سقط جنین در هر مرحله از بارداری می‌تواند یک تجربه دردناک برای مادر و اطرافیان او باشد. گذشته از استرس و افسردگی بعد از سقط، گاهی ترس و استرس بارداری مجدد بعد از سقط هم گریبان‌گیر مادر و پدر می‌شود. ترس، اضطراب و وحشت همگی پاسخ طبیعی روان انسان بعد از تجربه فقدان و سوگ است.
اگر قصد بارداری مجدد بعد از سقط جنین را دارید، احتمالاً با پرسش‌های زیادی در این زمینه و نحوه مواجهه با استرس خود روبرو هستید. در این مقاله قصد داریم درباره اضطراب بعد از سقط و بارداری مجدد و نحوه مقابله با آن صحبت کنیم.
فهرست مطالب
- آیا استرس بارداری بعد از سقط طبیعی است؟
- انواع اضطراب و استرس بارداری بعد از سقط
- بارداری مجدد بعد از سقط
- می ترسم دوباره سقط کنم!
- نقش اطرافیان در کنترل استرس بارداری بعد از سقط
- بهترین زمان بارداری بعد از سقط جنین
آیا استرس بارداری بعد از سقط طبیعی است؟
ترس از بارداری بعد از سقط جنین کاملاً طبیعی است. سقط جنین به تنهایی تجربه دردناک و تلخی برای هر انسانی است. بسیاری از خانم‌ها بعد از سقط نگران هستند که دیگر نتوانند باردار شوند یا اگر باردار شوند دوباره جنین خود را از دست بدهند.
خبر خوب این است که بسیاری از خانم‌ها بعد از سقط جنین دوباره باردار می‌شوند و می‌توانند فرزندان سالمی را به دنیا بیاورند. البته این واقعیت را نباید فراموش کنید که بارداری مجدد بعد از سقط با تجربه قبلی بارداری متفاوت است؛ اما سقط جنین لزوماً منجر به تجربه دوباره سقط در بارداری‌های بعدی نخواهد شد.
انواع اضطراب و استرس بارداری بعد از سقط
اختلالات اضطرابی می توانند باعث ایجاد بیماری‌های روانی شوند که ترس و نگرانی مزمن و پیش‌رونده‌ای را به فرد تحمیل کنند. این اختلالات انواع مختلف، ویژگی‌های خاص و اهداف درمانی مختص خود را دارند.
جالب است بدانید که به طور کلی خانم‌ها بیشتر از آقایان به اضطراب دچار می‌شوند. انواع مختلفی از استرس بارداری بعد از سقط وجود دارد:
- اختلال اضطراب فراگیر (GAD)
- اختلال وسواس فکری عملی (OCD)
- اختلال استرس حاد (ASD)
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
۱- اختلال اضطراب فراگیر بعد از بارداری
اختلال اضطراب عمومی یا فراگیر یک نگرانی شدید، ناگهانی و پایدار است که به مدت حداقل شش ماه و در بیشتر روزها تجربه می‌شود. خانم هایی که تجربه سقط جنین دارند این نوع استرس را تجربه می‌کند. استرس ناشی از تخلیه رحم بعد از سقط، استرس سقط دوباره یا نگرانی از وجود مشکلات ژنتیکی احتمالی منجر به این اختلال می‌شوند. این ترس‌ها همراه با احساس فقدان و سوگ همراه است که منجر به دشوار شدن کنترل شرایط می‌شود.
علائم اضطراب فراگیر بعد از بارداری عبارتند از:
- بی‌قراری مداوم
- احساس خستگی
- کاهش تمرکز که همراه با اختلال حافظه است.
- تحریک‌پذیری بالا
- درد و گرفتگی عضلانی
- مشکلات خواب
۲- اختلال وسواس فکری عملی (OCD)
شاید برایتان جالب باشد بدانید که اختلال وسواس فکری عملی در بارداری شایع است. احتمال بروز اختلال وسواس فکری عملی بعد از سقط جنین هشت برابر بیشتر از خانم‌هایی است که این تجربه را ندارند.
