اگر تا به حال فیلم ترسناکی با مضمون عروسکی به نام چاکی دیده باشید، احتمالا دیگر به عروسک‌ها با همان دیده قبلی نگاه نخواهید کرد. در حالی که عروسک‌ها می توانند برای افرادی که فیلم‌های وحشتناک این چنینی می‌بینند بسیار ترسناک باشند، اما بیشتر افراد می‌دانند که در واقع عروسک‌ها آسیبی به آن‌ها نخواهند زد. با این حال تعداد کمی از افراد ترس شدید و غیرمنطقی نسبت به عروسک‌ها دارند. این ترس که پدیوفوبیا (Pediophobia) نامیده می‌شود، می‌تواند ناشی از فرهنگ‌های عامه پسند، فیلم‌های ترسناک و یا حتی وقایع آسیب‌زایی باشند که به نوعی با عروسک‌ها در ارتباط است. در این مقاله به بررسی ترس از عروسک،علائم، علل و درمان آن می‌پردازیم.
پدیوفوبیا چیست؟
پدیوفوبیا جزء فوبیاهای خاص قرار می‌گیرد. به این معنا که ترسی که محرک آن ایجاد می‌کند از مقدار خطری که آن شیء ایجاد می‌کند بسیار بیشتر و اغراق آمیزتر است. فوبیاهای خاص بیش از ۹٪ بزرگسالان ایالات متحده را تحت تاثیر قرار می‌دهند. فکر کردن و یا دیدن عروسک برای افرادی که به پدیوفوبیا مبتلا هستند می‌تواند علائم شدید اضطراب را ایجاد کند. حتی با وجود اینکه بدانند ترس‌شان غیرمنطقی است.
فوبیاهای خاص جز اختلالات اضطرابی قرار می‌گیرند. برای افراد مبتلا به پدیوفوبیا، دیدن یا فکر کردن در مورد عروسک‌ها می‌تواند اضطرابی ایجاد کند که آنقدر شدید باشد که ممکن است نتوانند از جایشان تکان بخورند. فوبیاهای خاصی مانند پدیوفوبیا می‌توانند بسیار ترسناک باشند و زندگی فرد را با مشکل مواجه کنند اما خبر خوشحال کننده این است که این نوع فوبیاها قابل درمان هستند. روانشناسان و روانپزشکان می‌توانند با رواندرمانی و مصرف دارو بسیاری از علائم فوبیاهای خاص را کاهش دهند و در نتیجه به درمان این نوع فوبیا کمک کنند.
علائم پدیوفوبیا
برای افراد مبتلا به پدیوفوبیا، دیدن یا فکر کردن در مورد عروسک‌ها ممکن است علائم زیر را ایجاد کند:
- احساس ترس شدید
- مشکل در نفس کشیدن
- درد یا گرفتگی قفسه سینه
- افزایش ضربان قلب
- تعریق
- لرزیدن
- حملات پانیک (وحشت)
- پریشانی قابل توجه
- جیغ کشیدن
- تلاش برای فرار کردن از موقعیت
- حالت تهوع
- سبکی سر
کودکانی که از عروسک می‌ترسند ممکن است هنگام مواجه شدن با آن گریه کنند و یا به طرز عجیبی به والدین خود بچسبند و یا نق بزنند.
ترسی که هنگام مواجه شدن با عروسک ایجاد می‌شود با مقدار خطری که عروسک ایجاد می‌کند متناسب نیست. اگر فوبیا شدید شود ممکن است فرد مبتلا تمام عمر خود را به فرار کردن از عروسک‌ها بپردازد.
چگونه می‌توان پدیو فوبیا را درمان کرد؟
مواجهه درمانی
متداول‌ترین روش درمان فوبیا، مواجهه درمانی یا حساسیت‌زدایی سیستماتیک نامیده می‌شود. درمان شامل قرار گرفتن فرد مبتلا به پدیوفوبیا به طور تدریجی در معرض عروسک می‌باشد. همچنین تکنیک‌های مختلفی برای مقابله با اضطراب مانند تمرینات تنفسی و آرامش به فرد آموزش داده می‌شود. مواجهه درمانی ممکن است به آرامی صورت بگیرد و فرد کم کم در معرض ترس خود قرار گیرد. در حضور رواندرمانگر، شما عکس‌هایی از عروسک را مشاهده خواهید کرد و روش‌های آرام سازی را تمرین می‌کنید. سپس ممکن است با حضور رواندرمانگر یک فیلم کوتاه در مورد عروسک‌ها ببینید و در هنگام نگاه کردن تکنیک‌های آرام‌سازی و تنفس را انجام دهید. سرانجام ممکن است با رواندرمانگر خود در معرض دیدن یک عروسک واقعی قرار گیرید و تمرینات ریلکسیشن را نیز انجام دهید.
