قبل از صحبت درباره انواع فوبیا بهتر است انواع ترس ها را بررسی کنیم. ترس ها، دو دسته اند:
  1. ترس های معمولی و طبیعی که وجودشان برای بقا ضروری است تا افراد بتوانند عکس العمل های لازم را به موقع انجام دهند و از خودشان در مقابل خطرهای مختلف محافظت کنند.
  2. ترس‌های غیرطبیعی یا فوبیا که نوعی ترس بیش از حد و غیرمنطقی از چیزهای خاص است و موجب اختلال در جریان عادی زندگی می‌شوند.
اگر به فوبیا مبتلا باشید، پس احتمالا ترس یا وحشت شدیدی را در زمان مواجهه با برخی موقعیت های خاص تجربه کرده‌اید. اما نگران نباشید، برای رفع ترس های شدید راه حل و روش های درمانی مفیدی وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.

فوبیا چیست؟

فوبیا یک ترس غیرطبیعی و شدید است. در صورتی که به یکی از انواع فوبیا مبتلا باشید، زمانی که با منبع ترس مواجه می‌شوید دچار ترس شدید یا حمله پنیک می‌شوید. این ترس ممکن است از یک مکان، موقعیت یا شیء خاص باشد. برخلاف اختلالات اضطرابی عمومی، فوبیا را می‌توان به یک موضوع خاص نسبت داد.

شدت فوبیا می‌تواند از خفیف (کمی آزاردهنده) تا شدید (ناتوان کننده) باشد. افراد مبتلا به انواع فوبیا معمولاً خود متوجه هستند که ترسشان غیرمنطقی است؛‌اما قادر به کنترل آن نیستند. اینگونه ترس ها می‌توانند در روند کار، تحصیل و روابط فردی اختلال ایجاد کنند.

آمارها نشان داده است که فوبیا یکی از شایع‌ترین بیماری های ذهنی در ایالات متحده آمریکا است. تخمین زده شده است که حدود ۸ درصد جوانان آمریکایی به این بیماری مبتلا هستند. همچنین زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به فوبیا قرار دارند.

علائم رایج فوبیا شامل حالت تهوع، لرزش، تپش قلب، احساس غیر واقعی بودن و احساس گرفتار شدن با منبع ترس است. موسسه روانپزشکی آمریکا (APA) سه نوع فوبیای مختلف را معرفی کرده است. انواع فوبیا عبارتند از:

  • فوبیای اجتماعی: فوبیای اجتماعی را اغلب با اختلال اضطراب اجتماعی مرتبط می‌دانند. این افراد از موقعیت‌های اجتماعی می‌ترسند و خود را منزوی می‌کنند. تعاملات ساده مثل سفارش غذا در رستوران یا پاسخ دادن به تلفن می‌تواند باعث حمله پنیک در این افراد شود.
  • برزن هراسی (آگوروفوبیا): ترس از مکان‌ها یا موقعیت‌هایی که نمی توانید از آن‌ها بیرون بروید. برزن هراسی یا بازارهراسی ترس از مکان‌های شلوغ یا گیر افتادن در مکانی خارج از خانه است. افراد مبتلا از قرار گرفتن در موقعیت‌های اجتماعی و گردهم آیی‌ها اجتناب می کنند.
  • فوبیاهای خاص (مثل فوبیای حشرات، ترس از حیوانات، فوبیای آمپول و …)

علت انواع فوبیا چیست؟

ژنتیک و عوامل محیطی می‌توانند باعث ایجاد فوبیا و ترس های غیر معقول شوند. کودکانی که یکی از بستگانشان دچار اختلال اضطرابی هستند بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به فوبیا هستند. اتفاقات استرس‌زا مثل تجربه نزدیک به غرق شدن در آب می‌توانند باعث به وجود آمدن فوبیا شوند.

قرار گرفتن در فضاهای بسته و محدود، ارتفاع بالا، گزیدگی توسط حشرات یا حیوانات هم می تواند باعث ابتلا به فوبیا شود. افرادی که دچار مشکلات سلامتی دیگری هستند معمولاً فوبیا دارند. افراد بعد از تجربه ضربه مغزی، سوء مصرف مواد و افسردگی ممکن است به فوبیا دچار شوند.

