نوجوانی و بلوغ دوره‌ای است که به شدت تحت تاثیر تغییرات جسمی، جنسی و رفتاری قرار دارد. در این دوره ممکن است نوجوانان خلق تحریک پذیری داشته باشند و نتوانندبا اطرافیان خود (به خصوص والدین) به درستی رفتار کنند. شنیدن فحاشی و استفاده از کلمات نامناسب از زبان فرزندتان ممکن است بسیار ناراحت کننده باشد. ممکن است به شدت در مواجه با این فحاشی‌ها عصبانی شوید و یا حتی آنقدر مبهوت شوید که ندانید چگونه باید به آن پاسخ دهید. اما نحوه برخورد شما به عنوان والدین با نوجوان بسیار مهم است. شما نمی‌خواهید که فرزندتان به اصطلاح بددهن باشد و یا نسبت به دیگران نیز اینگونه با بی‌احترامی صحبت کند. در این مقاله می‌خواهیم از نحوه صحیح برخورد با نوجوانانی که فحاشی می‌کنند صحبت کنیم.
رفتار با نوجوان پرخاشگر
ممکن است شما به فرزندتان گفته باشید که نمیتواند با دوستانش بیرون برود و یا اینکه باید اتاقش را تمیز کند و او در جواب با پرخاشگری با شما رفتار کند و یا حتی فحاشی کند. در هر صورت این رفتار قابل قبول نیست و ضروریست هر چه سریع‌تر مورد بررسی قرار گیرد. باید توجه داشت که پاسخگویی با عصبانیت می‌تواند وضعیت را وخیم‌تر کند. در اینجا به چند روش سازنده برای پاسخگویی به پرخاشگری و فحاشی نوجوانان اشاره می‌کنیم.
-
سعی کنید خونسردی خود را حفظ کنید و آرام بمانید.
شنیدن بی‌احترامی از سوی فرزندتان می‌تواند بسیار سخت و ناراحت کننده باشد. اما بلند کردن صدا و یا بی‌احترامی متقابل فقط اوضاع را وخیم‌تر میکند! بنابراین سعی کنید خونسردی خود را حفظ کنید، نفس عمیق بکشید و تا زمانی که آرام نشده‌اید چیزی نگویید، وقتی آرام شدید هم میتوانید با خلاقیت سازنده برخورد مناسب‌تری با فرزند خود داشته باشید و هم الگوی مناسبی از مدیریت خشم صحیح برای او خواهید بود.
-
اگر فکر می‌کنید به فاصله گرفتن نیاز دارید این کار را انجام دهید.
اگر برای اتفاقی که افتاده است حس می‌کنید نیاز دارید آرام شوید و بیشتر فکر کنید، اینکار را انجام دهید. میتوانید بگویید “من می‌خواهم مدتی «تو خلوت خودم باشم/قدم بزنم/…» تا آروم بشم و بعد درباره رفتاری که داشتی با هم صحبت خواهیم کرد.”
-
برای انجام رفتار نادرست عواقبی تعیین کنید. (به یاد داشته باشید از واژه عواقب به جای تنبیه استفاده کنید.)
مهم است که پیامدهای روشنی را برای رفتار نامناسب هر یک از اعضای خانواده (عدالت) تعیین کنید. مثلا برای مدتی مشخص محروم شدن از امتیازی مانند تلفن همراه. مثلا: هر کی به فرد دیگه توهین کنه نیم ساعت گوشیشو خاموش میکنه و روی میز میذاره». یا انجام یکی از کارهای خانه، مثلا: هر کی به فرد دیگه توهین کنه سرویس بهداشتی رو می‌شوره/ظرفها رو می‌شوره/….
نکته مهم:
۱- پیامدهای قراردادی از این دست باید با توافق همه اعضای خانواده وضع بشه و در مورد همه اعضا هم اجرا بشه!
۲- پیامدها باید کاملا روشن و واضح باشن و قابل پیش‌بینی. برای مثال پایان محرومیت مبهم نباشند: هر موقع تونستی اعتمادمو جلب کنی گوشیتو پس میدم!
