اگر چه ترس از تاریکی ممکن است بخشی از رشد طبیعی کودکان خردسال باشد، اما برای نوجوانان و افراد بزرگسال امری غیرطبیعی به شمار می‌رود. ترس از تاریکی در بزرگسالی (نیکتوفوبیا) یک ترس نامناسب با سن افراد بزرگسال است و این افراد در تاریکی احساس ترس و اضطراب را تجربه خواهند کرد. هنگامی که این نگرانی از مکانیسم حفاظتی ذاتی به یک مسئله بالینی تبدیل شود، فوبیا شناخته می‌شود. نیکتوفوبیا ترس غیر منطقی یا شدید از تاریکی است. افراد مبتلا به نيكتوفوبيا اضطراب، تنش و احساس عدم اطمينان نسبت به تاريكي را تجربه خواهند کرد. در این مقاله به بررسی فوبیای تاریکی و تنهایی و درمان ترس از تاریکی در بزرگسالان می‌پردازیم.

 

 

ترس از تاریکی (نیکتوفوبیا) چیست؟

اصطلاح نیکتوفوبیا از دو کلمه یونانی گرفته شده است (nyktos) به معنای شب و (phobia) به معنای ترس.

محققان دریافته‌اند که تاریکی در مغز پاسخی ایجاد می‌کند که باعث آزاد شدن مواد شیمیایی می‌شود که درک افراد از اضطراب را افزایش می‌دهد. درحالی که برخی از افراد می‌توانند این اضطراب افزایش یافته را آرام کنند، برخی دیگر در انجام آن ناتوان هستند. به جای کاهش اضطراب، این افراد اضطراب‌شان را افزایش می‌دهند و یک سطح ترس شدید و غیرمنطقی ایجاد می‌کنند. ترس از تاریکی در کودکان امری کاملا طبیعی است. اما با رشد کودک و بزرگتر شدن این ترس فروکش می‌کند.

ترس از تاریکی در بزرگسالی ناتوان کننده است و می‌تواند باعث شود که فرد حتی از رفتن به بیرون در شب خودداری کند.

What is fear of the dark (nyctophobia)

علائم فوبیای تاریکی

علائمی که ممکن است در اثر نیکتوفوبیا تجربه کنید بسیار شبیه علائمی است که در سایر فوبیاها رخ می‌دهد. افراد مبتلا به این نوع فوبیا زمانی که در تاریکی قرار می‌گیرند ترس و اضطراب شدیدی را تجربه می‌کنند. علائم ممکن است در فعالیت‌های روزمره و عملکرد در مدرسه یا  محیط کار تداخل ایجاد کند. حتی ممکن است باعث آسیب به سلامت افراد شود.

فوبیاهای مختلف علائم مشابهی دارند. این علائم ممکن است جسمی یا عاطفی باشند. افراد مبتلا به نیکتوفوبیا، علائم را در تاریکی از خود بروز می‌دهند و حتی با فکر کردن به این موضوع دچار استرس و اضطراب می‌شوند.

علائم جسمی عبارت‌اند از:

  • مشکلات تنفسی
  • افزایش ضربان قلب
  • درد قفسه سینه
  • لرزیدن یا سوزن سوزن شدن
  • سبکی سر یا سرگیجه
  • ناراحتی معده
  • گرگرفتگی تعریق سرد

علائم عاطفی عبارت‌اند از:

  • احساس اضطراب یا وحشت شدید
  • نیاز شدید برای فرار از وضعیت
  • از دست دادن کنترل یا احساس دیوانگی
  • احساس می‌کنید ممکن است بمیرید یا از هوش بروید
  • احساس ناتوانی نسبت به ترس

نیکتوفوبیا چقدر شایع است؟ 

Nyctophobia یا ترس از تاریکی نه تنها در بزرگسالان بلکه در کودکان هم یک عارضه شایع است. برخی از محققان تخمین زده‌اند که تقریباً ۴۵ درصد از کودکان ترس از تاریکی دارند. نیکتوفوبیا یکی از رایج‌ترین ترس‌ها در بین کودکان ۶ تا ۱۲ ساله است. شدت این عارضه در سنین نوجوانی بیش از سایر دوره‌ها است.

