اختلال وسواس اجباری (Obsessive compulsive disorder) یا (OCD) نوعی اختلال سلامت روان است. این اختلال با افکار وسواسی و مزاحم، استرس‌زا، اضطرابی و رفتارهای تکراری همراه است. وسواس چک کردن، وسواس چکینگ یا وسواس وارسی کردن (checking ocd) نوعی اختلال وسواسی است.
فرد مبتلا به وسواس وارسی، در تلاش است تمام وسایل و رفتارهایی را چک کند که احتمال می‌دهد به‌درستی انجام نشده‌اند. در واقع فرد با وسواس چک کردن، خود را مسئول جلوگیری از وقایع بد می‌داند و با چک کردن امور مختلف از وقوع اتفاق ناخوشایند پیشگیری می‌کند. وسواس چک کردن بعد از وسواس شست‌و‌شو دومین وسواس رایج از انواع وسواس‌ها محسوب میشود.
علائم وسواس چک کردن یا وسواس وارسی کردن
تشخیص علائم وسواس چک کردن یا وسواس وارسی کردن گاهی دشوار است؛ زیرا وارسی‌کردن کاری طبیعی و عقلانی است و هر فردی ممکن است در طول زندگیِ خود با شک و تردید ذهنی رو‌به‌رو شود و تصمیم بگیرد لوازم یا کارهای انجام‌شده را مجدد وارسی کند.
افراد مبتلا به اختلال وسواس چک‌کردن تمایل به چک کردن اجبارگونه دارند. علائم افراد وسواسی نیز حول این دو مورد می‌گردد. در واقع این علائم در شکل‌گیری، حفظ و نگهداریِ اضطراب و ترس آنها نقش اساسی دارد.
افراد مبتلا به وسواس چک کردن در ذهن خود با افکار مزاحم در خصوص ترس و هراس از آسیب و حفظ ایمنی دستوپنجه نرم میکنند. این افکار مزاحم در مورد خطر و آسیب به خود و دیگران است. فرد وسواسی برای کاهش اضطراب، استرس و ترس‌های مرتبط با این افکار خود را ملزم می‌داند که با انجام رفتارهایی همه چیز را وارسی کند.
به‌طور کل این اختلال شامل بررسی دائم وسایل و امور مختلف و اطمینان از درستی آنها است. این افراد گاهی در زمان شام و مهمانی‌های دوستانه با عجله از میز شام را ترک میکنند از یا جمع دوستان دور می‌شوند تا درهای ماشین و خانه را چک کنند و مطمئن شوند که آیا آنها قفل هستند یا خیر. این افراد به‌طور دائم ترس از این موضوع دارند که کاری را درست و دقیق انجام نداده باشند و بارها این موضوع را مطرح میکنند.
علائم افراد مبتلا به وسواس وارسی کردن شامل موارد زیر است:
- ترس و دغدغه‌یِ ذهنی در خصوص اتفاق بد و ناخوشایند برای خود یا دیگران
- افکار مزاحم و مخل در خصوص این‌که اگر کاری درست انجام نشود منجر به آسیب و صدمه به خود و دیگران میشود. به همین دلیل اعتقاد دارند با انجام آن میتوان از وقوع اتفاق بد جلوگیری کرد. (همچون خاموش‌کردن اجاق گاز و لامپ‌ها)
- ترس از این‌که موردی را فراموش کرده‌اند.
- ترس از این‌که اشتباهی مرتکب شوند یا سخن ناراحت‌کننده‌ای بگویند.
- ترس از این‌که به یک بیماری جدی مبتلا شوند.
علائم وسواس در سنین مختلف
وسواس در سنین مختلف علت‌های و نشانه‌های خاص خود را دارد. این علائم در هر سنی شامل موارد زیر است:
علائم کودکان مبتلا به وسواس
کودکان مبتلا به وسواس در انجام به‌موقع تکالیف مشکل دارند. این کودکان گاهی رفتارهای کمال‌گرایانه، سفت و سخت دارند. گاهی نیز در مورد تمیزی و خوردن غذا قوانین خاصی دارند. این کودکان علائم دیگری دارند که در زیر ذکر شده‌اند:
- پیروی از قوانین خاص
- کمالگرایی
- نظم‌دهیِ خاص
- دیر رسیدن به مدرسه
- حفره‌هایی روی کاغذ که ناشی از پاک‌شدن است و به دلیل انتخاب کلمه بی‌نقص است.
