روانپزشک متخصصی است که در هر دو زمینه مسائل جسمی و روانی طبابت میکند و تمرکز اصلی او بر مسائل روانشناختی و روانی بیمار است. در کشور ما روانپزشکان زیادی وجود دارد که انتخاب را برای بیماران سخت میکنند. اما باید بدانید که یک روانپزشک، فردی آگاه و دقیق است که در ابتدا با مطرح کردن برخی سوالات، علائم سلامت روان فرد را بررسی میکند. در واقع ممکن است او در همین مرحله بیماری فرد را تشخیص دهد و در نهایت برای بهبود بیمار، از روش‌های درمانی مناسب استفاده کند. پس از تشخیص بیماری توسط روانپزشک دارو تجویز میشود. در این مقاله قصد داریم به مفاهیم مرتبط با روانپزشکی بپردازیم؛ پس تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
روانپزشک کیست؟
همانطور که در بخش بالا هم بیان کردیم، روانپزشک(متخصص اعصاب و روان) متخصصی است که در زمینه سلامت روان تخصص دارد و سلامت جسمی و روانی افراد را بررسی میکند و برای بهبود ارتباط بین آنها تلاش میکند. جالب است بدانید هر روانپزشک پیش از آموزش در رشته روانپزشکی باید در دانشکده پزشکی آموزش ببیند. در واقع هر روانپزشک توانایی درمان انواع بیماریهای روانی پیچیده مانند جنون جوانی، افسردگی، اختلال شخصیت مرزی و اختلال دو قطبی را دارد.
۷ ویژگی یک روانپزشک خوب و حامی
بسیاری از ما برای درمان اختلالات و بیماریهای روانی خود نیاز به ملاقات با یک روانپزشک داریم؛ اما هیچ کس به ما نگفته که یک روانپزشک خوب چه ویژگی‌هایی دارد و باید چه رفتاری با بیماران خود داشته باشد. این موضوع از جمله موارد ضروری در انتخاب روانپزشک است؛ چرا که رابطه بیمار و روانپزشک یکی از موضوعات موثر در زمینه بهبود شرایط بیمار است. زمانی که سلامت روان ما بر تمامی جنبه‌های زندگی تاثیرگذار است؛ پس داشتن یک رابطه مثبت و قابل اعتماد بین ما و روانپزشکان می‌تواند در روند درمان ما تفاوت ایجاد کند. در ادامه به بیان ۷ ویژگی یک روانپزشک خوب می‌پردازیم:
۱- به شما نگاه میکنند
شاید عجیب باشد اما روانپزشکانی که برای برقراری تماس چشمی با بیمار خود از پشت میزشان به روبروی فرد بیمار نقل مکان میکنند، باعث افزایش آرامش و جلب اعتماد فرد بیمار میشوند. برقراری تماس چشمی بیمار و پزشک باعث افزایش سطح تعامل بین روانپزشک و بیمار میشود و موجب میشود تا فرد مراجعه کننده تمامی جزئیات مشکلات خود را با صبر و وسواس به پزشک خود منتقل کند.
۲- احساس عجله نمی‌کنند
زمان مشاوره از جمله موارد مهمی است که هر بیمار به آن توجه میکند. چرا که زمان کمه مشاوره موجب میشود تا بیمار احساس سربار بودن کند و اطلاعات کمتری را به روانپزشک خود منتقل کند. در واقع میزان ساعت مشاوره معقول، بر تعامل بیمار و روانپزشک و مسیر درمان او تاثیر مستقیم دارد. روانپزشکانی که به زمان مشاوره اهمیت نمی‌دهند و به بیمار خود یادآوری میکنند که تمام جزئیات و مشکلات را مطرح کنند؛ همواره مورد قبول بسیاری از بیماران هستند.
۳- به بیمار حق انتخاب می‌دهند
روانپزشکانی که برای انتخاب شیوه درمان به بیمار خود حق انتخاب می‌دهند؛ همواره در ذهن بیمار به یک فرد قابل احترام و همراه تبدیل میشوند. در واقع این پزشکان برای درمان اختلالات از همکاری فرد بیمار استفاده میکنند. اعتماد به بیمار و پرسیدن نظر او باعث افزایش اعتماد به نفس بیمار میشود.
