تست روانشناسی ابزاری است که برای تشخیص بیماری‌ها و اختلالات روانی در اختیار روانشناسان قرار دارد. ما انسان‌ها زمانی که علائمی از یک بیماری جسمی را در خود مشاهده می‌کنیم به پزشک مراجعه می‌کنیم. پزشکان برای تشخیص بهتر بیماری از تست‌های مختلفی کمک می‌گیرند. تصاویر رادیولوژی یا انواع آزمایش خون به پزشک کمک میکنند تا بهتر بتواند منشا بروز علائم بیماری را یافته و بهترین راه درمان را تجویز کند.
یک روانشناس هم به کمک تست روانشناسی و ابزارهای مشابه می‌تواند رفتارهای مراجع خود را مشاهده و ارزیابی کند. این تست‌ها به او کمک میکنند تا مشکل مراجع خود را بهتر شناخته و یک برنامه درمانی مناسب برای او در نظر بگیرد.
تست روانشناسی چیست؟
تست‌های روانشناسی به مجموعه‌ای از پرسشنامه‌ها و چک لیست‌های استانداردسازی شده گفته می‌شود. در اینجا منظور از «استانداردسازی شده» این است که تست‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که می‌توانند فرد را فارغ از مسائلی مثل محل زندگی یا فرد ارزیاب بسنجند. این باعث می‌شود نحوه ارزیابی همه افراد توسط تست یکسان باشد.
البته تست روانشناسی به تنهایی کافی نیست. این تست‌ها در کنار سایر روش‌های ارزیابی از قبیل مصاحبه، ارزیابی پزشکی و مشاهده کارایی دارند. اغلب روانشناسان از شیوه مصاحبه در کنار تست استفاده میکنند. وقتی برای رواندرمانی فردی به روانشناس مراجعه می‌کنید، او زمانی را برای صحبت کردن با شما صرف می‌کند. در طول مصاحبه با پرسیدن سوالاتی درباره نگرانی‌ها، مشکلات حال و گذشته شما می‌تواند به نحوه فکر کردن، استدلال و ارتباط برقرار کردن شما با دیگران پی ببرد.
همچنین در کنار مصاحبه فردی ممکن است روانشناس با رضایت فرد مراجع با سایر افراد نزدیک به او (مثل اعضای خانواده یا معلمان) صحبت کند.
کاربرد تست روانشناسی
از تست‌های روانشناسی به دلایل متعددی استفاده می‌شود. برای مثال تست‌های روانشناسی تحصیلی دانش آموزان در تشخیص اختلالات یادگیری موثر هستند. در صورتی که فرد در محیط کار، مدرسه یا در روابط عاطفی خود با مشکل مواجه باشد آزمون های روانشناسی به روانشناس کمک میکنند تا بفهمد آیا فرد در زمینه‌‌هایی مثل مدیریت خشم و مهارت‌های بین فردی مشکل دارد یا خیر؟ آیا ویژگی‌های شخصیتی در فرد وجود دارد که باعث ایجاد مشکل در روابط او می‌شود؟ آیا مراجع به اختلالات روانشناختی مثل اختلال اضطراب یا افسردگی مبتلا است؟
تشخیص مشکل زمینه‌ای همیشه کار ساده‌ای نیست. اما تست‌های روانشناسی به روانشناس کمک میکنند تا بهتر منشا مشکل را یافته و راه درمان آن را پیدا کند.
همانطور که متوجه شدید تست‌های روانشناسی در کنار سایر ابزارهای موجود به روانشناس کمک میکنند تا تصویر کامل و روشنی را از نقاط ضعف و قوت مراجع به دست آورد.
تست‌های روانشناسی چه فاکتورهایی را اندازه‌گیری میکنند؟
ارزیابی سلامت روان
ارزیابی سلامت روان شامل اطلاعاتی در مورد تاریخچه پزشکی یک فرد، سابقه خانوادگی و وضعیت فعلی سلامت روان او است. این ارزیابی کمک می کند تا مشخص شود که آیا مشکلات روانی وجود دارد یا خیر، و بر اساس آن تشخیص و درمان را تعیین می کند. یک روانشناس یا روانپزشک احتمالاً یک قرار ملاقات را با ارزیابی سلامت روان آغاز می کند که به آنها امکان می دهد به درستی شما را تشخیص داده و درمان کنند.
