ترس از زنان (ژنوفوبیا) به ترس شدید و غیرمنطقی از زنان گفته میشود. این نوع فوبیا به عنوان فوبیای خاص شناخته میشود. فوبیاهای خاص به علت وجود یک محرک رخ می‌دهند، که در رابطه با ژنوفوبیا محرک اصلی آن زنان است. مقدار ترسی که افراد در فوبیاهای خاص تجربه می‌کنند با مقدار خطری که تجربه می‌کنند متناسب نیست و مبتلایان به فوبیاهای خاص ممکن است اضطراب شدیدی را تجربه کنند. درک این نکته که ترس این افراد غیرمنطقی است مانع از ایجاد احساس اضطراب و ترس شدید در این افراد نمی‌شود. در ضمن باید به این نکته توجه کرد که ژنوفوبیا با زن ستیزی کاملا متفاوت است و نباید آن را با نفرت، تحقیر و یا تعصب علیه زنان اشتباه گرفت. در حالی که ژنوفوبیا یک پاسخ اضطرابی نسبت به زنان است، زن ستیزی یک نگرش فرهنگی آسیب دیده میباشد. در این مقاله به بررسی این فوبیا، علل، علائم و درمان آن می پردازیم.
ژنوفوبیا یا ترس از زنان چیست؟
ژنو فوبیا یا همان ترس از زنان (زن هراسی) یک نمونه از اختلال فوبیا است که فرد دچار ترس غیرمنطقی و شدید از زنان میشود. افراد مبتلا به این اختلال هنگام برخورد با خانم‌ها، رفتارهای غیرمنطقی و نامتناسب با شرایط و موقعیت را از خود نشان می‌دهند و از نظر روانی و ذهنی نیز حالت پریشانی و اضطراب شدیدی را تجربه می‌کنند. این اختلال تنها مختص مردان نیست؛ بلکه زنان هم ممکن است به آن دچار شوند. ابتلا به این اختلال ممکن است باعث بروز اختلال وحشت زدگی نیز در افراد شود.
علت ترس از زنان در افراد مبتلا به ژنوفوبیا چیست؟
همانند تمامی اختلال‌های فوبیا، علت اصلی زن هراسی در افراد مبتلا به ژنوفوبیا نیز مشخص نیست. عواملی مثل مشکلات ژنتیکی، فیزیولوژیکی و محیطی می‌تواند باعث ایجاد این اختلال در افراد شود؛ همچنین ژنو فوبیا بیش از هر چیز تحت تاثیر عوامل محیطی و تجربه‌های تلخ فرد نیز شکل می‌گیرد. تجربه‌هایی مثل تجاوز، آزار جنسی، تنبیه‌های جسمانی و روانی از سمت مادر یا یک زن دیگر در دوران کودکی، نمونه‌هایی از علل شکل‌گیری این نوع از فوبیا در افراد است.
نشانههای ژنوفوبیا یا زن هراسی
- ترس و اضطراب بیش از اندازه و غیرمنطقی فرد از زنان یکی از نشانه عمده این نوع از اختلال است. این اضطراب در کودکان با گریه، سستی، کلافگی یا چسبیدن به بزرگترها خود را نشان می‌دهد.
- تمام تلاش افراد مبتلا به این اختلال آن است که با زن‌ها روبرو نشوند. زیرا در زمان روبرویی با خانم‌ها اضطراب بسیار شدیدی را تجربه می‌کنند.
- افراد مبتلا به این اختلال دارای ترس و اضطراب پایدار هستند و نمی‌توانند جلوی آن را بگیرند. این روند در فرد بیمار معمولا ۶ ماه یا بیشتر ادامه پیدا می‌کند.
- فرد مبتلا به اختلال زن هراسی، در هنگام روبرویی با خانم‌ها علائمی چون درد قفسه سینه، تعریق، بیهوشی، سردرد و سرگیجه، افزایش ضربان قلب، دل درد، پریشانی و اضطراب شدید، پانیک اتک(اختلال هراس)، تمایل به فرار از موقعیت و گرفتگی عضلات را از خود نشان می‌دهد.
نشانههای ذکر شده نمونه‌هایی از علائم جسمانی، شناختی و رفتاری افراد مبتلا به ژنو فوبیا در هنگام مواجهه با زنان میباشد.
علل، محرکها و ریسک فاکتورهای ژنوفوبیا
اگرچه مانند دیگر فوبیاهای خاص علت دقیق ژنوفوبیا مشخص نیست، اما هم عوامل محیطی و هم عوامل ژنتیکی در ایجاد این فوبیا می‌توانند بسیار تاثیرگذار باشند. ژنوفوبیا به شدت تحت تاثیر عوامل محیطی و تجربه افراد می باشد. تجارب آسیب‌زا و منفی مربوط به زنان اغلب بیشترین نقش را در بروز این نوع فوبیا دارند. به عنوان مثال سوءاستفاده روانی، جنسی و جسمی با زنان ممکن است منجر به احساس اضطراب و ترس در بودن در کنار زنان شود. همچنین ریسک فاکتورهایی نیز وجود دارند که می‌توانند احتمال ابتلا به ژنوفوبیا را افزایش دهند. تعدادی از مهمترین این عوامل عبارت‌اند از:
سن: به طور کلی کودکان بیشتر از سایر رنج سنی مستعد ابتلا به فوبیاهای خاص هستند.
