۱۰ روش برای رفتار با کودک بیش فعال
شاید شما هم از بیشفعالی کودک خود به ستوه آمده باشید و ندانید بهترین روش برخورد با او چیست؟
با پزشک خوب همراه باشید تا ۱۰ روش از بهترین روش های برخورد با چنین کودکانی را فرابگیرید.
بی قراری، کم توجهی، بی دقتی، گم کردن وسائل و خیلی از علائم مشابه که والدین را به ستوه در می آورند، از علائم اختلال بیش فعالی و کمبود توجه در کودکان هستند که البته اگر تا سن خاصی ادامه یافته و درمان نشوند، حتما کودک را در بزرگسالی به سمت رفتارهای پرخطر سوق میدهند.
اکثر والدینی که فرزندشان چنین علائمی را دارند، روشهای برخوردی گوناگونی را امتحان کردهاند اما هنوز نمی دانند که بهترین رفتار در برابر کودک بیش فعال چیست!
راهکارهای زیر ممکن است کمک کننده باشند:
بهترین طرز برخورد با کودک بیش فعال
۱.الگوی رفتاری خودتان
فرزند شما همان کاری را انجام میدهد که شما انجام میدهید فرزندان شما برای این که چگونه در دنیای بیرون رفتار کنند، از رفتار شما الگو می گیرند. شما باید از رفتار خودتان برای راهنمایی فرزندتان کمک بگیرید.
اگر می خواهید فرزندتان کلمه «لطفا» را به کار برد، خودتان نباید استفاده از این کلمه را فراموش کنید. اگر می خواهید فرزندتان با صدای بلند صحبت نکند، باید صدای خود را همیشه در حد معقول نگه دارید. فراموش نکنید آنچه که در عمل ثابت می کنید، بسیار مهم تر از آن است که حرفش را می زنید.
۲. ابراز احساسات بصورت صادقانه
صادقانه به فرزندتان نشان دهید که رفتار او چه تاثیری در شما می گذارد. احساسات فرزند شما از خود شما تاثیر می پذیرد. شما برای فرزندتان شبیه یک آینه هستید. او احساسات و رفتار شما را دریافت می کند و بازتاب می دهد.
در سن ۳ سالگی کودک می تواند احساسات خود را به صورت واقعی نشان دهد. یک مثال ساده؛ وقتی شما می گویید: «من از این زندگی خسته شده ام» و با ضمیر«من» جمله را آغاز می کنید، به فرزندتان این امکان را می دهید که زندگی را از دیدگاه شما ببیند. بنابراین در انتخاب جملاتتان بسیار دقیق باشید.
۳. تقویت رفتارهای مثبت کودک بیش فعال
کار خوب فرزندتان را تشویق و تقویت کنید وقتی فرزندتان به گونه ای رفتار می کند که شما می پسندید، می توانید او را با جملاتی مثبت تشویق کنید. وقتی فرزندتان تکالیفش را به موقع انجام می دهد، به او بگویید: «من به داشتن پسر یا دختری مثل تو افتخار می کنم».
۴.شنونده خوبی باشید
برای فرزندتان یک شنونده خوب باشید گوش کردن به عقاید فرزندتان یکی از راه های کنترل کردن آنهاست. فرزند شما برای این که نمی تواند عقاید خود را خوب مطرح کند، دچار نا امیدی می شود.
شما می توانید با یک جمله ساده از بروز این نا امیدی جلوگیری کنید؛ مثل «من می دونم تو چه احساسی داری و کاملا درکت می کنم». با این جمله به او کمک می کنید که بر کشمکش های درونی خود غلبه کند. به او ثابت می کنید عقاید او مورد احترام شماست.
۵. مرزبندیهای دقیق
مرزهای مشخص بین خودتان و فرزندتان قرار دهید قبل از این که در امور شخصی فرزندتان دخالت کنید، بهتر است از خود بپرسید آیا این دخالت واقعا لازم است؟ بهتر است درخواست ها و دستورالعمل ها و پاسخ های منفی را به حداقل ممکن برسانید تا از بروز کشمکش های درونی و احساسات نا هنجار جلوگیری کنید.