ارزیابی رفتار تطبیقی
این مهارت‌های اجتماعی و عملی یک فرد را اندازه‌گیری می‌کند تا توانایی آنها برای عملکرد روزانه در خانه، مدرسه یا محل کار را تعیین کند. و معمولا همراه با تست های شناختی انجام می شود. به عنوان مثال، ممکن است برای ارزیابی توانایی کودک برای عملکرد در فعالیت های اجتماعی با دانش آموزان دیگر در مدرسه استفاده شود.
تست استعداد
آزمون استعداد توانایی فرد را در انجام انواع مختلف وظایف اندازه گیری می کند. این کار برای تعیین حوزه هایی انجام می شود که در آن مهارت های آنها قوی تر است. برخی از افراد ممکن است در کارهای کمی که به مهارت های ریاضی و استدلال منطقی نیاز دارند، برخی در زبان و برخی در تفکر خلاق بهتر عمل کنند. این تست‌ها توسط درمانگران حرفه‌ای برای اندازه‌گیری توانایی و تعیین نوع حرفه‌ها یا نقش‌های شغلی مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین ممکن است توسط مشاوران شغلی برای راهنمایی افراد به سمت آموزش عالی در زمینه هایی که توانایی بالایی از خود نشان می دهند، استفاده شود.
تست شناختی
یک آزمون شناختی توانایی های شناختی فرد را اندازه گیری می کند – حل مسئله، استدلال، واژگان، درک و حافظه. آنها بیشتر به عنوان تست های هوش یا IQ شناخته می شوند و در زمینه آموزش برای شناسایی نقاط قوت و پتانسیل یک فرد استفاده می شوند. به عنوان مثال، ممکن است به یک کودک یک آزمون شناختی داده شود تا توانایی او در موضوعات مختلف اندازه گیری شود. به مربیان اجازه می دهد تا به کودک کمک کنند تا روی موضوعاتی که با آنها مشکل دارد کار کند.
آزمون آموزشی/پیشرفت
آزمون آموزشی برای بررسی میزان پیشرفت یک فرد در یادگیری یک موضوع خاص – مانند ریاضیات، درک مطلب – انجام می شود تا هر گونه مشکلی که ممکن است در آن داشته باشد شناسایی شود. آزمون‌های پیشرفت، آزمون‌هایی هستند که دانش‌آموزان در مدارس و کالج‌ها شرکت میکنند.
تست روانشناسی پزشکی قانونی
آزمایش پزشکی قانونی در زمینه حقوقی استفاده می شود تا مشخص شود آیا مظنونی قادر به ارتکاب جرمی است که به آن متهم شده است یا خیر. این شامل تست های شناختی، شخصیتی و عصب روانشناختی است.
تست عصب روانشناسی
تست‌های عصب‌روان‌شناختی نحوه عملکرد مغز افراد را تجزیه و تحلیل میکنند تا هرگونه مشکل در عملکرد آن را شناسایی کنند. به عنوان مثال، فردی که دچار آسیب به سر شده است ممکن است مجبور باشد برای بررسی توانایی مغزش در حفظ اطلاعات، آزمایش‌های عصبی روانشناختی انجام دهد.
ارزیابی شخصیت
تست شخصیت بر ویژگی های شخصیتی افراد متمرکز است. این به ارزیابی اینکه آیا فردی درونگراتر است یا برونگراتر است، محتاط‌تر است یا خودجوش است و چگونه ممکن است به موقعیت های مختلف زندگی واکنش نشان دهد یا پاسخ دهد.