علائم انواع فوبیا چیست؟

شایع‌ترین علامت فوبیا حمله پنیک است. علائم پنیک عبارتد از:

  • کوبش یا تپش قلب شدید
  • تنگی نفس
  • ناتوانی در صحبت کردن یا صحبت کردن سریع
  • خشکی دهان
  • ناراحتی معده
  • حالت تهوع
  • افزایش فشار خون
  • لرز و رعشه
  • درد قفسه سینه یا احساس تنگی در قفسه سینه
  • احساس خفگی
  • سرگیجه و سبکی سر
  • تعریق بیش از حد
  • دلهره

انواع فوبیا و ترس ها

انواع فوبیا و درمان آن

چیزهای بسیار زیادی وجود دارد که مردم از آن بشدت می‌ترسند، اما در اینجا ده تا انواع فوبیای خاص و رایج را که بیشترین آمار را دارند آورده ایم:

فوبیا، ترس نامعقول از شی یا موقعیت مشخص است كه در كاركرد شخص اختلال ايجاد ميكند . فوبیا ترس بیش از حد و طاقت فرسا است که منجر به اجتناب یا پریشانی شدید می شود. برخی از فوبیاها بر روی  ترس از یک شی خاص  متمرکز شده اند، در حالی که برخی دیگر پیچیده و به موقعیت ها یا شرایط مختلف مرتبط هستند.
تفاوت های فرهنگی، می‌تواند عاملی تاثیر گذار در ابتلا به انواع فوبیا باشد. به عنوان مثال در مورد فوبیای حیوانات، در جوامع غربی ترس از عنکبوت شایع تر است، در حالی که در جوامع شرقی مانند ایران و هند ترس از سوسک بیشتر مشاهده می‌شود.

۱- فوبیای اجتماعی

هراس‌های اجتماعی رایج ترین نوع فوبیا هستند. فوبیای اجتماعی یا ترس از صحبت کردن یا حاضر شدن در جمع، یکی از انواع اختلالات اضطرابی محسوب می‌شود و در طبقه بندی اضطرابی به آن، اختلال اضطراب اجتماعی نیز می‌گویند.

بعضی از افراد تا حدی از قضاوت شدن شخصیت یا رفتارشان توسط دیگران هراس دارند که از تجربه موقعیت های خاصی مانند غذا خوردن و یا حرف زدن در مقابل دیگران و یا حرف زدن با تلفن نیز خودداری می‌کنند.

آمارها نشان می‌دهند، این فوبیا بسیار شایع است و از هر ۲۰ نفر یک نفر هراس اجتماعی را تجربه می‌کند. ترس از صحبت کردن در میان جمعیت هم از جمله انواع فوبیای اجتماعی است. این افراد از صحبت کردن در مقابل جمعیت واهمه دارند و حتی فکر کردن به ان باعث بروز علائم جسمی در آن‌ها می‌شود.

۲- آگورافوبیا (Agoraphobia)

ترس از فضاهای باز یا بازار هراسی نام دیگر آگورافوبیا است.

این یک اختلال اضطراب جدی است. آگورافوبیا یعنی ترس از قرار گرفتن در شرایطی که فرار از آن موقعیت دشوار است.

به عنوان مثال فرد از استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، حضور در فضا های باز و اجتماعات و ایستادن در صف وحشت دارد. فرد به یک دوست و یا همراه نیاز دارد تا تنها نباشد. در موارد شدیدتر، اینگونه افراد حاضر نیستند حتی از منزل خارج شوند.

 

۳- ترس از پرواز (Pteromerhanophobia)

با وجود اخبار رسانه ها در مورد بلایای هوایی و سقوط هواپیماها، قابل درک است که بسیاری از افراد ترس از سقوط هواپیما و در نتیجه ترس از پرواز را تجربه کنند.

