به هرگونه آمیزش که همراه با درد باشد دیسپارونیا یا فعالیت جنسی دردناک گفته می‌شود. رابطه جنسی دردناک عمدتا در خانم‌ها بیشتر دیده می‌شود. شدت درد و علل آن ممکن است متفاوت باشد. عفونت دستگاه تناسلی، افتادگی رحم، یائسگی، خشکی واژن و … از علل عمده درد هنگام رابطه جنسی است. درد هنگام مقاربت مشکل نسبتا شایعی است. تقریبا از هر ۴ زن ۳ زن در دوره‌ای از زندگی خود درد را هنگام مقاربت تجربه می‌کنند. برای برخی از زنان این درد کاملا موقتی است و برای برخی دیگر یک مشکل طولانی مدت است که باید حتما تحت درمان قرار گیرد. در این مقاله به بررسی این مشکل، علائم، علل و درمان آن می‌پردازیم.
درد هنگام مقاربت
دیسپارونیا (درد هنگام مقاربت) یک درد مداوم یا عود کننده است که می‌تواند حین رابطه جنسی رخ دهد. این مشکل علل متفاوتی دارد و می‌تواند باعث پریشانی فرد و مشکل در رابطه شود. مقاربت دردناک می‌تواند هم مردان و هم زنان را تحت تاثیر قرار دهد اما به طور معمول این مشکل در زنان شایع‌تر است. عوامل مختلفی هم از نظر جسمی و هم از نظر روانی می‌تواند در ایجاد این درد سهیم باشد. درمان این مشکل بیشتر بر روی علت بوجود آمدن این مشکل تمرکز دارد.
علائم درد هنگام مقاربت
دیسپارونیا یا درد مکرر در حین مقاربت، شامل احساس درد در هر نقطه درست قبل، حین یا بعد از رابطه جنسی است. این درد ممکن است بخشی از واژن فرد را تحت تاثیر قرار دهد یا در ناحیه لگن، کمر، رحم یا مثانه احساس شود. دیسپارونیا معمولا حسی شبیه به گرفتگی‌های قاعدگی ایجاد می‌کند که با درد شدید و عمیق در داخل لگن همراه است. سوزش و احساس درد از اصلی‌ترین علائم این مشکل است.
علل درد در هنگام سکس
دلایل دیسپارونیا متفاوت است و شامل عوامل جسمی، عوامل روانشناختی یا هر دو است.
دلایل فیزیکی در هنگام دخول اولیه:
درد ممکن است با خشکی واژن، واژینیسموس، آسیب دستگاه تناسلی و موارد دیگر همراه باشد.
خشکی واژن:
در هنگام تحریک جنسی، غدد ورودی واژن، مایعاتی ترشح می کنند تا به آمیزش کمک کنند. کم شدن سطح این مایعات می‌تواند منجر به رابطه جنسی دردناک شود. خشکی واژن می‌تواند در اثر موارد زیر رخ دهد:
- کاهش استروژن، به ویژه پس از یائسگی یا زایمان
- داروها، از جمله برخی از داروهای ضد افسردگی، آنتی هیستامین‌ها و قرص‌های ضد بارداری
واژینیسموس:
انقباض غیرارادی عضلات کف لگن باعث واژینیسموس می‌شود و منجر به رابطه جنسی دردناک می‌شود. زنان مبتلا به واژینیسموس ممکن است حین قرار دادن تامپون و یا معاینات پزشکی مشکل داشته باشند. اشکال مختلفی از واژینیسموس وجود دارد. علائم در افراد متفاوت است و از خفیف تا شدید متغیر است. این مشکل می‌تواند توسط عوامل پزشکی، عوامل عاطفی یا هر دو ایجاد شود.
آسیب دستگاه تناسلی:
هرگونه ضربه به ناحیه تناسلی می‌تواند منجر به دیسپارونیا شود. مواردی مانند ختنه زنان (FGM)، جراحی لگن یا آسیب ناشی از تصادف می‌تواند منجر به دیسپارونیا شوند. مقاربت دردناک همچنین بعد از زایمان امری شایع است.
التهاب یا عفونت:
به التهاب اطراف دهانه واژن، وستیبولیت ولو گفته می‌شود. این مشکل می‌تواند باعث ایجاد دیسپارونیا شود. عفونت‌های مخمر واژن، عفونت‌های دستگاه ادراری یا عفونت های مقاربتی (STI) نیز می‌توانند منجر به مقاربت دردناک شوند.
اختلالات پوستی یا تحریک پوستی:
دیسپارونیا ممکن است بر اثر اگزما، لیکن پلان، لیکن اسکلروز یا سایر مشکلات پوستی در ناحیه دستگاه تناسلی ایجاد شود. تحریک یا واکنش‌های آلرژیک به لباس، مواد شوینده لباس یا محصولات بهداشت شخصی نیز ممکن است باعث درد هنگام مقاربت شود.