- مشکلات مشهود در آزمون‌ها و امتحانات به دلیل نیاز به کامل‌بودن پاسخ‌ها و مدیریت ضعیف زمان است.
علائم وسواس در نوجوانان و جوانان
برخی از محققان اعتقاد دارند که نوع دیر آغاز آن مربوط به سن ۱۳ تا ۲۳ سالگی است. مشکلات پیرامون جدایی، هویت و تمایلات جنسی موضوعات برجسته‌یِ این سن هستند. این وسواس در این سن معمولا ناشی از رفتن به دانشگاه، مستقل‌شدن و دور‌شدن از خانواده، و سایر رویدادهایی است که در اواخر نوجوانی و اوایل دهه بیست رخ می‌دهد.
علائم وسواس در نوجوانان و جوانان شامل موارد زیر است:
- نیاز ناگهانی به وابستگی
- دوری از اکثر رویدادهای اجتماعی (از جمله قرار ملاقات)
- گوشه‌گیری و مضطرب‌شدن
- پرسش سوالات تکراری برای اطمینان
- تحمیل قوانین خاص به خانواده
- تکالیف ناتمامِ مدرسه و دانشگاه
علائم وسواس در بزرگسالی
بزرگ‌سالان تداخل علائم با تعهدات خانوادگی و کاری را تجربه میکنند. این علائم سبب عملکرد ضعیف و مخدوش در خانواده و محیط کار می‌شوند. علائم این افراد می‌تواند در طول زمان تغییر کند.
علائم وسواس در بزرگسالی عبارتند از:
- دیر‌رسیدن به محل کار
- کندی در روند کار روزانه
- کمالگرایی
- تلاش برای کنترل امور فراتر از وظایف شغلی
- تشریفات خاص برای شست‌و‌شو و چک‌کردن‌های بی‌مورد در محیط کار
- پذیرش مسئولیت بیش از اندازه در خانه یا محل کار
- از دست‌دادن وقت خانوادگی
- نیاز به کنترل و وارسی‌های مکرر در خانه
مطلب مرتبط: وسواس تقارن چیست؟ چگونه میتوان وسواس تقارن را درمان کرد؟
علائم وسواس چک کردن در سالمندان
زمانی که یک فرد علائم اختلال وسواس چک کردن یا وسواس وارسی کردن را در دوران سالمندی نشان می‌دهد احتمالا نشانی از شروع بیماری آلزایمر یا زوال عقل است. این علائم نشان از تغییراتی در لوب فرونتال مغز است. البته تحقیقات کمی در این زمینه انجام شده است.
انواع وسواس چک کردن
بررسی وسواس چک کردن یا وسواس وارسی کردن گاهی پیچیده‌تر از این مثال‌های گفته شده است و می‌تواند موارد مختلفی را شامل شود. این موارد شامل موارد زیر است:
چک‌کردن قفل‌ها
فرد وسواسی چندین بار قفل‌ها را چک می‌کند تا اطمینان یابد که به‌درستی قفل شده‌اند. فرد وسواسی کاملا آگاه است که قفل‌ها را چک شده‌اند؛ اما حس می‌کند این وارسیِ مجدد اهمیت دارد و در هر صورت باید چک شود
ترس او معمولا به این شکل است که شخصی وارد خانه یا محیط مورد نظر میشود و اموالش را می‌دزدد یا به آنها آسیب می‌رساند. در واقع فرد مبتلا خود را مسئول بررسیِ قفل‌ها می‌داند. این نوع اجبار به‌ویژه زمانی شکل گرفته است که فرد یک رویداد و خاطره‌ی بد را تجربه کرده است. تجاوز جنسی یا دزدی از جمله تجاربی هستند که می‌توانند سبب آغاز چنین اختلالی در فرد شوند. البته این علائم گاهی نشانه اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) هستند.