تفسیر تست‌های روانشناسی
قرار نیست آزمون های روانشناختی بدون زمینه فرد مورد آزمایش -محیط، وضعیت اجتماعی-اقتصادی یا سلامت جسمانی- تفسیر شوند. در حالی که آزمون‌ها از مقیاس‌های تأیید شده علمی استفاده میکنند، استفاده از نتایج آن به‌عنوان معیاری مستقل می‌تواند منجر به تفسیر نادرست شود. به عنوان مثال، در مورد گزارش کار خون – لازم است پزشک اعداد مربوط به علائم و سلامت جسمی شما را مطالعه کند تا به تشخیص دقیق برسد. به طور مشابه، توجه به این نکته مهم است که حتی اگر بسیاری از تست‌های روانشناختی ذکر شده در بالا به راحتی در اینترنت در دسترس هستند، انجام آنها بدون مشورت با یک متخصص سلامت روان ممکن است منجر به تحلیل واقعی شخصیت، استعداد یا رفتار شما نشود. این به نوبه خود می تواند به معنای عدم دریافت کمک مورد نیاز شما باشد.
انواع تست های روانشناسی
انواع مختلف تست روانشناسی وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
۱- تست روانشناسی شخصیت
تست شخصیت برای ارزیابی شخصیت افراد طراحی شده است. الگوها و ویژگی‌های شخصیتی افراد در موقعیت‌های گوناگون به کمک این تست‌ها آشکار می‌شوند.
ویژگی‌های شخصیتی افراد برای اغلب کارفرماها در سازمان‌ها مهم است. از تست‌های روانشناسی شخصیت در اکثر سازمان‌ها و مصاحبه‌های شغلی برای شناخت بهتر کارجوها و افراد سازمان استفاده می‌شود. تست شخصیت شناسی می‌تواند در شناخت بهتر ایدئولوژی‌ها، ویژگی‌های شخصیتی، اصول اخلاقی و عوامل محرک انگیزه افراد به کارفرما کمک کند.
همچنین به کمک تست های شخصیت شناسی می‌توانید خود را بهتر شناخته و به نقاط ضعف و قوت خود پی ببرید. مثلاً فرض کنید در یک تست شخصیت مشخص شده است که شما فردی درونگرا هستید. نتایج تست نشان می‌دهد که شرکت در موقعیت‌های اجتماعی از شما انرژی می‌گیرد؛ بنابراین برای بازیابی انرژی از دست رفته‌تان احتیاج دارید زمانی را به تنهایی بگذرانید. دانستن این ویژگی‌ها به شما کمک می کند تا هر زمان که از بودن در جمع خسته شدید زمانی را با خود صرف کنید تا دوباره انرژی بگیرید.
انواع تست های شخصیت شناسی
- تست های خودارزیابی: در این تست‌ها معمولاً یک سری سوال مطرح می‌شود و فرد باید به آنها پاسخ دهد. در انتها امتیازات سوالات با هم جمع و ارزیابی نهایی انجام می‌شود. یکی از مشهورترین تست‌های شخصیت شناسی خود ارزیابی «تست شخصیت چندوجهی مینه سوتا (MMPI)» است.
- تست‌های فرافکن: در این نوع تست شخصیت یک تصویر به فرد نشان داده می‌شود و از او خواسته می‌شود تا تفسیرش را از آن تصویر بیان کند. یکی از تست‌های فرافکن مشهور «تست رورشاخ» است.
مشهورترین و پرکاربردترین تست‌های شخصیت عبارتند از:
- تست شخصیت شناسی نئو (تست پنج عاملی نئو)
- تست شخصیت مایرز بریگز (MBTI)
- تست شخصیت چندوجهی مینه سوتا (MMPI)
- تست شخصیت ۱۶ عاملی کتل (Cattell)
- تست طرحواره‌های یانگ
۲- تست هوش
تست هوش ابزاری است که توانایی‌ها و قابلتی‌های ذهنی افراد را اندازه‌گیری می‌کند. این تست‌ها جزو معمول‌ترین تست‌های روانشناسی هستند که کاربردهای مختلفی در مدارس، محیط های کاری، تشخیص عقب ماندگی ذهنی و ارزیابی توانایی‌های شناختی (حافظه، تمرکز، سرعت عمل و …) دارند. اغلب تست‌های هوش در دسته تست های روانشناسی تصویری قرار می‌گیرند.
