افسردگی در نوجوانان به صورت اختلال روانی و عاطفی خود را نشان می‌دهد. از نظر پزشکی افسردگی در نوجوانان با افسردگی در بزرگسالان تفاوتی ندارد. اما علائم افسردگی در نوجوانان شاید به شیوه دیگری خود را نشان دهند. تنها دلیل آن هم این موضوع است که نوجوانان با چالش‌های اجتماعی و رشدی متفاوتی مانند تغییر سطح هورمون‌ها و بدن در حال رشد و سایر موارد دیگر مواجه خواهند شد.
افسردگی در نوجوانان میتواند خود را به شکل استرس زیاد، اضطراب و خودکشی همراه باشد. علاوه بر این میتواند روی جنبه‌های دیگر زندگی یک نوجوان که در ادامه به آن اشاره می‌کنم تأثیر بگذارد:
- زندگی شخصی (که به احساس، فکر یا رفتار یک فرد در زمانی که تنها و دور از دیگران است اشاره دارد)
- دوران مدرسه
- زندگی کاری
- زندگی اجتماعی
- زندگی خانوادگی
افسردگی در نوجوانان شرایطی نیست که فرد بتوانند به راحتی از آن خارج شود. این وضعیت اگر به درستی درمان نشود میتواند به یک موضوع بحرانی تبدیل شود.
بر اساس منبع مورد اعتماد موسسه ملی سلامت روان (NIMH) حدود ۳.۲ میلیون فرد آمریکایی بین سنین ۱۲ تا ۱۷ سال، در سال ۲۰۱۷ حداقل برای یک دوره به افسردگی مبتلا شده‌اند. این آمار حدود ۱۳.۳ درصد از نوجوانان آمریکا را تشکیل می‌دهد. احتمال ابتلا به افسردگی در زنان تقریباً سه برابر بیشتر از مردان است.
علائم افسردگی در نوجوانان
تشخیص علائم افسردگی در نوجوانان اغلب برای والدین امری دشوار است. گاهی اوقات علائم افسردگی با احساسات بلوغ نوجوان اشتباه گرفته میشود. با این حال، افسردگی در نوجوانان چیزی فراتر از کسالت یا بی‌علاقگی است. طبق آکادمی روانپزشکی کودکان و نوجوانان آمریکا (AACAP)، علائم افسردگی در نوجوانان عبارتنداز:
- تغییر در اشتها یا وزن
- کاهش علاقه نسبت به انجام کارها
- کسالت و بی‌حالی
- کاهش انرژی
- عدم توانایی در تمرکز
- احساس گناه، بی‌ارزشی یا درماندگی
- سوء مصرف الکل یا مواد مخدر
- تغییرات اساسی در عادات خواب
- فکر کردن به خودکشی
- کاهش بازده و عملکرد فرد
برخی از این علائم نشانه افسردگی نیستند. به عنوان مثال تغییر اشتها در زمان رشد بدن و ورزش کردن یک امر طبیعی است. توجه به تغییر رفتار در نوجوانان میتواند به شما نشان دهد که آیا فرد به افسردگی مبتلا است یا خیر.
برخی از علائم و رفتارها به عنوان رفتارهای آسیب زننده شناخته می‌شوند. این رفتارها در نوجوانان بسیار شایع‌تر از بزرگسالان است. بریدن دست، اقدام به خودسوزی، اقدام به خودکشی و… از رفتارهای آسیب زننده در افسردگی در نوجوانان هستند. هدف نوجوانان از این رفتارها پایان دادن به زندگی نیست، اما باید آنها را بسیار جدی گرفت. این رفتارها معمولاً گذرا هستند.
علت افسردی در نوجوانان چیست؟
هنوز محققان نتوانسته‌اند دلیل قطعی ابتلا به افسردگی را در نوجوانان پیدا کنند. اما دلایل متعددی هستند که میتوانند موجب افسردگی در نوجوانان شود. این دلایل عبارتنداز:
تفاوت در مغز
منبع معتبر تحقیقات نشان داده است که از نظر ساختاری تفاوت بسیاری بین مغز نوجوانان با مغز بزرگسالان وجود دارد. نوجوانان مبتلا به افسردگی تفاوت‌های بسیاری در سطح هورمون‌ها و سطوح مختلفی از انتقال دهنده‌های عصبی دارند.
