این روزها بسیاری از افراد با مشکل اعتیاد به سیگار دست و پنجه نرم میکنند. افرادی که عمیقا دلشان میخواهد از شر این تفریح مضر و تخریب‌کننده خلاص شوند؛ اما نمی‌دانند از کجا باید برای ترک آن شروع کنند. خوشبختانه روش‌های مختلفی برای ترک سیگار وجود دارد که می‌توان از آن‌ها کمک گرفت. شاید برایتان جالب باشد که بدانید، چیزی که باعث اعتیاد افراد میشود، ماده نیکوتین موجود در سیگار است. این ماده که به شدت اعتیادآور است با کشیدن سیگار وارد بدن فرد میشود و بسیاری افراد را به خود معتاد میکند. در این مقاله قصد داریم به موضوعات مرتبط با ترک سیگار بپردازیم؛ پس تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
ترک سیگار به چه معناست؟
در زبان عامیانه ترک سیگار به معنای نکشیدن آن است اما در علم پزشکی به معنای قطع دائم مصرف دخانیاتی که حاوی نیکوتن هستند، مانند توتون و تنباکو و سم زدایی و رهایی بدن از نیکوتین در یک بازه طولانی مدت است. ترک سیگار با کاهش سطح دوپامین در مغز همراه است و همین امر روند ترک سیگار را سخت‌تر خواهد کرد، فرد با ترک سیگار دچار افسردگی، کلافگی و افکار منفی میشود.
مصرف دخانیات و سیگار یکی از شایع‌ترین و اصلی‌ترین عوامل مرگ و میر در جهان است. مصرف سیگار میتواند موجب بروز بیماری‌های مختلفی چون تنگی نفس، آلزایمر، سکته، سرطان پستان، سرطان ریه، بیماری سرخک و مشکلات نعوظ در روابط جنسی شود.
عوارض سیگار کشیدن
عوارض اصلی سیگار ضرر آن بر روی دستگاه‌ها و اندام‌های مهم و حیاتی بدن است. این عوارض به مرور زمان ممکن است باعث بروز بیماری‌های خطرناک و مرگبار در فرد شود؛ که کیفیت زندگی افراد را کاهش می‌دهد. در ادامه به بیان این عوارض می‌پردازیم.
عوارض سیگار بر شش‌ها
شش‌ها و ریه‌ها اصلی‌ترین اندامی هستند که در معرض خطر استعمال سیگار قرار می‌گیرند. زمانی که یک فرد سیگار می‌کشد تمامی مواد شیمیایی همراه با سیگار وارد ریه‌های او میشود و بر روی عملکرد ریه و شش تاثیر منفی می‌گذارند که به مروز زمان در جسم فرد ظاهر میشود. خس خس کردن سینه در هنگام سرماخوردگی از علائم سیگار است که در ادامه ممکن است به سرطان ریه، آمفیزم و برونشیت مزمن تبدیل شود.
عوارض سیگار بر قلب
قلب مانند ریه‌ها مهم‌ترین بخش بدن است که در هنگام کشیدن سیگار، ضرر زیادی می‌بیند. سیگار کشیدن بر روی تمام سیستم گردش خون تاثیر منفی می‌گذارد و موجب میشود تا فرد در معرض بیماری‌های قلبی، عروقی، سکته قلبی و مغز و اعصاب قرار بگیرد. نیکوتین موجود در سیگار پمپاژ قلب رو افزایش می‌دهد و موجب تنگی رگ‌ها و انتقال خون با محدودیت فراوان میشود. این ماده همچنین باعث افزایش فشار خون و لخته شدن خون میشود؛ که تمامی این موارد احتمال سکته مغزی را در فرد مصرف کننده افزایش می‌دهد.
smoking effects on heart
عوارض سیگار بر معده
سیگار بر روی معده و گوارش نیز تاثیر می‌گذارد، به طوری که خطر ابتلا به زخم معده و سرطان معده را در فرد افزایش می‌دهد. در واقع سیگار فعالیت معده در مهار کردن اسیده معده را کاهش می‌دهد و معده نمی‌تواند بعد از خوردن غذا، در مقابل باقی‌مانده مواد غذایی مقاومت کند. این موضوع باعث تضعیف دیواره معده میشود.
