ناراحتی قلبی به طیف وسیعی از انواع مشکلات مربوط به قلب اطلاق می‌شود. بیماری‌هایی که نشانه‌ای از مشکل قلبی است شامل بیماری‌های مربوط به عروق (مثلاً بیماری عروق کرونر قلب)، مشکلات مربوط به ضربان قلب (مثل آریتمی قلبی) و مشکلات قلبی مادرزادی است.
اغلب مواقع بیماری قلبی عروقی و مشکل قلبی با هم اشتباه گرفته می‌شود. بیماری‌های قلبی عروقی آن دسته از بیماری‌هایی هستند که باعث تنگ شدن یا انسداد عروق قلب و در نهایت حمله قلبی، سکته مغزی و درد قفسه سینه (آنژین) می‌شوند. اما مشکل قلبی آن دسته از بیماری‌هایی هستند که فقط به عضله قلب، دریچه‌ها و ضربان آن مرتبط هستند. با داشتن سبک زندگی سالم و رعایت رژیم غذایی می‌توان از بروز بسیاری از این مشکل‌ها پیشگیری کرد.
فهرست مطالب
- علائم هشدار دهنده ناراحتی قلبی کدامند؟
- ناراحتی قلبی چگونه بوجود می اید؟
- عوامل خطرساز مشکل قلبی
- عوارض ناراحتی قلبی چیست؟
- پیشگیری
- درمان ناراحتی قلبی
علائم هشدار دهنده ناراحتی قلبی کدامند؟
علائم مشکل قلبی بسته به اینکه علت بروز آن چیست با هم متفاوت هستند. در ادامه این مطلب علائم ظاهری بیماری قلبی را بسته به نوع هر بیماری بررسی می‌کنیم.
۱. علائم ناراحتی قلبی ناشی از مشکلات مربوط به عروق قلب
به طور کلی علائم ناراحتی قلبی در زنان و مردان با هم متفاوت است. مثلاً احتمال بروز درد قفسه سینه در مردان بیشتر از زنان است. علائم ناراحتی قلبی در زنان اغلب تنگی نفس، حالت تهوع و خستگی شدید است.
سایر نشانه‌ها عبارتند از:
- درد، احساس فشار، گرفتگی و ناراحتی در قفسه سینه (آنژین قلبی)
- تنگی نفس
- درد، ضعف، بی حسی یا سرد شدن ساق دست و ساق پا (در صورتی که گرفتگی در عروق آن ناحیه رخ داده باشد.)
- درد در ناحیه گردن، فک، گلو، کمر و بخش فوقانی شکم
اغلب مشکلات قلبی تا زمانی که به حمله قلبی، آنژین، سکته مغزی یا ناراسایی قلبی منجر نشوند تشخیص داده نمی‌شوند. بنابراین مهم است که به علائم خود توجه کنید و درباره آن‌ها با یک متخصص قلب و عروق خوب مشورت کنید.
مطالعه بیشتر: آنژین قلبی (درد قفسه سینه ناشی از قلب) و علت آن چیست؟
۲. علائم ناراحتی قلبی ناشی از ضربان قلب غیرطبیعی (آریتمی)
«آریتمی» (Arrhythmia) به معنی ضربان غیرطبیعی قلب و یکی از شایع ترین بیماری های قلبی است. تحت این شرایط قلب خیلی سریع یا خیلی آهسته یا نامنظم می‌زند. نشانه‌های آریتمی قلبی عبارتند از:
- ضربان قلب سریع (تاکی کاردی)
- ضربان قلب آهسته (برادی کاردی)
- احساس درد و ناراحتی در قفسه سینه
- تنگی نفس
- احساس سبکی سر
- سرگیجه
- سنکوپ
- از حال رفتن
مطالعه بیشتر: آریتمی قلبی: چرا ضربان قلب نامنظم می‌شود؟
۳. علائم مشکل قلبی ناشی از نقص مادرزادی
مشکلات قلبی جدی مادرزادی بعد از تولد قابل تشخیص هستند. علائم ناراحتی قلبی در کودکان عبارتند از:
- رنگ پوست خاکستری یا آبی (سیانوز)
- ورم پا، شکم یا اطراف چشم
- تنگی نفس حین شیر خوردن (در نوزادان) و وزن نگرفتن
بعضی از مشکلاتی که کمتر جدی هستند در کودکی تشخیص داده نمی‌شوند. علائم مشکلات قلبی مادرزادی که کمتر زندگی فرد را تهدید می‌کنند عبارتند از:
- خسته شدن در حین فعالیت و ورزش
- تنگی نفس در حین فعالیت و ورزش
- تورم دست‌ها، قوزک و پاها
۴. علائم مشکل قلبی ناشی از ضعیف بودن عضله قلب (کاردیومیوپاتی)
در مراحل ابتدایی علائم کاردیومیوپاتی آشکار نیستند و زمانی که وضعیت بیماری بدتر می‌شود علائم آن ظاهر می‌شوند. این علائم عبارتند از:
- نفس کم آوردن در حین فعالیت یا استراحت
- تورم ساق پا، قوزک و پاها
- خستگی
- ضربان قلب نامنظم و احساس کوبیده شدن قلب
- سرگیجه، سبکی سر و از حال رفتن
۵. علائم مشکل قلبی ناشی از عفونت قلبی (اندوکاردیت)
اندوکاردیت به معنی عفونت غشای قلب است که بین دریچه‌ها و بطن‌ها قرار دارد. علائم بیماری عفونت قلب عبارتند از:
- تب
- تنگی نفس
- خشتگی و ضعف
- تورم شکم و پاها
- تغییر ضربان قلب
- سرفه خشک و مداوم
- جوش یا دانه‌های غیر طبیعی روی پوست
۶. علائم ناراحتی قلبی ناشی از بیماری دریچه قلب
قلب دارای چهار دریچه به نام‌های آئورت، میترال (دو لتی)، تریکوسپید (سه لتی) و پولمونری (ریوی) است. این دریچه‌ها با باز و بسته شدن خون را در قلب هدایت می‌کنند. این دریچه‌ها در اثر عوامل مختلفی ممکن است آسیب دیده و به درستی کار نکنند. بسته به اینکه کدام دریچه عملکرد درست خود را از دست داده است علائم بیماری دریچه قلب متفاوت است. برخی از این علائم عبارتند از:
- خستگی
- تنگی نفس
- ضربان قلب نامنظم
- تورم پا و قوزک پا
- درد قفسه سینه
- از حال رفتن
- سنکوپ
ناراحتی قلبی چگونه بوجود می اید؟ (علت ناراحتی قلبی)
علت ناراحتی قلبی بسته به نوع بیماری متفاوت است. پیش از هر چیز بهتر است ببینیم قلب چگونه کار میکند؟
قلب چگونه کار میکند؟
قلب عضله‌ای به اندازه مچ دست است که در قسمت چپ قفسه سینه قرار گرفته و وظیفه پمپاژ خون را بر عهده دارد. این عضله به دو بخش راست و چپ تقسیم شده است تا خون غنی از اکسیژن و تمیز با خون حامل دی اکسید کربن ترکیب نشود. بطن و دهلیز راست قلب خون را از بدن جمع آوری کرده و از طریق عروق ریوی (پولمونری) به ریه‌ها تحویل می‌دهند.
ریه‌ها خون را تمیز و غنی از اکسیژن کرده و دی اکسید کربن را از بدن خارج می‌کنند. خونی که حالا غنی از اکسیژن است وارد سمت چپ قلب می‌شود. بطن و دهلیز چپ قلب خون را از ریه گرفته و به بافت‌های کل بدن پمپاژ می کنند.
دریچه‌های قلب
قلب دارای چهار دریچه است که به خون اجازه می‌دهند از راه درست وارد و خارج شود. اگر مشکل قلبی و تغییر شکل دریچه وجود نداشته باشد دریچه‌ها باید کار خود را به درستی انجام داده و به خوبی باز و بسته شوند تا نشت خون صورت نگیرد. این دریچه‌ها عبارتند از:
- دریچه دولتی (میترال)
- دریچه سه لتی (تریکوسپید)
- دریچه ریوی (پولمونری)
- دریچه آئورتی
ضربان قلب
ضربان قلب با انقباض و انبساط عضله قلب انجام می‌شود. در طول انقباض‌ها (سیستول) بطن‌ها منقبض شده و خون را به رگ‌ها و کل بدن پمپاژ می‌کنند. در طول استراحت قلب (دیاستول) بطن‌ها از خونی که از دهلیز‌ها آمده است پر می‌شوند.