-
در صورت نقض قوانین پیامدهای قرار داده شده را اجرا کنید
در مواقعی که نوجوانتان قانونی را زیر پا میگذارد تسلیم او نشویید و احساس گناه نکنید و سعی نکنید به این قضیه فکر کنید که چون آن موقع عصبانی بوده این چنین کاری را انجام داده است. اگر به این دلیل که شما در جواب کاری به او نه گفته‌اید و یا در جواب انجام کاری به شما فحاشی کرده است بهتر است پیامد کارش را اعمال کنید. در غیر این صورت به او یاد می‌دهید که استفاده از فحاشی و کلمات رکیک راه درستی برای دستیابی به خواسته‌هایش است.
-
کارهای مثبت را تشویق کنید.
اگر نوجوان به طور مداوم به شما فحاشی میکند و یا اینکه رفتار مناسبی از خود بروز نمی‌دهد وقت آن است که به بررسی نوع احترام و برخوردی که سایر افراد خانواده با همدیگر دارند تجدید نظر کنید.
بنابراین گرچه مهم است که اقدام فوری انجام شود تا نوجوان متوجه شود که رفتار او اشتباه بوده است، اما همچنین لازم است که روی راهکارهایی کار کنید که احتمال تکرار آن در آینده را کاهش دهد.
مطلب بیشتر: دروغگویی کودکان | با فرزندی که دروغ می‌گوید چگونه رفتار کنیم؟
راهکارهایی برای افزایش رفتار محترمانه در طولانی مدت
اگر نوجوان به طور مداوم به شما فحاشی میکند و یا اینکه رفتار مناسبی از خود بروز نمی‌دهد وقت آن است که به بررسی نوع احترام و برخوردی که سایر افراد خانواده با همدیگر دارند تجدید نظر کنید. بنابراین گرچه مهم است که اقدام فوری انجام شود تا نوجوان متوجه شود که رفتار او اشتباه بوده است، اما همچنین لازم است که روی راهکارهایی کار کنید که احتمال تکرار آن در آینده را کاهش دهد.
-
رفتار خودتان با همسرتان و یا سایر اعضای خانواده را بررسی کنید.
سعی کنید همراه با همسرتان به بررسی بی‌احترامی و مقابله با آن در خانواده بپردازید. اگر بر سر موضوعی با همسرتان اختلاف نظر دارید در مقابل نوجوان آن را بیان نکنید مگر در مواقعی که موضع خیلی برای فرزندتان نگران کننده نیست و شما و همسرتان آمادگی حل تعارض صحیح و منصفانه را دارید، در چنین مواردی میتوانید الگوی عملی خوبی به وی ارائه دهید. همچنین در هنگام عصبانیت در مقابل چشم نوجوان با همدیگر دعوا نکنید و اظهارات تحقیرآمیز درباره یکدیگر نداشته باشید.
از همسرتان هیچ موقع پیش فرزندتان شکایت نکنید. به عنوان مثال هرگز نگویید “پدر تو بی‌عرضه است” و یا “مادرت همیشه اشتباه میکند.” این امر باعث می‌شود تا به مرور زمان احترام در خانواده و نسبت به همدیگر از بین برود و به اصطلاح حرمت‌ها شکسته شود.
-
برای فرزندتان الگوی خوبی باشید.
خشم خود را با انجام روش‌های سالم مدیریت کنید. با احترام با دیگران رفتار کنید. به یاد داشته باشید که رفتار والدین منعکس کننده رفتار نوجوانان در آینده است. اگر نسبت به اعضای خانواده و همسرتان با بی‌احترامی رفتار کنید فرزندتان رفتارهای نامناسب شما را درست و صحیح طلقی میکند. پس سعی کنید الگوی مناسبی برای فرزندتان باشید.
-
مهارت‌های کنترل خشم را به فرزندتان آموزش دهید.
اطمینان حاصل کنید که فرزندتان راهکارهای سالم برای مدیریت با خشم و عصبانیت را می‌شناسد. این مهارتها گستره وسیعی از مهارت‌هایی ساده مانند نفس عمیق کشیدن، پیاده‌روی، خروج از موقعیت، خاطره نویسی و… تا مهارت‌های سطح بالایی چون خودآگاهی، حل مساله و … را شامل می‌شود. همراه فرزندتان باشید تا این مهارتها را تمرین کند و در آن‌ها ماهر شود.