عوارض سیگار بر پوست و مو
نیکوتین و تنباکوی موجود در سیگار باعث می‌شوند اکسیژن به اندازه کافی به سطح پوست نرسد و این موضوع باعث پیری زودرس پوست میشود. در واقع کشیدن سیگار پیر شدن پوست را به سرعت جلو می‌اندازد و باعث ایجاد چین و چروک در چهره فرد میشود. سیگار کشیدن زیاد به مرور باعث ریزش مو و طاسی فرد میشود. جالب است بدانید کشیدن سیگار به مرور باعث بو گرفتن پوست و موی فرد میشود و در نهایت هم خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهد.
عوارض سیگار بر دهان و بینی
بوی بدن دهان، پوسیدگی دندان‌ها و خرابی لثه از ضررهای سیگار بر دهان است. همچنین کشیدن سیگار حس چشایی و بویایی فرد را کاهش می‌دهد.
عوارض سیگار بر اندام جنسی
کشیدن سیگار در آقایان باعث آسیب به اسپرم‌ها میشود و فراوانی اسپرم را کاهش می‌دهد. حتی ممکن است برای زاد و ولد آن‌ها مشکلات یبه وجود آورد و خطر ابتلا به سرطان پروستات را در آقایان افزایش می‌دهد. اختلال در نعوظ نیز از دیگر آسیب‌های سیگار است که باعث ایجاد مشکلاتی در برقراری رابطه جنسی مردان میشود. کشیدن سیگار در بین خانم‌ها نیز با آسیب‌ها و عوارض فراوان‌تری چون تولد زودرس کودک، سقط جنین و بیماری‌هایی در هنگام زایمان همراه است. همچنین احتمال سرطان رحم را افزایش داده و باعث خونریزی در دوران بارداری زنان میشود.
سیگار کشیدن چه تاثیری روی عملکرد مغز می‌گذارد؟
توتون، تنباکو و نیکوتین موجود در دخانیات ازجمله سیگار به سرعت جذب بدن شده و وارد خون میشود و سایر اندام‌های بدن را تحت تاثیر خود قرار می‌دهند. نیکوتین موجود در بدن و حالت سرخوشی و سرگیجه آن حدود ۱۰ تا ۱۵ ثانیه طول می‌کشد. نیکوتین میتواند از طریق خون، پوست، تنفس و جویدن وارد بدن شود.
زمانی که فرد نیکوتین مصرف میکند میزان آندورفین بدن افزایش پیدا میکند، به دنبال آن میزان دوپامین مغز هم افزایش می‌یابد و مغز میل بیشتری به مصرف این مواد پیدا میکند.
مصرف دائم و طولانی مدت از دخانیاتی چون سیگار باعث میشود تا قسمت‌هایی از مغز که مربوط به یادگیری، استرس و خودکنترلی است مختل شوند. این اختلال موجب تشدید اعتیاد فرد میشود و در نتیجه افراد را به سمت مصرف مواد مخدر سوق می‌دهد.
نیکوتین به دلیل تاثیرات محرکی که روی بدن دارند علاوه بر تاثیر منفی و مخرب روی مغز باعث افزایش فشار خون، افزایش قند خون، ضربان قلب و اختلال تنفس میشود.
نیکوتین در حالت معمولی یک ماده مخدر خطرناک نیست، بلکه زمانی خطرناک میشود که بیش از اندازه از آن استفاده شود. به همین دلیل هرچه نیکوتنی موجود در دخانیات بیشتر باشد قطعا عوارض و مضرات بیشتری برای بدن به همراه دارد.
روش‌های ترک سیگار
ترک سیگار، مواد مخدر و هر رفتار ناهنجاری نیاز به طی کردن مسیری اصولی و صحیح دارد. همیشه اولین قدم برای ترک سیگار مشورت با روانشناس ترک اعتیاد است. در ادامه قصد درایم به بیان راه‌های ترک سیگار بپردازیم.
۱- تصمیم بگیرید
در ابتدا باید خودتان به یقین برسید که واقعا تصمیم به ترک سیگار دارید. سپس باید نزدیک‌ترین روز برای ترک را انتخاب کنید. اما پیش از آن حتما به روانشناس ترک اعتیاد مراجعه کنید تا انگیزه شما را برای ادامه مسیر افزایش دهد.