چک کردن اجاق‌ها و کلیدهای چراغ
فرد وسواسی برای تایید این‌که تمام کلیدهای برق و اجاق گاز خاموش است چندین بار آنها را وارسی می‌کند و حتی از اطرافیان سوالات مختلفی در مورد آنها می‌پرسد تا مانع آتش‌سوزی شود.
به احتمال زیاد فرد برای احساس امنیت، به‌طور مکرر کلید‌ها و اجاق گاز را بررسی می‌کند. البته این ترس در مورد سایر وسایلی همچون سشوار، اتو، فر و توستر که داغ می‌شوند، وجود دارد. با این حال گاهی از خاموشیِ این وسایل مطمئن نمی‌شوند.
فرد در این وضعیت احتمال می‌دهد که جرقه‌ی ناشی از سیم معیوب یا هر وسیله‌ی آتش‌زای دیگر آتش‌سوزی به‌پا کند. به همین خاطر دائما هشدارهای دود را بررسی میکنند تا اطمینان پیدا کند باتری‌هایشان سالم هستند و تنظیمات آنها مشکلی ندارد.
وسواس آسیب‌رساندن به خود یا دیگران
افراد وسواسی نیاز به اطمینان از این موضوع دارند که بر اساس افکار هیجانی، تکانشی یا تهاجمی عمل نمی‌کنند و به کسی آسیب نمی‌رسانند. در واقع افراد مبتلا به وسواس چک کردن، مسئولیت بیش از اندازه‌ای نسبت به حفاظت از دیگران دارند. به همین خاطر به‌طور مکرر همه چیز را چک میکنند تا خیالشان راحت شود که سبب آسیب و آزار کسی نمی‌شوند.
ترس از تصادف و زیرگرفتن فردِ دیگر از نمونه ترس‌های این افراد است. آنها معمولا نگران هستند که در حین رانندگی به کسی آسیب نرسانند. علاوه بر این زمانی که از روی دست‌اندازی رد می‌شوند یا به آن برخورد میکنند، نگران این موضوع هستند که نکند اتومبیل به کودکی برخورد کرده یا از روی فردی رد شده است.
با این‌که فرد می‌داند، اگر چنین اتفاقی افتاده باشد، باید صدای جیغی بشنود یا خونی ببیند؛ اما باز هم در ذهنش دائما می‌گوید اتفاقی افتاده است. برای رفع این شک و ترس پیاده میشود و زیر چرخ‌ها را به‌دقت وارسی می‌کند یا به اطراف جاده نگاه می‌کند تا مطمئن شود اتفاقی نیفتاده است.
وارسی بدن یا سلامت
گاهی برخی از افراد مبتلا به وسواس چک کردن، اضطراب زیادی نسبت به سلامتی دارند. به همین خاطر فرد وسواسی دائما نگرانی بابت ابتلا به بیماری دارد. او با بررسی بدن و علائم بیماری سعی در اطمینان‌بخشی به خود دارد. برای بررسی علائم بدنشان دست به خرید میشود و دستگاه‌هایی برای بررسی فشار خون، قند خون و غیره خریداری می‌کند. گاهی چنین فردی برای یافتن تاول‌ها یا علائم دیگر پوستش را به‌طور دائم وارسی می‌کند یا مکررا دمای بدن خود را اندازه می‌گیرد.
وسواس چک کردن شیرها
فرد مبتلا به وسواس (OCD) معمولا شیرهای آب را چک می‌کند تا مطمئن شود که چکه نمی‌کنند و آب اسراف نمی‌شود. این فرد گاهی ترس از این موضوع دارد که این شیرآلات نکند باعث حادثه‌ای فاجعه‌بار برای خانه‌ی خودشان و حتی همسایگان شود.
وارسی فاجعه‌های اطراف
افراد وسواسی به‌طور دائم درگیر اطمینان‌دهی به خود هستند. یکی از انواع این تلاش‌ها بررسیِ اخبارها و اطلاعیه‌ها در خصوص بلایای طبیعی و غیر‌طبیعی است.