هنگام صحبتهای جدی با او دوستانه در مقابل فرزندتان زانو بزنید زانو زدن روی زمین به طوری که در مقابل فرزندتان قرار بگیرید، یکی از قوی ترین راه های ارتباط مثبت با او است. وقتی به فرزندتان نزدیک می شوید، به او اجازه می دهید تا از آهنگ صدای شما آنچه را که فکر می کنید، دریافت کند و بر آنچه مورد نظر شماست تمرکز کند. وقتی توجه او را به خود جلب کنید، دیگر لازم نیست با اجبار او را وادار به این کار کنید.
۶. نه یعنی نه!
فرزند شما باید بداند که با داد و فریاد کاری از پیش نمی برد فرزند شما با داد و فریاد چیزی را از شما می خواهد ولی با توجه کردن به داد و فریادهایش او را بیشتر به این کار تشویق می کنید.در این مواقع به او بگویید نه! یعنی نه!
و تحت هیچ شرایطی این کار را برای او انجام نمیدهید. اگر به او بگویید نه یعنی نه، ولی آن کار را برای او انجام دهید، او عادت می کند برای درخواست کوچک ترین چیزی ناله و شکایت کند و می داند در نهایت موفق می شود. باید از ایجاد این حس در فرزندتان جلوگیری کنید و به او یاد دهید که باید قوی باشد.
۷. آموزش مسئولیتپذیری
به فرزندتان مسئولیت و فرصت تجربه دهید وقتی فرزندتان رو به رشد می رود، مسئولیت رفتارش را به خود او واگذار کنید و به او اجازه دهید تا مراحل طبیعی رشد رفتاری را خودش تجربه کند. لازم نیست که همیشه شما مسئولیت هایش را به او گوشزد کنید. با توجه زیاد به فرزندتان حس مسئولیت پذیری را از او سلب می کنید. شما باید به فرزندتان فرصت دهید تا خودش به نتایج منطقی برسد.
۸. دائما انتقاد نکنید
هر چیزی را یک بار به فرزندتان بگویید و به او فرصت حرکت دهید انتقاد دائم از فرزندتان نه تنها کاری از پیش نمی برد بلکه فقط باعث خستگی خود شما می شود. اگر می خواهید فرزندتان با شما همکاری کند، بهتر است با یک بازی ساده از او بخواهید کاری را که می خواهید، انجام دهد.
در این بازی شما از فرزندتان در انجام کاری کمک می گیرید، از شماره یک تا شماره ۳ بشمارید، با توجه به کاری که به او سپرده اید زمان بین شماره یک تا۳ را در نظر بگیرید. اهمیت بازی را به او یادآوری کنید و شروع به شمارش کنید. در این فاصله او باید آن کارا انجام دهد.
۹. کارهای ساده را به او محول کنید
به فرزندتان ارزش دهید و به او نشان دهید که فرد مهمی است فرزند شما دوست دارد که در امور خانواده سهیم باشد. شما می توانید با واگذار کردن کارهای خیلی ساده منزل یا کارهایی که فرزندتان می تواند به سادگی از پس آنها بر بیاید، به او فرصت دهید تا نقش خود را به عنوان یک فرد مهم در امور خانه بازی کند.
این باعث می شود که فرزندتان اهمیت نقش خود را در خانه احساس کند. هر چه کارهای بیشتری به او بسپارید، او بیشتر تلاش می کند. سپردن کارهای بی خطر منزل به فرزندتان باعث می شود:
- او تبدیل به فردی مسئول شود
- اعتماد به نفس در او به وجود آید
- به خود شما هم کمک کند.
البته بهتر است وسایل با ارزش را از دسترس او دور نگه دارید وقتی عینک شما وسیله جالبی برای بازی از نظر فرزندتان است، فراموش نکنید که او نمی داند نباید با خیلی از وسایل ضروری بازی کند. کافی است این وسایل را از دسترس فرزندتان دور کنید.
۱۰. لبخند را به چهره فرزندتان هدیه دهید
یکی دیگر از راه های کاهش تنش روانی و کشمکش های درونی فرزندتان این است که با او شوخی کنید. می توانید وانمود کنید که یک هیولای ضعیف هستید که او می تواند شما را شکست دهد یا صدای حیوانات را تقلید کنید. یک شوخی ساده لبخند را برای شما و فرزندتان به ارمغان می آورد.