۲- برای شروع از NRT استفاده کنید
شما زمان زیادی نیکوتین بر بدن خود وارد کردید و عمیقا به آن معتاد شدید؛ پس توقع نداشته باشید در یک روز آن را ترک کنید. NRT میتواند میل شما به مصرف سیگار را کاهش دهد. پس در گام‌های ابتدایی میتوانید از داروهای کمکی ترک سیگار استفاده کنید.
همچنین یک برنامه غذایی مناسب در ترک سیگار برای شما بسیار موثر است. نوشیدن آب زیاد، آبمیوه طبیعی، خوردن انواع سبزیجات و مصرف مواد پروتئینی را به هیچ وجه فراموش نکنید.
۳- تعهد و حمایت رفتاری از فرد سیگاری
حمایت خانواده و دوستان از فردی که تمایل به ترک سیگار دارد، باعث ترغیب و ایجاد انگیزه رد او میشود. همانطور که میدانید وابستگی فرد به نیکوتین، ترک سیگار را برای او بسیار مشکل میکند. این وابستگی میتواند با تعهد به روان خود فرد، درمانگر، خانواده یا گروه‌های ترک اعتیاد جایگزین شود. زمانی که فرد احساس میکند نسبت به شخص یا گروهی تعهد دارد، روند ترک سیگار برای او آسان‌تر شده و احتمال بازگشت او به سوی سیگار را کاهش می‌دهد.
۴- راه‌های کمک‌درمانی در ترک سیگار
برخی از راه‌ها باعث جلوگیری از سیگار کشیدن و عادت به داشتن یک سبک زندگی سالم میشود؛ که در ادامه به بیان آن می‌پردازیم.
- طب سوزنی
- درمان مغناطیسی
- درمان گیاهی با استفاده از مکمل‌های گیاهی
- آب نبات نیکوتین دار
- هیپنوتیزم
- استفاده از خوراکی‌های حاوی نیکوتین
- یوگا و مراقبه ذهنی
- انجام ورزش‌های هوازی یا سنگین مثل بدنسازی
- لیزر سرد
۵- ترک سیگار در خانه
روش‌های خانگی همیشه طرفداران زیادی دارد. راه‌های زیادی برای ترک سیگار در منزل وجود دارد. تغییر سبک زندگی یکی از راه‌های موثر در ترک سیگار استغ در واقع باید خود را از شرایطی که شما را به سمت سیگار ترغیب میکند بطور کامل دور نگه دارید. برای مثال ورزش کردن در ترک سیگار بسیار موثر است؛ پس یک برنامه ورزشی مناسب با افراد دلخواه برای خود بچینید.
از مواد جایگزین نیکوتین مانند برچسب پوستی نیکوتین‌دار، انواع آدامس، قرص‌های مکیدنی، اسپری‌های استنشاقی و سیگارهای الکترونیکی استفاده کنید. این مواد با گذشت زمان نیاز کاذب بدن شما به نیکوتین را کاهش می‌دهند.
بهترین روش ترک سیگار چیست؟
بهترین روش ترک سیگار، ترک تدریجی آن است. بیشتر کسانی که یکباره سیگار را ترک میکنند بعد از مدت زمان کوتاهی مجدد شروع به کشیدن سیگار میکنند. تحقیقات نشان داده است که کسانی که سیگار را تدریجی ترک کرده‌اند ثبات قدم بیشتری داشته‌اند، از هر ۱۰۰ نفری که اقدام به ترک سیگار میکنند تنها ۳ نفر آن‌ها می‌توانند به طور کامل سیگار را کنار بگذارند.
نکات مهم در ترک سیگار
توجه به چند نکته میتواند پروسه ترک سیگار را آسان‌تر کند:
- به دنبال پشتیبان و حامی باشید تا موجب تقویت انگیزه و اراده شما در ترک سیگار شود.
- وعده‌های غذایی خود را با وسواس انتخاب کنید و نوشیدن آب زیاد را فراموش نکنید. نوشیدن آب و مایعات مانع از کشیدن سیگار می‌شوند.
- در طول روز ۸ ساعت خواب کامل داشته باشید، زیرا در زمان خستگی احتمال کشیدن سیگار بیشتر میشود.