رواندرمانگران همچنین ممکن است برای درمان این اختلال انواع دیگر رواندرمانی را انجام دهند تا به از بین بردن این ترس غیرمنطقی از عروسک‌ها کمک کنند:
- رفتار درمانی شناختی
- هیپنوتراپی
- خانواده درمانی
- مواجهه درمانی مجازی: دیدن عروسک با دستگاه‌های واقعیت مجازی
مصرف دارو
اگرچه هیچ دارویی وجود ندارد که توسط سازمان غذا و دارو برای درمان فوبیای خاص تأیید شود، اما برخی پزشکان برای کمک به علائم داروهای ضد اضطراب یا ضد افسردگی تجویز می‌کنند. چند نمونه از داروهایی که ممکن است تجویز شوند عبارت‌اند از:
- بنزودیازپین‌ها مانند آلپرازولام (زاناکس)، کلونازپام (کلونوپین) و دیازپام (والیوم)
- بوسپیرون
- بتابلاکرها
- مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) مانند اس سیتالوپرام (Lexapro) و فلوکستین (Prozac)
- بازدارنده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOI) مانند ایزوکربوکسازید (مارپلان) و فنلزین (ناردیل)
از آنجا که بنزودیازپین‌ها می‌توانند اعتیادآور باشد، به همین دلیل فقط باید برای مدت زمان کوتاهی استفاده شوند. در هنگام مصرف هرگونه داروی تجویزی باید فرآیند مصرف تحت نظر پزشک باشد.
چه عواملی موجب پدیوفوبیا می‌شود؟
علت اصلی پدیوفوبیا مشخص نیست، پدیوفوبیا ممکن است در اثر یک واقعه آسیب‌زا مانند تماشای یک فیلم ترسناک مرتبط با عروسک‌ها یا حادثه‌ای که به گونه‌ای با عروسک‌ها مرتبط است، ایجاد شود.
فوبیاهای خاص می‌توانند در خانواده‌ها بوجود آیند به این معنی که ممکن است یک مولفه ژنتیکی برای آن‌ها وجود داشته باشد. همچنین ممکن است با مشاهده ترس والدین از عروسک‌ها یا پرهیز از عروسک‌ها در کودکان نیز ایجاد شوند. این نوع فوبیا در زنان بیشتر از مردان ایجاد می‌شود. همچنین افراد پس از تجربه آسیب مغزی (TBI) بیش از سایر افراد در معرض ابتلا به پدیوفوبیا قرار می‌گیرند.
چگونه می‌توان پدیوفوبیا را تشخیص داد؟
برای تشخیص فوبیاهای خاص، پزشک یا روانشناس به بررسی مشخصات بالینی شما نیازمند است. روانشناسان از دفترچه راهنمایی تشخیصی آماری (DSM-5) برای تشخیص بهتر فوبیاهای خاص کمک خواهند گرفت. روانپزشک یا روانشناس چندین سوال درباره علائم و سابقه پزشکی شما می‌پرسد یا اینکه شما پرسشنامه‌هایی را در این باره پر خواهید کرد. همچنین ممکن است روانپزشک یا روانشناس شما بخواهد سایر بیماری‌های زمینه‌ای پزشکی را که ممکن است به ایجاد فوبیا مرتبط باشد، مانند اسکیزوفرنی، اختلالات وحشت، اختلال وسواس فکری عملی یا اختلالات شخصیتی بررسی کند.
چه چشم اندازی برای افراد مبتلا به پدیوفوبیا وجود دارد؟
چشم انداز درمان بیماری برای افراد مبتلایی که در حال کمک گرفتن از رواندرمانی هستند بسیار روشن خواهد بود. برای اینکه روند درمان به طور موثرتری انجام شود و در نهایت کاملا درمان شود فرد باید به طور کامل روند درمانی را به پایان برساند. اگر ترس شما از عروسک در کیفیت زندگی شما مشکلاتی بوجود آورده است و یا حتی موجب مختل شدن فعالیت‌های روزمره‌تان شده است بهتر است هرچه سریع‌تر با یک روانشناس یا روانپزشک تماس بگیرید. بسیاری از افرادی که از عروسک می‌ترسند می‌توانند با ترکیبی از رواندرمانی و مصرف دارو مشکل خود را برطرف کنند.
منابع
در صورت نیاز می‌توانید با مراجعه به سایت پزشک خوب از بهترین روانشناسان یا روانپزشکان به صورت اینترنتی نوبت بگیرد.
پرسش و پاسخ
متشکرم .عالی و کاربردی بود