وارسی اشتباهات
فرد مبتلا به وسواس چکینگ، دغدغه ذهنی خاصی نسبت به اشتباهات و اتفاقات فاجعه‌آور دارند. گاهی فرد وسواسی چندین و چند بار متنی را بازخوانی می‌کند تا تأیید کند اشتباهی وجود ندارد.
عوارض وسواس وارسی کردن
افرادی که درگیر اختلال وسواس وارسی کردن هستند معمولا اختلالات مشهودی در عملکرد زندگی خود دارند. این آشفتگی و به‌هم‌ریختگی در زمینه‌یِ زندگیِ افراد وسواسی به حدی است که سازمان جهانی بهداشت (WHO) آن را یکی از ۱۰ اختلال ناتوان‌کننده در جهان معرفی کرده است.
کسانی که درگیر اختلال وسواس چک کردن هستند، به‌وضوح قدرت فلج‌کننده و عاجز‌کننده آن را لمس میکنند. این افراد با بررسی‌های مکرر خود سعی در اطمینان‌یابی و آرامش دارند؛ اما این وارسی‌ها، معکوس عمل کرده و سبب بی‌اعتمادی به حافظه و اختلال در عملکرد و توانایی‌های فردی در مدرسه، محیط کار، محیط زندگیِ شخصی، محافل دوستان و رسمی میشود.
کسانی که با این وسواس فکری دستوپنجه نرم میکنند، دائما در تلاش هستند که میزان استرس خود را کاهش دهند و روابط بدون استرس و اضطراب خلق کنند؛ اما گاهی تشریفات، بررسی‌های مکرر و رفتارهای اجبارگونه‌یِ آنها منتهی به مشکلاتی برای سلامت جسمانیشان نیز میشود. گاهی این افکار وسواسی به‌حدی آزارنده و ناتوان‌کننده می‌شوند که فرد تصمیم به خودکشی می‌گیرد. در این زمان باید به‌صورت اورژانسی بیماری را درمان کرد.
همچنین بخوانید: وسواس شستشو | تشخیص و درمان اختلال وسواس شستشو
علت اختلال وسواس چک کردن
علت خاص و ویژه‌ای برای اختلال وسواسی چک کردن نمی‌توان ذکر کرد. یکی از علل اصلی وسواس فکری عوامل ژنتیکی و ارثی و ناهنجاری های شیمیایی، ساختاری و عملکردی در مغز علت است. باورهای تحریف شده و غلط، علائم مرتبط با OCD را تقویت و حفظ می کنند. به‌طور کل یک سری از عواملی که سبب بروز این اختلال می‌شوند، در زیر ذکر شده است:
- فاکتورهای محیطی
- عوامل ژنتیکی
- ارزش‌ها و فرهنگ خانواده
- سابقه‌ی آسیب شخصی یا خانوادگی
تشخیص اختلال وسواس چک کردن
هیچ آزمایشی برای وسواس چک کردن وجود ندارد. یک متخصص پس از سؤال از شما در مورد علائم و سابقه پزشکی و سلامت روان، تشخیص را انجام می دهد. برای بررسی علائم و تشخیص باید به روانشناسان و روان‌پزشکان متخصص در این زمینه مراجعه کنید. این متخصصان آموزش و تجربه کافی در این زمینه دارند و با صحبت و پرسش سوالاتی از شما می‌توانند این اختلال را به‌درستی تشخیص دهند.
اختلالات مرتبط با اختلال وسواس چک کردن
اختلال وسواس گاهی با سایر اختلالات سلامت روان همراه است. این‌گونه اختلالات شامل موارد زیر هستند:
- افسردگی
- اختلالات خوردن
- اختلال اضطراب فراگیر
- اختلال احتکار
- افکار خودکشی
چرخه وسواس وارسی کردن
در واقع ذهن عملکرد طبیعی خاص خود را دارد. در طی این فرآیند طبیعی افکار، تصاویر یا اصرارهای ناخواسته‌ای برای انجام کاری یا گفتن مطلبی که گاهی ممکن است سبب آسیب شود، به ذهن می‌آید. این افکار، تصاویر در خصوص آسیب به خود یا دیگران، بخش طبیعی مغز ما است.