ناهنجاری در بدو تولد:
از دیگر دلایل اساسی دیسپارونیا می‌توان به آژنزی واژن اشاره کرد. این بیماری اختلال نادری است که با عدم تکامل کامل واژن رخ می‌دهد.
علل فیزیکی در هنگام دخول عمیق:
اگر درد در هنگام دخول عمیق رخ دهد یا در پوزیشن‌های خاص سکس حادتر شود، ممکن است علت آن یک بیماری و یا یک درمان پزشکی باشد.
درمان‌های پزشکی که می‌توانند منجر به درد شوند شامل جراحی لگن، برداشتن رحم و برخی روش‌های درمانی سرطان هستند.
بیماری‌هایی که می‌توانند به این مشکل منجر شوند شامل موارد زیر هستند:
- سیستیت: التهاب دیواره مثانه است که معمولاً در اثر عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود.
- آندومتریوز: آندومتریوز به معنی رشد بافت داخلی رحم در جایی بیرون از رحم است. معمولا لگن شایع‌ترین محل بروز آندومتریوز است.
- فیبروم: تومورهای غیر سرطانی که در دیواره رحم رشد می‌کنند.
- سیستیت بینابینی: یک بیماری مزمن است که باعث فشار مثانه، درد مثانه و گاهی اوقات درد لگن می‌شود.
- سندرم روده تحریک پذیر (IBS): یک اختلال عملکردی در دستگاه گوارش است.
- کیست تخمدان: کیسه‌ای است مملوء از مایعات که در داخل و یا سطح تخمدان بوجود می‌آید.
- بیماری التهابی لگن (PID): التهاب اندام‌های تولید مثل زنان که معمولاً در اثر عفونت ایجاد می‌شود.
- افتادگی رحم: یک یا چند اندام لگن به داخل واژن گسترش می‌یابد.
علل روانشناختی:
برخی از عوامل عاطفی و روانی مشترک می‌توانند در رابطه دردناک نقش داشته باشند.
- اضطراب، ترس و افسردگی می‌توانند تحریک جنسی را مهار کرده و به خشکی واژن منجر شود.
- استرس می‌تواند باعث سفت شدن عضلات لگن شود و در نتیجه درد ایجاد کند.
تشخیص دیسپارونیا
پزشک از بیمار درباره سابقه پزشکی و بیماری‌های او سولاتی می‌پرسد و همچنین معاینات لگنی را انجام می‌دهد تا علت درد را بررسی کند. همچنین بیمار باید در رابطه با سابقه جنسی خود توضیحاتی بدهد.
آزمایشات لگن
در طول معاینه لگن، پزشک علائم عفونت یا ناهنجاری‌های ساختاری واژن را بررسی می‌کند. پزشک از دستگاهی به نام اسپکولوم واژینال برای معاینه واژن استفاده می‌کنند. هنگام استفاده از این دستگاه شخص مبتلا به دیسپارونیا ممکن است احساس درد و ناراحتی را تجربه کند. هنگام معاینه اگر میزان درد و محل درد را برای پزشک توضیح دهید می‌توان علت ایجاد درد را به راحتی شناسایی کرد. همچنین ممکن است پزشک اندام‌های تناسلی و عضلات لگن را به آرامی فشار دهد تا محل درد را شناسایی کند. آزمایشات لگن ممکن است به تشخیص ناهنجاری‌های ساختاری واژن، آندومتریوز، فیبروم یا کیست کمک کند.
درمان دیسپارونیا
هدف از درمان این بیماری این است که علت اصلی بیماری را برطرف کند. گزینه‌های درمانی شامل دارو و مشاوره می‌باشد.
مشاوره درمانی
اگر سوء استفاده جنسی، ضربه یا سایر مشکلات عاطفی دلیل اصلی دیسپارونیا باشد، مشاوره می‌تواند به درمان شخص کمک کند. زنانی که دیسپارونیای آن‌ها دلیل روانشناختی ندارند نیز ممکن است بخواهند برای مقابله با پیامدهای عاطفی رابطه جنسی دردناک یا دشوار، در جلسات مشاوره شرکت کنند.
مصرف دارو
دارو می‌تواند درد ناشی از عفونت یا بیماری را درمان کند. اگر داروهای موجود باعث خشکی واژن شوند، پزشک ممکن است گزینه‌های دیگری را توصیه کند. استروژن موضعی ممکن است به زنانی که به دلیل سطح پایین استروژن دچار خشکی واژن می‌شوند، کمک کند.
منابع
در صورت نیاز می‌توانید با مراجعه به سایت پزشک خوب از بهترین متخصصان زنان و زایمان در ایران به صورت اینترنتی نوبت بگیرید.
اگر نیاز به دریافت راهنمایی در این زمینه دارید، روی دکمه زیر کلیک کنید
متشکرم .عالی و کاربردی بود