آشفتگی جنسیتی پریشانی است که شخص به دلیل عدم تطابق بین هویت جنسی و جنسیت خود در هنگام تولد با آن روبه‌رو می‌شود. آشفتگی جنسیتی احساس ناراحتی یا آشفتگی است که ممکن است در افراد مختلف رخ دهد. این افراد دارای هویت جنسی مختلفی نسبت به جنسیت فیزیکی خود در بدو تولد هستند و خصوصیات جسمی آن‌ها با رفتارشان مغایرت دارد. در این مقاله به بررسی این اختلال و علل آن می‌پردازیم.
آشفتگی جنسیتی چیست؟
اصطلاح تراجنسیتی به شخصی تلقی می‌شود که جنسیت وی در بدو تولد (جنسیتی که با آن متولد می‌شود.) با هویت جنسی او (رفتارهای روان‌شناختی وی از جنسیت خودش) مطابقت ندارد. افراد مبتلا به آشفتگی جنسیتی ممکن است در طول زندگی خود دچار بی‌نظمی جنسیتی شوند؛ اما همه افراد تحت تأثیر قرار نمی‌گیرند. برخی از افراد تراجنسیتی، چه با مداخله پزشکی و رواندرمانی و چه بدون آن با بدن خود مشکل ندارند. آشفتگی جنسیتی، اختلالی است که در کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) ذکرشده است. کلمه آشفتگی جنسیتی امروزه بیشتر از واژه‌ی سابق یعنی اختلال هویت جنسیتی استفاده می‌شود.
افراد تراجنسیتی ممکن است در چندین حوزه تغییر جنسیت را دنبال کنند، ازجمله تأیید اجتماعی (به‌عنوان‌مثال،تغییرنام)، تصویب قانونی (به عنوان مثال، تغییر نشانگرهای جنسیتی در اسناد صادرشده )، تأیید پزشکی به عنوان مثال، (هورمون درمانی) و یا جراحی (به عنوان مثال، واژینوپلاستی، چهره‌سازی زنانه صورت به‌وسیله جراحی، حجم دهی سینه برای زنان ترنس، بازسازی مردانه قفسه سینه و غیره) نکته قابل توجه این است که همه افراد تراجنسیتی تمایل به تغییر جنسیت ندارند و این تصمیمات کاملاً شخصی و فردی است.
نکته حائز اهمیت این است که هویت جنسیتی با جنسیت فیزیکی فرد متفاوت است. در حالیکه هویت جنسیتی به معنای روان‌شناختی جنسیت فرد اشاره دارد، جنسیت فیزیکی ظاهری است که فرد به آن تمایل دارد و خود را به آن شیوه در اجتماع بروز می‌دهد. به‌عنوان‌مثال، در بیشتر مناطق در جهان، پوشیدن دامن به عنوان یک جنسیت “زنانه” در نظر گرفته می‌شود، و پوشیدن تاکسیدو (کت و شلوار) یک عبارت جنسیتی “مردانه” در نظر گرفته می‌شود. چنین انتظاراتی از نظر فرهنگی تعریف شده و در طول زمان و تغییر فرهنگ متفاوت است. جنسیت فیزیکی فرد لزوماً با هویت جنسیتی آن‌ها مطابقت ندارد. عبارات ترنس و تراجنسیتی، نشانه‌ای از یک اختلال روانی نیستند.
همچنین هویت جنسیتی نیز با گرایش‌ها جنسی متفاوت است. گرایش جنسی به افرادی گفته می‌شود که هم‌جنس‌گرا، دو جنس‌گرا یا دگر جنس‌گرا هستند. افرادی که تراجنسیتی هستند از همان جهت‌گیری‌های جنسی همانند افراد هم سو جنسی هستند (افرادی که جنسیت فیزیکی آن‌ها در بدو تولد با هویت جنسیتی آن‌ها مطابقت دارد).
علائم و نشانه‌ها
آشفتگی جنسیتی ممکن است باعث شود کودکان،نوجوانان و بزرگسالان علائم زیر را تجربه کنند:
در کودکان این علائم شامل موارد زیر است:
- دائماً می‌گوید من پسر هستم حتی اگر دارای صفات جنسی دخترانه باشد و یا برعکس.
