خودآگاهی یکی از مولفه‌های هوش هیجانی است. افرادی که از مهارت خودآگاهی برخوردار نیستند، رسیدن به زندگی شاد و پربار را امری دشوار می‌دانند. مهارت‌های خودآگاهی همانطور که از اسمش پیداست به توانایی فرد در شناخت و آگاهی احساسات،باورها،رفتارها، انگیزه‌ها و سایر ویژگی‌های او از جمله نقاط قوت و ضعف اشاره دارد. در این مقاله به بررسی مهارت‌های خودآگاهی و راهکارهایی برای افزایش و پیشرفت فردی شخص می پردازیم.
فهرست مطالب
خودآگاهی چیست؟
همانطور که از نامش پیداست، خودآگاهی به معنای آگاهی پیدا کردن از خود است. در واقع با استفاده از خودآگاهی می‌توانید رفتار و هوش هیجانی فرد را کنترل کنید. زمانی که فرد به خودآگاهی می‌رسد نسبت به ضعف، افکارها، باورها، انگیزه و…. در خود به شناخت کاملی دست پیدا میکند. این خودآگاهی موضوعی نیست که بتوان در طول یک سال یا دو سال به آن دست پیدا کرد، بلکه باید به مرور زمان نسبت به آن آگاهی پیدا کنید، به طوری که هر روز بهتر از روز قبل باشد. خودآگاهی به فرد کمک میکند تا بتواند تاثیر هیجانات را روی رفتار و اخلاق فرد مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. خودآگاهی شرایط لازم را برای فرد ایجاد میکند تا بتواند با توجه به شرایط موجود احساسات و افکار خود را بیان کند.
مهارت خودآگاهی چیست؟
خودآگاهی به معنای توانایی نظارت بر احساسات و واکنش‌های خود فرد است. خودآگاهی به شما این امکان را می‌دهد که نقاط قوت، ضعف، عوامل تحریک کننده، انگیزه‌ها و سایر خصوصیات خود را بشناسید. خودآگاه بودن به معنای این است که شما نگاه عمیق‌تری به احساسات خود داشته باشید، اینکه چرا یک نوع احساس خاص را تجربه می‌کنید و اینکه چگونه احساسات شما می‌تواند به واکنش تبدیل شود. و این واکنش چگونه می‌تواند زندگی شما را تحت تاثیر عوامل منفی یا مثبت قرار دهد.
فواید خودآگاهی چیست؟
خودآگاهی افراد را به لحظه حال می‌آورد تا بتوانند با توجه به هشیاری که دارند، تصمیم بگیرند. همه افراد برای رسیدن به یک رشد و تحول درست، به این خودآگاهی نیاز دارند. اما این خودآگاهی چه مزایایی برای فرد دارد؟ در ادامه با مزایا خودآگاهی در افراد بیشتر آشنا خواهید شد:
افزایش اعتماد به نفس در فرد
ترمیم عزت نفس و افزایش قاطعیت
مدیریت خشم و استرس
افزایش توانایی و مهارت فرد در کنترل رفتار
افزایش روحیه و نشاط
تعدیل و ترشح هورمون‌های بدن
ایجاد هدف‌های جدید برای زندگی فرد
چرا مهارت خودآگاهی مهم است؟
توسعه مهارت‌های خودآگاهی برای شناخت و کشف توانایی‌های واقعی خود، که برای داشتن زندگی خوب مهم است ضروری است.
خودآگاهی هوش هیجانی را بهبود می‌بخشد.
توسعه مهارت‌های خودآگاهی کلید توسعه هوش هیجانی به عنوان یک مهارت است. تجزیه و تحلیل خود در مهارت خودآگاهی به شما کمک میکند تا ارزش‌های خود را بشناسید. این امر به شما کمک میکند که اگر تحت تاثیر هر رویداد یا عملی قرار گرفتید، پاسخ عاطفی خاص آن شرایط را بروز دهید. وقتی درک بهتری از مشکل داشته باشید، می‌توانید اقدامات موثرتری برای حل آن انجام دهید.
خودآگاهی به تلاش‌های شما جهت می‌دهد.
دانستن نقاط قوت‌تان شما را قادر می‌سازد تا به طور موثر و در شرایط مناسب از آن استفاده کنید. در حالی که دانستن ضعف شما به شما کمک میکند بفهمید چه زمانی باید از نقاط قوت دیگران استفاده کنید. همچنین تصدیق نقاط ضعف در هر برهه از زمان مانع از واکنش‌های نامناسب می‌شود.