در برخی افراد، حتی تصور پا گذاشتن داخل کابین هواپیما می‌تواند اضطراب آور باشد. بسیاری از این افراد حتی قبل از پرواز، همواره وضعیت هوا را چک می‌کنند و با حملات عصبی و ترس‌هایی که در طول پرواز دارند، حتی مسافران کنار خودشان را هم تا حدی می‌ترسانند. برای غلبه به این ترس از پرواز هم راه‌هایی وجود دارد. البته از آنجایی که ترس از پرواز یک نوع مسئله روانی است، راه‌های غلبه به آن هم بیشتر، تکنیک‌هایی برای تسلط به اعصاب است.

اما در واقع با وجود بیش از ۱۰۰,۰۰۰ پرواز روزانه در سراسر جهان، احتمال اصابت صاعقه و رعد و برق به شما بیشتر از مرگ در یک سقوط هواپیما است.

 

۴- ترس از حشرات (انتوموفوبیا)؛ فوبیای عنکبوت و سوسک

حشرات کوچک هستند، می‌خزند و اغلب نیش می‌زنند. بنابراین قابل درک است که چرا بسیاری از افراد از حشراتی مثل سوسک و یا عنکبوت می‌ترسند. برای مبتلایان به فوبیای خاص، تصور دیدن حشرات و عنکبوت‌های غیر واقعی و یا حتی تصور ذهنی نیز باعث ترس و واکنش شدید می‌شود. در بعضی از افراد این علائم خفیف و در بعضی دیگر این علائم شدید است. مواجهه با عنکبوت یا حشرات باعث بروز علائم جسمانی و روانی ترس مانند بالا رفتن ضربان قلب و احساس دلهره شدید می‌شود.

 

۵- ترس از ارتفاع (آکروفوبیا) 

برخی از مردم از ارتفاع زیاد می ترسند. برای این افراد تصور بودن در ارتفاعات نیز باعث ایجاد اضطراب می‌شود و علائمی به صورت شناختی، حسی و جسمانی بروز می‌یابند. در مواردی حتی استفاده از پله برقی در مراکز خرید به افراد حس سرگیجه می‌دهد.

برای برخی دیگر، قرار گرفتن در بلندی، حتی طبقات بالای ساختمان و رفتن بر روی نردبان میتواند احساس وحشت و سرگیجه ایجاد کند و باعث شود شخص هراس و اضطراب بسیار زیادی را متحمل شود.

۶- ترس از فضاهای محصور و بسته (کلاستروفوبیا)؛ ترس از آسانسور

افراد مبتلا به این نوع فوبیا می‌گویند که می‌ترسند در محیط های بسته گرفتار شوند و احساس می‌کنند دیوارها روی آنها بسته می‌شوند و راه فراری باقی نمی‌ماند. ترس از اتاق های بدون پنجره، آسانسور، هواپیما و در برخی موارد حتی پوشیدن لباسی با یقۀ بسته سبب اضطراب فرد مبتلا به کلاستروفوبیا می‌شود.

بعضی اوقات ترس از پرواز در واقع بیشتر با ترس از فضاهای محصور و بسته مرتبط است.

 

۷- ترس از مارها (افییدوفوبیا) 

ترس از مار به نوعی ترس شدید و غیرمنطقی از هر نوع مار گفته می‌شود. فرد مبتلا به فوبیا در مواجهه با منبع ترس خود، واکنش‌های شدید نشان می‌دهد. در این نوع فوبیا، فرد حتی با دیدن عکس و نقاشی مار و یا تصور کردن آن در ذهن خود دچار اضطراب و استرس می‌شود. ممکن است از موقعیت ترس‌آور فرار کند و یا علائم و نشانه‌های فیزیکی مانند تپش قلب، شوکه شدن و خشک شدن بدن، تعریق و لرزش بدن در او بروز پیدا کنند.

نکته جالب در مورد مارها این است که اگر آنها را تنها بگذارید آنها شما را تنها خواهند گذاشت.

۸- ترس از سگ (سینوفوبیا)

ترس از سگ ها به ویژه در بین کودکان یک هراس شایع است.

فرد مبتلا، ترس شدید، افراطی و مداوم از سگ دارد. برای این افراد تصور دیدن سگ‌های غیرواقعی و یا حتی تصور ذهنی نیز باعث ترس و واکنش شدید می‌شود.

