اکثر افرادی که افسردگی را تجربه کرده‌اند از مشکلات خواب مثل بی خوابی یا پرخوابی شکایت دارند. خواب زیاد و افسردگی از دو جهت با هم در ارتباط هستند؛ از یک سو فرد افسرده نمی‌تواند شبها بخوابد یا خواب باکیفیتی داشته باشد و از یک سو در طول روز دچار خواب آلودگی شده و بیش از حد می‌خوابد.
مشکلات خواب می‌تواند افسردگی و علائم آن را بدتر کند بنابراین فرد افسرده وارد چرخه معیوب افسردگی و پرخوابی می‌شود. همچنین این مشکلات خود می‌توانند باعث افسردگی شوند.
درک رابطه پیچیده بین خواب و افسردگی گام مهمی در بهبود کیفیت خواب و مدیریت افسردگی است.
فهرست مطالب
- افسردگی چیست؟
- علت افسردگی چیست؟
- علائم افسردگی چیست؟
- تشخیص افسردگی چگونه است؟
- انواع افسردگی
- ارتباط خواب زیاد و افسردگی چیست؟
- درمان افسردگی چیست؟
- توصیه‌هایی برای درمان خواب زیاد در افسردگی
- کنار آمدن با افسردگی
افسردگی چیست؟
احساس غم، ناامیدی یا ناچاری یک واکنش عادی به چالش‌های زندگی است. این احساسات در حالت عادی به طور مقطعی ظاهر می‌شوند، ممکن است به دلیل یک سری افکار یا شرایط خاص زندگی به وجود بیایند و پس از گذشت مدت زمان کوتاهی از بین بروند. در حالت عادی این احساسات در روند تحصیلی، کاری و روابط عاطفی فرد اختلالی ایجاد نمی‌کنند.
در افسردگی این احساسات الگوی متفاوتی دارند. وقتی این احساسات به مدت حداقل دو هفته و تقریباً هر روز پایدار باشند می‌توان آن‌ها را به اختلال افسردگی نسبت داد. اختلالات افسردگی شامل احساس غم، ناامیدی و درماندگی در کنار تغییرات احساسی، ذهنی و جسمی است که باعث ایجاد مشکل در فعالیت‌های روزمره می‌شوند.
بعد از اضطراب، افسردگی شایع‌ترین مشکل روانی در میان مردم آمریکا است. اگر شما هم افسردگی را تجربه کرده باشید می دانید که تا چه حد می‌تواند زندگی فرد، خواب و کیفیت آن را تحت تاثیر خود قرار دهد.
علت افسردگی چیست؟
محققان علت اصلی افسردگی را نمی‌دانند. اما عوامل مختلفی وجود دارد که ریسک افسردگی را افزایش می‌دهند. سابقه ابتلای خانوادگی به افسردگی، تجربه وقایع استرس‌زا یا آسیب‌های روانی، مصرف برخی داروها و ابتلا به بعضی بیماری‌های خاص از جمله این عوامل هستند.
سابقه خانوادگی ابتلا به افسردگی عامل ابتلا در بیش از نیمی از افراد افسرده است. ژنتیک فرد می‌تواند روی عملکرد انتقال‌دهده‌های عصبی مرتبط با افسردگی مثل سروتونین، دوپامین و نورپی نفرین اثر بگذارد.
علائم افسردگی چیست؟
علائم افسردگی مثل تغییرات روانی و جسمی می‌تواند در عملکرد روزمره اختلال ایجاد کند. این علائم شامل موارد زیر است:
- خلق تحریک‌پذیر، پایین و احساس غم مداوم
- احساس درماندگی، بی ارزشی و گناه
- کاهش انگیزه و علاقه به فعالیت
- کاهش انرژی و احساس خستگی
- کاهش تمرکز
- بی‌خوابی یا پرخوابی
- کاهش اشتها یا پرخوری
- فکر کردن به مرگ و خودکشی
افسردگی در خانم‌ها شایع‌تر است و علائم آن بسته به سن و جنسیت متفاوت است. در مردان اغلب علائمی مثل بی‌قراری و عصبانیت تجربه می‌شود در حالی که خانم‌ها معمولاً غم و احساس گناه دارند. نوجوانان افسرده دچار بی‌قراری یا افت تحصیلی می‌شوند و کودکان تظاهر به بیماری می‌کنند یا نگران مرگ والدین هستند.
