هایپرتنشن، فشار خون بالا یا پرفشاری خون همگی به وضعیتی اشاره دارند که فشار خون جاری در رگ‌ها از حد نرمال بیشتر می‌شود. این وضعیت می‌تواند موقتی باشد (مثلاً هنگام عصبانیت به طور طبیعی فشار بالا میرود.) یا در اثر یک بیماری زمینه‌ای یا سبک زندگی ناسالم اتفاق بیفتد.
این بیماری اغلب علامت‌دار نیست و فرد وقتی متوجه فشار بالای خون می‌شود که عوارض آن خود را در بدن او نشان داده‌اند. ما در این مقاله قصد داریم شما را با فشار بالا، راهکارهای پیشگیری و درمان آن آشنا کنیم. در این مقاله می‌خوانید:
– فشار خون چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟
– تشخیص فشار خون چطور انجام می‌شود؟ از کجا بفهمیم فشار خون بالا داریم؟
فشار خون بالا چیست؟
وقتی از فشار خون صحبت می کنیم منظور فشاری است که خون به دیوارهٔ سرخرگ‌ها وارد می‌کند. وقتی میزان این فشار از حد مجاز آن بیشتر می‌شود، فشار بالا یا پرفشاری خون رخ داده است.
فشار خون چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟
فشار خون با دو عدد نشان داد می‌شود:
۱. فشار خون سیستولیک: این عدد فشار رگ‌های خون را در حالتی که قلب منقبض شده نشان می‌دهد.
۲. فشار خون دیاستولیک: این عدد فشار رگ‌های خون را در حالت استراحت قلب (بین دو ضربان) نشان می‌دهد.
فشار خون بالا چند است؟
اگر طی دو روز متوالی فشار خون سیستولیک بیشتر از ۱۴۰ میلی‌متر جیوه و فشار خون دیاستولیک بیشتر از ۹۰ میلی‌متر جیوه باشد فشار خون بالا است و باید درمان شود.
مطالعه بیشتر: از کجا بفهمیم فشار خون بالا داریم؟
چرا فشار خون بالا میرود؟
اغلب مواقع علت بالا رفتن فشار نامشخص است. گاهی وجود یک بیماری دیگر در بدن باعث بروز فشار خون می‌شود. در علم پزشکی به فشار خون بالای ناشی از بیماری‌های دیگر «فشار خون ثانویه» می گویند و اگر علت فشار خون بیماری نباشد به آن «فشار خون اولیه» گفته می‌شود.
دو دسته از عوامل در بالا رفتن فشار خون دخیل هستند. عوامل قابل اصلاح که اغلب منجر به فشار خون اولیه می‌شوند و عوامل غیر قابل اصلاح که فشار خون ثانویه را به وجود می‌آورند.
عوامل قابل اصلاح بالا رفتن فشار
- رژیم غذایی ناسالم
- مصرف بیش از حد نمک در غذا
- حجم پلاسمای خون
- استرس
- مصرف غذاهای حاوی چربی اشباع و چربی ترانس
- مصرف اندک میوه و سبزیجات
- بی تحرکی
- مصرف الکل و دخانیات
- چاقی و اضافه وزن
عوامل غیر قابل کنترل در بالا رفتن فشار
- سابقهٔ خانوادگی فشار خون
- سن (این بیماری میان افراد بالای ۶۵ سال بسیار شایع است. در واقع ریسک ابتلا با افزایش سن به صورت خطی زیاد می‌شود.)
- جنسیت (طبق تحقیقات مردان بیشتر در معرض این بیماری هستند.)
- دیابت
- بیماری مزمن کلیه
- سندرم کوشینگ
- هیپرپلازی آدرنال مادرزادی (CAH)
- پرکاری تیروئید و پاراتیروئید
- آپنهٔ خواب
- چاقی
- حاملگی
علائم فشار خون بالا چیست؟
فشار بالای خون معمولاً با اصطلاح «قاتل خاموش» تعبیر می‌شود. واقعیت این است که این بیماری ممکن است هیچ علامت و نشانه‌ای از خود بروز ندهد. اغلب افراد از اینکه فشار خون بالایی دارند بی‌خبر هستند، به همین دلیل لازم است که فشار خون به طور مرتب توسط پزشک اندازه گیری شود. هرچه بیماری سریع‌تر تشخیص داده شود آسیب کمتری به سایر اعضای بدن می‌رسد.
اما فشار بالا چه علايمی دارد؟ نشانه‌‌های شایع در افراد با فشار خون بالا عبارتند از:
- عرق کردن
- اختلال خواب
- سردردهای صبحگاهی
- خون دماغ شدن
- تپش قلب نامنظم
- اختلال دید
- وزوز گوش
فشار خون خیلی بالا می‌تواند باعث احساس خستگی، تهوع، استفراغ، گیجی، اضطراب، درد قفسهٔ سینه و لرزش عضلات شود.
تشخیص فشار خون بالا چطور انجام می‌شود؟
در بخش قبل دربارهٔ علائم احتمالی فشار خون صحبت کردیم. اما گاهی این بیماری هیچ نشانه‌ای ندارد و افراد وقتی متوجه آن می‌شوند که به سایر ارگان‌های بدن آسیب وارد شده است. مراجعه به پزشک برای اندازه‌گیری فشار خون و وضعیت سلامت بدن (به خصوص در افرادی که دارای ریسک فاکتورها هستند.) بسیار مهم است.
