انواع ارتودنسی دندان و مزایای هر یک از روش‌ها
دندان‌ها نقش مهمی را در زیبایی افراد ایفا می‌کنند و به هم ریختگی و عدم نظم آن‌ها می‌تواند اعتماد‌به‌نفس فرد را تا حد زیادی کاهش دهند و حتی بر غذا خوردن و صحبت کردن شخص نیز اثر منفی بگذارند. گاهی افرادی که دندان‌های مرتبی ندارند، از خندیدن اجتناب می‌کنند یا تلاش می‌کنند تا به هر نحوی لبخند خود را پنهان کنند. در گذشته اصلاح دندان‌ها مستلزم فرآیند طولانی و پر‌زحمتی بود، اما امروزه به لطف پیشرفت علم، فرآیند ارتودنسی تا حد زیادی تسهیل شده و از ابزار‌ها و مواد متنوعی برای بهبود وضعیت دندان‌ها استفاده می‌شود.
اگر شما هم دارای دندان‌های نا‌مرتبی هستید که نیاز به اصلاح دارند و در انتخاب روش مناسب خود دچار تردید هستید، برای آشنایی با انواع ارتودنسی دندان و بررسی مزایا و معایب هر یک از آن‌ها با ما همراه باشید.
ارتودنسی دندان چیست؟
در برخی افراد، دندان‌ها با زاویه نا‌درست و فاصله نامناسب از یکدیگر قرار دارند که سبب می‌شود، برخی دندان‌ها بسیار دور از هم و برخی دیگر بسیار نزدیک و فشرده به هم رشد کنند. گاهی در موارد شدید، دندان‌ها کج شده و روی هم قرار می‌گیرند و پوسیدگی‌های وسیعی را ایجاد می‌کنند. در این شرایط ارتودنسی برترین و مؤثر‌ترین روشی است که با استفاده از آن دندان‌پزشک می‌تواند نسبت به صاف کردن، مرتب کردن و ردیف کردن دندان‌ها اقدام کند. همچنین گاهی اوقات برخی مشکلات فکی نیز با ارتودنسی قابل درمان هستند که دندان‌پزشک می‌تواند به‌جای جراحی از آن استفاده کند.
بنابراین، ارتودنسی دندان را می‌توان به‌عنوان علم تصحیح زاویه و فاصله میان دندان‌ها و همچنین اصلاح رابطه نامناسب بین فک و دندان‌ها تعریف کرد.
انواع ارتودنسی دندان بر اساس روش انجام
ارتودنسی دندان به دو نوع اصلی ثابت و متحرک طبقه‌بندی می‌شود که هر یک از این روش‌ها به نوبه خود بر اساس جنس مواد مصرفی و یا محل قرار گرفتن ترازکنندهها به دسته‌های دیگر دسته‌بندی می‌شوند.
۱. ارتودنسی ثابت
در اغلب مواقع برای اصلاح فک و دندان از ارتودنسی ثابت استفاده می‌شود. در این روش ارتودنسی دندان از نگه‌دارنده‌های کوچکی به‌نام براکت یا بریس (Brace) استفاده می‌شود که با استفاده از مواد بی‌ضرر دندانپزشکی روی دندان‌ها چسبانده می‌شوند. این براکت‌ها با استفاده از سیم، قید و کش مخصوص روی دندان تثبیت می‌شوند و با فشاری که به دندان‌ها وارد می‌کنند، آن‌ها را به‌تدریج به‌سمت مکان مورد‌نظر هدایت می‌کنند.
این نوع ارتودنسی به این دلیل ثابت نامیده می‌شود که تمام براکت‌ها و سیم‌ها روی دندان‌ها تثبیت شده و تا پایان اصلاح شدن موقعیت دندان‌ها، به‌صورت دائم در دهان قرار دارند و خود فرد نمی‌تواند آن را از دهان خود خارج کند.