۴- برای بیمار وقت می‌گذارند و به او گوش می‌دهند
یک روانپزشک خوب فردی است که برای بیمار خود وقت بگذارد و از سوالات و صحبت‌های او به هیچ وجه خسته نشود و به بیمار گوش جان بسپرد. در برخی مواقع برقراری تماس تلفنی بین بیمار و روانپزشک نیز باعث برقراری ارتباط بهتر بین آنها میشود؛ چرا که فرد بیمار بطور مستقیم احساس میکند که پزشک او برایش از دل و جان وقت می‌گذارد و به صحبت‌های او گوش می‌دهد.
۵- بین خود و بیمار اعتماد متقابل به وجود می‌آورند
ایجاد اعتماد بین روانپزشک و بیمار یکی از موارد تاثیرگذار در روند درمان است. با اعتماد پزشک به بیمار، فرد احساس احترام را بین خود و پزشکش عمیقا احساس میکند و به راحتی شرایط و مشکلاتی که با آن دست و پنجه نرم میکند را با پزشک خود مطرح میکند. اعتماد بین پزشک و بیمار یکی از نکات اساسی در روند درمان است که تاثیر مستقیم در مسیر درمان بیمار دارد.
۶- هویت و سابقه آسیب بیمار را تصدیق میکنند
بررسی سابقه بیماری و آسیب‌های فرد مراجعه کننده یکی از وظایف اصلی هر روانپزشکی است. بسیاری از بیماران دارای شرایط خاص و متفاوتی هستند که از بیان آن احساس ضعف میکنند؛ اما یک روانپزشک خوب فردی است که برای مثال اگر بیمار او ترنس است به جای سرپوش گذاشتن بر این اتفاق، به او شهامت حضور در جامعه را بیاموزد.
۷- بر تشخیص بیماری افراد دقیق و حساس هستند
تشخیص بیماری افراد از جمله موضوعات حساسی است که روند درمان هر فرد را تعیین میکند. یک روانپزشک خوب برای تشخیص اختلالات بیمار تمام جوانب و شرایط فرد را در نظر می‌گیرد و در صورت بروز اشتباه، به ارزیابی مجدد میپردازد. در واقع تشخیص نادرست ممکن است تاثیرات منفی بر روی افراد بگذارد؛ پس تشخیص و تجویز درست یکی از ویژگی‌های اصلی یک روانپزشک خوب به حساب می‌آید.
چه کسانی احتیاج به روانپزشک دارند؟
در پاسخ به این سوال ابتدا باید بگوییم که روانپزشک کسی است که برخلاف روانشناس، با استفاده از دارو بیمار را درمان می‌گند. این داروها با توجه به شرایط فرد بیمار و تخصص روانپزشک در دوزهای مشخصی تجویز میشود.
افرادی به روانپزشک نیاز دارند که از مشکلات روحی و روانی شدیدی رنج می‌برند. این مشکلات روحی و روانی به قدری شدت پیدا میکند که توسط روانشناس قابل درمان نیست و باید برای دارو درمانی و رفع این عارضه به روانپزشک مراجعه کرد. در بسیاری از موارد روانپزشک از بیمار می‌خواهد برای بهبودی کامل و تسریع در روند درمان از روانشناس هم برای انجام جلسات مشاوره‌ای کمک بگیرد.
روانپزشک چه اختلالات و بیماری‌هایی را درمان میکند؟
بیماری‌ها و اختلالات زیادی وجود دارد که توسط روانپزشکان درمان میشوند. اختلالات و بیماری‌ها چون جنون جوانی، افسردگی، اختلال دو قطبی، اختلالات خوردن مانند بی‌اشتهایی، بولیمیا و توهمات، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، بی‌خوابی و مشکلات خواب، اعتیاد به قمار، مواد مخدر، الکل و برخی رفتارها، افکار خودکشی، خود آزاری، افکار وسواسی، طغیان‌های خشونت آمیز، افکار آسیب زننده به دیگران، افکار منفی، ناتوانی در تمرکز، بیش فعالی، مسائل مربوط به تصویر بدن، تفکر هذیانی، استرس شدید، نگرانی یا اضطراب، مشکلات حافظه، اختلالات عصبی رشدی مانند اختلال طیف اوتیسم یا اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) از جمله موارد رایجی است که هر روانپزشک(متخصص اعصاب و روان) توانایی تشخیص و درمان آن را دارد.
