۱۰ روش برای رفتار با کودک بیش فعال

شاید شما هم از بیش‌فعالی کودک خود به ستوه آمده باشید و ندانید بهترین روش برخورد با او چیست؟

با پزشک خوب همراه باشید تا ۱۰ روش از بهترین روش های برخورد با چنین کودکانی را فرابگیرید.

بی قراری، کم توجهی، بی دقتی، گم کردن وسائل و خیلی از علائم مشابه که والدین را به ستوه در می آورند، از علائم اختلال بیش فعالی و کمبود توجه در کودکان هستند که البته اگر تا سن خاصی ادامه یافته و درمان نشوند، حتما کودک را در بزرگسالی به سمت رفتارهای پرخطر سوق می‌دهند.

 اکثر والدینی که فرزندشان چنین علائمی را دارند، روش‌های برخوردی گوناگونی را امتحان کرده‌اند اما هنوز نمی دانند که بهترین رفتار در برابر کودک بیش فعال چیست!

راهکارهای زیر ممکن است کمک کننده باشند:

بهترین طرز برخورد با کودک بیش فعال

۱.الگوی رفتاری خودتان

فرزند شما همان کاری را انجام می‌دهد که شما انجام می‌دهید فرزندان شما برای این که چگونه در دنیای بیرون رفتار کنند، از رفتار شما الگو می گیرند. شما باید از رفتار خودتان برای راهنمایی فرزندتان کمک بگیرید.

اگر می خواهید فرزندتان کلمه «لطفا» را به کار برد، خودتان نباید استفاده از این کلمه را فراموش کنید. اگر می خواهید فرزندتان با صدای بلند صحبت نکند، باید صدای خود را همیشه در حد معقول نگه دارید. فراموش نکنید آنچه که در عمل ثابت می کنید، بسیار مهم تر از آن است که حرفش را می زنید.

۲. ابراز احساسات بصورت صادقانه

صادقانه به فرزندتان نشان دهید که رفتار او چه تاثیری در شما می گذارد. احساسات فرزند شما از خود شما تاثیر می پذیرد. شما برای فرزندتان شبیه یک آینه هستید. او احساسات و رفتار شما را دریافت می کند و بازتاب می دهد.

در سن ۳ سالگی کودک می تواند احساسات خود را به صورت واقعی نشان دهد. یک مثال ساده؛ وقتی شما می گویید: «من از این زندگی خسته شده ام» و با ضمیر«من» جمله را آغاز می کنید، به فرزندتان این امکان را می دهید که زندگی را از دیدگاه شما ببیند. بنابراین در انتخاب جملاتتان بسیار دقیق باشید.

۳. تقویت رفتارهای مثبت کودک بیش فعال

کار خوب فرزندتان را تشویق و تقویت کنید وقتی فرزندتان به گونه ای رفتار می کند که شما می پسندید، می توانید او را با جملاتی مثبت تشویق کنید. وقتی فرزندتان تکالیفش را به موقع انجام می دهد، به او بگویید: «من به داشتن پسر یا دختری مثل تو افتخار می کنم».

۴.شنونده خوبی باشید

 برای فرزندتان یک شنونده خوب باشید گوش کردن به عقاید فرزندتان یکی از راه های کنترل کردن آنهاست. فرزند شما برای این که نمی تواند عقاید خود را خوب مطرح کند، دچار نا امیدی می شود.

شما می توانید با یک جمله ساده از بروز این نا امیدی جلوگیری کنید؛ مثل «من می دونم تو چه احساسی داری و کاملا درکت می کنم». با این جمله به او کمک می کنید که بر کشمکش های درونی خود غلبه کند. به او ثابت می کنید عقاید او مورد احترام شماست.

۵. مرزبندی‌های دقیق

مرزهای مشخص بین خودتان و فرزندتان قرار دهید قبل از این که در امور شخصی فرزندتان دخالت کنید، بهتر است از خود بپرسید آیا این دخالت واقعا لازم است؟ بهتر است درخواست ها و دستورالعمل ها و پاسخ های منفی را به حداقل ممکن برسانید تا از بروز کشمکش های درونی و احساسات نا هنجار جلوگیری کنید.

هنگام صحبت‌های جدی با او دوستانه در مقابل فرزندتان زانو بزنید زانو زدن روی زمین به طوری که در مقابل فرزندتان قرار بگیرید، یکی از قوی ترین راه های ارتباط مثبت با او است. وقتی به فرزندتان نزدیک می شوید، به او اجازه می دهید تا از آهنگ صدای شما آنچه را که فکر می کنید، دریافت کند و بر آنچه مورد نظر شماست تمرکز کند. وقتی توجه او را به خود جلب کنید، دیگر لازم نیست با اجبار او را وادار به این کار کنید.

۶. نه یعنی نه!

فرزند شما باید بداند که با داد و فریاد کاری از پیش نمی برد فرزند شما با داد و فریاد چیزی را از شما می خواهد ولی با توجه کردن به داد و فریادهایش او را بیشتر به این کار تشویق می کنید.در این مواقع به او بگویید نه! یعنی نه!