- مزایا: اصلاح بی‌نظمی‌ها و ناهنجاریهای شدید دندان و همچنین نظارت و کنترل بیشتر دندان‌پزشک بر روند اصلاح دندان‌ها
- معایب: عدم امکان خارج کردن از دهان توسط خود فرد و مزاحمت و فشار بیشتر بر دندان‌ها
۲. ارتودنسی متحرک
از ارتودنسی متحرک کمتر از ارتودنسی ثابت استفاده می‌شود و معمولا برای درمان ناهنجاریهای جزئی دندان‌ها، جلوگیری از مکیدن انگشت شصت در سن پایین و یا اصلاح انحراف کم دندان‌ها از آن استفاده می‌گردد. در روش متحرک، از فک بالا و پایین بیمار قالب تهیه می‌شود و بر اساس این قالب‌ها، فریم‌هایی به‌نام پلاک ساخته می‌شوند. سپس این پلاک‌ها روی دندان‌های فک بالایی و پایینی قرار می‌گیرند. این روش علاوه بر مشکلات کوچک دندانی می‌تواند برخی ناهنجاریهای فک را نیز رفع کند، به‌ویژه اگر در سنین پایین استفاده شود.
در این روش، همان‌طور که از نامش مشخص است، پلاک‌ها به دندان‌ها چسبانده نمی‌شوند و خود فرد می‌تواند پلاک را در زمان غذا خوردن، نخ دندان کشیدن و مسواک زدن از دهان خارج کند. بیمار می‌تواند در هر ۲۴ ساعت، ۲ ساعت پلاک‌ها را از دهان خارج کند و به دندان‌های خود استراحت بدهد.
- مزایا: فرد می‌تواند پلاک‌ها را در مواقعی که نیاز دارد، مانند غذا خوردن، مسواک زدن و مهمانی از دهان خود خارج کند و سپس آن را دوباره در دهان خود قرار دهد.
- معایب: محدودیت در اصلاح ناهنجاریهای شدید دهانی و کاهش کنترل دندان‌پزشک بر وضعیت دندان‌ها
انواع ارتودنسی دندان بر اساس نوع مواد مصرفی
در انواع ارتودنسی ثابت و متحرک از مواد و ترازکنندههای مختلف استفاده می‌شود که شامل موارد ذیل هستند.
براکت‌های معمولی یا سنتی (Traditional Braces)
هنگامی‌که به براکت ارتودنسی فکر می‌کنید، اولین چیزی که احتمالاً به ذهن شما خطور می‌کند، براکت‌ها و سیم‌های محکم چسبیده به دندان‌ها و دهانی پر از فلز است. اما براکت‌های معمولی امروزی کمتر تهاجمی و کوچک‌تر از انواع سنتی هستند. این براکت‌ها به‌اندازه براکت‌های قبلی واضح نیستند و تأثیر کمتری بر زیبایی ظاهری دارند. افزون بر این، در این نوع ارتودنسی برای نگه‌داشتن براکت‌ها روی دندان‌ها از سیم‌های قوسی فعال‌شده با گرما استفاده می‌شود که از گرمای بدن برای تسریع رسیدن به نتایج مورد‌نظر و کاهش درد ناشی از ارتودنسی استفاده می‌کنند.
- مزایا: مقرون به‌صرفه‌ترین نوع بوده و انواع کش‌ها و بست‌های رنگی برای آن موجود است (استقبال بیشتر کودکان از آن).
- معایب: واضح‌ترین نوع براکت در دهان است.
براکت‌های کلیپسی (Self-Ligating Braces)
براکت‌های کلیپسی از نظر ظاهری بسیار شبیه به براکت‌های فلزی معمولی هستند، اما برای نگه‌داشتن سیمِ براکت‌ها از گیره به‌جای نوارهای الاستیک استفاده می‌شود.
- مزایا: تراز بندی و کنترل حرکت دندان‌ها دقیق‌تر انجام می‌شود. اصطکاک براکت‌ها با دندان‌ها کمتر است و معمولاً تمیز نگه‌داشتن براکت‌ها و دندان‌ها برای فرد آسان‌تر است.
- معایب: گران‌تر از انواع معمولی هستند و از نظر بصری قابل مشاهده هستند.