-
فعالیت‌های کودکتان را در شبکه‌های اجتماعی کنترل کنید.
شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها می‌توانند منابع خطرناکی برای تقلید رفتارهای نادرست باشند. سعی کنید فعالیت‌های روزانه فرزندتان را کنترل کنید. ممکن است بخواهید مواجهه او با فیلم‌های خشن یا بازی‌های ویدئویی و رایانه‌ای را که در آن افراد رفتار ناخوشایند با یکدیگر دارند و از کلمات رکیک استفاده می‌کنند محدود کنید.
مطلب بیشتر: برخورد صحیح والدین با نوجوانان در دوران بلوغ | نحوه برخورد با اشتباهات نوجوانان
سخن آخر پزشک خوب
نوجوانان در سن بلوغ بیش از هر زمانی به اصلاح رفتار نیازمند هستند. تغییرات هورمونی و مشکلات عاطفی و اجتماعی به خودی خود دلایل کافی برای خلق تحریک پذیر در نوجوانان هستند اما این مشکلات دلیلی برای پرخاشگری و عدم احترام به والدین نیست. فحاشی نوجوانان می‌تواند دلایل عمده‌ای داشته باشد. اولین کاری که میتوانید بکنید این است که آرام باشید و نفس عمیق بکشید. سعی کنید نحوه برخورد خود را با سایر اعضای خانواده و همسرتان بسنجید. مراجعه به یک روانشناس نوجوان می‌تواند بسیاری از مشکلات دوران بلوغ از جمله فحاشی را بهبود دهد. اگر نمی‌دانید که چگونه باید در این دوره با نوجوانان رفتار کنید و بی‌احترامی آن‌ها موجب آزردگی خاطر شما شده است مراجعه به روانشناس میتوانید بهترین توصیه برای شما باشد.
منابع
اگر فرزند شما پرخاشگری میکند میتوانید از بهرترین متخصصان پرخاشگری در پزشک خوب کمک بگیرید.
پرسش و پاسخ
سلام من دختر دوازده ساله دارم تو محیط بیرون دختر خوبیه ولی تو خونه همش فوش میده بهمن برادرش همش با فوش حرف میزنه چیکار کنم میشه راهنمایی کنید
ببخشید من پسر ۹ ساله دارم که همش در مدرسه فحش میده دیگه نمیدونم چجوری باهاش رفتار کنم
سلام، به طور کلی این رفتار در مدارس و محیط همسالان معمول هست و اول از همه لازمه بررسی کنید این رفتارش نسبت به همسالانش خیلی بیشتر و افراطی هست یا نه و اینکه آیا براش دردسری درست کرده یا نه؟ به علاوه کیفیت روابطش در خانه و با شما و سایر افراد خانواده و کادر مدرسه باید بررسی بشه تا بهترین راه حل برای حل این چالش رو طراحی و اجرا کنید، برای ایم کار پیشنهاد میکنم اول خودتون بدون حضور فرزندتون یک جلسه با یک روانشناس کودک مشورت کنید.
سلام صبح بخیر
من پسری ۲۴ ساله دارم بدلیل مشکلاتی که من و پدرش داریم خیلی تندخو و بدهن است و وقتی نمیتواند دربرابر پدرش از من دفاع کند با من دعوا و بددهنی و فحش های رکیک میزند با توجه به سن پسرم من باید چه رفتاری با او داشته باشم
سلام، با توجه به اینکه تمایل داره طرف شما رو بگیره، بهتره وقتی هر دو آروم شدید دوستانه با پسرتون صحبت کنید و ازش بپرسید در مورد رابطه‌ش با شما خواسته‌ش چیه و دلش می‌خواد رابطه شما دو نفر چطور باشه، بعد از کمی صحبت بپرسید به نظشر چطور با فحاشی به شما میتونه به خواسته‌ش برسه؟ و اینکه چطور میتونید به هم کمک کنید تا رابطه بهتری داشته باشید. میتونید مراجعه به روانشناس همراه هم رو پیشنهاد بدید.
