یکی از علائم شایع از دست دادن حس بویایی و چشایی می‌تواند کووید ۱۹ باشد. اما این اختلال می‌تواند نشانه طیف وسیعی از اختلالات دیگر پزشکی نیز باشد. از دست دادن حس بویایی و چشایی با یکدیگر بسیار مرتبط است. این امر به این دلیل است که منطقه بویایی شما در بینی هردو حس را کنترل می‌کند. زبان می‌تواند طعم‌های شیرین، شور، تند، ترش و تلخ را تشخیص دهد.این مسئله بیشتر از آنچه به طعم مرتبط باشد در واقع به بویایی مرتبط است. افرادی که مشکل چشایی دارند اغلب دچار اختلال بویایی می‌شوند که تشخیص طعم غذا را دشوار می‌کند. (عطر و طعم ترکیبی از طعم و بو است.) در این مقاله به اختلال چشایی، علل، درمان و تشخیص می‌پردازیم.
اختلال چشایی چیست؟
اختلال چشایی به این معناست که حس چشایی (فهم طعم غذا) به درستی کار نمی‌کنند. بیشتر افراد تنها به طور موقت دچار اختلال چشایی می‌شوند و تنها بخشی از توانایی چشایی خود را از دست می‌دهند. از دست دادن حس چشایی به طور کامل بسیار نادر است.
علل از بین رفتن حس چشایی بسیار متفاوت است. برخی بیماری‌ها مانند سرماخوردگی و آنفولانزا می‌توانند باعث از بین رفتن حس چشایی شوند. برخی شرایط خاص و جدی شامل مشکل در سیستم عصبی مرکزی نیز باعث اختلال چشایی می‌شود. امروزه از بین رفتن حس چشایی و بویایی می‌تواند یکی از علائم بیماری کووید ۱۹ باشند. از دیگر علل از بین رفتن حس بویایی می‌توان به پیری اشاره کرد. تخمین زده شده که حدود ۷۵٪ افراد بالای ۸۰ سال اختلال چشایی دارند.
مطلب بیشتر: از بین رفتن حس چشایی و بویایی در کرونا | چکار کنیم حس بویایی و چشایی برگردد؟
رابطه بین حس چشایی و بویایی
حس چشایی و حس بویایی با همدیگر ارتباط تنگاتنگی دارند. طعم غذا را می‌تواند به دلیل ترکیبی از توانایی بویایی و چشایی فهمید. در برخی موارد ممکن است جوانه‌های چشایی شما به خوبی کار کند اما اختلال چشایی شما ناشی از بویایی باشد.
مطلب بیشتر: اختلال بویایی چیست؟ درمان و تقویت اختلال بویایی
چه دلایلی باعث اختلال چشایی می‌شود؟
دلایل گسترده‌ای می‌تواند باعث اختلال چشایی در فرد شود. بسیاری از این دلایل مربوط به سیستم تنفسی شما است. حتی اگر اختلال بویایی نداشته باشید، از بین رفتن موقت حس بویایی که در نتیجه سرماخوردگی بوجود می‌آید می‌تواند حس چشایی شما را مختل کند.
از دیگر دلایل اختلال چشایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرماخوردگی
- آنفولانزا
- عفونت سینوسی
- عفونت‌های گلو، مانند گلودرد استرپتوکوکی و التهاب حلق
- عفونت غدد بزاقی
سایر دلایل اختلال در چشایی عبارت‌اند از:
- سیگار کشیدن
- التهاب لثه و بیماری پریودنتال
- داروها، از جمله لیتیوم، داروهای تیروئید و درمان‌های سرطان
- سندرم شوگرن، یک بیماری خود ایمنی است که باعث خشکی دهان و خشکی چشم می‌شود.
- صدمه به سر یا گوش
- کمبود ویتامین. مخصوصا ویتامین B12 و روی
اختلالات سیستم عصبی همچنین می‌تواند باعث تغییر حس چشایی شود. اختلالات سیستم عصبی بر نحوه ارسال پیام توسط اعصاب به بقیه بدن تاثیر می‌گذارد. اندام‌های کنترل کننده چشایی نیز ممکن است تحت تأثیر نقص سیستم عصبی قرار بگیرند.
افرادی که مبتلا به MS یا فلج بل هستند ممکن است گاهی اوقات اختلال چشایی را تجربه کنند.
برای تشخیص و درمان اختلال چشایی مراجعه شما به یک متخصص گوش و حلق و بینی امری مهم است.
اگر نیاز به دریافت راهنمایی در این زمینه دارید، روی دکمه زیر کلیک کنید
تقویت حس چشایی
اگر حس چشایی خود را از دست داده‌اید می‌توانید با انجام موارد زیر حس چشایی خود را تقویت و در نتیجه بازگردانید.
- غذاهایی با رنگ و طعم متنوع تهیه کنید.
- برای افزودن عطر و طعم بیشتر از گیاهان معطر و ادویه‌های گرم استفاده کنید. از افزودن شکر یا نمک اضافه به غذاها خودداری کنید.
