تست ورزش قلب یک تست غیرتهاجمی و بی‌خطر برای تشخیص بیماری‌های قلبی مثل گرفتگی عروق است. تست با دویدن بیمار روی تردمیل یا رکاب زدن روی دوچرخهٔ ثابت شروع می‌شودو به طور همزمان سیگنال‌های قلبی، فشار خون و ضربان قلب ارزیابی می‌شوند. نتایج تست ورزش قلبی می‌توانند به پزشک در تشخیص بیماری و انتخاب درمان مناسب کمک کنند. در این مقاله دربارهٔ این تست و نحوهٔ انجام آن توضیح داده‌ایم.
فهرست مطالب
- تست ورزش چیست؟
- تفاوت اکو و تست ورزش چیست؟
- چه زمانی تست ورزش لازم است؟
- قبل از تست ورزش چه کنیم؟
- نحوه انجام تست ورزش چگونه است؟
- خطرات تست ورزش
- تست ورزش چقدر طول می‌کشد؟
- تفسیر تست ورزش
تست ورزش چیست؟
یکی از تست‌هایی که برای تشخیص بیماری‌های قلبی توسط پزشکان به کار گرفته می‌شود «تست ورزش» است. پزشک به کمک تست ورزش می‌تواند ریسک بروز حملهٔ قلبی را در فرد تخمین بزند. در واقع تست ورزش توانایی قلب را در حین فعالیت و تا جایی که دچار افت فشار خون و ضربان غیرطبیعی نشده باشد اندازه گیری می‌کند.
تست ورزش قلب انواع مختلفی دارد؛ اما معمول‌ترین شیوهٔ انجام آن تست تردمیل برای قلب (تست اکوی استرس قلبی یا تست استرس EKG) است. به کمک این تست پزشک می‌تواند بفهمد وقتی قلب تحت فشار و در حال فعالیت است چگونه عمل می‌کند.
برای اجرای تست قلب با تردمیل، بیمار روی تردمیل راه می‌رود، در روش دیگر بیمار باید با دوچرخهٔ ثابت رکاب بزند. هرچه زمان بیشتری از شروع تست می گذرد، شدت فعالیت بیشتر می‌شود. همزمان ضربان قلب، فشار خون و سیگنال‌های قلب (نوار قلب) بررسی می‌شوند.
تفاوت اکو و تست ورزش چیست؟
تست ورزش و اکو قلب هر دو برای بررسی عملکرد قلب، تشخیص بیماری‌های قلبی و تصمیم گرفتن در مورد اقدامات درمانی بعدی است. اکو یک روش تصویربرداری از قلب است که با استفاده از امواج صوتی انجام می‌شود. این تست انواع مختلفی دارد که یکی از آن‌ها تست استرس قلبی است که ترکیبی از تست ورزش و اکوکاردیوگرام است. (برای آشنایی بیشتر با اکو مطلب «اکوی قلب چطور انجام می‌شود؟ | انواع تست اکوی قلب و نحوهٔ انجام آن‌ها» را بخوانید.)
چه زمانی تست ورزش لازم است؟
متخصصان قلب تحت شرایط زیر از بیمار تست ورزش می‌گیرند:
- اگر فرد دچار تنگی نفس، تپش قلب، درد قفسهٔ سینه و سایر نشانه‌های هشدار دهنده بیماری‌های قلبی شده باشد، پزشک با انجام تست ورزش می‌تواند بفهمد که این مشکلات منشا قلبی دارند یا نه.
- اگر فرد در حین فعالیت دچار تنگی نفس شود با انجام تست ورزش می‌توان وضعیت خون‌رسانی به قلب را در حین فعالیت بررسی کرد.
- بررسی تاثیر داروهای تجویز شده
- در صورتی که پزشک به گرفتگی عروق شک داشته باشد ابتدا تست ورزش انجام می‌دهد.
- بررسی آریتمی قلبی (ضربان نامنظم قلب)
- بررسی عملکرد دریچه‌های قلب
- بررسی توان بیمار قلبی برای داشتن برنامهٔ ورزشی هفتگی
قبل از تست ورزش چه کنیم؟
- پیش از شروع تست ورزش قلب حداقل چهار ساعت چیزی جز آب نخورید.