- تحرک داشته باشید و ورزش کنید، بهتر است نیم ساعت ورزش را در برنامه روزانه خود داشته باشید.
- خودتان را سر این موضوع سرزنش نکنید و صبور باشید.
- هر روز با خودتان عهد ببندید و تکرار کنید که دیگر سیگار نمیکشم.
فواید ترک سیگار
حذف سیگار از زندگی مانند ترک بسیاری از هنجارها و مواد مخدر و الکل، فواید مثبت و بسزایی برای روح و جسم فرد دارد که در ادامه هر یک را توضیح می‌دهیم.
- کاهش ضربان لب
- به تعادل رسیدن مونوکسیدکرین خون
- بهبود گردش خون و عملکرد ریه
- کاهش سرفه و تنگی نفس
- کاهش خطر سکته مغزی
- کاهش خطر مرگ و میر ناشی از سرطان ریه
- کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلب
طول درمان ترک سیگار
علائم ترک سیگار حتی بدون مصرف دارو، بین یک هفته تا یک ماه زمان می‌برد. در واقع در هفته اول ترک، فرد در بدترین وضعیت روحی و جسمانی خود قرار دارد و پس از گذشت این زمان، علائم ترک به مرور کاهش میابد. طول درمان ترک سیگار به عوامل مختلفی مانند مدت و شدت سیگار کشیدن فرد بستگی دارد.
سیگار کشیدن احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد؟
بر اساس تحقیقات انجام شده سیگار کشیدن میتواند احتمال ابتلا به سرطان را در به طرز چشمگیری افزایش دهد. بر اساس تحقیقات انجام شده سیگار کشیدن میتواند ۲۰ تا ۳۰ درصد احتمال ابتلا به سرطان دهان، مثانه و لوزالمعده را افزایش دهد. علاوه بر این موارد احتمال ابتلا به سرطان سینه، حنجره، دهانه رحم، روده بزرگ، مری، کبد، سینه و پروستات هم در کمین افراد سیگاری است.
مصرف دخانیات تاکنون عامل ۲۰ توع سرطان شناخته شده‌اند، از طرفی دود سیگار حاوی ۷۰ ماده شیمیایی است که استشمام آن برای کودکان و بزرگسالان موجب سرطان خواهد شد.
برای ترک سیگار به کدام دکتر متخصص باید مراجعه کرد؟
مصرف دارو در مدیریت علائم ناشی از قطع مصرف نیکوتین و سیگار موثر است؛ اما درمان‌های روحی، روانی و رفتاری باعث افزایش اراده و انگیزه فرد در ترک همیشگی سیگار میشود.
مشاور، روانشناس و روانپزشک ترک اعتیاد از جمله متخصصان و پزشکانی هستند که فرد سیگاری برای ترک باید به آن‌ها مراجعه کند. در طی مراجعه به این افراد، متخصص مربوطه تکنیک‌هایی را در جلسات مشاوره فردی یا گروهی به شما آموزش می‌دهد که برای ترک از آن‌ها استفاده می‌کنید. همچنین برای هر بیمار برنامه درمانی اختصاصی تهیه میشود و در برخی موارد نیاز است تا درمان فرد بصورت بستری شدن در بیمارستان ادامه پیدا کند.
همچنین بخوانید: وارنیکلین داروی ترک سیگار؛ نحوه مصرف، عوارض و هشدارها
ترک سیگار چند روز طول می‌کشد؟
برای ترک سیگار و پاک شدن بدن هر فردی به ۲۱ روز زمان نیاز دارد، پزشکان بر این باورند که سم زدایی بدن از نیکوتین در کسانی که سیگار میکشند به سه هفته یا ۲۱ روز زمان نیاز دارد. معمولا سه روز ابتدایی ترک بسیار سخت است و فرد بالاترین و بیشترین علغائم و نشانه‌های خماری را دارد.