و تحت هیچ شرایطی این کار را برای او انجام نمی‌دهید. اگر به او بگویید نه یعنی نه، ولی آن کار را برای او انجام دهید، او عادت می کند برای درخواست کوچک ترین چیزی ناله و شکایت کند و می داند در نهایت موفق می شود. باید از ایجاد این حس در فرزندتان جلوگیری کنید و به او یاد دهید که باید قوی باشد.

۷. آموزش مسئولیت‌پذیری

به فرزندتان مسئولیت و فرصت تجربه دهید وقتی فرزندتان رو به رشد می رود، مسئولیت رفتارش را به خود او واگذار کنید و به او اجازه دهید تا مراحل طبیعی رشد رفتاری را خودش تجربه کند. لازم نیست که همیشه شما مسئولیت هایش را به او گوشزد کنید. با توجه زیاد به فرزندتان حس مسئولیت پذیری را از او سلب می کنید. شما باید به فرزندتان فرصت دهید تا خودش به نتایج منطقی برسد.

۸. دائما انتقاد نکنید

هر چیزی را یک بار به فرزندتان بگویید و به او فرصت حرکت دهید انتقاد دائم از فرزندتان نه تنها کاری از پیش نمی برد بلکه فقط باعث خستگی خود شما می شود. اگر می خواهید فرزندتان با شما همکاری کند، بهتر است با یک بازی ساده از او بخواهید کاری را که می خواهید، انجام دهد.

در این بازی شما از فرزندتان در انجام کاری کمک می گیرید، از شماره یک تا شماره ۳ بشمارید، با توجه به کاری که به او سپرده اید زمان بین شماره یک تا۳ را در نظر بگیرید. اهمیت بازی را به او یادآوری کنید و شروع به شمارش کنید. در این فاصله او باید آن کارا انجام دهد.

۹. کارهای ساده را به او محول کنید

به فرزندتان ارزش دهید و به او نشان دهید که فرد مهمی است فرزند شما دوست دارد که در امور خانواده سهیم باشد. شما می توانید با واگذار کردن کارهای خیلی ساده منزل یا کارهایی که فرزندتان می تواند به سادگی از پس آنها بر بیاید، به او فرصت دهید تا نقش خود را به عنوان یک فرد مهم در امور خانه بازی کند.

این باعث می شود که فرزندتان اهمیت نقش خود را در خانه احساس کند. هر چه کارهای بیشتری به او بسپارید، او بیشتر تلاش می کند. سپردن کارهای بی خطر منزل به فرزندتان باعث می شود:

•  او تبدیل به فردی مسئول شود
•  اعتماد به نفس در او به وجود آید
•  به خود شما هم کمک کند.

البته بهتر است وسایل با ارزش را از دسترس او دور نگه دارید وقتی عینک شما وسیله جالبی برای بازی از نظر فرزندتان است، فراموش نکنید که او نمی داند نباید با خیلی از وسایل ضروری بازی کند. کافی است این وسایل را از دسترس فرزندتان دور کنید.

۱۰.  لبخند را به چهره فرزندتان هدیه دهید

یکی دیگر از راه های کاهش تنش روانی و کشمکش های درونی فرزندتان این است که با او شوخی کنید. می توانید وانمود کنید که یک هیولای ضعیف هستید که او می تواند شما را شکست دهد یا صدای حیوانات را تقلید کنید. یک شوخی ساده لبخند را برای شما و فرزندتان به ارمغان می آورد.

مطلب بیشتر: اختلال نافرمانی و لجبازی در کودکان چیست؟ نکاتی که در این‌ باره باید بدانید.

ADHD و ADD چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

ADHD در واقع یک اختلال نقص توجه و بیش فعالی است. ADD هم به اختلال کمبود توجه (بدون بیش فعالی) شهرت پیدا کرده است. اسلیک گفت، حالت “بیش فعال” لزوماً نشان دهنده تشخیص ADHD نیست.

ADHD زمانی تشخیص داده می‌شود که علائم عملکرد در بیش از یک حوزه زندگی را مختل کند: درک و برقراری ارتباط، عملکرد اجتماعی و بین فردی، عملکرد تحصیلی یا شغلی، شرکت در فعالیت‌های خانوادگی، اجتماعی و اجتماعی. او گفت: “بیشتر افراد در طول زندگی خود بیش فعالی را تجربه می‌کنند بدون اینکه در عملکرد آن‌ها اختلال ایجاد کند.”
این تشخیص‌ها به اجزای بی‌توجهی نیز نیاز دارند. این ویژگی‌ها مانند مشکل در تمرکز کافی برای انجام وظایف یا فعالیت‌های بازی، مشکل در گوش دادن به هنگام صحبت مستقیم، مشکل در پیروی از دستورالعمل‌ها، عدم تکمیل تکالیف مدرسه یا کارهای خانه، مشکل در سازماندهی وظایف، به تأخیر انداختن یا به تعویق انداختن کارهایی که نیاز به تمرکز دارند از دست دادن چیزهای ضروری هستند. برای انجام وظایف، حواس پرتی و فراموشی در فعالیت‌های روزانه.