- حداقل از دوازده ساعت قبل مصرف مواد غذایی حاوی کافئین مثل شکسلات، چای و قهوه را قطع کنید.
- مصرف بعضی داروها باید روز انجام تست ورزش قطع شود. مگر در مواردی که پزشک توصیه کند برای جلوگیری از ناراحتی قلبی باید مصرف شوند. (در این زمینه حتماً با پزشک مشورت کنید.)
این داروها عبارتند از:
- ایزوسورباید دی نیترات (Isosorbide dinitrate)
- ایزوسورباید مونو نیترات (Isosorbide mononitrate)
- نیتروگلیسیرین
همچنین مصرف داروهای قلبی در روز انجام تست باید قطع شود. با اینحال دربارهٔ مصرف یا قطع مصرف هر دارویی باید با پزشک خود صحبت کنید.
نحوهٔ انجام تست ورزش چگونه است؟
روش انجام تست ورزش برای قلب به این صورت است که ابتدا تکنسین الکترودهای مخصوص را روی سینه بیمار وصل می کند. این الکترودها به مانیتور دستگاه «الکتروکاردیوگرام» (نوار قلب) وصل شده و سیگنال‌های قلب را در طول انجام تست نمایش می‌دهند.
پیش از شروع تست نوار قلب بیمار و فشار خون او در حین استراحت گرفته می‌شود. سپس فرد بیمار شروع به راه رفتن روی تردمیل یا پدال زدن می‌شوند. سرعت و شدت تمرین ورزشی به تدریج افزایش می‌یابد تا زمانی که فرد احساس خستگی کند. تیم پزشکی به طور مرتب وضعیت بیمار را از نظر احساس درد در بازو یا قفسهٔ سینه، تنگی نفس، سرگیجه، سبکی سر و سایر علائم نگران‌کننده چک می‌کنند.
بعد از اتمام تست بیمار چند دقیقه به آهستگی روی تردمیل راه می‌رود تا ضربان قلب و فشار خون به حالت عادی برگردد.
خطرات تست ورزش
از آنجا که برای انجام این تست فعالیت زیادی انجام می‌شود، افزایش تعریق و تعداد تنفس، افت فشار خون و افزایش ضربان قلب در تست ورزش غیرطبیعی نیست. در اکثر موارد تست ورزش بدون درد و خطر است؛ چرا که تیم پزشکی به صورت مداوم وضعیت بیمار را بررسی می‌کند و در صورتی که لازم باشد تست را متوقف می‌کنند. با اینحال این تست هم با وجود غیرتهاجمی بودن در موارد بسیار نادر عوارض به دنبال خواهد داشت.
عوارض تست ورزش قلب
- افت فشار خون: ممکن است بیمار در طول انجام تست یا بعد از آن دچار افت فشار خون و احساس سرگیجه شود که با توقف تست از بین می‌رود.
- ضربان غیرطبیعی قلب (آریتمی): تپش قلب یا افت ضربان قلب در حین تست ورزش رخ می‌دهند و بعد از اتمام تست از بین می‌روند.
- حملهٔ قلبی: این عارضه بسیار کم اتفاق می‌افتد اما غیر محتمل نیست.
تست ورزش چقدر طول می کشد؟
مدت زمان تست ورزش بین پنج تا پانزده دقیقه متغیر است. اما کل زمان حضور در کلینیک و انجام معاینات حداقل یک ساعت طول می‌کشد. این تست زمانی متوقف می‌شود که فرد حداکثر فعالیت را انجام داده باشد، افت فشار رخ دهد و یا نوار قلب علائمی از وجود بیماری قلبی را نشان دهد.
تفسیر تست ورزش قلب
در صورتی که پزشک قلب تفسیر نتیجه تست ورزش قلب را خوب تشخیص دهد، نشان‌دهندهٔ این است که قلب به خوبی کار می‌کند و در اغلب موارد نیاز به انجام تست‌های بیشتر نیست. (نحوه خواندن تست ورزش قلب یک کار تخصصی است و تنها پزشک می‌تواند با خواندن نتیجهٔ آن بیماری را تشخیص دهد.)