۳- اختلال استرس حاد (ASD)
اختلال استرس حاد بعد از سقط جنین از هر ده زن یک نفر را درگیر می‌کند. این اختلال به علت رخ دادن یک اتفاق ایجاد شده و در عرض چند ساعت بعد از سانحه ممکن است علائم آن ظاهر شود. معمولاً استرس حاد در خانم‌هایی ایجاد می‌شود که سقط جنین را پیش از هفته بیستم بارداری تجربه می کنند.
علائم استرس حاد عبارتند از:
- احساس بی‌حسی یا فقدان واکنش عاطفی
- احساس منگی
- عدم یادآوری بعضی از جزئیات اتفاق
- زنده کردن جزئیات اتفاق با فکر کردن مداوم، خواب دیدن یا یادآوری گذشته
- اجتناب از هر چیزی که تجربه سقط را یادآوری کند.
- بی‌قراری و پریشانی مداوم
این نوع استرس بسیار مشابه با اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) است؛ اما برخلاف PTSD حداقل دو روز و حداکثر چهار هفته طول می‌کشد.
۴- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
حدود یک درصد از خانم هایی که اختلال استرس حاد را تجربه می کنند در آینده به اختلال استرس پس از سانحه (سقط) دچار می‌شوند. علائم این اختلال هم مشابه با ASD است اما بیشتر از یک ماه پایدار هستند. شدت علائم این اختلال ارتباطی با نوع یا شدت تجربه سقط ندارد و معمولاً بعد از ماه دوم از بین می‌روند.
بارداری مجدد بعد از سقط
چالش اصلی بسیاری از خانم‌ها استرس بارداری بعد از سقط و ترس از سقط دوباره است. برای اینکه بتوانید بارداری مجدد موفقی داشته باشید نکات زیر را مدنظر داشته باشید:
- بیماری یا مشکلات زمینه‌ای احتمالی را درمان کنید: پیش از اقدام به بارداری دوباره یک چکاپ کامل انجام دهید. در صورتی که مبتلا به بیماری خاصی مثل دیابت، فشار خون بالا، مشکلات تیروئیدی یا بیماری‌های عفونی جنسی باشید احتمال بارداری موفق کمتر می‌شود.
- وزن خود را کنترل کنید: وزن نامناسب (کمتر یا بیشتر از حد طبیعی آن) می‌تواند خطر سقط جنین را افزایش دهد.
- استرس خود را کنترل کنید: استرس بیش از حد می‌تواند بارداری را سخت کند. اگر احساس می کنید اضطراب دارید و تحت فشار عصبی هستید به دنبال راهی برای کاهش و رفع آن بگردید. ورزش کردن، یوگا یا مدیتیشن، تنفس عمیق، تجسم ذهنی و طب سوزنی به رفع استرس کمک می‌کنند. در صورتی که به تنهایی قادر به مدیریت استرس خود نیستید بهتر است با یک فرد حرفه‌ای (یک روانشناس خوب) مشورت کنید.
- مصرف کافئین و الکل را محدود کنید: در طول روز حداکثر دویست میلی گرم کافئین مصرف کنید (حدود دو شات اسپرسو). مصرف زیاد کافئین می‌تواند ریسک سقط جنین را افزایش دهد. همچنین مصرف الکل تاثیر منفی روی قدرت باروری می‌گذارد و خطر سقط را افزایش می‌دهد.
- سیگار را ترک کنید: اگر سیگار می‌کشید بهتر است پیش از اقدام به بارداری دوباره، آن را ترک کنید. همچنین اگر فرد سیگار در اطرافیانتان دارید از دود سیگار آن‌ها اجتناب کنید. سیگار و سایر مواد مخدر می‌توانند قدرت باروری زن و مرد را کاهش دهند.
می ترسم دوباره سقط کنم!
آیا ممکن است در بارداری دوم هم سقط جنین را تجربه کنم؟ این سوالی است که ذهن خیلی از خانم‌هایی را که تجربه سقط داشته‌اند درگیر می‌کند. خبر خوب این است که احتمال سقط مجدد اندک است و می‌توان گفت در اکثر موارد این احتمال برابر با احتمال سقط در خانمی است که تجربه از دست دادن جنین خود را نداشته است.
حتی اگر تجربه سقط مکرر را دارید احتمال زیادی وجود دارد که یک بارداری موفق را پشت سر بگذارید.
