعه نشان داد که افرادی که صورت باریک و بینی بر آمدهتری دارند، به احتمال زیاد از هوش بالاتری نسبت به سایر افراد برخوردار هستند. همچنین افرادی با حالت چهره خندان و شاد، باهوشتر از افراد عصبی و ناراحت ارزیابی شدند.
چشمها
از چشمها غالباً به عنوان “پنجرهای باز به روح ” یاد میشود زیرا قادر به آشکار کردن چیزهای زیادی در مورد احساسات و افکار فرد هستند. همانطور که با شخص دیگری در حال مکالمه هستید، توجه به حرکات چشم بخشی طبیعی و مهم از روند ارتباطات را نشان میدهد.
برخی از مواردی که در ارتباط چشمی به شما اطلاعات خوبی میدهد، این است که افراد تا چه حدی با شما ارتباط چشمی برقرار میکنند، تا چه اندازه هنگام مکالمه پلک میزنند و یا هنگام صحبت کردن تا چه میزان مردمک چشمشان گشاد یا تنگ میشوند. هنگام ارزیابی زبان بدن، به ارتباطات چشمی مربوط به موارد زیر دقت کنید:
-
نگاه خیره
وقتی شخصی هنگام مکالمه مستقیماً به چشمان شما نگاه میکند، این نشان دهنده علاقه و توجه وی است. با این حال، تماس چشمی طولانی مدت میتواند احساس اضطراب و خطر ایجاد کنند. از طرف دیگر، قطع ارتباط چشمی و مرتب نگاه کردن به دور ممکن است نشان دهنده حواس پرتی، ناراحتی یا تلاش برای پنهان کردن احساسات واقعی خود باشد.
-
پلک زدن
پلک زدن امری طبیعی است، اما باید به این نکته نیز توجه کنید که آیا فرد زیاد پلک میزند یا خیلی کم. افراد هنگامی که احساس ناراحتی و آشفتگی دارند معمولا بیش از معمول پلک میزنند. پلک زدن مکرر ممکن است نشان دهد که شخص عمدا در تلاش است حرکات چشم خود را کنترل کند. به عنوان مثال، یک بازیکن پوکر ممکن است کمتر پلک بزند، زیرا او عمداً سعی میکند نشان دهد که دستی که به او داده شده بد است.
-
اندازه مردمک چشم
اندازه مردمک چشم میتواند یک سیگنال ارتباطی غیرکلامی بسیار ظریف باشد. در حالی که سطح نور در محیط، گشاد شدن مردمک چشم را کنترل میکند، اما گاهی اوقات احساسات نیز میتوانند باعث ایجاد تغییرات کوچکی در اندازه مردمک شوند. به عنوان مثال شما ممکن است اصطلاح “چشمهای فریبنده” را شنیده باشید. این اصطلاح هنگامی استفاده میشود که فرد نسبت به کسی جذب شده باشد. مردمک بسیار گشاد میتواند نشاندهنده علاقه و یا حتی تحریک جنسی فرد باشد.
لب
بیان و حرکات دهان نیز میتواند در خواندن زبان بدن ضروری باشد. به عنوان مثال، گاز گرفتن و جویدن لب پایین ممکن است نشانگر این باشد که فرد احساس نگرانی، ترس یا عدم امنیت را تجربه میکند. پوشاندن دهان ممکن است تلاشی باشد برای ادب در صورت خمیازه کشیدن یا سرفه کردن باشد، اما در عین حال ممکن است تلاشی برای پوشاندن اخم عدم تایید نیز باشد.
لبخند زدن شاید یکی از بزرگترین سیگنالهای زبان بدن باشد، اما لبخند را نیز میتوان به طرق مختلف تفسیر کرد. لبخند ممکن است واقعی باشد، یا ممکن است برای بیان شادی کاذب، کنایه یا حتی بدگمانی استفاده شود. هنگام ارزیابی زبان بدن، به سیگنالهای دهان و لب توجه کنید:
- لبهای سفت شده: سفت شدن لبها ممکن است نشان دهنده عدم رضایت، عدم تایید یا بیاعتمادی باشد.
- گاز گرفتن لب: گاهی اوقات افراد هنگام نگرانی، اضطراب یا استرس لبهای خود را گاز میگیرند.
- پوشاندن دهان: هنگامی که افراد میخواهند یک واکنش احساسی را پنهان کنند، ممکن است دهان خود را بپوشانند تا از نمایش لبخند جلوگیری کنند.
- تغییرات جزئی در دهان نیز میتواند شاخصهای ظریفی از احساس فرد باشد. هنگامی که دهان کمی چرخانده میشود، ممکن است به این معنی باشد که فرد احساس خوشبختی میکند. از طرف دیگر، دهان کمی رو به پایین میتواند نشانه ای از غم و اندوه و یا عدم تأیید باشد.
اشاره
اشاره یکی از بارزترین سیگنالهای زبان بدن است. سر تکان دادن و استفاده از انگشتان برای نشان دادن مقادیر عددی همه بسیار رایج و قابل فهم هستند. برخی از زبانهای اشاره ممکن است بعد فرهنگی داشته باشد. بنابراین نشان دادن انگشت شصت در یک کشور به عنوان دوست داشتن چیزی ممکن است در کشوری دیگر معنی دیگری داشته باشد.