Causes of fear of the dark
در کشور آمریکا، حدود ۹ درصد از بزرگسالان در سال گذشته ترس از تاریکی داشتند و بیش از ۱۲ درصد از بزرگسالان در طول زندگی خود حداقل یک نوع فوبیای خاص داشته‌اند. اما در این میان زنان بسیار بیشتر از مردان در معرض ابتلا به نیکتوفوبیا قرار دارند.

محرک‌های نیکتوفوبیا کدامند؟

تقریباً بیشتر افراد با قرار گرفتن در یک محیط تاریک کمی می‌ترسند اما نیکتوفوبیا بیش از ترس از تاریکی است. این افراد از تاریکی و قرار گرفتن در یک مکان تاریک وحشت دارند، شدت ترس از تاریکی در این افراد به قدری بالاست که مانع زندگی روزمره آن‌ها می‌شود. مواردی که در ادامه عنوان می‌کنیم محرک‌های نیکتوفوبیا در کودکان و بزرگسالان هستند:

  • ورود به یک مکان تاریک (مانند سینما)
  • آماده شدن برای خواب
  • دیدن غروب خورشید
  • فکر کردن در تاریکی
  • تلاش برای خواب شبانه
  • خاموش کردن چراغ‌ها
  • تماشای یک فیلم یا برنامه تلویزیونی با صحنه‌های شبانه

پزشک خوب به شما کمک میکند بهترین روانشناسان را در کوتاه‌ترین زمان و در نزدیکی محل زندگی خود پیدا کنید

رزرو آنلاین نوبت

دلایل ترس از تاریکی در بزرگسالان 

عوامل زیادی ممکن است در ابتلا به ترس از تاریکی یا نیکتوفوبیا موثر باشد؛ اما در حالت کلی ترس از تاریکی با ترس از خشونت یا حمله مهاجمان احتمالی ارتباط دارد. به این معنا که چون فرد در تاریکی جایی را نمی‌بیند، احساس می‌کند که هزاران تهدیدهای احتمالی جسم و جان او را مورد هدف قرار ‌دادند.

تحقیقات انجام شده نشان داده که مهم‌ترین علت ترس از تاریکی به خود تاریکی مربوط نیست؛ بلکه به دلیل خطرات ناشناخته و پنهان شده در تاریکی است و همین موضوع باعث شده تا در بیشتر فیلم‌های ترسناک، از تاریکی برای ترساندن بینندگان استفاده کنند.

فوبیای تاریکی و تنهایی اغلب در کودکی در سن ۳ تا ۶ سالگی رخ می‌دهد. در این سن، ترس از تاریکی کاملا طبیعی است و بخشی از مرحله رشد کودک است. در این سن ترس از روح، هیولاها، تنهایی خوابیدن و صداهای غریبه‌ها کاملا نرمال است.

Ways to deal with fear of the dark

کودکان در این سن ممکن است از روح، هیولا، تنها خوابیدن و صداهای عجیب نیز بترسند که یک نوع ترس بسیار معمول است. همانطور که در بخش‌های بالا هم بیان کردیم، زمانی که ترس از تاریکی در کودکان، خوابیدن را برای آن‌ها غیرممکن می‌کند؛ اضطراب و استرس شدیدی وجود کودک را فرا می‌گیرد که ممکن است تا بزرگسالی نیز ادامه داشته باشد و در نهایت تبدیل به نیکتوفوبیا شود. عواملی که ممکن است در ابتلا به ترس از تاریکی یا نیکتوفوبیا موثر باشند؛ شامل موارد زیر است.