وسواس وارسی کردن ترکیبی از افکار وسواسی (افکار، امیال، یا تصاویری که مزاحم و ناخواسته مکرر و مداوم هستند) و رفتارهای اجبارگونه است. این افکار و رفتارها به‌صورت مکرر انجام می‌شوند تا احتمال وقوع اتفاق بد و ناخوشایند برای خود فرد و اطرافیانش به‌حداقل ممکن برسد.
در واقع این تشریفات اجبارگونه در وسواس وارسی کردن به منظور کاهش اضطراب و استرس انجام می‌شوند؛ اما متاسفانه نه‌تنها اضطراب کاهش پیدا نمی‌کند بلکه تقویت نیز میشود. این‌گونه افراد در گذر زمان و داشتن چنین تجربیاتی کم‌کم به حافظه خود بی‌اعتماد شده و تا جایی پیش می‌روند که حتی به خاطرات خود هم شک میکنند و آنها را زیر سوال می‌برند.
در واقع این افکار نیستند که مشکل ایجاد میکنند، بلکه معنا، مفهوم، درک و برخورد فرد مبتلا به وسواس است که مشکل اصلی را ایجاد می‌کند. تصورات و درک افراد وسواسی به نگرانی‌های وسواس‌آمیز، اضطراب و ترس منتهی میشود. فرد با این نگرانی و هراس رفتارهای اجبارگونه انجام می‌دهد تا مطمئن شود اتفاق دردناک و رنج‌آوری رخ نمی‌دهد.
با رفتارهایی همچون چک‌کردن کمی اطمینان ایجاد شده و تا حدودی از میزان اضطراب در کوتاه مدت کاسته میشود؛ اما این چرخه معیوب با افکار وسواسیِ مزاحم بعدی ادامه پیدا می‌کند. در واقع اضطرابی که به این شکل کاهش پیدا می‌کند، تقویت میشود. در دفعات بعد فکر مزاحم و مخل دیگری که از راه می‌رسد، فرد تمایل بیشتری برای انجام رفتار اجبار دارد.
درمان وسواس چک کردن
همه‌ی افراد مبتلا به اختلال وسواس چک کردن روش درمانی یکسانی ندارند و هر کدام به درمانی خاص پاسخ می‌دهند. تحقیقات فراوانی جهت پشتیبانی و تایید درمان‌های فعلی برای اختلال وسواس چک‌کردن یا وسواس وارسی‌کردن وجود دارد. رایج‌ترین درمان‌هایی که برای درمان در نظر گرفته می‌شوند شامل ذهنآگاهی، درمان شناختی رفتاری (CBT)، درمان مواجهه و پاسخ (ERP) و دارودرمانی هستند.
از دست ندهید: برای درمان وسواس به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
تاثیر ذهنآگاهی برای درمان وسواس
ذهن آگاهی برای درمان وسواس و اجبارهای آن بسیار اثربخش است. در واقع ذهنآگاهی نوعی مدیتیشن است که به فرد کمک می‌کند روی زمان حال تمرکز کند. این درمان به این‌گونه افراد کمک می‌کند، به‌جای تمرکز بر گذشته و آینده بر حال تمرکز کنند تا اضطراب و افکار فرضی خود را کنار بگذارند و آگاهانه عمل کنند.
همچنین بخوانید: بهترین روش درمان وسواس فکری بدون دارو چیست؟ معرفی انواع روشها
درمان شناختی-رفتاری برای درمان وسواس
درمان شناختی رفتاری نوعی درمان است که به فرد مبتلا به وسواس چکینگ کمک می‌کند، نحوه‌یِ تفکر و رفتار خود را در طی زمان تغییر دهد. با تکنیک‌های خاص CBT فرد یاد‌می‌گیرد که چگونه رفتارهای اجبارگونه را کنترل کند.
درمان پیشگیری از مواجهه و واکنش برای درمان وسواس
یکی از رویکردهای درمانیِ رایجِ دیگر برای غلبه بر اختلال وسواس، تمرین پیشگیری از مواجهه و واکنش (ERP) است. این رویکرد درمانی در واقع نوعی درمان شناختی رفتاری است. در این درمان فرد در معرض اموری قرار می‌گیرد که ترس و هراس نسبت به آنها دارد سپس مانع پاسخ‌دهی به آنها میشود.