پزشک خوب به شما کمک میکند بهترین روانشناسان را در کوتاه‌ترین زمان و در نزدیکی محل زندگی خود پیدا کنید
به آنچه که از طرف دیگران شما را آزار می‌دهد توجه کنید.
غالبا چیزهایی که از طرف دیگران باعث آزار ما می‌شود، شناخت نقاط ضعف ما توسط آن‌ها است. همه ما جنبه‌هایی از خودمان داریم که آن‌ها را دوست نداریم و به آن‌ها افتخار نمی‌کنیم. به عنوان مثال تمایل به دروغگویی یکی از عادات بد بسیاری از انسان‌ها است.
مایندفولنس (ذهن آگاهی) انجام دهید.
احتمالا کلمه مایندفولنس و مراقبه به گوشتان خورده است. مایندفولنس یا ذهن‌آگاهی یک تمرین ساده است که توجه شما را به حواس فیزیکی خود معطوف میکند. در حالی که مایندفولنس برای بسیاری از مشکلات از جمله درمان چاقی تا درمان افسردگی مفید است، راهی قوی برای تقویت مهارت خودآگاهی نیز به شمار می رود. به طور خلاصه، مایندفولنس یکی از بهترین راه‌ها برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوه عمل افکار شما است. مایندفولنس می‌تواند به ما کمک کند که بیش از حد در مورد مسائل بی‌ارزش فکر نکنیم. اغلب اوقات عدم داشتن خودآگاهی به دلیل بیش از حد فکر کردن است.
غالباً گفته می‌شود که نویسندگان بزرگ مشاهدات بزرگی از جهان پیرامون خود دارند. و این به دلیل ظرفیت توجه به جزئیات و ویژگی‌های ظریف زندگی است که به آن‌ها اجازه می‌دهد آن را با حرکات و انگیزه در کار خود دوباره بسازند. اما بهترین نویسندگان به ویژه متخصصان، ناظر ماهیت انسان هستند. وظیفه آن‌ها این است که جزئیات ناچیز اندیشه، عواطف، تمایل و عملی را که اکثر ما در میان تجارت دیوانه وار زندگی روزمره متوجه آن نمی‌شویم، درک و مشاهده کنند.
کتاب خوب با توصیف دقیق ماهیت‌های انسانی به ما می‌آموزد که چگونه با دقت به مردم و جنبه‌های مختلف زندگی فکر کنیم. و هرچه در مشاهدات و دقت درباره این مسائل ریزبین‌تر می‌شویم، احتمال دارد که شیوه زندگی خود را بهتر بیاموزیم و مسائلی را که آموخته‌ایم در زندگی خود بهتر پیاده کنیم.
تحریف‌های شناختی را شناسایی کنید.
تحریف‌های شناختی، باورها و افکار نادرستی هستند که نحوه دیده ما از خودمان را تغییر می‌دهند. درست مانند عادات ناسالم و غلط، به عنوان مثال ناخن جویدن و یا غذا خوردن وقت خواب. همه ما عادات ذهنی داریم که باعث صدمه رساندن به ما می‌شوند. نکته مهم این است، ریشه اصلی عدم خودآگاهی عادات ذهنی نادرست و گفتگو و کلنجار رفتن با خود است. اگر ما بتوانیم یاد بگیریم که این الگوهای تفکر نادرست را شناسایی کنیم، و سعی کنیم به نحوی آن‌ها را متوقف کنیم، می‌توانیم خودآگاهی بیشتری داشته باشیم. افزایش خودآگاهی در نتیجه باعث می‌شود که نسبت به خود احساس بهتری داشته باشیم.
مهارتی جدید بیاموزید.
یادگیری مهارت جدید به ارتقای خودآگاهی بسیار کمک میکند. بسیاری از بزرگسالان درگیر مسائل روزمره و داشتن یک زندگی روتین‌وار هستند. داشتن روتین زندگی گرچه باعث احساس راحتی در ما می‌شود، ولی در عین حال باعث بسته شدن مغز و سطح تفکر نیز می‌شود. انجام کارهای روتینی که در آن‌ها مهارت داریم، به ما یک احساس کاذب امنیت می‌دهد. ایده ذهن مبتدی این است که برای یادگیری چیزهای جدید، ذهن باید انعطاف پذیر باشد و چیزهای تازه را مانند کودکی که تازه همه چیز را می‌آموزد، یاد بگیرد. این بدان معناست که اگر می‌خواهیم انعطاف پذیری و طراوت را در زندگی‌مان احساس کنیم و آن را خود پرورش دهیم، و مهارت‌های خودآگاهی را بیاموزیم، باید از روتین زندگی خارج شویم. و یکی از بهترین راه‌ها برای این کار یادگیری یک مهارت جدید است. مهارت‌هایی اعم از نواختن پیانو، نقاشی و … تعهد به یادگیری یک مهارت جدید یک تمرین قدرتمند در انعطاف پذیری ذهنی و خودآگاهی است.