از دیگر دلایل فوبیای تاریکی در بزرگسالان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • والدین مضطرب: برخی از کودکان هنگام دیدن والدینشان که بخاطر موضوع خاصی مضطرب هستند یاد می‌گیرند که آن‌ها نیز هنگام مواجه با آن موضوع مضطرب شوند.
  • والدین سخت‌گیر: بسیاری از والدین نسبت به کودکان خود بسیار سخت‌گیر هستند و به همین دلیل کودکان به والدین خود وابسته می‌شوند. وابستگی بیش از حد به والدین می‌تواند کودک را به اختلال اضطراب فراگیر مبتلا کند.
  • وقایع استرس‌زا: تراما و تجربه وقایع استرس‌زا می‌تواند فرد را به فوبیا مبتلا کند.
  • ژنتیک: برخی از بزرگسالان بیشتر از سایر افراد به فوبیاهای مختلف مبتلا می‌شوند و احتمالا دلیل آن ژنتیک افراد است.

چه کسانی در معرض خطر نیکتوفوبیا هستند؟

Nyctophobia در کودکان بسیار شایع‌تر از بزرگسالان است، ترس از تاریکی محدودیت سنی ندارد و افراد در هر سنی ترس از تاریکی دارند. کودکان و بزرگسالانی که ترس از تاریکی دارند احتمالا در محیط تاریک به آن‌ها آسیب وارد شده است.

فرد می‌تواند آن تجربه ترسناک یا حادثه تلخ را در زمان فکر کردن به تاریکی یا قرار گرفتن در یک محیط تاریک تصور کند و باعث استرس و اضطراب در افراد شود.
Nyctophobia می‌تواند بعد از تماشای یک فیلم ترسناک یا شنیدن یک داستان ناراحت کننده ایجاد شود. در صورت داشتن موارد زیر، خطر ابتلا به نیکتوفوبیا افزایش پیدا می‌کند:

  • افسردگی
  • اختلال مصرف مواد
  • اختلال اضطراب فراگیر (GAD)
  • سابقه بیماری روانی
  • اختلال وسواس اجباری (OCD)
  • ابتلا به سایر فوبیاها
  • سابقه فوبیا در خانواده شما
  • حملات پانیک

نیکتوفوبیا و اختلالات خواب 

نیکتوفوبیا ممکن است با یک اختلال خواب مانند بی‌خوابی (insomnia) همراه باشد. مطالعه‌ای که بر روی دانشجویان یک دانشگاه که اختلال بی‌خوابی دارند انجام شد نشان داد که حدود نیمی از آن‌ها از تاریکی می‌ترسند.

Who is at risk for nyctophobia

محققان پاسخ دانشجویان به سر و صدا را در زمان روشنایی و تاریکی بررسی کردند. افرادی که بیشترین مشکلات خواب را داشتند در تاریکی با شنیدن صدا بیشتر وحشت زده می‌شدند.

نحوه تشخیص ترس از تاریکی

ترس از تاریکی یا نیکتوفوبیا از آن قبیل فوبیاهایی است که علائم مخصوص به خود را دارد؛ پس هر فردی با بررسی نشانه‌های این اختلال می‌تواند از صحت ابتلا به آن، اطمینان حاصل کند. برخی افراد براساس آشنایی با علائم ترس از تاریکی ممکن است احساس کنند که خودشان یا یکی از اعضای خانواده به این اختلال مبتلا هستند؛ اما باید بدانید که افراد به تنهایی نمی‌توانند برای ابتلا به نیکتوفوبیا نتیجه‌گیری کنند.

بطور کلی تشخیص دقیق این ترس بر عهده روانشناس یا روانپزشک است؛ پس در صورت مشاهده علائم ترس از تاریکی در خود، اعضای خانواده یا فرزندتان پیشنهاد می‌کنیم در اسرع وقت به متخصص مربوطه مراجعه کنید. اختلال ترس از تاریکی علائم زیادی دارد؛ اما در حالت کلی اگر در هنگام خوابیدن دچار مشکل می‌شوید یا در تاریکی احساس ناراحتی و اضطراب می‌کنید بهتر است به روانپزشک یا روانشناس مراجعه کنید تا از صحبت ابتلا به نیکتوفوبیا اطمینان حاصل کنید.