سلام دختر ،۱۵ساله ای دارم ک شدیدا عصبیه رفتار خوبی باهام نداره فحاشی میکنه قبلا بابت رفتارش از تو اتاقش پیامک معذرت خواهی میداد اما اخیرا نه خیلی بی نظمه بیشتر اوقات تو اتاقشه درضمن من و باباش ازهم جداشدیم دقیقا پدرش هم چنین رفتاری داشت خیلی اذیت میشم چندین بار مشاوره شده اما فایده نداره واقعا کم اوردم
سلام، به نظر میاد دخترون خیلی دلسرد و ناکام باشه و این رفتارها نشانه هست نه خود مساله، لازمه قدم به قدم رابطتونو باهاش بهبود بدید تا کم کم دلگرم بشه و به لطف رابطه خوبش با شما رو به رشد بره، به نظم بهتره بدون حضور دخترتون به روانشناس نوجوان مراجعه کنید و روی این کار کنید که چطور میتونید آروم آروم رابطه تونو بهبود بدید.
سلام پسر من ۱۶ سالش هست و پسر با ادب و درس خونی هست .گوشی اون رو چک کردم دیدم فیلم های مستهجن نگاه کرده خیلی خیلی نارحت شدم به نظرتون باید چیکار کنم
سلام، این موضوع در این سن رفتار عجیبی نیست و خیلی معموله، تا موقعی که مساله جدی ای پیش نیومده بهتره خیلی جدی نگیرید و در صورت نیاز قبل هر مداخله ای خودتون بدون اطلاع فرزندتون با روانشناس نوجوان مطرح کنید. به علاوه در نظر بگیرید که چک کردن موبایل نصداق زیرپا گذاشتن حریم شخصی فرزندتونه و میتونه پیامدهای خیلی مخربی داشته باشه و لازمه متوقف بشه.
سلام ممنون خواهش میکنم منو راهنماییکنید ممنون پسری ۲۵ ساله دارم خیلی پسر خوبی بود نزدیک دوسال است که خیلی عصبی وپرخاش گر وبد دهن شده طوری که به پدر ومادر احانت میکند اصلان تعادل ندارد سریع از کوره در می‌رود نمتونم کنترلش کنم من جهنم میترسم برای زندگی آینده خطرناک شود لطفاً راهنماییم کنید
سلام، این مساله به بررسی بیشتری نیاز داره، به هر حال تنها راه شما بهبود رابطتون با ایشونه تا از این طریق بهش کمک کنید و هر چه تلاش برای کنترلش کنید قطعا اوضاع خراب تر میشه، با مراجعه به روانشناس و بررسی رفتار خودتون با ایشون میتونید تغییراتی موثری در رابطتون ایجاد کنید.
سلام
پسرمن۱۹ سالشه تقریبا یکساله فحشهای ناموسی میده ودست بزن هم پیدا کرده لطفا مرا راهنمایی کنید تا بهتر شود
سلام، برای پیدا کردن راه حل نیاز به اطلاعات بیشتری هیت، بهتره که خودتون به روانشناس نوجوان مراجعه کنید تا رابطتون با ایشون رو دقیق بررسی کنید و راه مناسبی برای بهبود رابطه و کمک به ایشون طراحی و تمرین کنید.
پسرم چندماهه رفته هجده سالگی چندوقته همه اش عصبی خیلی فحش میده میشه راهنمایی کنید چیکارباید بکنم
سلام، بهترین راه کمک به نوجوانان ساخت یه رابطه دوستانه، منصفانه و قاطعانه با اوناست ئتا به واسطه یه رابطه خوب بتونیم بهشون کمک کنیم، تلاش برای کنترل و سرزنش یا نصیحت مداوم یا از اون طرف باج دادن و رها کردن هیچ کدوم نتیجه نداره، بهتره در مرحله اول خودتون به روانشناس نوجوان مراجعه کنید تا با بررسی دقیق راه بهبود رابطتونو پیدا کنید.