گاهی با وجود خوب بودن نتایج تست ورزش قلبی، علائم بیمار بدتر می‌شوند و پزشک برای تشخیص بهتر، تست‌های دیگری مثل تست ورزش هسته‌ای یا تست اکوی استرس ورزشی (تست ورزش به همراه تست اکو) را پیشنهاد می‌دهد. همچنین خواندن نتیجه تست ورزش به پزشک کمک می‌کند تا در صورت لزوم، دوز و نوع داروهای بیمار قلبی را تغییر دهد.
نتیجه تست ورزش سه حالت دارد: مثبت، منفی و نامشخص.
– مثبت بودن تست ورزش قلب
نتیجه مثبت تست ورزش زمانی حاصل می‌شود که احتمال وجود بیماری قلبی عروقی وجود داشته باشد. اگر تست ورزش مثبت باشد لازم است با انجام تست‌های تشخیصی دیگر مشکل بیمار شناسایی شود.
البته گاهی نتیجه تست ورزش مثبت کاذب می‌شود. تست ورزش قلب مثبت کاذب زمانی رخ می‌دهد که بدن فرد نسبت به تمرین ورزشی انجام شده بیش از حد عکس‌العمل نشان داده و با وجود سالم بودن، نتیجهٔ تست مثبت می‌شود.
– تست ورزش منفی
اگر تست ورزش منفی باشد یعنی نتایج نرمال تست ورزش حاصل شده است. منفی بودن تست ورزش احتمال وجود بیماری قلبی را کم می‌کند.
– تست ورزش قلب نامشخص
این نتیجه زمانی رخ می‌دهد که تغییرات نوار قلب قابل تشخیص نباشند یا تست پیش از آنکه فرد به حد خستگی (حداکثر ضربان قلب یا حداکثر شدت تمرین) برسد متوقف شده باشد.
سوالات متداول
یکی از تست‌هایی که برای تشخیص بیماری‌های قلبی توسط پزشکان به کار گرفته می‌شود «تست ورزش» است. پزشک به کمک تست ورزش می‌تواند ریسک بروز حملهٔ قلبی را در فرد تخمین بزند. در واقع تست ورزش توانایی قلب را در حین فعالیت و تا جایی که دچار افت فشار خون و ضربان غیرطبیعی نشده باشد اندازه گیری می‌کند.
مدت زمان تست ورزش بین پنج تا پانزده دقیقه متغیر است. اما کل زمان حضور در کلینیک و انجام معاینات حداقل یک ساعت طول می‌کشد. این تست زمانی متوقف می‌شود که فرد حداکثر فعالیت را انجام داده باشد، افت فشار رخ دهد و یا نوار قلب علائمی از وجود بیماری قلبی را نشان دهد.
نتیجه مثبت تست ورزش زمانی حاصل می‌شود که احتمال وجود بیماری قلبی عروقی وجود داشته باشد. اگر تست ورزش مثبت باشد لازم است با انجام تست‌های تشخیصی دیگر مشکل بیمار شناسایی شود.
برای اجرای تست قلب با تردمیل، بیمار روی تردمیل راه می‌رود، در روش دیگر بیمار باید با دوچرخهٔ ثابت رکاب بزند.
۱. فرد دچار آریتمی، تنگی نفس و تپش قلب
۲. بیماران قلبی که دارو مصرف می‌کنند.
۳. بیماران مشکوک به گرفتگی عروق
۴. افراد مشکوک به گرفتگی عروق و بیماری‌های دریچهٔ قلب
منابع:
۲. WebMD
۳. Mayo Clinic
تست ورزش یک تست غیرتهاجمی است و جزو اولین راه‌های تشخیص بیماری‌های قلبی عروقی به شمار می‌آید. در صورتی که علائمی از بیماری قلبی یا تنگی نفس را در خود مشاهده می‌کنید بهتر است با یک متخصص قلب و عروق مشورت کنید. با کلیک روی دکمهٔ زیر می‌توانید به لیست بهترین متخصصان قلب و عروق دسترسی داشته باشید:
مرسی از اطلاعات کامل و جامعتون