انتقال دهنده‌های عصبی مواد شیمیایی کلیدی در مغز هستند که بر نحوه ارتباط سلول‌های مغز با یکدیگر تأثیر می‌گذارند. علاوه بر این انتقال دهنده‌ها نقش مهمی در تنظیم خلق و خو و رفتار فرد دارند.
انتقال دهنده‌های عصبی که برای درمان افسردگی استفاده میشود سروتونین، دوپامین و نوراپی نفرین هستند. بر اساس تحقیقات موجود، دوز پایین این انتقال دهنده‌های عصبی میتواند موجب درمان افسردگی شود.
رویدادهای بد در زندگی
یک رویداد یا اتفاق بد در زندگی هر فردی میتواند بسیار مخرب و آسیب زننده باشد. از دست دادن والدین، آزار جسمی، عاطفی یا جنسی میتواند زمینه را برای افسرده شدن فرد مهیا کند.
صفات ارثی
برخی از تحقیقات دانشمندان و محققان در این زمینه نشان می‌دهد که افسردگی یک جزء بیولوژیکی دارد. از این رو میتواند از والدین به فرزندان منتقل شود. کودکانی که یکی از والدین آنها افسردگی دارد یا از اقوام درجه یک آنها کسی به افسردگی مبتلاست، بهترین گزینه برای ابتلا به این عارضه هستند.
تفکرات منفی
نوجوانانی که به طور منظم در معرض تفکر بدبینانه، به ویژه از سوی والدین خود قرار دارند، نیز میتوانند به افسردگی مبتلا شوند.
چه عواملی میتوانند خطر افسرگی در نوجوانان را افزایش دهد؟
هر عارضه‌ای عوامل تحریک‌کننده‌ای دارد که میتواند خطر ابتلا به آن عارضه را افزایش دهد. عواملی که ممکن است خطر افسردگی را در نوجوانان افزایش دهند عبارتنداز:
- یک بحران خانوادگی، مرگ یا طلاق
- در مورد نوجوانانی که LGBTQIA+ هستند (لزبین، همجنس‌گرا، دوجنسه، ترنس‌جندر، دگرباشان، اینترسکس، غیرجنسی و غیره)
- مشکل در سازگاری اجتماعی
- بدون حمایت اجتماعی یا عاطفی
- زندگی در یک خانواده خشن
- مورد آزار و اذیت(جسمی و جنسی) قرار گرفتن
- داشتن یک بیماری مزمن
از طرفی نوجوانانی که در سازگاری و روابط اجتماعی مشکل دارند، در معرض خطر افسردگی قرار می‌گیرند. بر اساس یک منبع معتبر در سال ۲۰۱۸ مشخص شد که جوانان لزبین، همجنس‌گرا، دوجنس‌گرا و دگرباش نیز از این عارضه رنج می‌برند.
حتی نوجوانان LGBTQIA+ که در مورد تمایلات جنسی خود احساس تعارض ندارند، در معرض خطر ابتلا به افسردگی قرار می‌گیرند. با این وجود افسردگی در نوجوانان پس از تشخیص به موقع، قابل درمان است.
افسردگی در نوجوانان چگونه تشخیص داده میشود؟
در سال ۲۰۱۶، گروه ویژه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده (USPSTF) عنوان کرد که همه جوانان ۱۲ تا ۱۸ ساله برای جلوگیری از ابتلا به اختلال افسردگی اساسی (MDD) باید غربالگری شوند. در سال ۲۰۱۸، برای اولین بار، آکادمی اطفال آمریکا (AAP) غربالگری جهانی افسردگی را برای جوانان ۱۲ سال به بالا تایید کرد.
در این روند پزشکان ممکن است از دستورالعمل‌های AAP یا دستورالعمل‌های بزرگسالان برای غربالگری افسردگی در جوانان ۱۸ و ۱۹ ساله استفاده کنند.