- دوستی با افرادی که به جنس آن‌ها تمایل دارد را انتخاب می‌کند.
- از لباس‌ها، اسباب‌بازی‌ها و وسایل جنسی که به آن تمایل دارد استفاده می‌کند.
- دائماً می‌گویند که می‌خواهند اندام جنسی‌شان را به آن چیزی که دوست دارند تغییر دهند.
- بر این اعتقاد دارند که حتی اگر صفات جنسی پسرانه دارند وقتی بزرگ شوند دختر می‌شوند یا برعکس.
- داشتن ناراحتی شدید در مورد تغییرات بدنی که در دوران بلوغ اتفاق می‌افتد.
در نوجوانان و بزرگسالان علائم شامل موارد زیر است:
- اطمینان از اینکه جنسیت واقعی آن‌ها با بدن آن‌ها مطابقت ندارد.
- از دستگاه تناسلی خود بیزارند. آن‌ها ممکن است از دوش گرفتن، تعویض لباس یا رابطه جنسی امتناع کنند. تا اندام جنسی‌شان را نبینند.
- تمایل شدید به خلاص شدن از اندام تناسلی و سایر صفات جنسی آن‌ها.
تشخیص
کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) تشخیصی کلی آشفتگی جنسیتی را با معیارهای خاص جداگانه برای کودکان و بزرگسالان فراهم می‌کند.
DSM-5 آشفتگی جنسیتی را بین نوجوانان و بزرگسالان به‌عنوان یک عدم تجانس بین هویت جنسی و جنسیت فیزیکی فرد تعریف می‌کند.
- تمایل تمام‌نشدنی و غیرقابل‌انکار به تغییر جنسیت و در نوجوانان تمایل به جلوگیری از رشد خصوصیات جنسی
- تمایل شدید به صفات جنسی دیگر
- تمایل شدید به دیده شدن از سوی اجتماع به‌عنوان جنسی که با آن تمایل دارد.
- اعتقاد جدی به اینکه احساسات و واکنش‌های معمول جنسیت دیگر را دارد.
آشفتگی جنسیتی تا چه اندازه شایع است؟
امروزه آشفتگی جنسی بسیار نادر است. تعداد افرادی که به این اختلال مبتلا هستند و به پزشک مراجعه می‌کنند و تشخیص و درمان می‌شوند روزبه‌روز در حال افزایش است. اگرچه آگاهی طی سال‌های اخیر افزایش‌یافته است، اما بسیاری از افراد مبتلا به مشکلات جنسی هنوز با تعصب و بدرفتاری از سوی جامعه روبرو هستند. تخمین زده می‌شود که از هر ۴۰۰۰ نفر ۱ نفر تحت مداخلات پزشکی ناشی از آشفتگی جنسیتی قرار می‌گیرد. بااین‌حال، ممکن است افراد مبتلا به این بیماری تعداد بیشتری داشته باشند که هنوز به دنبال کمک‌های پزشکی نرفته‌اند. تعداد افرادی که به دنبال دسترسی به خدمات هستند به‌طور پیوسته در حال افزایش است. بااین‌حال، هر فرد تراجنسیتی به دنبال خدمات پزشکی یا مداخلات نیست.
اصطلاحات جنسیتی
آشفتگی جنسیتی
ناراحتی یا پریشانی ناشی از عدم تطابق بین هویت جنسیتی فرد و جنس بیولوژیکی وی که از بدو تولد همراه اوست ناشی می‌شود.
تراجنسی (Trans gender)
تمایل به پذیرفته شدن و شناخته شدن به‌عنوان جنس مخالف فرد. معمولاً با انجام عمل جراحی همراه است تا ظاهر جنسی با هویت جنسی‌شان هماهنگ‌تر شود.
دگرجنس‌پوشی (transvestism)
یک اصطلاح است و به افرادی (مخصوصاً مردان) اطلاق می‌شد که در لباس جنسی مخالف در اجتماع ظاهر می‌شوند و رفتار جنس مخالف را تقلید می‌کنند.
خارج از جنسیت (genderqueer)
یک اصطلاح برای هویت جنسیتی که خارج از محدوده جنسیت زن و مرد است. افراد کوییر افرادی هستند که هویت جنسیتی آن‌ها منحصراً مرد و زن نیست، ترکیبی از زن و مرد یا بین یا بیشتر از دو جنس است.