مقاله بسيار خوب و مفيدي بود سپاس از شما
ببخشيد فرزند ١٦ ساله من هلاوه بر پرخاشگري تمايل زيادي به نوشيدن مواد الكلي نشان ميدهد، با وجود اينكه درخانواده من وهمسرم نوشيدن الكل رايج نيست
باوجود راهنمايي هاي من وگوشزد كردن سن كم و عوارض الكل
همچنان راه خودش را ادامه ميدهد
سلام، به اطلاعات بیشتری مخصوصا در مورد سبک و کیفیت رابطه شما و همسرتون با فرزندتون نیاز هست، بهتره به روانشناس نوجوان مراجعه کنید تا بعد از بررسی بهتون کمک کنه رابطه خودتون رو با فرزندتون بهتر کنید و بعد در این موارد بهش کمک کنید. نوجوانان با راهنمایی و نصیحت بیشتر احساس فشار و کنترل می‌کنن و اغلب اوضاع بدتر میشه.
خیلی راهکار عالی بود واقعا بچه های ما چیزی غیر از رفتارهای ما نیستند
سلام وقت بخیر من یه پسر ۱۴ساله دارم حدودا یک سالی هی که پیش از حد خشن پرخاشگر شده و بیش از حد فحاشی میکنه واقعا نمیدانم چطور با او برخورد کنم
سلام، اگر شدت این مساله واقعا بیش از حد باشه و دردسرساز به نظر میاد رابطه فرزندتون با شما و سایر نزدیکانش مشکلاتی داشته باشه، با مراجعه به روانشناس نوجوان و بررسی سبک ارتباطیتون میتونید رابطتون رو بهبود بدید و به حل مساله کمک کنید.
سلام من یه برادر ده ساله دارم که متاسفانه هم به شدت پرخاشگره و هم فحاش، بابام اصلا کاری به کارش نداره، مامانم فقط خودخوری میکنه و باهاش حرف میزنه ولی اصلا تاثیری روش نداره، متاسفانه منم نمی‌تونم به عنوان خواهر بزرگترش تنبیه‌ش کنم چون مادر و پدرم این اجازه رو بهم نمیدن، واقعا توی وضعیت بدی هست و با همه خانواده هر طور که میلش میکشه صحبت میکنه و تهش هم هیچی به هیچی، هیچکس درست باهاش برخورد نمیکنه.
سلام، احتمال اینکه با تکیه به تنبیه هم بتونید این مساله رو حل کنید خیلی کمه و تنبیه هیچ وقت به اندازه کافی موثر نیست و بسیاری از مواقع اوضاع رو بدتر میکنه. روی این فکر کنید که اولا چطور میتونید رابطه خوبی با برادرتون بسازید، رابطه‌ای دوستانه، منصفانه و قاطعانه؟ اگر می‌خوای بهش کمک کنی اول از همه باید رابطه خوب و دوستانه‌ای با برادرت داشته باشی. هر موقع به خودت بی‌احترامی کرد قاطعانه ولی بدون پرخاشگری حریم خودت رو مشخص کن ولی دخالت تو رفتارش با دیگران فقط اوضاع رو بدتر میکنه و رابطش با شما هم خراب میشه.
با سلام. اخیرا متوجه شدم که برادر ۱۳ ساله‌ام در فضای مجازی (تلگرام و بازی مجازی) دوستانی مجازی داشته و حرف های بسیار رکیک بینشون زده میشه. خیلی بهت زده بودم که برادرم در این سن این حرفا رو چطور یاد گرفته و فقط هم در جمع دوستان مجازی استفاده میکنه! حالا نمیدونم چیکار کنم، به والدینم به طور مستقیم یا غیر مستقیم اطلاع بدم؟ یا..؟ ممنون میشم من رو راهنمایی کنید.