مطلب بیشتر: اختلال نافرمانی و لجبازی در کودکان چیست؟ نکاتی که در این باره باید بدانید.
ADHD و ADD چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
ADHD در واقع یک اختلال نقص توجه و بیش فعالی است. ADD هم به اختلال کمبود توجه (بدون بیش فعالی) شهرت پیدا کرده است. اسلیک گفت، حالت “بیش فعال” لزوماً نشان دهنده تشخیص ADHD نیست.
ADHD زمانی تشخیص داده میشود که علائم عملکرد در بیش از یک حوزه زندگی را مختل کند: درک و برقراری ارتباط، عملکرد اجتماعی و بین فردی، عملکرد تحصیلی یا شغلی، شرکت در فعالیتهای خانوادگی، اجتماعی و اجتماعی. او گفت: “بیشتر افراد در طول زندگی خود بیش فعالی را تجربه میکنند بدون اینکه در عملکرد آنها اختلال ایجاد کند.”
این تشخیصها به اجزای بیتوجهی نیز نیاز دارند. این ویژگیها مانند مشکل در تمرکز کافی برای انجام وظایف یا فعالیتهای بازی، مشکل در گوش دادن به هنگام صحبت مستقیم، مشکل در پیروی از دستورالعملها، عدم تکمیل تکالیف مدرسه یا کارهای خانه، مشکل در سازماندهی وظایف، به تأخیر انداختن یا به تعویق انداختن کارهایی که نیاز به تمرکز دارند از دست دادن چیزهای ضروری هستند. برای انجام وظایف، حواس پرتی و فراموشی در فعالیتهای روزانه.
آیا بیش فعالی یک ویژگی طبیعی کودکان است؟
اسلیک گفت: «بله، برخی از سطوح بیش فعالی از نظر رشدی هنجاری در کودکان در نظر گرفته میشود. چه زمانی باید نگران باشم؟ ویژگیهای بیش فعالی که طبیعی یا سالم نیستند چیست؟
برخی از کودکان، در مقایسه با همسالان همسال، فعالترند. او گفت: “به عنوان یک والدین یا مراقب، زمان اقدام زمانی است که رفتارهای بیش فعال باعث تداخل در انجام تکالیف مدرسه یا دوست یابی شود.”
این ممکن است با تنبیه مداوم در مدرسه، مشکل در برقراری ارتباط با کودکان دیگر، مشکل در انجام وظایف مانند تکالیف یا کارهای خانه، یا قربانی قلدری در مدرسه نشان داده شود.
سایر علائم کودک بیش فعال عبارتنداز:
- بی قراری یا ضربه زدن به دست یا پا
- در صندلی خود غوغا میکنند
- زمانی که انتظار میرود ساکن بمانند، صندلی خود را ترک میکنند
- دویدن به اطراف یا بالا رفتن در شرایطی که مناسب نیست
- قادر به بازی یا شرکت در فعالیتهای اوقات فراغت به آرامی نیست
- در حال حرکت یا طوری رفتار میکنند که انگار توسط یک موتور هدایت میشوند
- حرف زدن بیش از حد
- تار کردن پاسخ قبل از تکمیل سوال
- دشواری در انتظار نوبت آنها
- قطع صحبت یا دخالت در دیگران
اسلیک تاکید میکند که توجه والدین و مراقبین مهم است که این ویژگیها در کودکان با رشد و شروع یادگیری هنجارهای اجتماعی همراه است. آنها فقط در صورتی “از نظر بالینی مهم” هستند که باعث اختلال در عملکرد در مدرسه یا خانه شوند.
سخن آخر
در صورت دیدن علائم در کودکتان ابتدا با متخصص کودکان برای تشخیص مشورت کنید و از راهکارهای ارائه شده جهت کنترل بهتر کودک استفاده شود. بهتر است در اولین فرصت به یک متخصص روانشناس کودک خوب، برای تشخیص بیماری مراجعه نمایید.