بدین منظور یک روانشناس یا روانپزشک یک ارزیابی روان‌شناختی انجام می‌دهد و از نوجوان یک سری سؤال در مورد خلق و خوی، رفتارها و افکارشان می‌پرسد. در این ارزیابی باید سابقه خانوادگی نوجوان، عملکرد آن در مدرسه و سایر موارد را در نظر بگیرند.
کسانی که در این غربالگری شرکت می‌کنند و افسردگی آنها تشخیص داده میشود، باید دو یا چند دوره افسردگی اساسی برای حداقل ۲ هفته داشته باشند. هر یک از این افراد باید حداقل پنج مورد علائم زیر را داشته باشند:
- بی‌قراری یا عقب ماندگی روانی، حرکتی
- خلق و خوی افسرده بیشتر روز
- کاهش توانایی تفکر یا تمرکز
- کاهش علاقه به انجام فعالیت‌ها
- خستگی
- احساس بی‌ارزشی یا احساس گناه بیش از حد
- بی‌خوابی یا خواب زیاد
- افکار تکراری مرگ
- کاهش یا افزایش وزن
علاوه بر این موضوع روانشناسان سعی می‌کنند تا در رابطه با خلق و خوی فرد سوالات متفاوتی از والدین بپرسند. معاینه فیزیکی و جسمی به اندازه معاینه روحی و روانی نمی‌تواند به درمان افسردگی و رفع این اختلالات کمک کند.
کدام داروها برای درمان افسردگی در نوجوانان مناسب هستند؟
همانطور که محققان می‌گویند ابتلا به افسردگی هنوز دلیل قطعی ندارد، درمان آن هم قطعا مشخص و قطعی نیست. یافتن درمان مناسب یک فرآیند آزمون و خطا است. تعیین اینکه کدام یک از این روش‌ها میتواند بهتر عمل کند ممکن است کمی زمان‌بر باشد. روانپزشکان سعی می‌کنند در درمان نوجوانان مبتلا به افسردگی، از ترکیب دارودرمانی و روان‌درمانی استفاده کنند.
مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)
SSRI ها رایجترین دسته از داروهای ضد افسردگی هستند. این داروها در مقایسه با سایر داروهای شیمیایی دارای عوارض و معایب بسیار کمتری هستند. SSRI ها روی ناقل عصبی سروتونین کار می‌کنند و از جذب سروتونین در بدن جلوگیری می‌کنند.
SSRI های فعلی تایید شده توسط سازمان غذا و دارو (FDA) عبارتنداز:
- سیتالوپرام (سلکسا)
- اس سیتالوپرام (Lexapro)
- فلوکستین (پروزاک)
- فلووکسامین (لووکس)
- پاروکستین (پاکسیل، پکسوا)
- سرترالین (Zoloft)
- ویلازودون (ویبرید)
اکثر SSRI ها فقط برای استفاده در بزرگسالان تایید شده‌اند. با این وجود فلوکستین تأییدیه FDA را برای جوانان مبتلا به MDD که ۸ سال به بالا هستند تجویز می‌کنند. مصرف اسیتالوپرام برای جوانان مبتلا به MDD که حداقل ۱۲ سال سن دارند، تاییدیه FDA را دریافت کرده است. شایع‌ترین عوارض جانبی گزارش شده با SSRI ها عبارتنداز:
- مشکلات جنسی
- حالت تهوع
- اسهال
- سردرد
همه جوانانی که از داروهای ضد افسردگی مصرف می‌کنند باید به دلیل عوارض جانبی بالقوه این داروها تحت نظر باشند. در صورت بروز هر مشکلی باید سریعا به پزشک معالج خود این موضوع را اطلاع دهید. استفاده از مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) برای افرادی که ۱۰ تا ۲۱ سال سن دارند و مبتلا به افسردگی هستند، یک گزینه مناسب برای درمان است.
