همه ما با واژه استرس به خوبی آشنا هستیم؛ چرا که به قطعیت می‌توان گفت استرس از جمله اختلالاتی است که گریبان‌گیر بسیاری از ما شده است. زمانی که ما برای انجام یک کاری بسیار عجله داریم و زمین و زمان دست به دست یکدیگر می‌دهند که روند کارهای ما مطابق برنامه مورد نظرمان پیش نرود، استرس اولین حالتی است که به اعصاب و روان ما نفوذ میکند. در طی نفوذ این حس، قلب ما تند تند می‌زند، سرعت نفس کشیدنمان افزایش می‌یابد و اعصاب ما ضعیف میشود. تعداد دفعات کم بروز استرس در بدن ما موضوعی عادی است که ممکن است برای بسیاری از افراد پیش آید؛ اما بروز این حس بصورت مکرر و در دفعات بالا سلامتی ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این مقاله قصد داریم به تاثیرات و عوارض عجیب استرس بر بدن بپردازیم؛ پس تا پایان با ما همراه باشید.
علائم استرس بر بدن
استرس یک واکنش ذهنی در بدن است که در طی موقعیتهای مختلف ممکن است بسیاری از افراد به این اختلال مبتلا شوند و به وسیله برخی نشانههای فیزیکی این حس را تجربه کنند. تمامی افراد هر از گاهی دچار استرس میشوند و عامل بروز این حس می‌تواند مشکلات روزمره زندگی، مرگ عزیزان و قرارگرفتن در موقعیتهای جدید باشد. بروز استرس در طی موقعیتهای ناگهانی می‌تواند اتفاقی مثبت باشد؛ چرا که در طی آن فرد ترس و نگرانی خود را بروز می‌دهد و اطرافیان متوجه این تغییرات ناگهانی میشوند و در نهایت فرد با کمی صبوری و تلاش می‌تواند با شرایط جدید کنار بیاید. اما بروز استرس زمانی خطرناک است که در طی آن فرد دچار افزایش ضربان قلب و مشکلات تنفسی شود؛ پس اگر استرس یک فرد بصورت طولانی مدت ادامه یابد بطور جدی سلامت او را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
استرس در حالت بحرانی دارای علائمی است که بروز آنها به فرد کمک میکند تا شرایط بحرانی را از شرایط عادی شناسایی کند. پس استرس مزمن و غیرعادی با علائمی چون اضطراب، افسردگی، سردرد و بیخوابی همراه است که بطور جدی بر سلامت جسمی و روحی افراد اثر میگذارد.
فرآیند وقوع استرس
زمانی که فردی با یک اتفاق غیرمنتظره روبرو میشود، سیستم عصبی مرکزی به غدد فوق کلیوی دستور می‌دهد که هورمون‌های استرس یعنی آدرنالین و کورتیزول را آزاد کند. این هورمون‌ها باعث افزایش ضربان قلب میشود و خون را به مناطقی از بدن مانند ماهیچه، قلب و سایر اندامهای مهم می‌فرستد؛ چرا که این مناطق در مواقع اضطراری بیشتر به خون نیاز دارند.
جالب است بدانید زمانی که بدن به حالت عادی خود باز می‌گردد و ترس و استرس از فرد دور میشود، سیستم بدن به حالت عادی خود باز می‌گردد. البته اگر شرایط فرد حاد باشد و سیستم بدن نتواند به حالت اولیه خود بازگردد، فرآیند استرس همچنان ادامه می‌یابد و به استرس مزمن تبدیل میشود. استرس مزمن حالت حادی از استرس است که در برخی افراد ممکن است رخ دهد و عامل آن رفتارهایی چون پرخوری، نخوردن غذای کافی، مصرف زیاد الکل، مواد مخدر و کناره‌گیری اجتماعی است.
