تا به حال برای شما پیش آمده که در هنگام صحبت، صداهای مربوط به کلمات را بکشید؟ بسیاری از ما پیش آمده که در هنگام صحبت دچار تکرار و توقف آواهای کلمات شدیم؛ که این موضوع هیچ ارتباطی به سن و سال افراد ندارد. به راستی که نام این اختلال چیست و تحت چه شرایطی به سراغ افراد می‌آید؟ در این مقاله قصد داریم به بیان اختلالی تحت عنوان لکنت زبان بپردازیم، برای آشنایی بیشتر با این اختلال تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
لکنت زبان چیست؟
لکنت زبان یک نوع اختلال در گفتار افراد است که در طی آن، فرد صداها، هجاها یا کلمات را تکرار یا طولانی‌تر از حد معمول بیان میکند. در طی ابتلا به این اختلال، فرد نمی‌تواند در حین صحبت کلمات را به صورت پیوسته و پشت سر هم بیان کند.
در واقع افراد مبتلا به اختلال لکنت، نسبت به موضوعی که می‌خواهند درباره آن صحبت کنند اشراف کامل دارند؛ اما به سختی آن را بیان می‌کنند. در طی فرآیند لکنت زبان، صحبت فرد متوقف میشود؛ چرا که به یک کلمه یا صدایی برخورده که در بیان آن دچار مشکل شده است.
نشانه‌هایی برای مراجعه به پزشک
بسیاری از ما لکنت زبان کودکان را مشاهده کردیم؛ اما باید بدانید که این نوع از لکنت بخش طبیعی از فرآیند یادگیری صحبت کردن در زمان کودکی است. در واقع کودکان کوچک هنگامی به توانایی گفتاری و زبانی کامل و کاهی نرسیدند، دچار لکنت می‌شوند. اما در برخی مواقع هم لکنت یک وضعیت مزمن است که تا دوران بزرگسالی فرد ادامه پیدا میکند و ممکن است بر روی اعتماد به نفس و نحوه تعامل او با سایر افراد اثر بگذارد. قطعا برای شما این سوال پیش می‌آید که لکنت زبان چه علائمی دارد، در ادامه به بیان هر یک از این علائم می‌پردازیم.
علائم لکنت زبان
- بروز حس دشواری در فرد برای شروع یک کلمه، عبارت یا جمله
- بیان طولانی یک حرف یا صدا در یک کلمه
- تکرار صدا، بخش یا کلمه در حین صحبت
- سکوت فرد برای بیان هجا و کلمات خاص در حین صحبت
- بیان کلماتی مثل آم در ین تلفظ کلمات سخت
- ایجاد تیش زیاد در فرد و حرکات متفاوت صورت و اندام او برای فهماندن کلمات خود به اطرافیانش
- بروز اضطراب در فرد زمان صحبت
- ناتوانی فرد در برقراری رابطه موثر با اطرافیانش
همچنین ممکن است فرد در طی اختلال لکنت، در گفتار خود دچار علائمی چون چشمک زدن سریع، لرزش لب و فک، تیک صورت، تکان خوردن سر و قفل کردن مشت دست نیز گردد. جالب است بدانید افراد مبتلا به لکنت در زمان هیجان، خستگی، استرس و عجله با افزایش علائم این اختلال روبرو خواهند شد. حضور فرد مبتلا به این اختلال در موقعیت‌هایی مثل صحبت در جمع یا پشت تلفن برای او بسیار دشوار است؛ البته باید بدانید که افراد مبتلا به لکنت، زمانی که با خودشان در حال صحبت هستند به هیچ وجه دچار این اختلال نمی‌گردند.
بروز چه نشانه‌هایی در فرد مبتلا به لکنت، باعث مراجعه ضروری او به پزشک میشود؟
لکنت زبان در بین کودکان ۲ تا ۵ سال نسبت به سایر افراد شایع‌تر است؛ اما در کنار هر یک از علائم ذکر شده بالا، موارد زیر نیز ممکن است در فرد مبتلا به این اختلال نیز ظهور کند:
- لکنت بیشتر از ۶ ماه زمان ببرد
- لکنت با سایر مشکلات گفتاری و زبانی همراه باشد
- لکنت با افزایش سن کودک بیشتر شود یا همچنان ادامه یابد
- لکنت با سفت شدن عضلات یا تلاش برای صحبت کردن همراه باشد
- لکنت بر روی عملکرد شغلی، تحصیلی و اجتماعی فرد تاثیر بگذارد
- لکنت موجب اضطراب و مشکلاتی چون ترس از صحبت کردن در فرد شود
- لکنت در بزرگسالی یک فرد رخ دهد
با وقوع هر یک از علائم و نشانه‌های بالا، برای درمان این اختلال باید حتما به پزشک مراجعه کنید.
آیا لکنت زبان دارو دارد؟
همانطور که گفتیم لکنت زبان ممکن است در هر سنی برای افراد رخ دهد. پزشک متخصص گفتار و زبان پس از آن که فرد مبتلا به این اختلال را ارزیابی کند، روش درمانی مناسب را به فرد بیمار معرفی خواهد کرد. برای درمان افراد مبتلا به لکنت، روش‌های درمانی متفاوتی وجود دارد؛ که در ادامه به بیان هر یک از این روش‌های درمانی می‌پردازیم.