جریان‌های الکتریکی قلب
سیستم الکتریکی قلب به نگه داشتن ضربان‌ها و کنترل تبادل اکسیژن و خون کثیف کمک میکند. جریان‌های الکتریکی ابتدا از دهلیز راست شروع شده و به بطن‌ها می‌رسد. این سیگنال‌ها به قلب سیگنال پمپاژ خون را می‌رسانند. این جریان‌ها به حفظ ضربان طبیعی قلب و جریان خون در بدن کمک می‌کنند.
حالا که به خوبی با نحوه کار قلب آشنا شدیم می‌توانیم نگاه دقیق‌تری به علت بروز انواع ناراحتی قلبی داشته باشیم. انواع ناراحتی قلبی که در ادامه بررسی می‌شوند عبارتند از:
- بیماری عروقی قلب
- بیماری آریتمی قلب
- بیماری نقص مادرزادی قلب
- بیماری ماهیچه قلب (کاردیومیوپاتی)
- بیماری عفونی قلب
- بیماری دریچه قلب
۱ – علت بیماری عروق قلب
بیماری عروق قلب به دلایل مختلفی بروز میکند؛ اما مهم‌ترین دلیل آن تصلب شریان است. در تصلب شریان چربی‌ها در عروق قلب رسوب کرده و سخت می‌شوند. این رسوب‌ها دیواره عروق را تنگ کرده و از به جریان افتادن خون در آن‌ها و خونرسانی به بافت‌ها و اعضای بدن جلوگیری می‌کنند.
بیماری‌های عروق قلب و تصلب شریان اغلب به دلایل قابل کنترل مثل رژیم غذایی نا سالم، بی تحرکی، چاقی و سیگار کشیدن رخ می‌دهند.
۲ – علت بیماری آریتمی قلبی
علل مشکل قلبی ناشی از آریتمی عبارتند از:
- مشکلات مادرزادی
- بیماری عروق کرونری
- فشار خون بالا
- دیابت
- سیگار کشیدن
- مصرف بیش از حد الکل و کافئین
- استرس
- سوء مصرف مواد
- بعضی داروهای آزاد، مکمل‌های تغذیه‌ای و داروهای گیاهی
- بیماری‌های دریچه قلب
۳ – علت مشکلات قلبی مادرزادی
مشکلات قلبی مادرزادی در دوران جنینی ایجاد می‌شوند. ژن‌ها و برخی داروها می‌توانند در ایجاد این مشکلات در هنگام تشکیل قلب جنین اثر بگذارند.
۴ – علت مشکل قلبی ناشی از ماهیچه قلب (کاردیومیوپاتی)
علت کاردیومیوپاتی، بزرگ شدن یا ضخیم شدن دیواره ماهیچه قلب می‌تواند ناشی از دلایل زیر باشد:
- عدم خونرسانی درست به قلب در اثر حمله قلبی، مصرف داروها یا عفونت
- مشکلات ارثی
- افزایش فشار خون
- انباشته شدن آهن در بدن
- انباشته شدن پروتئین‌های غیر طبیعی در بدن
- برخی درمان‌های مربوط به سرطان
- بیماری‌هایی مثل بیماری بافت همبند
۵ – علت بیماری عفونی قلب
مشکل قلبی که در اثر عفونت به وجود می‌آید دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد. زمانی که یک باکتری، ویروس یا ماده شیمیایی به ماهیچه قلب می‌رسد عفونت رخ می‌دهد. شایع‌ترین دلایل عفونت قلب عبارتند از:
- باکتری
- ویروس
- انگل
۶ – علت بیماری دریچه قلب
این ناراحتی قلبی می‌تواند مادرزادی باشد یا در اثر دلایلی مثل:
- تب روماتیسمی
- عفونت اندوکاردیت
- اختلال بافت همبند
ایجاد شود.
عوامل خطرساز مشکل قلبی
عوامل خطرزای ناراحتی‌های قلبی عبارتند از:
- سن: افزایش سن می‌تواند خطر آسیب دیدن و تنگی عروق یا ضعیف شدن ماهیچه قلب را افزایش دهد.
- جنسیت: ناراحتی قلبی در زنان کمتر از مردان رخ می‌دهد. البته احتمال بروز علائم ناراحتی قلبی در زنان بعد از یائسگی افزایش می‌یابد.
- سابقه خانوادگی: در افرادی که سابقه خانوادگی ناراحتی قلبی دارند احتمال بروز این بیماری‌ها بیشتر است.