عوارض
تراجنسیتی می‌تواند بسیاری از جنبه‌های زندگی را مختل کند و عملکرد شخص را تا حد قابل‌توجهی کاهش دهد. افرادی که دچار آشفتگی جنسیتی هستند به دلیل الگوها و لباس‌های فرم مدرسه ممکن است از رفتن به مدرسه به دلیل آزار و اذیت از سوی دیگران اجتناب کنند. آشفتگی جنسیتی همچنین می‌تواند توانایی عملکرد در مدرسه یا محل کار را مختل کند، و درنتیجه منجر به ترک تحصیل یا بیکاری شود.
مشکل در برقراری ارتباط، اضطراب، افسردگی، خودزنی، اختلالات خوردن، سوءمصرف مواد مخدر و سایر مشکلات روانی می‌تواند درنتیجه آشفتگی جنسیتی رخ دهد.
درمان برای کودکان
اگر کودک شما زیر ۱۸ سال سن دارد، باید به یک روانپزشک متخصص کودک و نوجوان ارجاع داده شود. مراجعه به روا‌ندرمانگر می‌تواند به ارزیابی مداوم کودکان مبتلا به آشفتگی جنسیتی، درمان و پشتیبانی تخصصی از کودکان و خانواده‌های آن‌ها ارائه دهند. کودک شما قبل از شروع هرگونه درمان کاملاً ارزیابی می‌شود.
کودک شما باید با گروه درمان (MDT) موردبررسی قرار گیرد. (MDT) گروهی از متخصصان مختلف مراقبت‌های بهداشتی هستند که کمیسیون پزشکی تشکیل می‌دهند تا در مورد مشکل کودک شما با یکدیگر مشورت کنند. گروه (MDT) شامل افراد زیر است:
- یک روانپزشک، که درزمینهٔ مقابله با آشفتگی جنسیتی در کودکان و نوجوانان آموزش دیده است.
- متخصص غدد درون‌ریز و متابولیسم کودکان
درمان برای بزرگسالان
بزرگسالانی که مبتلابه آشفتگی جنسیتی هستند و رفتارهای تراجنسیتی در آن‌ها تشخیص داده شده است. باید به یک روانپزشک ارجاع داده شوند. آن‌ها می‌توانند ارزیابی مداوم را برای افراد مبتلا به آشفتگی جنسیتی ارائه دهند. آن‌ها همچنین می‌توانند در مورد نحوه زندگی جنسیتی که به آن تمایل دارید مشاوره ارائه دهند، ازجمله:
- حمایت سلامت روانی
- هورمون درمانی
- روش‌هایی برای لباس پوشیدن در هویت جنسیتی موردنظر خود
- روش‌های رفتاری متناسب با هویت جنسی
- گفتاردرمانی
- گروه‌درمانی (گروه‌های پشتیبانی همسالان برای ملاقات با سایر افراد مبتلا به آشفتگی جنسیتی)
- گروهای حمایتی برای خانواده فرد
برای برخی از افراد، پشتیبانی و مشاوره از یک روانپزشک تمام نیاز آن‌ها برای داشتن احساس امنیت در مورد هویت جنسیتی‌‌شان است. بااین‌حال، دیگر افراد نیاز به درمان گسترده‌تری مانند تغییر جنسیت دارند. میزان درمان کاملاً به خود فرد بستگی دارد.
پس از مراجعه به کلینیک درمان هویت جنسیتی، احتمالاً یک ارزیابی کامل دیگر برای مدت زمان تقریبی سه ماه خواهید داشت. این کار معمولاً با کمک روانپزشک صورت می‌گیرد. این ارزیابی برای تأیید و تشخیص صحیح ضروری است و اگر می‌خواهید هورمون درمانی داشته باشید، به این معنی است که ابتدا باید آزمایش‌ها سلامتی لازم را انجام دهید.
منابع
در صورت مبتلا بودن به آشفتگی جنسیتی می‌توانید با مراجعه به سایت پزشک خوب از بهترین روانپزشکان ایران نوبت بگیرید.
متشکرم .عالی و کاربردی بود