انواع روانپزشک
هر روانپزشک(متخصص اعصاب و روان) ممکن است در زمینه خاصی تخصص داشته باشد. در ادامه به بیان هر یک از زیر شاخه‌های روانپزشکی می‌پردازیم.
- روانپزشکی کودک و نوجوان
- روانپزشکی بزرگسالان
- روانپزشکی پری ناتال که بر مسائل دوران وسال اول بارداری تمرکز دارد
- روانپزشکی سالمندان که تنها بر افراد مسن تمرکز دارد
- روانپزشکی اعتیاد
- روانپزشکی قانونی که به سلامت روان در سیستم حقوقی میپردازد و با افراد در حال محاکمه و دارای سابقه کیفری در ارتباط است
تفاوت روانپزشک، روانشناس و درمانگر
روانپزشک(متخصص اعصاب و روان)، روانشناس و درمانگر همگی متخصصان مراقبتهای حوزه روان هستند که به درمان بیماریهای روانی کمک میکنند. اما تفاوت اصلی بین روانپزشک و روانشناس در دروس تحصیلی آنها و امکان تجویز دارو است. روانپزشک متخصصی است که علاوه بر دروس پزشکی به مطالعه دروس روانپزشکی و برخی دروس روانشناسی نیز میپردازد و امکان تجویز دارو برای او فراهم است.
در اکثر کشورهای جهان، تنها روانپزشکان امکان تجویز دارو برای سلامت روان بیماران را دارند و تنها در برخی کشورهای محدود امکان تجویز برخی داروهای خاص برای روانشناسان فراهم است. در واقع روانشناسان به کمک انواع شیوه‌های روان درمانی در مسیر بهبود بیماران گام بر می‌دارند. برای مثال، در علم روانشناسی تکنیکی به نام رفتار درمانی شناختی (CBT) وجود دارد که به افراد کمک میکند تا الگوهای فکری و رفتاری خود را تغییر دهند و احساسات خود را بهبود بخشند. همچنی جالب است بدانید روانشناس بالینی نوعی از روانشناسی است که دکترای خود را در حوزه روانشناسی بالینی دریافت کرده است. هر روانشناس توانایی شناخت موضوعاتی چون مسائل رفتاری، ارزیابی مشکلات یادگیری افراد، افسردگی و اضطراب را دارد.
در اغلب مواقع ممکن است روانپزشکان و روانشناسان در کنار یکدیگر برای درمان برخی بیماریهای روانی در یک بیمارستان یا کلینیک سلامت روان در کنار یکدیگر کار کنند. همچنین برای درمان برخی بیماریهای روانی، ممکن است روانپزشک پس از تشخیص آن اختلال و پیش از انجام پروسه درمان، فرد بیمار را به یک روانشناس ارجاع دهد.
روان درمانگرها نوع دیگری از متخصصان حوزه روان هستند که به کمک روان درمانی در مسیر درمان بیماریهای روانی و عاطفی گام برمی‌دارند. این افراد دارای تخصص‌هایی چون، مددکار اجتماعی بالینی دارای مجوز (LCSW)، درمانگر ازدواج و خانواده دارای مجوز (MFTs) و مشاوران حرفه‌ای دارای مجوز (LPCs) هستند که باید تا مقطع کارشناسی ارشد تحصیل کنند و برای فعالیت در حوزه درمان نیاز به مجوز خاصی دارند.
یک روان درمانگر ممکن است در یک زمینه خاص تخصص داشته باشد و از تکنیک‌های مختلفی برای درمان افراد استفاده کند. مواردی چون زوج و خانواده درمانی، درمان به کمک حیوانات که در آن حیواناتی مانند سگ و اسب به درمان کمک میکنند، هنر درمانی خلاق که ممکن است از هنر، رقص، نمایش یا موسیقی استفاده کند و بازی درمانی که می‌تواند کودکان را به صحبت و ابراز وجود از طریق بازی تشویق کند، از جمله روش‌های درمانی یک روان درمانگر است.