۹- ترس از طوفان (لیلاپسفوبیا)

ترس از گردباد و طوفان، می تواند به عنوان شکل شدید ترس از رعد و برق باشد. بسیاری از افراد مبتلا به فوبیای طوفان، به دنبال حفاظت از طوفان و پناهگاه هستند.

به عنوان مثال، فرد ممکن است از ترس زیاد زیر تخت پنهان شود. به زیرزمین، داخل حمام و یا حتی یک کمد پناه ببرد. یا پرده ها را بسته و تلاش کند تا صدای طوفان را مسدود کند.

 ۱۰-  ترس از سوزن (تریپانوفوبیا)؛ فوبیای آمپول

یک قطعه نوک تیز فلزی که در بازوی شما گیر کرده است، همیشه یک فکر ناخوشایند است و بسیاری از افراد نسبت به سوزن ها ترس جدی دارند. بنابراین از آمپول زدن هم میترسند و درمواردی حتی از مراجعه به پزشک خودداری می‌کنند زیرا دیدن پزشک هم یادآور خاطرات تلخ آمپول های کودکی است.

۱۱- ترس از خون

فوبیای خون باعث می‌شود افراد از جراحت و خون بترسند. فردی که دچار هموفوبیا یا فوبیای خون است در مواجهه با خون خود یا فرد دیگر ممکن است از حال برود.

۱۲- ترس از تاریکی

ترس از شب یا تاریکی اغلب به علت ترس‌های دوران کودکی شکل می‌گیرد. زمانی که این ترس‌ها از کودکی تا دوران بزرگسالی ادامه پیدا کنند به آن فوبیا گفته می‌شود.

۱۳- ترس از دندانپزشک

ترس از دندانپزشکی و عمل‌های دندانسازی هم می‌تواند تبدیل به فوبیا شود. این فوبیا معمولاً بعد از یک تجربه ناخوشایند در مطب دندانپزشکی ایجاد می‌شود. در صورتی که این فوبیا منجر به اجتناب از درمان دندان‌های خراب شود می تواند برای سلامتی فرد خطرناک باشد.

علائم فیزیکی و جسمانی فوبیاها و هراس‌ها چیست؟

فرد مبتلا به فوبیا علائم و نشانه‌های زیر را تجربه می‌کند. این علائم در میان بسیاری از انواع فوبیا مشترک هستند:

  • احساس اضطراب غیر قابل کنترل در مواجه با منبع ترس
  • تمایل به احساس دوری کردن از منبع ترس به هر قیمتی
  • ناتوانی از عملکرد صحیح در هنگام مواجه با عوامل تحریک کننده
  • آگاه بودن به اینکه ترس غیر معمول و اغراق شده بوده و ترکیبی از ناتوانی کنترل احساسات است.

فرد هنگام مواجه با چیزی که منجر به فوبیای او می‌شود، اضطراب شدید و احساس وحشت فزآینده‌ای را تجربه خواهد کرد. اثرات فیزیکی این احساسات شامل:

  • تعریق زیاد
  • تنفس غیر طبیعی
  • ضربان قلب بالا
  • لرزش
  • تب و لرز
  • احساس خفگی
  • درد سینه و احساس گرفتگی در سینه
  • حس پرواز پروانه ها در شکم (حسی جسمی در انسان است که حس شلوغی در معده است و ناشی از افت جریان خون به این عضو می‌باشد. این اتفاق نتیجه ترشح آدرنالین در یک پاسخ جنگ یا گریز است که به افزایش ضربان قلب و فشار خون می‌انجامد و در نتیجه باعث ارسال شدن خون بیشتر به ماهیچه‌ها می‌شود)
  • احساس سوزن سوزن شدن دست و پا
  • خشکی دهان
  • گیجی و توهم
  • تهوع
  • سرگیجه
  • سردرد

درمان انواع فوبیا و ترس‌های شدید

بسیاری از افراد برای درمان فوبیای خود هیچ اقدامی نمی‌کنند. اگر مبتلا به هریک از فوبیاهای بالا هستید، شاید با خود فکر کنید ترس من هر چقدر هم شدید باشد نیازی به درمان ندارد. زیرا فوبیا برای من مشکل حادی ایجاد نمی‌کند. اما در پاسخ به سوالات زیر با خودتان صادق باشید!