گفتار درمانی
فرد در طی روش گفتار درمانی، یاد می‌گیرد که چطور سرعت گفتار خود را کاهش دهد و بداند که در چه زمان‌هایی دچار لکنت میشود. فرد مبتلا به این اختلال ممکن است در طی گفتار درمانی از روی عمد با آرامش صحبت کند؛ اما در طی گذشت زمان به یک الگوی گفتاری طبیعی دست پیدا خواهد کرد.
ابزارهای الکتریکی
با مراجعه فرد بیمار و ارزیابی او توسط پزشک مربوطه، شدت اختلال لکنت در او شناسایی میشود و به انتخاب پزشک یک ابزار الکتریکی برای درمان این اختلال به بیمار معرفی میشود. ابزارهای الکتریکی متفاوتی برای درمان لکنت زبان موجود است.
درمان رفتاری شناختی
این روش درمانی به فرد مبتلا به لکنت کمک میکند تا روش‌های تفکری که باعث بدتر شدن اختلال در او میشود را شناسایی کند و در جهت تغییر آن گام بردارد. همچنین این شیوه درمان در بهبود عوارضی چون کاهش اعتماد به نفس، اضطراب و استرس موثر است.
دارو درمانی
در حال حاضر هیچ دارویی برای لکنت زبان افراد توسط پزشک تجویز نمی‌شود؛ اما چند ترکیب روانگردان وجود دارد که ممکن است در برخی شرایط خاص توسط پزشک برای بیمار تجویز شود. در واقع داروهایی چون هالوپریدول، ریسپریدون، الانزاپین، زیپراسیدون و کلونیدین در کاهش لکنت زبان افراد موثر است. همچنین تحقیقات جدید نشان داده داروهایی که دارای سنتز دوپامین هستند، در بهبود اختلال لکنت زبان موثر واقع می‌شوند.
توصیه‌هایی برای رعایت در خانه (والدین)
تعامل والدین با کودک مبتلا به اختلال لکنت در تسریع روند بهبود این اختلال موثر واقع میشود. اگر کودک شما به اختلال لکنت مبتلا است؛ پس مداخله شما به عنوان والدین او و انجام تکنیک‌های تمرین در خانه زیر نظر پزشک متخصص، بخش مفیدی از کمک به کودک برای مقابله با لکنت به حساب می‌آید. پس به عنوان پدر یا مادر فرزند خود به هیچ وجه از تکنیک‌های درمان در خانه غافل نشوید و این فرصت استثنایی را از فرزند خود نگیرید. در ادامه به معرفی برخی نکات درباره تعامل والدین با فرزندان مبتلا به لکنت می‌پردازیم:
- بخاطر لکنت فرزند خود را سرزنش نکنید
- از بکار بردن جملاتی چون نفس بکش، آرام حرف بزن و مکث کن نیز پرهیز کنید
- در هنگام صحبت به فرزند خود نگاه کنید و با او تماس چشمی برقرار کنید
- وسط صحبت فرزند خود نپرید و کلمات و جملات او را کامل نکنید و اجازه بدهید خودش درست صحبت کردن را یاد بگیرد
- با فرزند خود به صورت شمرده و با سرعت پایین صحبت کنید
- عوامل استرس‌زا را از منزل حذف کنید
- فرزند خود را برای مدتی به کلاس‌های زبان و قرآن نفرستید
- زمان‌هایی را برای خود و فرزندتان اختصاص دهید
- برای مدتی انجام بازی‌های غیرگفتاری را افزایش دهید
- از جلسات گفتار درمانی غافل نشوید
متخصصین گفتار درمانی چه کمکی به ما میکند؟
گفتار درمانگر یا متخصص گفتار درمانی به فرد مبتلا به اختلال لکنت زبان در زمینه یادگیری کلمات، سرعت بخشیدن به آن‌ها و درمان وقفه در حین بیان کلمات کمک میکند. در واقع این متخصص به فرد بیمار کمک میکند تا شرایطی که باعث ایجاد لکنت زبان میشود را به خوبی مدیریت کند. در طی جلسات گفتار درمانی فرد بیمار می‌تواند تکنیک‌های اصلاح لکنت زبان و روان حرف زدن را یاد بگیرد و در مکالمات روزانه خود از آن‌ها استفاده کند.
تکنیک‌های بسیار متفاوتی برای راحت و روان حرف زدن افراد مبتلا به لکنت وجود دارد؛ انتخاب تکنیک و شیوه برای هر فرد، براساس شدت و نوع لکنت توسط گفتار درمانگر متفاوت خواهد بود. گفتار درمانی یکی از بهترین روش‌های درمانی برای بهبود و رفع لکنت زبان در بزرگسالان است و همچنین به عنوان بهترین روش درمانی در دراز مدت در نظر گرفته میشود.
سخن پایانی
لکنت زمان مانند دیگر اختلالات رایج شخصیتی این روزها گریبان‌گیر افراد زیادی میشود؛ اما نکته مهم در درمان این اختلال آن است که فرد مبتلا هرگز از بهبود خود ناامید نشود و بپذیرد که باید در مسیر درمان گام بردارد. لکنت زبان از جمله اختلالاتی است که روش‌های درمانی متفاوتی دارد و فرد بیمار با مراجعه به پزشک متخصص می‌تواند برای کاهش علائم آن اقدام ند و در نهایت این اختلال را به کلی از بین ببرد. برای درمان اختلالات روانی و شخصیتی هیچوقت دیر نیست؛ تنها کافیست که کمی صبر پیشه کرد و ثابت قدم بود.