هشدارهای مهم
سازمان غذا و دارو (FDA) از سازندگان داروهای ضد افسردگی خواست که روی داروهای ضدافسردگی”هشدار جعبه سیاه” را درج کنند. این هشدار به صورت یک برچسب در حاشیه سیاه نشان داده میشود. منظور از این هشدار آن است که استفاده از داروهای ضد افسردگی در بزرگسالان جوان ۱۸ تا ۲۴ ساله موجب افزایش خطر خودکشی میشود.
روان درمانی چگونه میتواند به افسردگی نوجوانان کمک کند؟
برای رسیدن به یک نتیجه مطلوب بهتر است نوجوانان همزمان با درمان دارویی، روان درمانی را آغاز کنند. بیشتر روانپزشکان درمان شناختی رفتاری (CBT) یا درمان بین فردی (IPT) را توصیه می‌کنند.
- CBT: CBT افکار و احساسات منفی را با افکار خوب جایگزین می‌کند.
- IPT: هدف از این درمان تقویت روابط شخصی از طریق بهبود مهارت‌های ارتباطی و حل مسئله است. در این روش درمانی والدین نیز باید در جلسات حضور داشته باشند.
چه درمان‌های دیگری میتواند به درمان افسردگی در نوجوانان کمک کند؟
درمان‌های بسیاری میتواند به درمان افسردگی در نوجوانان کمک کند، تغییر سبک زندگی و داشتن یک لایف استایل مناسب از بهترین گزینه‌های درمانی است. در ادامه با این روش‌ها آشنا خواهید شد:
- ورزش: تحقیقات نشان داده که ورزش منظم میتواند تولید مواد شیمیایی که موجب حس خوب در فرد میشود را افزایش دهد. از این رو بهتر است نوجوان خود را تشویق کنید تا یک برنامه ورزشی مناسب و روتین داشته باشد.
- خواب: هر فردی باید حداقل ۸ ساعت در شبانه‌روز بخوابد. داشتن خواب کافی احتمال بروز افسردگی را در نوجوانان کاهش می‌دهد. بدین منظور یک برنامه مناسب با سیستم بدن نوجوان تنظیم کنید تا حداقل خواب شبانه روز را داشته باشد.
- رژیم غذایی: هرچه غذا پرچرب و شیرین باشد، بدن برای سوزاندن آن به انرژی بیشتری نیاز دارد. مصرف غذاهایی که در این دو گروه قرار دارند باعث می‌شوند که فرد احساس تنبلی کند. بهتر است غذاهایی را آماده کنید که پر از غذاهای مغذی و تقویت کننده باشد.
- کافئین: مصرف کافئین به طور موقت خلق و خو را تقویت می‌کند و انرژی بخش است. اما اگر به صورت مداوم و طولانی مدت استفاده شود میتواند باعث احساس خستگی یا افسردگی در فرد شود.
- الکل: افراد مبتلا به افسردگی ممکن است با الکل خود درمانی کنند. اما این کار تنها مشکلات را دوچندان می‌کند، نوشیدن الکل میتواند علائم افسردگی در جوانان را افزایش دهد.
چه زمان باید به روانشناس مراجعه کنیم؟
اگر علائم و نشانه های افسردگی ادامه یافت و زندگی فرزندتان را مختل کرد و یا باعث شد که مدام نگران این باشید که فرزندتان به خود آسیبی برساند، هرچه سریع تر به یک روانشناس نوجوانِ خوب مراجعه کنید.
علائم افسردگی به خودی خود بهتر نمی شود و در صورت عدم درمان ممکن است بدتر شود و یا به مشکلات دیگری منجر شود. حتی اگر بیماری حاد نباشد، نوجوان افسرده ممکن است در معرض خطر خودکشی باشد.
چگونه میتوان به درمان افسردیگ در نوجوانان کمک کرد؟
افسردگی در هر فردی اگر به موقع درمان نشود، میتواند تأثیر عمیقی بر زندگی فرد بگذارد. در صورتی که درمان نشود میتواند مشکلات مربوط به دوران نوجوانی را تشدید کند. افسردگی در نوجوانان همیشه خفیف نیست، در صورت عدم توجه به آن شدت پیدا می‌کند.