براکت‌های سرامیکی (Ceramic Braces)
براکت‌های سرامیکی به‌عنوان براکت‌های شفاف نیز شناخته می‌شوند. اندازه و شکل آن‌ها شبیه براکت‌های معمولی است، اما براکت‌ها از رنگ دندان‌ها تقلید می‌کنند یا شفاف هستند. ارتودنتیست شما حتی ممکن است گزینه سیم‌های شفاف را به شما پیشنهاد بدهد تا نمای بصری براکت‌ها کمتر شود.
- مزایا: در مقایسه با براکت‌های فلزی از نظر بصری کمتر مشهود هستند و ثابت شده است که سریع‌تر از ترازکنندههای پلاستیکی مانند Invisalign (ارتودنسی نامرئی) به نتیجه می‌رسند.
- معایب: هزینه بیشتری در مقایسه با براکت‌های فلزی دارند. همچنین براکت‌ها ممکن است به‌راحتی لک شوند و برای حفظ ظاهر شفاف به مراقبت بیشتری نیاز دارند.
براکت‌های زبانی (Lingual Braces)
براکت‌های زبانی یا پشت دندانی نامتداول‌ترین انواع براکت‌ها هستند. این براکت‌ها از نظر جنس و ظاهر دقیقاً شبیه براکت‌های فلزی معمولی هستند، تنها تفاوت آن‌ها با انواع معمولی این است که در پشت دندان‌ها (ناحیه رو به زبان) قرار می‌گیرند.
- مزایا: از خارج قابل مشاهده نبوده و نامرئی‌ترین براکت به‌شمار می‌آیند.
- معایب: تمیز کردن آن مشکل است و بسیار گران هستند. موارد شدید بی‌نظمی دندان‌ها را نمی‌توان با آن درمان کرد. ناراحتی اولیه آن بیشتر است و تنظیمات معمول توسط دندان‌پزشک به‌راحتی انواع خارجی نیست و باعث طولانی شدن هر جلسه دندانپزشکی می‌شود.
ارتودنسی نامرئی (Invisalign)
جدیدترین نوع براکت است که به‌ویژه در میان بزرگسالان به‌سرعت محبوب شده است. براکت‌های نامرئی (Invisalign) مجموعه‌ای از ۱۸ تا ۳۰ عدد تراز‌کننده شفاف و پلاستیکی مخصوص بوده که شبیه محافظ دندان‌های بوکسور‌ها هستند. هر دو هفته یک‌بار، ترازکنندهها برداشته می‌شوند و برای جهت دادن دندان‌ها به سمت مورد‌نظر با ترازکنندههای جدید جایگزین می‌شوند.
- مزایا: از نظر بصری نامرئی است و هیچ محدودیتی در مصرف انواع غذا‌ها و نوشیدنی‌ها ایجاد نمی‌کند.
- معایب: برای تمام موارد ارتودنسی، مناسب نیست. همچنین برای کودکان نیز قابل استفاده نیست و تنها برای بزرگسالان و نوجوانان موجود است. در میان گزینه‌های گران‌قیمت قرار می‌گیرد، چرا‌که تعویض ترازکنندهها هزینه‌بر است. ممکن است به‌راحتی گم شوند و دستیابی به نتایج مطلوب نیز معمولاً بیشتر از براکت‌های سنتی به‌طول می‌انجامد.
انتخاب روش مناسب ارتودنسی دندان
بهترین نوع براکت و روش ارتودنسی دندان به سن فرد، بودجه و شدت ناهنجاری دندان‌ها بستگی دارد. بهتر است در مورد همه گزینه‌ها با متخصص ارتودنسی خود یا کودکتان صحبت کنید تا به بهترین گزینه برای خود یا فرزندتان دست یابید. در نهایت باید به خاطر داشته باشید که هر چه از سن پایین‌تر اقدام به ارتودنسی دندان نمایید، زحمت کمتری را متحمل شده و نتیجه بهتری را دریافت خواهید کرد.
تهیه شده توسط تیم پزشک خوب
موارد مشابه:
پزشک خوب، سامانه آنلاین رزرو اینترنتی نوبت از دندانپزشکان، روانشناسان، پزشکان و سایر تخصص های حوزه سلامت است که به شما کمک می‌کند بهترین متخصصان را در کوتاه ترین زمان و در نزدیکی محل زندگی خود پیدا کرده و وقت خود را به صورت “آنلاین” رزرو نمایید.