- اگر رژیم غذایی شما اجازه می‌دهد، مقدار کمی پنیر، تکه‌های بیکن، کره، روغن زیتون یا آجیل دودی شده را روی سبزیجات و سالاد اضافه کنید.
حس چشایی چگونه کار می‌کند؟
توانایی شما در چشیدن از مولکول‌های ریزی حاصل می‌شود که هنگام جویدن، نوشیدن یا هضم غذا ترشح می‌شوند. این مولکول‌ها سلول‌های حسی خاصی را در دهان و گلو هنگام غذا خوردن تحریک می‌کنند. این سلول‌های چشایی، درون جوانه‌های چشایی زبان و سقف دهان و در امتداد پشت حلق قرار گرفته‌اند. بسیاری از برجستگی‌های کوچک نوک زبان شما حاوی جوانه‌های چشایی است. در بدو تولد، حدود ۱۰ هزار جوانه چشایی دارید، اما بعد از ۵۰ سالگی ممکن است به مرور آن‌ها را از دست دهید. وقتی سلول‌های چشایی تحریک می‌شوند، از طریق سه عصب چشایی تخصصی به مغز پیام می‌دهند، در آنجا طعم‌های خاص مشخص می‌شود. سلول‌های چشایی گیرنده‌هایی دارند که به یکی از حداقل پنج ویژگی اصلی چشایی پاسخ می‌دهند: شیرین، ترش، تلخ، شور و تند. یک تصور غلط رایج این است که سلول‌های چشایی که به طعم‌های مختلف پاسخ می‌دهند، در مناطق جداگانه‌ای از زبان یافت می‌شوند. در انسان، انواع مختلف سلول‌های چشایی در سراسر زبان یافت می‌شوند.
بیشتر افرادی که فکر می‌کنند دچار اختلال چشایی هستند در واقع با مشکل بویایی روبرو هستند. هنگام جویدن غذا، رایحه‌هایی آزاد می‌شوند که از طریق کانال خاصی که سقف گلو را به بینی متصل می‌کند، حس بویایی شما را فعال می‌کنند. اگر این کانال مسدود شده باشد، مانند وقتی که بینی شما در اثر سرماخوردگی یا آنفولانزا پر شده باشد، بو نمی‌تواند به سلول‌های حسی در بینی که توسط بو تحریک می‌شوند برسند. در نتیجه، شما لذت چشیدن طعم‌های مختلف را از دست می‌دهید. بدون بو، غذاها طعم کمی دارند یا فاقد آن هستند.
درمان حس چشایی
درمان بیماری‌های زمینه‌ای که باعث اختلال چشایی می‌شود می‌تواند روند بهبود این اختلال را تسریع کند. عفونت‌های سینوسی، سرماخوردگی، عفونت غدد بزاقی و عفونت‌های گلو را می‌توان با مصرف آنتی بیوتیک درمان کرد. علائم سرماخوردگی، آنفولانزا و رینیت آلرژیک که بر چشایی تأثیر می‌گذارد، می‌تواند با داروهای ضداحتقان یا آنتی هیستامین برطرف شود. پزشک شما ممکن است داروهایی را برای کاهش علائم اختلالات سیستم عصبی و یا بیماری خودایمنی که باعث اختلال در چشایی می‌شود تجویز کند.
تقویت حس چشایی با تغییر سبک زندگی
اغلب اوقات، تغییر سبک زندگی تمام چیزی است که شما برای بهبود حس چشایی لازم دارید. اگر سیگاری هستید، ترک سیگار باعث می‌شود که حس چشایی شما تقویت شود و دوباره مانند سابق شود. افراد سیگاری بعد از ترک سیگار حس چشایی‌شان بر می‌گردد. بهداشت مناسب دندان همچنین می‌تواند حس چشایی را تقویت کند. التهاب لثه آغاز بیماری لثه است که وقتی جرم روی خط لثه شما باقی می‌ماند ایجاد می‌شود. از طریق مسواک زدن و نخ دندان کشیدن می‌توانید جرم دندان خود را از بین ببرید. دندان‌های خود را از پوسیدگی و ابتلا به بیماری محافظت کنید و همچنین حس چشایی خود را تقویت کنید.
منبع: healthline
در صورت نیاز می‌توانید با مراجعه به سایت پزشک خوب از بهترین متخصصان گوش و حلق و بینی در ایران به صورت اینترنتی نوبت بگیرید.
اگر نیاز به دریافت راهنمایی در این زمینه دارید، روی دکمه زیر کلیک کنید
سلام من ۲٫۵ ساله بعد از کرونا بویایی و چشایی ندارم و الان یکماهه که لثه هام کمی تحلیل رفته خیلی می ترسم از این بیماری خیلی ناراحتم که پیشرفت کنه و دندونام لق بشه ، سوالم اینه آیا از دست دادن حس چشایی ( که مرتبط به عصب بویایی و چشایی هست) باعث تحلیل لثه شده؟ و برای درمان و پیشگیری تحلیل لثه چه کنم؟
سلام خیلی مفید بود ممنون