اگر افسردگی زندگی نوجوان را تحت تاثیر قرار داده، بهتر است برای درمان به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید. اما چگونه میتوان به درمان افسردگی در نوجوانان کمک کرد؟ ازجمله کارهایی که میتوان برای درمان افسردگی در نوجوانان انجام داد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ورزش کردن
- داشتن انگیزه و هدف در زندگی
- مراجعه به یک مشاوره یا روانشناس
- گسترده کردن دایره ارتباط با دوستان
- یادداشت کردن خاطرات روزانه
افسردگی، سلامت روحی و روانی نوجوان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در صورت شدت یافتن و عدم توجه به آن موجب خودکشی در نوجوانان میشود، به همین دلیل باید جدی گرفته شود. تشخیص زودهنگام افسردگی در نوجوانان بسیار مهم است.
درصورتیکه نیازمند مراجعه نوجوان به روانشناس هستید، می‌توانید از بهترین روانشناسان نوجوان در ایران در پزشک خوب نوبت بگیرید.
سوالات متداول
- چگونه میتوان به یک نوجوان افسرده ارتباط برقرار کرد؟
گوش دهید، به غریزه خود اعتماد کنید، احساسات آنها را تایید کنید، پیگیر حال و احوال نوجوان باشید. این موارد از راههایی است که میتوان به کمک آنها با یک نوجوان افسرده ارتباط برقرار کنید. - آیا افسردگی در دوران بلوغ و نوجوانی قابل درمان است؟
افسردگی در دوران بلوغ قابل درمان است. در واقع تا قبل از شدت یافتن آن میتوان به کمک دارودرمانی یا روانشناسی این عارضه را برطرف کرد. - داروهای ضدافسردگی چه زمانی میتوانند روی بدن تاثیر بگذارد؟
داروهای ضدافسردگی معمولا بعد از دو هفته مصرف میتوانند نتایج خود را نشان دهند. - رایجترین علائم و نشانههای افسردگی چیست؟
تغییر اشتها، احساس غم و پوچی، بی انگیزه شدن، افکار خودکشی، تغییر انگیزه از رایجترین دلایل افسردگی در فرد است. - آیا علائم افسردگی در زنان و مردان متفاوت است؟
بله علائم و نشانههای افسردگی در زنان و مردان کمی با هم تفاوت دارد. داشتن افکار منفی، تغییر در تغذیه فرد، تعمیم دادن مشکلات به کل زندگی از مهمترین علائم و نشانههای افسردگی در زنان است. درماندگی، غم و اندوه، استیصال، بی انگیزگی، خشونت و عصبانی از مهمترین علائم افسردگی در مردان است.
منبع
پرسش و پاسخ
باسلام فرزندم که دختر هجده ساله است شدیداً دچار بیماری افسردگی است و مدت دوسال است درگیر است و تمام زندگی اش را مخطل کرده و ترک تحصیل و دایماً در اتاقش میخواهد تنها باشد و با هیچ کس ارتباط ندارد و رفتارش غیر عادی است و دوسال چندین روانشناس عوض کرده و تازگی ها راضی شد به روانپزشک مراجعه کردیم ولی حاضر نشد داروها را مصرف کند و دکتر گفتن اگر در منزل دارو مصرف نکرد باید بستری شود. ولی حاضر به بستری شدن و دارو مصرف کردن نیست .
راهی نیست که در خانه درمان کرد ؟
سلام با توجه به شدت زیاد و مدت طولانی افسرگی، خروج از این وضعیت با گام‌های کوچک و صبوری امکان پذیر هست، اگر خودش هم تمایل به همکاری نداره لازمه که شما و سایر اعضای خانواده با روانشناس در ارتباط باشید تا با تغییر و تنظیم رابطه خودتون با ایشون به بهبود و آمادگی بهبود ایشون کمک کنید و با کاهش مقاومت نسبت به درمان و بهبودی کم‌کم خودشون هم وارد روند درمان بشن.
جالب بود
سپاس از توجه شما
تشکر
سپاس از توجه شما.