آیا ترک سیگار عوارض دارد؟
ترک سیگار هم مانند دیگر دخانیات با عوارض کوتاه و موقتی همراه است، مدت زمان این عوارض با توجه به شدت اعتیاد فرد به سیگار متفاوت است. ازجمله عوارض ترک سیگار عبارتنداز:
- بی‌قراری ناشی از ترک سیگار
- تحریک‌پذیری و بداخلاقی فرد
- مشکل در خوابیدن
- گرسنگی و افزایش اشتها
- احساس اضطراب و افسردگی
- مشکل در عدم تمرکز
- میل به کشیدن سیگار
- کج خلقی و عصبانیت
- سرفه و گلو درد
سیگار، شایع‌ترین نوع دخانیات در جهان
ترک سیگار در همه افراد روش و عوارض یکسانی ندارد، روش‌های ترک سیگار در هر فردی با توجه به میزان مصرف و شرایط جسمی که دارد متفاوت خواهد بود. برخی افراد با انگیزه دادن و برخی دیگر با درمان‌های پزشکی به دنبال ترک سیگار هستند، مهم‌ترین نکته در زمان ترک سیگار اراده و پشتکار بالا است.
اگر به دنبال ترک سیگار هستید بیش از هر امر دیگری باید انگیزه و اراده ترک کردن داشته باشید، در اینصورت میتوانید به طور کامل سیگار را کنار بگذارید و بدنی پاک و سالم داشته باشید.
سوالات متداول
- مصرف سیگار چه آسیبی به ریه وارد میکند؟
احتمال ابتلا به سرطان ریه در افرادی که سیگار میکشند ۲۰ تا ۳۰ درصد بیشتر از دیگران است. - آیا ترک سیگار موجب افزایش وزن میشود؟
بله، معمولا بعد از ترک سیگار ممکن است چند کیلو به وزنتان اضافه شود. اما جای نگرانی نیست و با یک برنامه غذایی درست و اصولی میتوانید این اضافه وزن و چاقی را از بین ببرید. - آیا سیگار الکترونیکی میتواند گزینه مناسبی برای ترک سیگار باشد؟
سیگارهای الکترونیکی نیکوتین بالایی دارند و در روند ترک سیگار نمیتوانند موثر عمل کنند. - آیا با استفاده از دارو میتواند مصرف سیگار را کاهش داد و آن را به صفر رساند؟
در روند ترک سیگار از داروهای مختلفی استفاده میکنند تا جایگزین نیکوتین موجود در بدن باشند و میل به سیگار را در فرد کاهش دهند. اگر به دنبال مصرف دارو هستید بهتر است این کار را با مشورت پزشک انجام دهید.
اگر نیاز به مشاوره حضوری، تلفنی یا آنلاین از مشاوران ترک اعتیاد دارید روی دکمه زیر کلیک کنید
سلام من ۲۰سالی میشه که سیگار میکشم الان یه هفته میشه که کلاً ترک کردم خطری برای سلامتی داره ممنون میشم جواب بدین
سلام خسته نباشید من خیلی دوست دارم سیگارو ترک منم اما وقتی به خمار فکر میکنم میترسم به نظرم بیشتر ریشه روانشناسی داره به نظر شما من باید چیکار کنم
سلام من کلا ۴ ماهه سیگار کشیدن و شروع کردم و الان دیگه نمیکشم میخواستم ببینم آیا نسبت به فردی که چند ساله سیگار میکشه زود تر خوب میشم یا نه
مطلب قابل توجه و آموزنده‌ای بود
ممنون
و یه نکته مهم اینکه سیگار باعث کاهش قدرت تنفسی و ضعف در انجام حرکات هوازی هم میشه.
سلام مدت زیادی است که خیلی دلم میخواهد لب به سیگار نزنم ولی اراده ندارم خودم درنبوداراده ام عاجز مانده ام مدت ۴۰سال است سیگار میکشم درضمن مشکل خانواده نیز دارم همیشه شب وروز درعذابم ازسیگار خیلی بدم میاد ولی نمیتونم ازیاد ببرم
سلام من حدود ۴۰ ساله سیگار میکشم یه بار هم به خاطر کشیدن سیگار عمل جراحی قرار گرفتم طومر مثانه داشتم یه بار با قرص وارنکلین ترک کردم و بعد از یک ماه دوباره شروع کردم خیلی میخوام ترک کنم ولی نمیتونم چکار کنم
سلام ممنون تز مقاله مفید شما برای پیدا کردن مشاور یا روانشناس ترک اعتیاد باید به کجا مراجعه کنم.ممنون
ممنون بخاطر مطالب خوبتون