چرا که عدم درمان بیش فعالی کودکان، احتمال رفتارهای پرخطر بزرگسالی را افزایش میدهد. ضمن اینکه بیش فعالی درمان نشده کودکی، میتواند تبدیل به بیش فعالی بزرگسالی شود که علائمی مثل کمبود و نقص توجه و تمرکز دارد.
سوالات متداول
- مهمترین دلایلی بروز بیش فعالی در کودکان چه میتواند باشد؟
زایمان زودرس، کاهش وزن، آسیب مغزی، مصرف الکل و دخانیات، محیط آلوده، ژنتیک و…. از مهمترین دلایل بیش فعالی در کودکان است. - چرا یک کودک بیش فعال بیشتر با افراد کوچکتر از خودش دوست خواهد شد؟
اختلال ADHD در واقع اختلال کند شدن رشد کودک را نشان میدهد. از طرفی دوستی با بچههای کوچکتر میتواند حس رهبری و بزرگتری را به کودک القا کند. - آیا بازیهای کامپیوتری خشن میتواند برای این دسته از کودکان خطرساز باشد؟
بازیهای کامپیوتری به خودی خود، میتواند برای کودکان بیش فعال خطرساز و مشکل آفرین باشد. از این رو بهتر است کودکانی که به بیش فعالی مبتلا هستند کمتر از بازیهای کامپیوتری استفاده کنند. - بهترین روش برای نگهداری و مراقبت از این دسته کودکان چه میتواند باشد؟
معمولا روشهایی که تاکید بر انتظارات واضح کودکان، تشویق کارهای مثبت و منطقی و…. باشد قطعا بهترین و موثرترین روش برای نگهداری و مراقبت از این دسته از کودکان است.
خوانندگان محترم چنانچه سوالی در زمینه بیش فعالی دارید، لطفا در قسمت نظرات مطرح کنید تا در اسرع وقت پاسخگو باشیم.
در ادامه بهترین متخصصان رواندرمانی کودک را در سراسر کشور معرفی خواهیم کرد، شما با مراجعه به پروفایل متخصص مربوطه میتوانید وقت خود را به صورت آنلاین رزرو کنید.
پزشک خوب، سامانه آنلاین رزرو اینترنتی نوبت از روانشناسان و روانپزشکان و سایر تخصص های پزشکی است که به شما کمک میکند بهترین متخصصان را در کوتاه ترین زمان و در نزدیکی محل زندگی خود پیدا کرده و وقت خود را به صورت “آنلاین” رزرو نمایید.
پرسش و پاسخ
پسرم۴سالشه.لاغرضعیف.بی اشتها.شدیدن فعال وبی قرار.ب خودش اسیب نمیزنه.فقط ب اشیائ واطرافیانش اسیب میزنه کتک کاری میکنه.مگرگوش.لجباز.انتقامجو.لطفا ی راهکار پیشنهاد بدید چون منم دارم روانی میشم هیچکی هم دوس نداره برم خونش با وجود پسرم.ممنون از شما
سلام مقاله تون عالی بود
من یه پسر دارم ۵ اسفند پنج سالشه تموم شد
خیلی شلوغ میکنه هر چی میگیم بهش میخنده بدون دلیل خیلی شلوغ میکنه همه از دستش کلافه شدن هر حرف یا حرکتی که مناسب سنش نیست اونو زود یاد میگیره و هی تکرار میکنه ولی یه چیزی رو میخوای بهش یاد بدی گوش نمیکنه یا میگه یادم نموند زود حرصی میشه داد میزنه و خودشو میزنه اگه به حرفش گوش ندیم .
میشه راهنماییم کنید ممنون
سلام من یک دختر ۷ ساله دارم کلاس اوله. تازه احساس کردم پیش فعاله اخه تو کلاس معلم واذیت میکنه به درس توجه نمیکنه تکلیف نمینویسه میگه حوصله ندارم داد می زنم میکشه کنار ادامه نمیده خلاصه هم من هم معلم داریم اذیت میشیم چیکار کنم
حتما اول به روانشناس رجوع کنید با کمک روانپزشک و دارو کنترل کنید
سلام، توضیحاتی که دادید هیچ کدوم اثباتی بر وجود مشکل در فرزندتون نیست، بهتره با مراجعه به روانشناس کودک روی ارتباط خودتون با فرزندتون و بعد از اون راهکارهایی که میتونید به فرزندتون در کنار اومدن با مدرسه و درسها کمک کنید، کار کنید. وقتی کار به داد زدن بکشه قطعا تمام انگیزه و تمایل فرزندتون از بین میره و علاقه نشون نمیده. از خودتون بپرسید چطور میتونم تمایل به درس و انجام تکالیف رو در فرزندم ایجاد کنم.