مطلب مفید: تفاوت استرس و اضطراب در روانشناسی چیست؟ فرق نشانه ها، علل و درمان
عوارض استرس بر بدن
همانطور که می‌دانید استرس موقعیتی است که باعث بروز یک واکنش بیولوژیکی خاص در بدن میشود. در واقع استرس از جمله اختلالات روانی است که بروز آن در افراد، با تاثیرات منفی بر جسم و روح همراه است. چرا که این اختلال در هنگام بروز، تاثیرات مستقیمی بر روح، روان و جسم فرد میگذارد و تمامی بخش‌های بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در ادامه به معرفی تاثیرات استرس بر بخش‌های مختلف بدن می‌پردازیم.
تاثیر استرس بر سیستم تنفسی و قلبی عروقی
در طی بروز اختلال استرس، هورمون‌های آن بر سیستم تنفسی و قلبی عروقی فرد اثر میگذارد. چرا که در طول فرآیند استرس بدن تلاش میکند تا خون غنی از اکسیژن را سریع‌تر توزیع کند و این موضوع باعث تندتر شدن دور نفس‌های فرد میشود. همچنین افرادی که دارای مشکلات تنفسی مانند آسم یا آمفیزم هستند، بروز استرس نفس کشیدن را برای آنها سخت‌تر خواهد کرد.
اختلال استرس سرعت پمپاژ قلب را نیز افزایش خواهد داد. چرا که هورمون‌های استرس باعث میشود رگ‌های خونی فرد منقبض شود، اکسیژن بیشتری به سمت ماهیچه‌ها هدایت شود و در نهایت فشار خون فرد را بالا می‌برد. پس نتیجه می‌گیریم بروز استرس بصورت ممتد یا همان استرس مزمن موجب میشود قلب فرد برای مدت طولانی بسیار سخت کار کند و زمانی که فشار خون افزایش یابد، خطر سکته مغزی یا حمله قلبی نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
برای کاهش استرس چه بخوریم؟ ۲۰ غذای مفید برای از بین بردن استرس
تاثیر استرس بر دستگاه گوارش
زمانی که فردی دچار استرس میشود؛ بدن نیاز به انرژی بیشتری دارد. پس برای تامین این انرژی کبد مجبور میشود قند خون اضافی یا همان گلوکز تولید میکند. همچنین بدن افرادی که دچار استرس مزمن میشوند، توانایی تحمل افزایش گلوکز را ندارد و ممکن است در طی این فرایند خطر ابتلا به دیابت نوع دو در فرد افزایش یابد. همچنین افزایش سرعت هورمون‌ها، تنفس و ضربان قلب نیز باعث ایجاد تاثیرات منفی در سیستم گوارشی فرد میشود.
جالب است بدانید بروز استرس در بدن باعث افزایش اسید معده میشود که این اتفاق احتمال ایجاد سوزش سر دل یا رفلاکس اسید معده را بیشتر خواهد کرد. استرس همچنین می‌تواند بر نحوه حرکت غذا در بدن فرد تاثیر بگذارد و باعث بروز اسهال یا یبوست شود؛ حتی ممکن است حالت تهوع، استفراغ یا معده درد را نیز در فرد ایجاد کند.
همچنین بخوانید: علت استرس بی دلیل چیست؟ ۱۵ دلیل مهم و درمان آن
تاثیر استرس بر سیستم عضلانی
در طی بروز فرآیند استرس، ماهیچه‌های بدن فرد منقبض میشود تا بتواند از آسیب‌های احتمالی در هنگام استرس محافظت کند. این ماهیچه‌ها تلاش می‌کنند تا پس از برطرف شدن استرس به حالت اولیه خود باز گردند؛ اما اگر بدن فرد بصورت دائم دچار استرس شود، ممکن است عضلات ماهیچه فرصتی برای استراحت نداشته باشند و سفت شوند. عضلات سفت باعث ایجاد سردرد، کمردرد، شانه درد و بدن درد میشود. در طی سفت شدن عضلات فرد برای تسکین درد رو به ورزش یا مصرف داروهای مسکن می‌آورد، اما این دو انتخاب بطور کامل نمی‌توانند از تاثیرات منفی استرس بر عضلات جلوگیری کنند.