نقش اطرافیان در کنترل استرس بارداری بعد از سقط
تجربه سقط می‌تواند باعث ایجاد احساسات مختلف و پیچیده‌ای در فرد شود. به همین دلیل بارداری بعد از سقط معمولاً استرس زیادی را با خود به همراه دارد. صحبت کردن با دیگران در اینباره می‌تواند مدیریت احساساتتان را ساده‌تر کرده و به شما یادآوری کند که در این مسیر تنها نیستید.
همسرتان بهترین فردی است که می‌تواند درباره تجربه سقط و استرس بعد از آن با شما صحبت کند. به یاد داشته باشید که شما و همسرتان با هم در این تجربه شریک هستید.
صحبت کردن با افراد دیگری که تجربه سقط جنین داشته‌اند و اکنون صاحب فرزند شده‌اند از بعد دیگری به شما کمک می‌کند. آن‌ها بهتر از دیگران شما را درک می کنند و می دانند چه احساساتی را تجربه می‌کنید.
اگر احساس تنهایی می‌کنید یا حمایت عاطفی لازم را در این مسیر دریافت نمی‌کنید می‌توانید با یک روانشناس صحبت کنید.
بهترین زمان بارداری بعد از سقط جنین
پزشکان توصیه می کنند بهترین زمان بارداری مجدد چند ماه بعد از سقط است. پیش از بارداری مجدد با پزشک خود در این زمینه مشورت کنید. در صورتی که به زخم رحم دچار شده باشید، بقایای جفت در رحم باقی مانده یا مقدار قابل توجهی خون از دست داده باشید، پزشک توصیه می‌کند فاصله زمانی بیشتری را تا بارداری بعدی در نظر بگیرید.
همچنین اگر مشکلاتی مثل اضافه وزن، فشار خون، دیابت یا استرس داشته باشید پزشکان توصیه می کنند ابتدا نسبت به رفع آن‌ها اقدام کنید. اگر تجربه سقط مکرر داشته باشید پزشک آزمایش‌های مختلفی مثل آزمایش خون، تست ژنتیک، معاینه رحم و تست‌های هورمونی را انجام می‌دهد تا مشکل زمینه‌ای را که به سقط منجر شده است پیدا کند.
اقدام به بارداری بعد از سقط برای هیچکس ساده نیست. واقعیت این است که استرس بارداری بعد از سقط می‌تواند ذهن یک خانم را آشفته کند و حتی منجر به افسردگی شود. بنابراین پیش از بارداری دوباره، بهتر است استرس سقط قبلی و سوگ ناشی از فقدان را مدیریت کرده و بعد به بارداری فکر کنید.
جمعبندی
سقط جنین تجربه دردناکی است که هر خانم بارداری ممکن است آن را تجربه کند. بارداری مجدد برای خانمی که تجربه سقط را داشته است می‌تواند نگران‌کننده باشد. به همین دلیل مدیریت استرس بارداری بعد از سقط از اهمیت زیادی برخوردار است. خبر خوب این است که احتمال سقط دوباره در خانم‌هایی که قبلاً تجربه آن را داشته‌اند بسیار اندک است. در صورتی که قصد بارداری مجدد را دارید بهتر است با پزشک صحبت کنید تا نسبت به درمان مشکل زمینه‌ای اقدام کند.
مطلب مرتبط: بهداشت روان زنان در بارداری (اضطراب و افسردگی در بارداری)
منابع:
برای رزرو وقت مشاوره از روانشناسان سایت پزشک خوب روی دکمه زیر کلیک کنید:
پرسش و پاسخ
سلام من دوتا فرزند دارم و بعد زایمان بچه دومم تا حالا دوبار سقط داشتم و الان باردارم و ماه اولمه . بعضیا میگن بعد سقط باردار شدن ممکنه بچه اوتیسم بگیره یا …. و به سوال دیگه
فشار عصبی و حرص خوردن هم باعث سقط جنین میشه یا بر سلامت جنین تاثیر میزاره؟؟
سلام. من سقط شش ماهه گی داشتم و دوباره تصمیم کرفتیم بارادار شم ولی حالا ۳ ماه میشه باردار نمیشم. دلیلش چه می تواند باشد؟
۲۵ سالمه و دفعه اول زود باردار شدم.
ممنون
درمورد اینکه چی میشه یکی دچار سقط جنین میشه هم بگید؟ برای پیشگیری ازش چی باید کرد؟