سلام من یک پسر دارم که زیاد راه می ره اصلا نمیشینه تو مدرسه استثنایی هست اا سالشه تو درس خوندن ونوشتن هم مشکل داره تورد خدا راهنمایی کنید چکار کنم
سلام، سوالتون خیلی گنگ و کلی هست، زیاد راه رفتن مشکل محسوب نمیشه. چه مشکلی در درس خوندن داره؟ و اصلا چرا تو مدرسه کودکان استثنایی درس میخونه؟ با توجه به این مورد بهتره به روانشناس کودکان استثنایی مراجعه کنید تا با بررسی بهتر شما رو به متخصص مناسب ارجاع بدن.
سلام پسرم۷ سالشه کلاس اول هست . تازه متوجه شدم بیش فعال هست بشدت جنب و جوش داره و واسه درسش خیلی اذیت میشمگوش نمیده قرص ریتالین بهش میدم خیلی ناراحتم بابت این موضوع . تا چند وقت باید قرص بخوره ؟
سلام، اگه قرص رو روانپزشک براش تجویز کردن مدت زمان مصرف و شیوه قطع کردن دارو هم باید تحت نظر خودشون باشه ولی اگر خودتون بدون مشورت پزشک ریتالین دادید به فرزندتون ضروریه با مراجعه به روانپزشک و ارائه شرح دقیق دارو رو قطع یا تنظیم کنید. به علاوه با مراجعه به روانشناس کودک میتونید راههای بهبود ارتباط و همراهی با فرزندتون رو ارتقا بدید و بهش کمک کنید.
سلام وقت بخیرمنم پسر۱۰ ساله دارم کلاس چهارم است هیچی ازدرس نمیدونه باورکنیدکلاس پیش دبستانی ازپسرم قویتره قرص ریتالین رسپیریتون بهش دادیم اصلا فرق نکردحتی هم پرخاشگرم شده به بهترین دکترهاهم بردم ولی نتیجه ندیدم مغزش مغزنیست اصلا منم که باباشم ۳۸سال دارم داغونم کرده من فقط میتونم بگم خدابه دادمون برسه
درمان داره؟
سلام، با توضیحاتی که دادید فرزند شما یا اختلال یادگیری خاصی داره یا به هر دلیلی از اول خوب پیش نیومده و الان نیازه بعد از رفع مشکل از پایه دوباره باهاش کار بشه. وقتی در این حد در مدرسه و احتملا منزل به خاطر تفاوت زیاد با همکلاسیهاش ناکام میشه، پرخاشگری تعجبی نداره. بهتره به روانشناس متخصص در حوزه اختلالات یادگیری مراجعه کنید تا بعد از بررسی دقیق برنامه آموزشی و در صورت لزوم درمانی لازم رو طراحی کنند و همچنین به شما در مدیریت شرایط در خانه کمک کنن تا بتونید به فرزندتون کمک کنید امید و انگیزه لازم رو بازیابی کنه.
سلام دخترم ۳سال و نیم داره قرص امیپیپرازول و شربتا والپروات سدیم مصرف میکنه .دکتر گفته پیش فعالی هست .خیلی یه دندس همش میخواد خرید کنه .چیکارش کنم ..
سلام، در زمینه چگونگی بهبود و ارتقای رابطهتون با فرزندتون و نحوه مدیریت چالشهای بینتون به روانشناس کودک مراجعه کنید، هر چقدر کیفیت رابطه و شیوههای مدیریت خودتونو ارتقا بدید چالشها کمتر خواهد شد.