ژنتیک: افرادی که دارای خویشاوندانی نزدیک مبتلا به اختلال اضطرابی هستند بیش از سایر افراد ممکن است که به فوبیاهای خاص مبتلا شوند.
مزاج: افرادی که بسیار حساس هستند و یا نگرش‌های بدبینانه دارند بیش از سایر افراد به فوبیاهای خاص مبتلا می‌شوند.
علائم ژنوفوبیا
برخی از علائمی که ممکن است یک فرد مبتلا به ژنوفوبیا تجربه کنند عبارت‌اند از:
- ترس و اضطراب شدید هنگام بودن در کنار زنان و یا فکر کردن به آن‌ها
- پرهیز از موقعیت‌های اجتماعی برای جلوگیری از تعامل احتمالی با زنان
- با نزدیک شدن به زنان و یا تجربه موقعیتی که مجبورید با زنان تعامل داشته باشید، مقدار اضطراب افزایش می‌یابد.
این نوع فوبیا همچنین ممکن است باعث حملات پانیک (وحشت) شود که به طور کلی علائم آن عبارت‌اند از:
- تعریق
- درد قفسه سینه
- حالت تهوع یا ناراحتی معده
- مشکلات تنفسی
- سرگیجه و ضعف
- افزایش ضربان قلب
مانند سایر انواع فوبیاهای خاص، این علائم باید به قدری شدید باشند که زندگی شخصی، رفتن به سر کار یا مدرسه و ادامه تحصیل شما را مختل کنند. اگرچه علائم به طور معمول در سن ۱۰ سالگی ظاهر می‌شوند، در صورت عدم درمان می‌توانند تا بزرگسالی نیز ادامه داشته باشند.
تشخیص ژنوفوبیا
به طور کلی ترس از زنان ممکن است بیانگر مسائل عاطفی، شخصیتی یا روانپزشکی گسترده‌تری باشد. در حالی که ژنوفوبیا در DSM-5 ذکر نشده است بنابراین به عنوان یک بیماری متمایز و قابل تشخیص شناخته نمی‌شود، علائم آن ممکن است معیارهای تشخیصی فوبیای خاص را داشته باشد:
- ترس بی‌دلیل و بیش از حد
- پاسخ اضطراب فوری به منبع ترس (در این مورد، زنان)
- اجتناب از محرک یا ناراحتی شدید هنگام مواجه شدن با آن
- تاثیر قابل توجهی در زندگی و توانایی فرد در عملکرد
همچنین برای تشخیص لازم است که علائم حداقل شش ماه وجود داشته باشد و به دلیل بیماری دیگری ایجاد نشود.
عوارض ژنوفوبیا
ژنو فوبیا یا زن هراسی عوارض جدی را با خود به همراه دارد؛ که در ادامه به بیان برخی از آن‌ها می‌پردازیم:
- تشدید اختلالات اضطرابی
- پانیک اتک(اختلال هراس)
- افسردگی
- انزوای اجتماعی
- کاهش اعتماد به نفس
- خودکشی
- اعتیاد
درمان ژنوفوبیا
همانطور که علت خاصی برای ژنوفوبیا وجود ندارد، پروتکل درمانی نیز به طور خاص برای این بیماری طراحی نشده است. با این وجود، هنوز هم روش‌های درمانی وجود دارد که می‌تواند به شما در بهبود بسیاری از علائم ژنوفوبیا (رواندرمانی و مصرف دارو) کمک کند.
مواجهه درمانی
مواجهه درمانی یکی از بهترین راه‌های درمان برای انواع فوبیاهای خاص است. از طریق قرار گرفتن در معرض درمان، می‌توانید مکانیزم های مقابله ای سالم ایجاد کنید و با پشتیبانی خود را در برابر ترس خود محافظت کنید. در رابطه با ژنوفوبیا، فرد به تدریج در معرض مواجهه با زنان قرار می‌گیرد تا ترس مربوطه به تدریج کاهش یابد یا از بین رود. قرار گرفتن در معرض ترس به طور تدریجی صورت می‌گیرد و با مراحل کوتاه مدتی شروع میشود. به عنوان مثال، این روند ممکن است با انگیزه دادن به فکر کردن در مورد زنان یا با دیدن تصاویر از زنان آغاز شود. در طول تمرین، درمانگر تکنیک‌های آرام سازی را به شما پیشنهاد می‌کند تا میزان علائم اضطرابی را کاهش دهد.