اگر نیاز به مشاوره حضوری، تلفنی یا آنلاین دارید روی دکمه زیر کلیک کنید
خودآگاهی و شناخت در حد معمول می‌تواند روی این تکنیک‌ها تاثیر بسیاری داشته باشند. در ادامه با آسان‌ترین تکنیک‌ها آشنا خواهید شد:
فهرست آرزوها: آرزو داشتن و رویاپردازی با خودآگاهی فرد رابطه مستقیمی دارد. تمام این آرزوها حول این موضوع‌ها می‌چرخد:
می‌خواهی چه کاره شوید؟
به چه کسی علاقه مند هستید؟
در زندگی خود به دنبال چه چیزی هستید؟
و….
نقاط قوت و ضعف: یکی از ساده‌ترین و آسان‌ترین تکنیک‌ها آن است که نقاط قوت و ضعف خود را مورد برسی قرار دهید. بهتر است یک کاغذ بردارید و تمام نقاط ضعف و قدرت خود را در آن بنویسید. در اینصورت به راحتی می‌توانید آن‌ها را مورد بررسی قرار دهید.
به سراغ تست‌های روانسنجی بروید: این تست‌ها را پزشک با توجه به شرایط بیمار تجویز میکند. با کمک این تست‌ها مشاوره می‌تواند به یک شناخت درست و منطقی از خود برسید.
روش های افزایش خودآگاهی در افراد
برای اینکه بتوانید خودآگاهی در افراد را افزایش دهید، لازم است که نسبت به راه و روش‌های افزایش خودآگاهی اطلاعات کاملی داشته باشید به طوری که بتوانید با کمک آن‌ها میزان خودآگاهی را افزایش دهید. ازجمله این راه روش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
یادداشت اتفاقات روزانه: باید اتفاقات روزانه و روزمره خود را مورد بررسی قرار دهید. با یادداشت کردن می‌توانید خطاهای موجود را مورد بررسی و تحلیل قرار دهید. برداشت خود را از این وقایع بنویسید و سپس بعد از گذشته ۱۰ ماه به سراغ آن‌ها بروید و بار دیگر آن را مطالعه کنید.
قضاوت بی طرفانه: به شدت از قضاوت کردن بی طرفانه دوری کنید. این روش شاید کار بسیاری ساده‌ای به نظر نیاید اما با کمک آن می‌توانید تصمیمات خود را مورد بررسی و تحلیل قرار دهید.
نوشتن بیانیه: سعی کنید بیانیه‌ای برای خود بنویسید و در آن به طور دقیق و به آسانی اهداف خود را مشخص کنید.
خودبازنگری: در این روش فرد سعی میکند تا خود را از زوایای دیگری مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. این روش یک پروسه زمان‌بری دارد، شما باید زمان مشخصی برای شناخت خود اختصاص دهید. در اینصورت می‌توانید به یک درک درست منطقی از خود برسید. این روش می‌تواند کیفیت زندگی فرد را بیش از قبل افزایش دهد.
سخن آخر پزشک خوب
خودآگاهی مهارتی است که باعث می‌شود خود واقعیمان را (چیزی که واقعا هستیم) از خود ایده‌آل (چیزی که آرزویش را داریم باشیم) از هم تفکیک کنیم. فاصله بین خود واقعی و خود ایده‌آل اگر بیش از حد باشد می‌تواند عزت نفس را که یکی از مولفه‌های اصلی خودآگاهی است پایین بیاورد. خودآگاهی صرفا توانایی مشاهده خود ما است. ممکن است بعضی از ما کم و بیش این شروع را داشته باشیم ، اما تمرینات زیادی وجود دارد که هر کسی می تواند برای بهبود خودآگاهی خود با توجه به هر شرایطی که در حال حاضر دارد، استفاده کند.
پرسش و پاسخ
[…] […]
[…] […]
من عرف نفسه، فقد عرف ربه
کسی که خودش رو بشناسه، بعدش خداش رو میتونه بشناسه
شاید یکی از مهمترین فواید خودآگاهی همین باشه