تاثیر استرس بر سیستم جنسی و تولید مثل
ایجاد استرس در افراد باعث خستگی ذهن و جسم میشود و استرس مزمن می‌تواند در مرور زمان میل جنسی افراد را کاهش دهد. جالب است بدانید بروز استرس در کوتاه مدت باعث تولید هورمون تستوسترون بیشتری در مردان میشود؛ اما تاثیر این اتفاق ماندگار نیست. از سوی دیگر اگر بروز استرس برای طولانی مدت در مردان ادامه یابد، سطح تستوسترون آنها شروع به کاهش میکند و این موضوع در تولید اسپرم اختلال ایجاد میکند که موجب اختلال نعوظ یا ناتوانی جنسی میشود.
استرس مزمن نیز ممکن است خطر عفونت برای اندامهای تناسلی مردان مانند پروستات و بیضهها را افزایش دهد. این اختلال بر چرخه قاعدگی زنان نیز اثر میگذارد و منجر به پریودهای نامنظم و دردناک میشود؛ همچنین ممکن است علائم فیزیکی یائسگی را نیز در آنها تشدید کند.
مطالعه بیشتر: علائم استرس چیست؟ ۱۸ نشانه فیزیکی و روانی استرس
تاثیر استرس بر سیستم ایمنی
سیستم ایمنی بخش بسیار مهمی در بدن است، که استرس می‌تواند باعث تحریک این بخش شود. تحریک سیستم ایمنی بدن موجب میشود تا در عملکرد سیستم ایمنی نسبت به جلوگیری از عفونت و التیام زخم‌ها، تداخل ایجاد شود. در واقع با گذشت زمان، هورمون‌های استرس سیستم ایمنی بدن فرد را تضعیف میکند و سرعت پاسخ بدن نسبت به مهاجمان خارجی را کاهش می‌دهد. جالب است بدانید افراد مبتلا به استرس مزمن، بیشتر مستعد ابتلا به بیماری‌های ویروسی مانند آنفولانزا، سرماخوردگی و سایر عفونت‌ها هستند. از دیگر تاثیرات منفی استرس بر سیستم ایمنی بدن، افزایش زمان بهبود بدن فرد در مواجهه با بیماری یا آسیب جسمانی است.
در صورتی که نیازمند مراجعه به روانشناس خوب در تهران در زمینه‌های مختلف از جمله کنترل استرس هستید، می‌توانید از سایت پزشک خوب اقدام به رزرو اینترنتی یا تلفنی کنید.
سوالات متداول
- استرس چیست؟
- استرس یک واکنش ذهنی در بدن است که در طی موقعیتهای مختلف ممکن است بسیاری از افراد به این اختلال مبتلا شوند و به وسیله برخی نشانههای فیزیکی این حس را تجربه کنند. تمامی افراد هر از گاهی دچار استرس میشوند.
- بروز استرس چه زمانی خطرناک است؟
- بروز استرس زمانی خطرناک است که در طی آن فرد دچار افزایش ضربان قلب و مشکلات تنفسی شود؛ پس اگر استرس یک فرد بصورت طولانی مدت ادامه یابد بطور جدی سلامت او را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- استرس چه علائمی در بدن ایجاد میکند؟
- استرس در حالت بحرانی دارای علائمی است که بروز آنها به فرد کمک میکند تا شرایط بحرانی را از شرایط عادی شناسایی کند. پس استرس مزمن و غیرعادی با علائمی چون اضطراب، افسردگی، سردرد و بیخوابی همراه است که بطور جدی بر سلامت جسمی و روحی افراد اثر میگذارد.
- تاثیرات منفی استرس بر زنان و مردان چیست؟
- استرس مزمن ممکن است خطر عفونت برای اندامهای تناسلی مردان مانند پروستات و بیضهها را افزایش دهد. این اختلال بر چرخه قاعدگی زنان نیز اثر میگذارد و منجر به پریودهای نامنظم و دردناک میشود؛ همچنین ممکن است علائم فیزیکی یائسگی را نیز در آنها تشدید کند.
منبع: healthline
توی دنیای امروزه که استرس تقریبا با زندگیمون عجین شده ممنون که این مطالب رو قرار میدهید