نتیجه تست‌های هوش معمولاً در قالب عدد IQ یا ضریب هوشی (بهره هوشی یا هوشبهر هم گفته می‌شود) بیان می‌شود. میزان ضریب هوشی آی کیو (IQ) در ابعاد مختلفی از زندگی – از مدرسه و دانشگاه گرفته تا محل کار – تاثیرگذار است. مطالعات نشان داده است که بهره هوشی بالا با بهبود عملکرد در مدرسه تناسب دارد. همچنین بهره هوشی پایین‌تر می‌تواند نشانه‌ای از ناتوانی ذهنی باشد.
انواع تست هوش
تست های هوش مختلفی وجود دارد که کابردها و محتوای آنها با هم متفاوت است. برخی از این تست‌ها برای سنجش هوش بزرگسالان استفاده می‌شود و برخی دیگر مختص کودکان طراحی شده‌آند.
برخی از معروف‌ترین تست‌های استاندارد هوش عبارتند از:
- تست هوش استنفورد – بینه
- تست هوش وکسلر بزرگسالان
- تست هوش ریون کودکان و بزرگسالان (Raven)
- تست هوش‌های چندگانه گاردنر
- تست هوش کتل
- تست هوش تجسم فضایی مینه سوتا
- تست هوش هیجانی بار آن
- تست هوش غیرکلامی بورنادل
۳- تست های روانشناسی شغلی
همانطور که گفته شد ویژگی‌های شخصیتی کارکنان برای کارفرماها اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل در بیشتر سازمان ها از تست‌های روانشناسی شغلی در مصاحبه های کاری استفاده می‌شود. به کمک این تست‌ها می‌توان اطمینان حاصل کرد که فرد کارجو برای موقعت شغلی درخواستی مناسب است یا خیر.
همچنین از تست های روانشناسی در ارزیابی شخصیت و رفتار کارکنان فعلی شرکت هم استفاده می‌شود. برای مثال از تست شخصیت شناسی مایرز – بریگز (MBTI) برای کمک به کارکنان در شناخت تیپ‌های شخصیتی مختلف و یادگیری نحوه تعامل با یکدیگر استفاده می‌شود.
انواع تست های روانشناسی شغلی
این تست‌ها ممکن است ترکیبی از تست‌های هوش و تست‌های شخصیت شناسی باشد. میزان انگیزه فرد متقاضی کار، میزان صبر و تحمل او، میزان ضریب هوشی، رفتارها و نحوه برقراری تعامل فرد به کمک این تست‌ها تا حدی ارزیابی می‌شود.
- تست مایرز – بریگز (MBTI)
- تست پنج عاملی نئو
- تست هوش هیجانی بارآن
- تست رغبت سنجی شغلی هالند (Holland)
- تست دیسک (DISC)
- تست هوش ریون (Raven)
- تست هوش کتل (Cattel)
- تست هوش‌های چندگانه گاردنر
۴- تست های روانشناسی تشخیصی
اختلالات روانی یا روانشناختی به دسته‌ای از الگوهای رفتاری ناسالم در تفکر و رفتار یا علائم روانی خاص گفته می‌شود که بخش‌های مختلف زندگی یک فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهند. این اختلالات می‌توانند باعث پریشانی و ایجاد اضطراب در فرد شوند.
تست‌های روانشناسی تشخیصی که معمولاً به صورت سوالات چند گزینه‌ای ارائه می‌شوند به روانشناس‌ها کمک میکنند تا اختلالات و بیماری‌های ذهنی را در افراد تشخیص دهند. البته نتیجه این تست‌ها لزوماً به معنی وجود یک اختلال یا بیماری روانی نیست؛ بلکه صرفاً به روانشناس کمک میکنند تا در کنار دیده ها و شنیده‌ها و سایر روش‌های تشخیصی، تشخیص بهتر و دقیق‌تری داشته باشد.
این تست‌ها به روانشناس در تشخیص افسردگی، بیش فعالی، اختلال اضطراب اجتماعی، وسواس اجباری، اختلال وسواس فکری عملی (OCD)، اختلال شخصیت مرزی، اختلال دوقطبی و سایر اختلالات روانی کمک میکنند.