مطالعه بیشتر: برای وسواس فکری چه بخوریم؟ غذاهای مفید برای وسواس فکری
دارو برای وسواس وارسی
داروهای درمان وسواس توانایی و قدرت خوبی در کاهش علائم وسواس دارد. مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SRIs) و مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) از جمله داروهای رایج برای درمان علائم این اختلال هستند.
مطالعه بیشتر: چه قرصی برای وسواس فکری خوب است؟ بهترین قرص برای وسواس فکری
این داروها برای درمان افسردگی نیز تجویز می‌شوند و تاثیر آنها بیشتر بر نشخوار فکری، نگرانی و تحریک‌پذیری است. البته یافتن دوز مناسبِ اثربخش کمی زمان‌بر است؛ اما برای رسیدن به نتیجه و درمان باید به روند دارودرمانی پایبند بود.
هدف از وسواس وارسی کردن
بررسی تشریفاتیِ وسایل نتیجه‌یِ ترس از آسیب به خود و اطرافیان است. این هراس و دلهره در ناخودآگاه فرد وسواسی وجود دارد. هدف از این بررسی‌های اجبارگونه نیز کاهش این پریشانی و آشفتگیِ فکری است. این ذهن آشفته‌یِ فرد مبتلا به‌مرور مانع دقت کافیِ او میشود.
در واقع این رفتارهای اجبارگونه در پاسخ به افکار تصادفی است که فقط در ذهن او وجود دارد. این افکار او را مجبور میکنند تا اقدام به وارسی وسایل و امور مختلف کند.
پبدا کردن روانشناس برای وسواس وارسی
اگر خودتان یا یکی از عزیزانتان این علائم را دارید به احتمال زیاد از درون دلواپس و نگران عملکرد زندگی هستید. قبل از هر اقدامی به شما پیشنهاد می‌کنیم با متخصص حرفه‌ای در این زمینه مشورت کنید تا از جهت تشخیص مطمئن شوید. سپس برای درمان اثربخش درمانگری خبره و باتجربه انتخاب کنید.
در دنیای امروز در فضای آنلاین وب‌سایت‌های مختلفی برای کمک به امر درمان وجود دارند. وبسایت پزشک خوب یکی از این سایت‌های آنلاین است که در زمینه‌های مختلف پزشکی و روان‌شناسی فعالیت دارد. شما به‌راحتی می‌توانید با متخصصان این سایت مطابق با ساعت متناسب با او ارتباط برقرار کنید و در این زمینه با آنها مشورت کنید.
سخن پایانی
اختلال وسواس چک کردن نوعی اختلال سلامت روان است که بر عملکرد شغلی و زندگی تاثیرات نامطلوبی می‌گذارد. فرد مبتلا به این اختلال درگیر چرخه‌ای از وسواس‌های اجبارگونه میشود. این بیماری اگر درمان نشود، با گذر زمان شدت پیدا می‌کند.
در واقع افراد مبتلا افکار مزاحم و مخل آرامش دارند. این افکار آزارنده و استرس‌آور توجه فرد را جلب میکنند تا اقدام به رفتارهای اجباری کند. فرد مبتلا به اختلال وارسی کردن با تشریفات خاصی به افکار مزاحم پاسخ می‌دهد تا سطح اضطراب ناشی از آن کاهش پیدا کند.
در ابتدا و همان لحظات اول شخص با انجام این اعمال کمی آرامش پیدا می‌کند؛ اما این چرخه پایانی ندارد و کم‌کم به افزایش اضطراب و استرس کمک می‌کند. علاوه بر این به مرور این چرخه سرعت پیدا می‌کند. با توجه به این علائم و چرخه، هر درمانی که برای فرد وسواسی استفاده میشود نوعی تسکین‌دهنده برای علائم و جلوگیری از این‌گونه رفتارها است.