سلام. چنین مکالماتی بین نوجوانان اصلا عجیب نیست و الزاما هم نگران کننده نیست. به علاوه اگه بدون دونستن برادرت این مکالمات رو دیدی یعنی به حریم شخصیش تجاوز کردی و این مساله خیلی بیشتر میتونه دردسرساز باشه و پیشنهاد میکنم هیچ اقدامی نکنی. اگر هم مثلا جلوی شما اینطوری صحبت کرده احتمالا نشون میده با شما احساسا امنیت میکنه و اگه به کسی چیزی بگی این رابطه خوب رو از دست می‌دی، می‌تونی رابطتو باهاش بهتر کنی و بیشتر باهاش وقت بگذرونی و در فرصت مناسب صرفا بهش توضیح بدی که وقتی جلو شما از این الفاظ استفاده میکنه معذب می‌شی و ازش بخوای رعایت کنه.
سلام پسر ۱۹ساله ای بزرگ تر در خانه فحش ناموسی میدهد و در رفتار پسر کوچکتر خود ۱۴ساله است تأثیر میگذارد البته پسر بزرگ سرباز است و روزانه بعد از تایم اداری در منزل حضور دارد ممنون از راهنمایی شما هستم.
سلام، اولین قدم در حل مساله با نوجوان بهبود رابطه است و ریشه اغلب بدرفتاری‌های نوجوان در خانه رابطه خراب با اعضای خانواده به ویژه والدین هست، اولویت خودتونو بذارید برای تقویت رابطه خودتون با فرزندتون در قدم بعد با خودش در مورد این مسئله و دلیل نگرانیتون درباره طرز صحبتش و تاثیری که میتونه روی برادر بذاره صحبت کنید (نه نصیحت و انتقاد) و به همراه هم به راهکار برسید. اگر به تنهایی موفق نبودید با کمک یک روانشناس نوجوان میتونید هم رابطتونو بهتر کنید و هم همکاری فرزندتونو جلب کنید.
سلام پسری ۱۷ ساله دارم‌مرتب در خانه داد وفریاد میکند وبه من وبرادر کوچکش حرف های رکیک میزنه باهاش چیکار کنم لطفا راهنمایی کنید
سلام، اولین قدم در حل مساله با نوجوان بهبود رابطه است و ریشه اغلب بدرفتاری‌های نوجوان در خانه رابطه خراب با اعضای خانواده به ویژه والدین هست، اولویت خودتونو بذارید برای تقویت رابطه خودتون با فرزندتون در قدم بعد با خودش در مورد این مسئله و دلیل نگرانیتون درباره طرز صحبتش و تاثیری که میتونه روی برادر بذاره صحبت کنید (نه نصیحت و انتقاد) و به همراه هم به راهکار برسید. اگر به تنهایی موفق نبودید با کمک یک روانشناس نوجوان میتونید هم رابطتونو بهتر کنید و هم همکاری فرزندتونو جلب کنید.
عالی بود ممنون
پسر من هجده ساله هستش خیلی خیلی سرش تو گوشیه پاپجی بازی میکنه اصلا خواب نداره نه به حرف من گوش میکنه نه پدرش یه چند ماهی هم میشه هوای خارج رفتن سر ش زده نمیدونم باید چکار کنم خواهش میکنم یه راه حلی بهم بگید خیلی خسته کرده مارو
سلام، اگر براتون مهمه که فرزندتون مسئولیت زندگی و آینده خودشو به عهده بگیره، ضروریه واقعا این مسئولیت رو به او محول کنید، کمی عقب نشینی کنید و فرصت بدید بیشتر فکر کنه و اگر واقعا تصمیم به مهاجرت داره ازش بپرسید که در این مورد چه اطلاعاتی داره و برنامه‌ش چیه و فرصتی پیشنهاد بدید تا بعد از بررسی و تحقیق موضوع رو با شما در میون بذاره. در مورد گوشی و بازی هم اگر واقعا (نه صرفا به نظر شما) خیلی بیش از حد استفاده میکنه سعی کنید روی بهبود رابطتون با فرزندتون کار کنید، از کوچکترین فرصت برای وقت گذرونی باهاش استفاده کنید تا کم کم بیشتر به سمت شما تمایل پیدا کنه. کمک گرفتن از مشاور و روانشناس میتونه شما رو در این راه ماهرتر کنه.
سلام خیلی مفید بود ممنون