  •  فوبیا در شما مانع انجام چه کاری‌هایی می‌شود؟
  • تا به حال برای مواجه نشدن با موضوع فوبیا چقدر وقت و انرژی صرف کرده‌اید؟
  • در زمان‌های مواجهه با موضوع فوبیک چقدر علائم استرس و اضطراب را تجربه می‌کنید؟
  • تا بحال چقدر موقعیت های رشد و پیشرفت را بخاطر ترس از دست داده‌اید؟

در مقاله پرطرفدار قبلی توضیح دادیم که با ترس های شدید و غیرمعقول خود چه کنیم! اما در اینجا نیز به مرور درمان های اصلی انواع فوبیا می‌پردازیم:

لیست انواع ترس ها

در انتهای این مقاله لیست فوبیاهای مختلف را آورده‌ایم. وقتی این لیست را بررسی کنید متوجه می‌شوید که فوبیاهای رایج در چهار دسته کلی زیر قرار دارند:

  • ترس از محیط طبیعی
  • ترس‌های مرتبط با حیوانات
  • ترس‌های مرتبط با بیماری‌ها و مسائل پزشکی
  • ترس‌های مرتبط با موقعیت‌های خاص

 

A

  • Achluophobia – ترس از تاریکی
  • Acrophobia – ترس از ارتفاعات
  • Aerophobia – ترس از پرواز
  • Algophobia – ترس از درد
  • Agoraphobia – ترس از فضاهای باز یا جمعیت
  • Aichmophobia – ترس از آمپول یا ترس از اجسام تیز
  • Amaxophobia – ترس از رانندگی
  • Androphobia – ترس از مردان
  • Anginophobia – ترس از آنژین یا خفگی
  • Anthrophobia – ترس از گل‌ها
  • Anthropophobia – ترس از آدم‌ها یا جامعه
  • Aphenphosmphobia – ترس از لمس شدن
  • Arachibutyrophobia – ترس از کره بادام زمینی
  • Arachnophobia – ترس از عنکبوت
  • Arithmophobia – ترس از اعداد
  • Astraphobia – ترس از رعد و برق و طوفان
  • Ataxophobia – ترس از بی نظمی
  • Atelophobia – ترس از کامل نبودن
  • Atychiphobia -ترس از شکست
  • Automatonophobia – ترس از مجسمه‌های شبه انسان
  • Autophobia -ترس از تنهایی

 

B

  • Bacteriophobia – ترس از باکتری‌ها
  • Barophobia – ترس از جاذبه
  • Bathmophobia – ترس از پله‌ها یا سطح شیبدار
  • Batrachophobia – ترس از دوزیستان
  • Belonephobia – ترس از میخ و سوزن
  • Bibliophobia – ترس از کتاب‌ها
  • Botanophobia – ترس از گیاهان

 

C

  • Cacophobia – ترس از زشت بودن
  • Catagelophobia – ترس از مورد استهزاء قرار گرفتن
  • Catoptrophobia – ترس از آینه ها
  • Chionophobia – ترس از برف
  • Chromophobia – ترس از رنگ‌ها
  • Chronomentrophobia – ترس از ساعت‌ها
  • Chronophobia – ترس از زمان
  • Claustrophobia – ترس از فضاهای بسته
  • Coulrophobia – ترس از دلقک‌ها
  • Cyberphobia – ترس از کامپیوترها
  • Cynophobia – ترس از سگ‌ها

 

D

  • Dendrophobia – ترس از درختان
  • Dentophobia – ترس از دندانپزشکان
  • Domatophobia – ترس از خانه‌ها
  • Dystychiphobia – ترس از تصادف

 

E

  • Ecophobia – ترس از خانه
  • Elurophobia – ترس از گربه‌ها
  • Entomophobia – ترس از حشرات
  • Ephebiphobia – ترس از نوجوانان
  • Equinophobia – ترس از اسب‌ها

 