این روند به صورت گام به گام ادامه خواهد یافت و قدم‌های بعدی شامل محرک‌های بیشتر مانند شنیدن صدای زنان و سرانجام مواجهه حضوری با زنان خواهد بود.
رفتار درمانی شناختی
رفتار درمانی شناختی شامل ترکیبی از مواجهه درمانی و تکنیک‌های درمانی است تا نگرش‌های منفی شما را تغییر دهد. این نوع از رواندرمانی به شما کمک می‌کند تا وقتی صحبت از زنان میشود افکار، احساس و رفتارهای خود را تغییر دهید. به چالش کشیدن تدریجی ترس و تسلط بر تکنیک های آرام سازی می‌تواند به یک فرد مبتلا به ژنوفوبیا احساس کنترل اضطراب هنگام مواجهه با زنان را بدهد.
مصرف دارو
رویکردهای درمانی مانند مواجهه درمانی و رفتار درمانی شناختی معمولا درمان‌های پیشنهادی برای ژنوفوبیا هستند. با این حال اگر ژنوفوبیا اضطراب قابل توجهی در شما ایجاد کند ممکن است پزشک شما مصرف یک سری داروی خاص را به شما پیشنهاد دهد.
در حال حاضر، سه نوع دارو وجود دارد که در مدیریت علائم فوبیا مفید است:
داروهای ضدافسردگی: به طور معمول برای درمان اختلالات خلقی استفاده میشود، مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) همچنین می‌توانند به جلوگیری از حملات وحشت و کاهش علائم اضطراب مرتبط با ژنوفوبیا کمک کنند.
بتابلاکرها: این گروه از داروها بعضی اوقات برای درمان علائم جسمی اضطراب مانند تپش قلب، فشار خون بالا و لرزش استفاده میشود. آن‌ها با تغییر نحوه واکنش بدن شما به آدرنالین، که یک هورمون مرتبط با استرس است، کار می‌کنند. تحقیقات همچنین حاکی از آن است که برخی از بتا بلاکرها می‌توانند نحوه یادآوری و واکنش بدن به خاطرات ترس را نیز تغییر دهند.
آرام بخش‌ها: آرام بخش‌هایی مانند بنزودیازپین‌ها گاهی اوقات می‌توانند برای مدت کوتاهی برای کاهش اضطراب حاد مرتبط با فوبیا استفاده شوند. دارو به طور عمده بر روی مقابله با علائم فوبیا تمرکز دارد، نه علت اصلی آن.
سخن آخر پزشک خوب
ژنوفوبیا مشکلات زیادی را در زندگی روزمره فرد ایجاد کند و در صورت عدم درمان زندگی فرد را با مشکلات متعددی مواجه کند. خبر خوب این است که ژنوفوبیا قابل درمان است. به همین دلیل به محض تشخیص لازم است که آن را درمان کنید. به یاد داشته باشید که بهبودی از بیماری ژنوفوبیا فرایندی زمانبر است.
سوالات متداول
اختلال ژنو فوبیا یا زن هراسی چیست؟
ژنو فوبیا یا همان ترس از زنان (زن هراسی) یک نمونه از اختلال فوبیا است که فرد دچار ترس غیرمنطقی و شدید از زنان میشود. افراد مبتلا به این اختلال هنگام برخورد با خانم‌ها، رفتارهای غیرمنطقی و نامتناسب با شرایط و موقعیت را از خود نشان می‌دهند و از نظر روانی و ذهنی نیز حالت پریشانی و اضطراب شدیدی را تجربه می‌کنند.
اختلال ژنو فوبیا چه نشانههایی به همراه دارد؟
ترس و اضطراب بیش از اندازه و غیرمنطقی از زنان از نشانههای اختلال ژنوفوبیا میباشد. به طوری که فرد دچار بالا رفتن ضربان قلب، گرفتگی عضلات، تنگی نفس و پانیک اتک میشود.
اختلال ژنو فوبیا باعث ایجاد چه عوارضی در فرد بیمار میشود؟
اختلال زن هراسی عوارض سنگین و خطرناکی را به همراه دارد. عوارضی مانند افسردگی، انزوای اجتماعی، اعتیاد، خودکشی و اختلالات اضطرابی از نمونه‌های بارز این اختلال است.
آیا اختلال ژنو فوبیا درمان دارد؟
بله، با مراجعه فرد بیمار نزد درمانگر یا روانشناس امکان درمان این اختلال فراهم میشود. با تشخیص متخصص مربوطه فرد بیمار به وسیله روان درمانی و تجویز دارو می‌تواند در مسیر درمان خود گام بردارد.
منابع
در صورت نیاز می‌توانید با مراجعه به سایت پزشک خوب از بهترین روانشناسان در ایران به صورت اینترنتی نوبت بگیرید.
پرسش و پاسخ
سلام تشکر بابت مطالب خوبتون