سلام لطف کنیدکمک کنید ماااین بچه وبهترین دکترابردیم گفتن پیش فعالی نیس ۷سالش درس گوش نمیده کارهای غیرعادی انجام میده انقدشلوغ میکنه ک همه رواسی میکنه
سلام، به روانشناس کودک مراجعه کنید تا با بررسی دقیقتر سبک ارتباطی و مدیریت چالش بین شما و فرزندتون بهتون کمک کنه رابطتونو با فرزندتون ارتقا بدید، همچنین راهکارهای متنوع و خلاقانهای برای سرگرم کردن فرزندتون پیدا کنید. بخش عمده چالشها حل خواهد شد.
با سلام من یک پسر دارم که پیش فعال هست مدتی هم هست که دارو ریسپرویدن مصرف میکنه ولی هیچ تغییری نکرده هرچی تنبیه اش میکنم باز ده دقیقه بعد میره همون کار رو انجام میده اصلا کوتاه نمیاد
سلام، تنبیه راهکار موثری برای حل مساله با کودکان نیست و فقط اوضاع رو بدتر میکنه و رابطهتون رو خرابتر! میتونید به روانشناس کودک مراجعه کنید تا به شما کمک کنن رابطه بهتر و با کیفیتتری با فرزندتون بسازید و مهارتهای حل مساله با فرزندتون بدون نیاز به تنبیه رو یاد بگیرید.
سلام خسته نباشید مقاله شما عالی بود .من یه پسر ۱۰ ساله دارم که پیش فعال هستش چهار سال هست که ریتالین مصرف میکنه اما روز به روز عصبی تر میشه حرف گوش نمیده
وبرادرش هم داره کارهای اون رو تکرار میکنه
اگه میشه راهنماییم کنید که باید چییکار کنم
سلام، به اطلاعات بیشتری برای بررسی مساله نیاز هست، بهتره به روانشناس کودک مراجعه کنید تا اول از همه مساله و بعد کیفیت ارتباط شما با فرزندتون رو ارزیابی کنه و بهتون کمک کنه با بهبود کیفیت رابطه و تغییر سبک رفتاری خودتون به فرزندتون کمک کنید.
سلام پسری دارم کلاس پنجم در کلاس خیلی بینظمی وشلو غ است ممکن است که نشانه بیش فعالی باشد
سلام، خیر الزاما شلوغی یا بی نظمی نشانه وجود اختلالی نیست، در صورت نگرانی با مراجعه به روانشناس کودک بیشتر بررسی کنید.
سلام ووقت بخیر من یک پسر ۱۱ساله دارم وفکر میکنم بیش فعال هست چون هم خیلی جنبوجوش داره هم تو یاد گیری درس ریاضی وفارسی ضعیف اون به برادرش که۵ساله هست حمله میکنه وکتکش میزنه ترو خدا راهنماییم کنید دیگه حوصلم تموم شده ونمیکشم
سلام، علت مواردی که توضیح دادید ممکنه صرفا سبک رابطه نامناسب با یه بچه سالم ولی پر انرژی باشه نه الزاما کودک مشکل دارد، بهتره به روانشناس کودک مراجعه کنید تا هم سبک ارتباطی و تعاملی با فرزندتون رو دقیقتر بررسی کنید ارتقا بدید هم در صورت تشخیص مشکل خاص راهکار مناسب بهبود رو اتخاذ کنید.
خوب بود
سلام وقت بخیر
مقاله شما بسیار عالی بود پسرمن هم بیش فعال هست و من همیشه در ارتباط با پسرم با این مشکل مواجه میشم که ایشون گوش نمیده اگه مثلا به ایشون بگم این کار درسته شما اینطور باید انجام بدهی یا اینکه این ساعت برای رفتن توی کوچه مناسب نیست اصلا ایشون گوش نمیده و با توجه به اینکه یه خواهر کوچکتر داره متاسفانه اون هم الگوش داداش هست ودنبال روی پسرم شده و اونهم (دختر) حرف گوش نمیده و معضل شده برام اگه مرا راهنمایی کنید ممنون میشم
سلام، به نظر مشکل دقیقا در شیوه و سبک ارتباطی شما با فرزندانتون هست، با مراجعه به روانشناس کودک میتونید کیفیت رابطه خودتون با فرزندانتون و شیوههای حل مساله با اونها رو ارتقا بدید تا چالشها کمتر بشه.
مرسی از اطلاعات کامل و جامعتون