پزشک با استفاده از دستگاه فشارسنج میزان فشار خون شما را اندازه‌گیری می‌کند و با استفاده از جدول راهنمای زیر وضعیت شما را تشخیص می‌دهد.
| مقدار فشار سیستولیک (بر حسب میلی‌متر جیوه) | مقدار فشار دیاستولیک (بر حسب میلی‌متر جیوه) | |
| فشار خون طبیعی | کمتر از ۱۲۰ | کمتر از ۸۰ |
| مرز فشار خون بالا | بین ۱۲۰ تا ۱۲۹ | کمتر از ۸۰ |
| فشار خون بالای مرحله یک | بین ۱۳۰ تا ۱۳۹ | بین ۸۰ تا ۸۹ |
| فشار خون بالای مرحله دو | حداقل ۱۴۰ | حداقل ۹۰ |
| فشار خون بالای خطرناک | بالای ۱۸۰ | بالای ۱۲۰ |
گاهی به دلایلی مثل استرس، عصبانیت یا فعالیت زیاد فشار خون به طور موقتی بالا میرود. فشار بالا در این موارد خاص، معیاری برای تشخیص بیماری نیست. برای تشخیص فشار خون بالا باید در بازه‌های زمانی مشخص فشارسنج عدد بالایی را نشان دهد.
عوارض فشار خون بالا چیست؟
فشار بالا می‌تواند به قلب هم آسیب بزند. وقتی فشار بالا میرود دیوارهٔ سرخرگ‌ها سخت شده (اصطلاحاً به این وضعیت «تصلب شریان» گفته می‌شود.) و جریان خون و اکسیژن به قلب کاهش می‌یابد. فشار بالای خون و کاهش جریان خون می‌تواند عوارض خطرناکی برای بدن داشته باشد. بیماری‌های قلبی که به دلیل فشار بالا ایجاد می‌شوند عبارتند از:
- درد قفسه سینه (آنژین)
- حملهٔ قلبی
- نارسایی قلبی
- آنوریسم (بیرون زدگی دیوارهٔ سرخرگ)
- ضربان نامنظم قلب
- سکتهٔ مغزی
- آسیب به کلیه‌ها و از دست رفتن آن‌ها
- آسیب به شبکیهٔ چشم که در موارد وخیم‌تر نابینایی را به دنبال دارد.
| بیشتر بخوانید: بیماری‌های قلبی و انواع آن‌ها |
چطور فشار خون را پایین بیاوریم؟
درمان فشار خون از بروز حملهٔ قلبی، سکتهٔ مغزی، آسیب به کلیه‌ها و سایر مشکلات مربوط به سلامت جسم پیشگیری می‌کند. بسیاری از بیماران وقتی می‌فهمند فشار خون دارند می خواهند بدانند که: آیا فشار خون درمان دارد؟
بهتر است بدانید که خط اول درمان فشار خون تغییر سبک زندگی است. پزشکان برای پایین آوردن فشار راهکارهای زیر را پیشنهاد می‌دهند:
- کم کردن نمک غذا (سازمان بهداشت جهانی میزان مصرف مجاز روزانهٔ نمک را حداکثر ۵ گرم در روز اعلام کرده است.)
- مدیریت استرس (قدم زدن، حمام آب گرم، تمرین‌های مدیتیشن و یوگا برای درمان فشار خون عصبی بالا مفید هستند.)
- خوردن میوه و سبزیجات کافی
- تحرک کافی و منظم
- ترک دخانیات
- کاهش مصرف الکل
- محدود کردن مصرف مواد غذایی که چربی‌های اشباع دارند.
- کاهش یا حذف چربی ترانس در رژیم غذایی
- کنترل وزن
درمان اورژانسی فشار خون بالا در خانه
برای درمان اورژانسی فشار خون بالا در منزل راهکارهای زیر را به خاطر داشته باشید:
۱. پیش از هر چیز با اورژانس تماس بگیرید.
۲. آرامش خود را حفظ کنید. استرس خود باعث افزایش فشار می‌شود. بنشنید و نفس‌های عمیق بکشید.
۳. اگر تحت درمان دارویی هستید داروهای تجویز شده توسط پزشک را طبق دستور مصرف کنید.
۴. یک فنجان دمنوش گل بابونه به شما کمک می‌کند تا آرام‌تر شوید (از خوردن چای و قهوه خودداری کنید.)
۵. خوردن یک تکه شکلات تلخ باعث ترشح اندورفین شده و آرامتان می‌کند.
جمع بندی
فشار بالای خون در اثر سخت شدن دیوارهٔ سرخرگ‌ها و ایجاد پلاک به وجود می‌آید. این بیماری می‌تواند منجر به بیماری‌های خطرناک دیگری شود یا سکتهٔ قلبی و مغزی را به دنبال داشته باشد.
بهترین راهکار مقابله با فشار بالا پیشگیری از آن است. برای پیشگیری از فشار بالای خون اصلاح سبک زندگی و رژیم غذایی بسیار کمک کننده است.
منبع:
فشار خون بالا دلیل بسیاری از بیماری‌های قلبی عروقی است. تشخیص به موقع فشار بالا می‌تواند شما و عزیزانتان را از عوارض خطرناک این بیماری نجات دهد. با رزرو اینترنتی نوبت از پزشکان متخصص قلب و عروق پزشک خوب، می‌توانید به موقع از وضعیت سلامتی خود آگاه شوید.
سلام ببخشید من ۴۱ ساله ام و صبح و شب نصف قرص لوراز۲۵ را استفاده میکنم هر دو یا سه ماه یکبا ر درست قبل از شروع عادت ماهانه دچار لرز شدید میشم به طوری که از لاقل دو تا پتو استفاده میکنم و بعد از ان بدنم کلا خسته است به حاطر لرزی که داشتم علت ان چیست
خیلی خوب بود کمکم کرد ممنون
سلام خیلی مفید بود ممنون