برخی از وسواس‌های رایج چک کردن عبارتند از:
- ترس از آتش‌سوزی ناشی از روشن‌گذاشتن اجاق گاز، فر یا هر وسیله برقی دیگر
- ترس از آسیب و ضربه‌زدن به کسی در حین رانندگی
- ترس از آسیب به کودک
- ترس از ارسال ایمیل یا نامه با دستور زبان یا غلط املایی
- ترس از گم‌شدن وسایلی مانند تلفن، کیف پول یا کلید
- ترس از باز گذاشتن درب یا بازبودن گاراژ
- ترس از ابتلا به بیماری خطرناک همچون سرطان
- ترس از رفتارهای زننده و نامناسب (گفتن حرفی که آزاردهنده است)
چه چیزی سبب وسواس چک کردن میشود؟
وسواس چک کردن از عوامل مختلفی از جمله اضطراب، ژنتیک، کمال گرایی، تجربیات شخصی و نیاز به کنترل نشات می‌گیرد.
وسواس وارسی کردن چگونه درمان میشود؟
علائم وسواس چک کردن هم برای فرد شرایطی آزارنده و خسته‌کننده به‌وجود می‌آورد و هم عملکرد فرد را در اجتماع و زندگیش به‌شدت تخریب می‌کند. برای درمان این وسواس میتوان از درمان شناختی رفتاری (CBT)، درمان پاسخ مواجهه (ERP)، ذهنآگاهی و دارو درمانی کمک گرفت.
برای درمان وسواس باید به چه متخصصی مراجعه کنیم؟
برای درمان و رفع علائم اختلال وسواس و وسواس چک کردن، باید به متخصصانی در حوزه‌ی روان‌شناسی و روان‌پزشکی مراجعه کنید.
آیا وسواس چک کردن رایج است؟
افراد مبتلا به وسواس وارسی کردن گاهی احساس میکنند که این رفتارها مخصوص آنها است؛ اما این رفتار در افراد وسواسی رایج است. در واقع، از هر ۲۰ نفر ۱ نفر در مقطعی از زندگی خود احتمالا وسواس را تجربه کرده است.
علت افکار وسواسی چیست؟
وسواس‌های معمولا از غریزه‌یِ بقا نشات می‌گیرد و انواع مختلفی دارند. اگر یکی از اعضای خانواده آن را داشته باشد، احتمال ابتلا به OCD بیشتر است. برخی از افراد مبتلا به افکار وسواسی در مغزشان مناطقی با فعالیت بالای غیرعادی یا سطوح پایینی از یک ماده شیمیایی به نام سروتونین دارند.
شیوع اختلال وسواس جبری (OCD) چقدر است؟
وسواس اختلالی است که حدود ۲.۵ درصد از جمعیت کل جهان درگیر آن هستند. این اختلال گاهی دست کم گرفته شده و گاهی نیز اشتباه تشخیص داده میشود. مشخصه‌ی بارز این اختلال عدم اطمینان به خود، افکار یا تصاویر مزاحم، اضطراب و رفتارهای اجباری و تشریفاتی است.
با چه کارهایی می‌توانیم به درمان علائم وسواس چک کردن سرعت ببخشیم؟
با برخی از کارها میتوان این اختلال را سریع‌تر درمان کرد. این کارها عبارتند از:
- درمانگر و روان‌پزشک متخصص بیابید
- یادآوری زندگی و عملکردی که قبل از وسواس داشتید
- انجام تمرینی که شما را در معرض انجام رفتارهای وسواسی قرار می‌دهد؛ اما از انجام رفتارها جلوگیری کنید. سپس با انجام درست تمرین به خود پاداش دهید
- اعتراف به این‌که افکار و احساساتتان واقعیت ندارند
- جایگزینی برای افکار مزاحم بیابید تا دیگر به آن توجه نکنید
برای تجویز دارو به چه افرادی مراجعه کنیم؟
تنها متخصصانی که می‌توانند دارو تجویز کنند، روان‌پزشکان هستند. این متخصصان پس از تجویز اثربخشی دارو را بررسی میکنند و در صورت لزوم آن را تغییر می‌دهند.
منابع: simplypsychology, choosingtherapy, pubmed, sheppardpratt, psychologyandbehavior
پرسش و پاسخ
ممنون از مطلبتون