برخی از زبانهای اشاره و رایج عبارتاند از:
- مشت گره کرده میتواند در بعضی شرایط خشم یا همبستگی را در برخی موارد نشان دهد.
- انگشت شست و شست به پایین اغلب به عنوان حرکات تایید و عدم تایید استفاده میشود.
- نشانه v: ایجاد شده توسط بلند کردن انگشت اشاره و میانی و جدا کردن آنها برای ایجاد یک شکل V مانند، این نشانه به معنای صلح یا پیروزی در برخی کشورها است. به خصوص در انگلستان و استرالیا. این نماد وقتی پشت دست رو به بیرون باشد معنای توهین آمیز به خود میگیرد.
- نشانه اوکی: اشارهٔ دستی است که از وصل کردن دو انگشت اشاره و شست به گونهای که شبیه یک گردی شوند. این نشانه میتواند به عنوان خوب یا بسیار خوب استفاده شود. با این حال، در برخی از مناطق اروپا از این اصطلاح برای تحقیر و نشانه هیچ بودن شخص استفاده میشود. در برخی از کشورهای آمریکای جنوبی، این نماد در واقع یک حرکت بیادبانه است.
بازوها و پاها
دست ها و پاها نیز میتوانند در انتقال اطلاعات غیرکلامی مفید باشند. دست به سینه بودن میتواند نشان دهنده حالت دفاعی باشد. پا روی پا انداختن در مقابل شخص دیگر ممکن است نشان دهنده عدم علاقه یا ناراحتی از آن فرد باشد. هنگام ارزیابی زبان بدن، به برخی از علائم زیر توجه کنید:
- بازوهای ضربدری ممکن است نشان دهد که فرد احساس دفاعی، محافظت از خود یا خجالتی بودن دارد.
- دست به کمر بودن میتواند نشانه آمادگی و کنترل فرد باشد، یا احتمالاً نشانه پرخاشگری است.
- گره خوردن دستها پشت کمر میتواند نشانه احساس بیحوصلگی، اضطراب و حتی عصبانیت در فرد باشد.
حالت بدنی
نحوه نگه داشتن بدن نیز میتواند به عنوان یک قسمت مهم از زبان بدن تشخیص داده شود. وضعیت بدنی میتواند اطلاعات زیادی در مورد احساس فرد به شما منتقل کند و همچنین نکاتی در مورد ویژگیهای شخصیتی، مانند اعتماد به نفس، گشودگی یا خضوع در فرد را نشان دهد. صاف نشستن، به عنوان مثال، ممکن است نشان دهنده تمرکز فرد و توجه به آنچه اتفاق میافتد باشد. از طرف دیگر، نشستن با بدن خمیده به جلو می تواند دلالت بر بیحوصلگی یا بی اعتنایی فرد داشته باشد.
- حالت بدنی باز شامل باز نگه داشتن تنه بدن است. این نوع حالت بیانگر دوستی، گشودگی و تمایل است.
- حالت بسته شامل پنهان کردن تنه بدن است که اغلب با قوز به جلو و نگه داشتن دست و پاها روی هم نشان داده میشود. این حالت میتواند شاخصی از خصومت، عدم دوستی و اضطراب باشد.
اهمیت زبان بدن در روابط اجتماعی
زبان بدن یا همان Body Language یکی از راههای برقراری ارتباط غیرکلامی است که در برقراری ارتباط روزمره افراد نقش بسیار تاثیرگذاری دارد. یادگیری زبان بدن و ترفندهای آن میتواند در برقراری ارتباط در موقعیتها و جایگاههای مختلف تاثیرگذار باشد. به عنوان مثال داشتن یک Body Language خوب میتواند به روی شغلهای بازاریابی، مدیر فروش و.. بسیار موثر باشد. هرچه از تکنیکهای زبان بدن بیشتر استفاده کنید قطعا میتوانید نقش پررنگتر و موثرتری را در میزان فروش محصولات شرکت داشته باشید.
در واقع یادگیری زبان بدن و تاثیرگذاری آن در ارتباط بین افراد میتواند بسیار مفید و تاثیرگذار باشد. شما در بسیاری از مواقع میتوانید با استفاده از زبان بدن روی فرد مقابل خود تاثیر مثبت داشته باشید.
سخن آخر پزشک خوب
درک زبان بدن می تواند کمک زیادی به شما در برقراری ارتباط بهتر با دیگران و تفسیر آنچه دیگران ممکن است منتقل کنند، داشته باشد. توجه به سیگنالهای غیرکلامی همراه با ارتباطات کلامی در موقعیتهای مختلف بسیار مهم است و میتواند در برقراری ارتباط بهتر و موثرتر به شما کمک کنند.
منبع
با مراجعه به سایت پزشک خوب میتوانید با بهترین روانشناسان در سراسر ایران در ارتباط بوده و از آنها نوبت بگیرید.
پرسش و پاسخ
سلام تشکر بابت مطالب خوبتون