G

  • Gamophobia – ترس از ازدواج
  • Genuphobia – ترس از زانو
  • Glossophobia – ترس از حرف زدن در جمع
  • Gynophobia – ترس از زن‌ها

 

H

  • Haphephobia – ترس از لمس شدن
  • Heliophobia – ترس از خورشید
  • Hemophobia – ترس از خون
  • Herpetophobia – ترس از خزندگان
  • Hippopotomonstrosesquipedaliophobia – ترس از کلمات بلند
  • Hydrophobia – ترس از آب
  • Hypochondria – ترس از بیماری

 

I

  • Iatrophobia – ترس از پزشک
  • Insectophobia – ترس از حشرات

 

K

  • Koinoniphobia – ترس از اتاق
  • Koumpounophobia – ترس از دکمه

 

L

  • Leukophobia – ترس از رنگ سفید
  • Lilapsophobia -ترس از طوفان
  • Lockiophobia -ترس از تولد نوزاد

 

M

  • Mageirocophobia – ترس از آشپزی
  • Megalophobia – ترس از اجسام بزرگ (ترس از چیزهای بزرگ)
  • Melanophobia – ترس از رنگ سیاه
  • Microphobia – ترس از اجسام کوچک
  • Mysophobia – ترس از آودگی و کثیفی

 

N

  • Necrophobia – ترس از مرگ یا چیزهای ترسناک
  • Noctiphobia – ترس از شب
  • Nosocomephobia – ترس از بیمارستان
  • Nyctophobia – ترس از تاریکی

 

O

  • Obesophobia – ترس از اضافه وزن
  • Octophobia – ترس از عدد ۸
  • Ombrophobia – ترس از باران
  • Ophidiophobia – ترس از مارها
  • Ornithophobia – ترس از پرندگان

 

P

  • Papyrophobia – ترس از کاغذ
  • Pathophobia – ترس از بیماری
  • Pedophobia -ترس از کودکان
  • Philematophobia – ترس از بوسیدن
  • Philophobia – ترس از عشق
  • Porphyrophobia – ترس از رنگ بنفش
  • Pteridophobia – ترس از سرخس
  • Pteromerhanophobia – ترس از پرواز
  • Pyrophobia – ترس از آتش

 

S

  • Samhainophobia – ترس از هالووین
  • Scolionophobia – ترس از مدرسه
  • Scoptophobia – ترس از مورد نگاه خیره قرار گرفتن
  • Selenophobia – ترس از ماه
  • Sociophobia – ترس از مورد نظارت قرار گرفتن در اجتماع
  • Somniphobia – ترس از خواب

 

T

  • Tachophobia – ترس از سرعت
  • Technophobia – رس از فناوری
  • Tonitrophobia – ترس از صاعقه
  • Trypanophobia – فوبیای امپول
  • Trypophobia – ترایپوفوبیا یا فوبیا حفره

 

V-Z

  • Venustraphobia – ترس از زن‌های زیبا
  • Verminophobia – ترس از آلودگی
  • Wiccaphobia – ترس از جادوگران
  • Xenophobia – ترس از غریبه‌ها
  • Zoophobia – ترس از حیوانات

روش های معرفی شده از بهترین روش های موثر در درمان انواع فوبیا هستند که شما می‌توانید با مراجعه به یک روانشناس متخصص و ماهر و یا یک روانپزشک با خیال راحت فرایند درمان خود را پیگیری کنید.

در صورتی که به فوبیا مبتلا هستید، بهتر است به دنبال درمان آن باشید. اگرچه درمان فوبیا دشوار است، اما نتیجه‌بخش است. در صورتی که درمان به درستی انجام شود، می‌توانید یاد بگیرید ترس هایتان را مدیریت کرده و زندگی بهتری داشته باشید.

اگر نیاز به دریافت راهنمایی در این زمینه دارید، روی دکمه زیر کلیک کنید:

رزرو آنلاین نوبت روانشناس

منبع:

Very Well Mind

Health Line

نویسنده: میترا سیفان – روانشناس


خوانندگان محترم چنانچه سوالی در زمینه انواع فوبیای خاص دارید، لطفا در قسمت نظرات مطرح کنید تا در اسرع وقت پاسخگو باشیم.