تشخیص افسردگی چگونه است؟
تشخیص افسردگی تنها توسط یک روانشناس قابل انجام است. بنابراین افرادی که علائم افسردگی و خواب زیاد را تجربه می‌کنند باید با یک رواشاس یا روانپزشک صحبت کنند. روانشناس درباره نوع علائم، شدت و مدت زمان پایداری آن‌ها سوالاتی را می‌پرسد. همچنین ممکن است از شما بخواهد تا برخی تست‌ها را برای تشخیص بهتر انجام دهید.
همچنین در صورتی که فرد افسرده به مشکلات خواب دچار باشد به متخصص اختلالات خواب ارجاع داده می‌شود تا علت اختلال مشخص شود. برخی مشکلاتی که باعث اختلال خواب می‌شوند آپنه خواب و سندرم پای بی‌قرار است.
بیشتر بخوانید: افسردگی شدید چه علائمی دارد؟ | ۸ علامت افسردگی شدید
انواع افسردگی
احساس غم یا کاهش انگیزه در انجام فعالیت‌های روزمره در همه انواع اختلالات افسردگی دیده می‌شود. سایر علائم بسته به نوع افسردگی و شدت آن متفاوت است.
شایع‌ترین نوع افسردگی اختلال افسردگی اساسی است و علائم آن هر روز و به مدت طولانی فرد را درگیر میکند. در این اختلال، مشکلات خواب هم شایع است.
اختلال افسردگی دائمی یا دیستیمیا (Dysthymia) یا افسردگی مزمن علائمی با شدت کمتر دارد اما به مدت حداقل دو سال ادامه دارند (یک سال در کودکان و نوجوانان) و حتی اگر علائم بهبود یابند بیش از دو ماه پایدار نخواهد بود.
سایر انواع افسردگی مثل افسردگی ملال پیش از قاعدگی یا اختلال افسردگی فصلی طی دوره‌های زمانی کوتاه به وجود می‌آیند اما می‌توانند شامل اختلالات خواب باشند.
ارتباط خواب زیاد و افسردگی چیست؟
علت خستگی و خواب آلودگی در طول روز را می‌توان به افسردگی هم نسبت داد. بسیاری از افراد افسرده مشکلات خواب را تجربه می‌کنند. در واقع در صورتی که مشکلات خواب وجود نداشته باشد پزشکان در تشخیص افسردگی کمی تردید می‌کنند.
افسردگی و اختلال خواب ارتباط دوطرفه دارند. یعنی خواب بی کیفیت منجر به ایجاد افسردگی می‌شود و برعکس، افسردگی هم باعث ایجاد مشکلات خواب در فرد می‌شود. این رابطه پیچیده می‌تواند تشخیص اینکه کدام مشکل (خواب زیاد یا افسردگی؟) اول به وجود آمده است سخت کند.
مشکلات خواب مرتبط با افسردگی شامل بی‌خوابی (Insomnia)، پرخوابی و آپنه خواب انسدادی است. بی‌خوابی شایع‌ترین اختلال است که در بیش از ۷۵ درصد بزرگسالان افسرده دیده می‌شود. همچنین ۲۰ درصد از افراد افسرده به آپنه خواب انسدادی و ۱۵ درصد به پرخوابی و خواب آلودگی در طول روز مبتلا هستند.
تغییر سطح سروتونین در بدن در اثر مشکلات خواب می‌تواند باعث افسردگی شود. این مشکلات می‌تواند سیستم عصبی مرکزی و ساعت طبیعی بدن را مختل کرده و باعث افزایش ریسک ابتلا به افسردگی شود.
خوشبختانه افرادی که افسردگی خود را درمان کرده‌اند کیفیت خوابشان هم افزایش یافته است.
درمان افسردگی چیست؟
با اینکه افسردگی تاثیر بدی روی خواب فرد و کیفیت زندگی او می‌گذارد اما قابل درمان است. بعد از اینکه با یک مشاور مشورت کردید و نوع و شدت افسردگی‌تان تشخیص داده شد درمان مناسب تجویز می‌شود. این درمان‌ها عبارتند از:
- مشاوره: افسردگی از طریق مشاوره بین فردی و رواندرمانی شناختی رفتاری (CBT) قابل درمان است.