هزینه جلسات روانپزشکی چقدر است؟
هزینههای جلسات روانپزشکی بسیار متفاوت است؛ چرا که قیمت هر جلسه مشاوره بسته به نوع خدمات و نحوه مشاوره متفاوت خواهد بود و مبلغ آن طبق تعرفه مشاوره روانپزشکی سال جاری تعیین میگردد. در واقع تعرفه مشاوره روانپزشکی مشخص میکند که خدمات این حوزه با چه هزینهای به مردم ارائه میشوند؛ که در هر سال متفاوت خواهد بود. عوامل زیادی بر قیمت مشاوره توسط روانپزشک تاثیر می‌گذارد که در ادامه به بیان هر یک می‌پردازیم.
میزان تحصیلات
بسته به سطح دانش و تخصص روانپزشک مربوطه، هزینه جلسات مشاوره او متفاوت خواهد بود. معمولا روانپزشکانی که مدارج عالی تحصیلی خود را در دانشگاه‌های مطرح طی کردند، هزینه بیشتری دریافت میکنند.
محل درمان
هزینه مشاوره در مراکز خصوصی و دولتی با یکدیگر تفاوت دارد. در واقع منطقه شهر و مشاوره در کلان شهر‌ها نیز بر هزینه مشاوره روانپزشکی تاثیر گذار است، اگر شما ساکن تهران هستید می‌توانید از بهترین روانپزشکان در تهران نوبت بگیرید.
شهرت و تجربه درمانگر
هر چه روانپزشک مورد نظر در بین افراد جامعه شهرت بیشتری داشته باشد و تجربه طبابت او نیز بیشتر باشد، هزینه جلسات مشاوره او نیز بیشتر خواهد بود.
طول جلسه درمان
هرچه دوره درمان یک بیمار طولانی‌تر باشد، به طبع هزینه مشاوره او نیز بیشتر خواهد بود. طول جلسات درمان بیمار بر حسب نظر روانپزشک مربوطه، مشخص میشود؛ پس هر فرد بیمار با مراجعه به متخصص مربوطه باید از درمانگر خود بخواهد تا طول درمان، مدت زمان هر جلسه و قیمت مشاوره را برای او مشخص کند.
تخصص
اگر روانپزشک مربوطه در زمینه مشکل شما تخصص و تجربه بیشتری داشته باشد یا افراد با شرایط غیرمعمول و چالش برانگیز را درمان کند، هزینه مشاوره او بیشتر خواهد بود.
سوالات متداول
روانپزشک کیست؟
روانپزشک متخصصی است که در زمینه سلامت روان تخصص دارد و سلامت جسمی و روانی افراد را بررسی میکند و برای بهبود ارتباط بین آنها تلاش میکند. جالب است بدانید هر روانپزشک پیش از آموزش در رشته روانپزشکی باید در دانشکده پزشکی آموزش ببیند.
هزینه جلسات روانپزشکی چطور محاسبه میشود؟
هزینههای جلسات روانپزشکی بسیار متفاوت است؛ چرا که قیمت هر جلسه مشاوره بسته به نوع خدمات و نحوه مشاوره متفاوت خواهد بود و مبلغ آن طبق تعرفه مشاوره روانپزشکی سال جاری تعیین میگردد. در واقع تعرفه مشاوره روانپزشکی مشخص میکند که خدمات این حوزه با چه هزینهای به مردم ارائه میشوند؛ که در هر سال متفاوت خواهد بود.
آیا روانپزشکان انواع متفاوتی دارند؟
بله، هر روانپزشک ممکن است در زمینه خاصی تخصص داشته باشد. روانپزشکی کودک و نوجوان، روانپزشکی بزرگسالان، روانپزشکی پری ناتال که بر مسائل دوران بارداری تمرکز دارد، روانپزشکی سالمندان ، روانپزشکی اعتیاد و روانپزشکی قانونی که به سلامت روان در سیستم حقوقی میپردازد، از جمله زیر شاخه‌های روانپزشکی است.
تفاوت روانپزشک و روانشناس در چیست؟
روانپزشک و روانشناس هر دو متخصصان مراقبتهای حوزه روان هستند که به درمان بیماریهای روانی کمک میکنند. اما تفاوت اصلی بین این دو در دروس تحصیلی آنها و امکان تجویز دارو است. روانپزشک متخصصی است که علاوه بر دروس پزشکی به مطالعه دروس روانپزشکی و برخی دروس روانشناسی نیز میپردازد و امکان تجویز دارو برای او فراهم است.
پرسش و پاسخ
ممنون. اون قسمت تفاوت روانشناس و روانپزشک جالب بود
مطلب کاملی بود ممنون