- سیگار کشیدن: نیکوتین موجود در سیگار می‌تواند باعث انسداد رگ‌ها شود. ناراحتی قلبی در افراد سیگاری بیش از سایرین بروز میکند.
- شیمی درمانی و رادیوتراپی: داروهایی که در شیمی درمانی یا پرتودرمانی سرطان به کار گرفته می‌شوند شانس بروز بیمار قلبی عروقی را افزایش می‌دهند.
- رژیم غذایی نا سالم: رژیم غذایی که در آن مقادیر بسیار بالای چربی، نمک، قند و کلسترول وجود دارد شانس بروز ناراحتی قلبی را زیاد میکند.
- فشار خون بالا: فشار خون بالای کنترل نشده می‌تواند منجر به سخت و ضخیم شدن دیواره عروق، تنگ شدن آن‌ها و جلوگیری از جریان صحیح خون شود.
- کلسترول بالای خون: سطح بالای کلسترول در خون باعث افزایش تشکیل رسوب و تصلب شریان می‌شود.
- دیابت: دیابت باعث افزایش احتمال ابتلا به بیماری قلبی می‌شود. بیماری‌های قلبی و دیابت هر دو عوامل خطرساز مشترکی مثل چاقی و فشار خون بالا دارند.
- چاقی: اضافه وزن می‌تواند سایر عوامل خطرساز بروز مشکلات قلبی را بدتر کند.
- بی تحرکی: عدم تحرک هم با بسیاری از انواع بیماری‌های قلبی و عوامل خطر آن‌ها مرتبط است.
برای مطالعه بیشتر در خصوص کلسترول بالا و فشار خون بالا مطالب زیر را بخوانید:
عوارض ناراحتی قلبی چیست؟
مشکل قلبی می‌تواند باعث بروز عووارض خطرناکی در انسان شود. این عوارض عبارتند از:
- نارسایی قلبی
- حمله قلبی
- سکته مغزی
- آنریسم (تورم دیواره رگ‌ها که می‌تواند باعث خونریزی داخلی شود.)
- بیماری عروق محیطی (زمانی که اندام‌ها – معمولاً پاها – به میزان کافی خون دریافت نمی‌کنند و موجب درد در حین راه رفتن می‌شود.)
- ارست قلبی (زمانی که به طور ناگهانی قلب از کار می‌ایستد و تنفس و هوشیاری فرد از بین می‌رود. ارست قلبی یک وضعیت اورژانسی است و اگر به موقع به آن رسیدگی نشود باعث مرگ فرد می‌شود.)
پیشگیری
بعضی از انواع ناراحتی قلبی – مثل نقص‌های مادرزادی قلب – قابل پیشگیری نیستند. با این حال می‌توان با به کارگیری راهکارهایی از بروز سایر انواع مشکلات قلبی جلوگیری کرد. این راهکارها عبارتند از:
- ترک سیگار
- کنترل سایر بیماری‌ها مثل فشار خون بالا، کلسترول خون بالا و دیابت
- ورزش کردن به مدت حداقل ۳۰ دقیقه در روز
- کنترل وزن
- رژیم غذایی کم نمک و کم چربی
- کاهش استرس
درمان ناراحتی قلبی
در صورتی که هر یک از علائم هشدار دهنده ناراحتی قلبی مثل درد قفسه سینه، تنگی نفس و از حال رفتن را دارید باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید. درمان ناراحتی قلبی در مراحل اولیه آن ساده‌تر است. بنابراین درباره علائم و شرایط سلامتی خود با پزشک مشورت کنید تا درباره کاهش ریسک بروز حمله قلبی شما را راهنمایی کند. در صورتی که سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری‌های قلبی را دارید مراجعه به پزشک بسیار مهم است.
مطالب مرتبط:
- بیماری های قلبی و انواع آن‌ها (علائم، درمان و پیشگیری)
- آنژیوگرافی قلب چیست و چگونه انجام می‌شود؟ | مراقبت‌های بعد از آنژیوگرافی
- علائم سکته قلبی قبل از وقوع و راه پیشگیری از آن | چرا سکته می‌کنیم؟
منبع:
در صورتی که علائم و نشانه‌های ناراحتی قلبی را دارید با رزرو نوبت از یک متخصص قلب و عروق خوب وضعیت سلامتی خود را بررسی کنید.