۵- تست های روانشناسی تحصیلی و استعدادسنجی
انتخاب درست رشته تحصیلی در دبیرستان و دانشگاه نقش مهمی در تعیین سرنوشت فرد و آینده شغلی او بازی می‌کند. تست‌های استعدادیابی و روانشناسی تحصیلی می‌توانند به دانش آموزان کمک کنند تا بهتر نقاط قوت و ضعف و علایق خود را شناخته و بهتر تصمیم بگیرند. همچنین این تست‌ها به افرادی که اکنون شاغل هستند و قصد تغییر شغل را دارند کمک میکنند راحت‌تر استعداد خود را شناخته و در مسیر آن قدم بگذارند.
انواع تست روانشناسی استعداد
- تست شخصیت مایرز بریگز (MBTI)
- تست شخصیت پنج عاملی نئو
- تست شخصیت شناسی انیاگرام (Enneagaram)
- تست شخصیت چندوجهی مینه سوتا (MMPI)
۶- تست های روانشناسی کودکان
کودکان به دلایل مختلفی به روانشناس ارجاع داده می‌شوند. ممکن است کودک مشکوک به مشکلات رفتاری یا اختلالات یادگیری باشد یا علائمی از اضطراب و افسردگی را نشان دهد. افت تحصیلی، پرخاشگری یا مورد سو استفاده قرار گرفتن در مدرسه ممکن است معلمان مدرسه را وادار کند از والدین کودک بخواهند به روانشناس مراجعه کنند.
روانشناس کودک از طریق صحبت کردن با او، بررسی رفتارها و انجام تست های روانشناسی کودک می‌تواند به مشکل او پی ببرد.
انواع تست روانشناسی کودکان
- تست آدمک گودیناف
- تست تشخیص اختلال طیف اوتیسم در کودکان
- تست هوش وکسلر کودکان
- تست استنفورد بینه
- تست هوش ریون نسخه کودکان
- تست سبک دلبستگی کودکان
- تست اختلال بیش فعالی در کودکان
۷- تست روانشناسی ازدواج
افراد مختلف سبک‌های دلبستگی مختلفی دارند. برخی افراد در روابط به احساسات و قلب خود بیشتر توجه دارند و برخی دیگر رویکرد منطقی‌تری نسبت به رابطه دارند. تست روانشناسی ازدواج یا تست روانشناسی رابطه به افراد کمک می‌کند تا بتوانند از دیدگاه روانشناختی به رابطه خود نگاه کنند.
برخی از تست های ازدواج که در اینترنت دیده می‌شود بیشتر جنبه سرگرمی دارند؛ اما تست‌های روانشناسی علمی مثل تست سبک‌های دلبستگی، تست رضایت زناشویی انریچ یا تست زبان عشق به طور خاص بدین منظور طراحی شده‌اند.
انواع تست شخصیت شناسی ازدواج
- تست نئو
- تست رضایت زناشویی انریچ
- تست دلزدگی
- تست زبان‌های عشق
- تست سبک‌های دلبستگی
- تست شخصیت میلون (MCMI)
سوالات متداول
تست روانشناسی چیست؟
روانشناسان و روانپزشکان به منظور درک بیشتر و تحلیل عملکرد رفتار فرد، اقدام به اخذ تست روانشناسی میکنند.
تست آی کیو چگونه است؟
این تست معمولا از دو بخش آزمون‌های هوش و ارزیابی عصب روانشناختی تشکیل شده است.
معتبرترین تست‌های روانشناسی کدامند؟
تست افسردگی بک، تست MBTI، تست دیسک، تست هوش گاردنر، تست هالند، تست اضطراب بک، تست اضطراب کتل از معتبرترین تست‌های روانشناسی هستند.
چطور می‌توان به یک تست روانشناسی اعتماد کرد؟
برای آنکه به نتایج یک تست روان شناسی مطمئن شوید، باید از پیشینه تحقیقی و تخصص توسعه‌دهنده آن و اعتبار تست مطمئن شوید.
منابع:
شما می‌توانید با کلیک روی دکمه زیر نوبت روانشناس دریافت کنید:
پرسش و پاسخ
تشکر بابت مقاله خوبتون