با مراجعه بیمار به روانشناس یا روانپزشک، سوالاتی درباره علائم ترس او پرسیده می‌شود؛ همچنین سابقه پزشکی و روان درمانی بیمار نیز بررسی می‌شود. پس از اتمام معاینه، ویزیت جسم و روان فرد و تشخیص قطعی اختلال ترس از تاریکی؛ مراحل درمان برای بیمار شفاف‌سازی می‌شود و زیر نظر روانشناس یا روانپزشک می‌تواند درمان اختلال ترس از تاریکی یا نیکتوفوبیا را آغاز کند.

راه‌های مقابله با ترس از تاریکی

درمان برای افرادی که به دلیل نیکتوفوبیا دچار استرس و اضطراب فراوانی می‌شوند شامل ترکیبی از تغییر سبک زندگی و مراجعه به یک روانشناس است.

راهکارهایی که برای درمان نیکتوفوبیا در خانه پیشنهاد می‌شود شامل موارد زیر است:

  • شناسایی یک عبارت مقابله‌ای برای کاهش اضطراب

“همه جا تاریک است اما من در امان هستم.”

استفاده از چنین عباراتی و تکرار آن‌ها ممکن است میزان اضطراب را کاهش دهد.

  • تمرینات تنفسی مانند نفس عمیق کشیدن برای کاهش افکار منفی و تقویت خواب

به عنوان مثال می‌توان به آگاهی از دم و بازدم و تمرکز بر تنفس آرام و عمیق اشاره کرد.

What is the role of breathing exercises in the treatment of nyctophobia

  • تمرکز بر روی یک تصویر مثبت در تاریکی

به عنوان مثال به مکانی که دوست دارید در آن حضور داشته باشید فکر کنید. این تصاویر مثبت می‌توانند به فرد کمک کنند تا بر احساسات منفی خود نسبت به تاریکی غلبه کند.

  • تمرین ریلکسیشن و آرمیدگی عضلانی پیشرونده

این تکنیک می‌تواند به صورت خوابیده یا نشسته انجام شد. و شامل تصور هر قسمت بدن که در حال ریلکسیشن می‌باشد است.

انجام این کارها به بدن کمک می‌کند تا زمانی که با ترس خود از تاریکی مواجه می‌شود اضطراب خود را کاهش دهد. با این حال اگر انجام این کارها برای فردی که به نیکتوفوبیا مبتلاست موثر نباشد باید به روانشناس مراجعه کند.

درمان ترس از تاریکی در بزرگسالان

گزینه‌های درمانی برای نیکتوفوبیا عبارت‌اند از:

‌‌

اگر برای درمان ترس دنبال متخصص و راه حل میگردید روی دکمه زیر کلیلک کنید

متخصص خوب برای ترس

رفتار درمانی شناختی (CBT)

این روش شامل صحبت در مورد این اختلال و کمک به فرد برای اینکه چگونه ترس از تاریکی می‌تواند بر مغز تاثیر بگذارد می‌باشد. سپس روانشناس به فرد کمک می‌کند تا افکار خاصی را که باعث اضطراب قابل توجه آن‌ها در رابطه با تاریکی می‌شود را شناسایی کند و توضیح دهد که چگونه می‌تواند این افکار را با مرور زمان اصلاح کنند.

cognitive behavioral therapy (CBT)

مواجهه درمانی

بسیاری از روانشناسان مواجهه درمانی را روش خوبی برای کاهش اضطراب می‌دانند. مواجهه درمانی شامل حساسیت زدایی و به نوعی قرار گرفتن در معرض ترس به مرور زمان می‌باشد. با گذشت زمان ترس فرد از تاریکی کاهش می‌یابد.

مصرف دارو 

پزشکان همچنین ممکن است داروهایی را برای درمان موقت اضطراب یا تقویت خواب برای فرد مبتلا به نیکتوفوبیا که در اثر ترس نمی‌توانند بخوابند تجویز کنند. با این حال، این داروها فوبیای زمینه‌ای یا علت آن را درمان نمی‌کنند. برای درمان فوبیا، فرد باید همراه با دارو رواندرمانی را نیز انجام دهد.