- دارو: داروهای ضدافسردگی درمان موثری برای افسردگی هستند. این داروها برای اینکه اثر خود را نشان دهند نیاز به گذشت زمان دارند و شاید برخی افراد مجبور باشند چند نوع دارو را امتحان کنند تا بهترین درمان را پیدا کنند.
- درمان‌های محرک مغز: وقتی داروها و سایر رویکردهای درمانی اثرگذار نباشند درمان‌‌هایی مثل تحریک الکتریکی مغز (ECT) به کار گرفته می‌شوند که باید تحت نظر یک فرد متخصص انجام شوند.
درمان افسردگی تنها محدود به یکی از این رویکردها نمی‌شود. ترکیبی از دارودرمانی و رواندرمانی بیشترین تاثیرگذاری را در درمان افسردگی دارد.
توصیه‌هایی برای درمان خواب زیاد در افسردگی
مشکلات خواب می‌تواند خطر بروز افسردگی را افزایش دهد و در صورتی که تداوم داشته باشد می‌تواند باعث برگشت علائم افسردگی در افراد درمان شده باشد. در نتیجه بهبود کیفیت خواب می‌تواند در بهبود خلق موثر باشد.
رعایت بهداشت خواب می‌تواند باعث بهبود کیفیت خواب شود. داشتن برنامه منظم خواب، خاموش کردن وسایل الکترونیکی و موبایل و بهبود فضای خواب و اتاق از جمله نکات بهداشت خواب هستند.
کنار آمدن با افسردگی
علاوه بر صحبت با روانشناس و روانپزشک، راه‌های دیگری هم برای درمان افسردگی وجود دارد که خودتان می توانید انجام دهید:
- ورزش کردن: ورزش با شدت پایین حتی به مدت ده دقیقه در روز می‌تواند خلق و سلامت جسمی را افزایش دهد. برخی افرادی که افسردگی خفیف تا متوسط دارند ورزش به اندازه داروهای ضدافسردگی موثر است.
- حمایت عاطفی: افسردگی باعث ایجاد حس انزوا و بی‌پناهی می‌شود. بنابراین بهتر است تنها نمانید و با دیگران وقت بگذرانید. درباره آنچه که تجربه می‌کنید با یک نفر حرف زده و خود را منزوی نکنید.
- واقع بین باشید: حتی در صورت درمان گرفتن، بهبود علائم افسردگی ممکن است به تدریج رخ دهد.
منبع:
در صورتی که فکر می کنید خود یا اطرافیانتان به افسردگی مبتلا هستید می توانید از بهترین متخصص ها در زمینه افسردگی کمک بگیرید.
پرسش و پاسخ
پسر ١٩ساله ای دارم که طرفصبح خیلی زیاد می خوابه یعنی تا ساعت ۴و۵یا شاید بیشتر البته شبها هم تا ٢و٣بیداره نمی‌دونم مشکل کم خونه یا طبیعیه یا افسردگی
با سلام وخسته نباشید
عالی بود ولی دلیل اینهمه فکرو خیال بی کاری بی پولی هستش وقتی آدم نمیتونه کاری بکنه باعث میشه بدن ناخواسته حالت وارفته پیدا کنه و هیچ دکتری هم نمیتونه کاری بکنه چون دکترنمیتونه کارودرامدخوب بهت بده من خودم وقتی دلیل همه چیزامیدانم ولی نمیتونم راهی براش پیدا کنم دکترچکار میتونه بکنه مشکل فقروبی کاریه دکترهرچقدرمهارت داشته باشه کاری نمیتونه بکنه چون من قرصهای آرام بخش هم نتوانستن آرامم کنند چون مشکل بیکاری و نداشتن درآمده فقط مرگ میتونه آرامش بده که توهم خداوطیعت دست به دست هم دادن و عذاب کشیدن مارادوست دارن کاش خداانهای که زندگی مرتفع دارندعمرمارابهشان بده هم ناراحت میشیم هم انهابدانندبیشترعمرمیکنندواززندگیشان لذت ببرند
مطلب مفیدی بود ممنون