آیا بیش فعالی یک ویژگی طبیعی کودکان است؟

اسلیک گفت: «بله، برخی از سطوح بیش فعالی از نظر رشدی هنجاری در کودکان در نظر گرفته می‌شود. چه زمانی باید نگران باشم؟ ویژگی‌های بیش فعالی که طبیعی یا سالم نیستند چیست؟
برخی از کودکان، در مقایسه با همسالان همسال، فعال‌ترند. او گفت: “به عنوان یک والدین یا مراقب، زمان اقدام زمانی است که رفتارهای بیش فعال باعث تداخل در انجام تکالیف مدرسه یا دوست یابی شود.”
این ممکن است با تنبیه مداوم در مدرسه، مشکل در برقراری ارتباط با کودکان دیگر، مشکل در انجام وظایف مانند تکالیف یا کارهای خانه، یا قربانی قلدری در مدرسه نشان داده شود.

سایر علائم کودک بیش فعال عبارتنداز:

• بی قراری یا ضربه زدن به دست یا پا
• در صندلی خود غوغا می‌کنند
• زمانی که انتظار می‌رود ساکن بمانند، صندلی خود را ترک می‌کنند
• دویدن به اطراف یا بالا رفتن در شرایطی که مناسب نیست
• قادر به بازی یا شرکت در فعالیت‌های اوقات فراغت به آرامی نیست
• در حال حرکت یا طوری رفتار می‌کنند که انگار توسط یک موتور هدایت می‌شوند
• حرف زدن بیش از حد
• تار کردن پاسخ قبل از تکمیل سوال
• دشواری در انتظار نوبت آن‌ها
• قطع صحبت یا دخالت در دیگران

اسلیک تاکید می‌کند که توجه والدین و مراقبین مهم است که این ویژگی‌ها در کودکان با رشد و شروع یادگیری هنجارهای اجتماعی همراه است. آن‌ها فقط در صورتی “از نظر بالینی مهم” هستند که باعث اختلال در عملکرد در مدرسه یا خانه شوند.

 سخن آخر

در صورت دیدن علائم در کودکتان ابتدا با متخصص کودکان برای تشخیص مشورت کنید و از راهکارهای ارائه شده جهت کنترل بهتر کودک استفاده شود. بهتر است در اولین فرصت به یک متخصص روانشناس کودک خوب، برای تشخیص بیماری مراجعه نمایید.

چرا که عدم درمان بیش فعالی کودکان، احتمال رفتارهای پرخطر بزرگسالی را افزایش میدهد. ضمن اینکه بیش فعالی درمان نشده کودکی، می‌تواند تبدیل به بیش فعالی بزرگسالی شود که علائمی مثل کمبود و نقص توجه و تمرکز دارد.

سوالات متداول 

• مهم‌ترین دلایلی بروز بیش فعالی در کودکان چه می‌تواند باشد؟
  زایمان زودرس، کاهش وزن، آسیب مغزی، مصرف الکل و دخانیات، محیط آلوده، ژنتیک و…. از مهم‌ترین دلایل بیش فعالی در کودکان است. 
• چرا یک کودک بیش فعال بیشتر با افراد کوچکتر از خودش دوست خواهد شد؟
  اختلال ADHD در واقع اختلال کند شدن رشد کودک را نشان می‌دهد. از طرفی دوستی با بچه‌های کوچکتر می‌تواند حس رهبری و بزرگتری را به کودک القا کند. 
• آیا بازی‌های کامپیوتری خشن می‌تواند برای این دسته از کودکان خطرساز باشد؟
  بازی‌های کامپیوتری به خودی خود، می‌تواند برای کودکان بیش فعال خطرساز و مشکل آفرین باشد. از این رو بهتر است کودکانی که به بیش فعالی مبتلا هستند کمتر از بازی‌های کامپیوتری استفاده کنند.  
• بهترین روش برای نگهداری و مراقبت از این دسته کودکان چه می‌تواند باشد؟
  معمولا روش‌هایی که تاکید بر انتظارات واضح کودکان، تشویق کارهای مثبت و منطقی و…. باشد قطعا بهترین و موثرترین روش برای نگهداری و مراقبت از این دسته از کودکان است.

‌

خوانندگان محترم چنانچه سوالی در زمینه بیش فعالی دارید، لطفا در قسمت نظرات مطرح کنید تا در اسرع وقت پاسخگو باشیم.

در ادامه بهترین متخصصان رواندرمانی  کودک  را در سراسر کشور معرفی خواهیم کرد، شما با مراجعه به پروفایل متخصص مربوطه میتوانید وقت خود را به صورت آنلاین رزرو کنید.

پزشک خوب، سامانه آنلاین رزرو اینترنتی نوبت از روانشناسان و روانپزشکان و سایر تخصص های پزشکی است که به شما کمک می‌کند بهترین متخصصان را در کوتاه ترین زمان و در نزدیکی محل زندگی خود پیدا کرده و وقت خود را به صورت “آنلاین” رزرو نمایید.