عوارض نیکتوفوبیا چیست؟ 

Nyctophobia مانند دیگر بیماری‌های روحی و روانی عوارضی دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها بی‌خوابی است. خوابیدن در محیطی که چراغ آن خاموش است یا فکر کردن به تاریکی مانع خواب شبانه می‌شود و استرس و اضطراب بسیاری برای فرد به همراه دارد. این افراد سعی کنند با چراغ روشن بخوابند، خوابیدن با چراغ روشن موجب آرامش آن‌ها می‌شود.
درمان نشدن نیکتوفوبیا در بزرگسالان می‌تواند مشکلات بیشتری برای فرد ایجاد کند. کم خوابیدن افراد به دلیل ترس از تاریکی که دارند موجب تضعیف سیستم ایمنی آن‌ها می‌شود، به دنبال تضعیف سیستم ایمنی فرد در طول روز احساس خستگی و خواب‌آلودگی دارد. کم‌خوابی در کودکان با اختلال در رشد کودک همراه است، اگر رشد کودک کامل نباشد قدرت یادگیری آن کاهش پیدا می‌کند.

آینده افراد مبتلا به نیکتوفوبیا

اکثر افراد مبتلا به نیکتوفوبیا با درمان بهبود می‌یابند اما طول درمان آن‌ها به شدت فوبیا بستگی دارد. این افراد برای درمان نیکتوفوبیا شدید به چندین نوع درمان نیاز دارند، پزشکان از درمان‌های ترکیبی استفاده می‌کنند تا نتیجه و بازده بهتری داشته باشد.

سخن آخر پزشک خوب

نیکتوفوبیا می‌تواند برای برخی از افراد یک ترس هراس آور و ناتوان کننده و برای برخی دیگر یک منبع اضطراب شدید باشد. اگر نيكتوفوبيا فرد را از فعاليت‌هاي روزمره باز دارد يا خواب او را تحت تاثير قرار دهد، بايد در مورد درمان‌هاي بالقوه با پزشك مشورت كنند.

سوالات متداول 

  • آیا ترس از تاریکی راه درمان قطعی دارد؟
    بله، ترس از تاریکی را می‌توان با کمک مشاوره و با استفاده از تکنیک‌هایی که استفاده می‌کند کنترل و درمان کرد. 
  • نشانه‌های ترس از تاریکی چه می‌تواند باشد؟
    عرق کردن، لرزش بدن، ناراحتی معده، ضربان قلب بالا، مشکلات تنفسی، عدم تمایل به خوابیدن، احساس ترس شدید، نیاز به فرار از وضعیت و… همه از نشانه‌های ترس از تاریکی در فرد است. 
  • آیا می‌توان برای درمان این عارضه از دارو استفاده کرد؟
    بله زمانی که دیگر تکنیک‌های روانشناسی نتواند پاسخگو باشند و نتوان به آن‌ها به عنوان یک راه درمان نگاه کرد، باید از دارو برای بهبود وضعیت روحی فرد استفاده کرد. 
  • دلایل ایجاد فوبیای پیچیده چیست؟
    در واقع دلایل ایجاد این نوع فوبیا هنوز به صورت قطعی مشخص نشده است اما می‌توان مشکلات ژنتیکی، شیمی مغز و تجربیات زندگی را به آن اضافه کرد.
  • عدم درمان ترس از تاریکی در بزرگسالان چه مشکلاتی به همراه دارد؟
    درمان نشدن نیکتوفوبیا در بزرگسالان می‌تواند مشکلات بیشتری برای فرد ایجاد کند. کم خوابیدن افراد به دلیل ترس از تاریکی که دارند موجب تضعیف سیستم ایمنی آن‌ها می‌شود، به دنبال تضعیف سیستم ایمنی فرد در طول روز احساس خستگی و خواب‌آلودگی دارد.

منابع

 

اگر شما یا عزیزانتان درگیر فوبیا هستید با مراجعه به سایت پزشک خوب میتوانید از بهترین متخصصان در این زمینه کمک بگیرید.

اگر نیاز به دریافت راهنمایی در این زمینه دارید، روی دکمه زیر کلیک کنید

متخصص خوب برای فوبیا