ترامادول دارویی شبه مخدر است که به عنوان مسکن کاربرد دارد. این دارو به علت خاصیت سرخوشی، ضدافسردگی و بی‌خوابی در جوانان مورد سوء مصرف قرار می‌گیرد. مصرف خودسرانه این دارو عوارض بسیاری به همراه دارد. بیشترین علت مراجعه به بیمارستان‌ها به علت تشنج متعاقب مصرف ترامادول گزارش شده است. اصلی‌ترین علت فوت متعاقب مصرف ترامادول آپنه یا وقفه تنفسی است. با مصرف این مخدر اثراتی فیزیکی و جسمی در شخص ظاهر می‌شود. از جمله علائم آن می‌توان به تعریق، اسهال، سرگیجه، از بین رفتن حافظه کوتاه مدت و بی‌خوابی اشاره کرد. در این مقاله به بررسی این ماده علائم، علل، تشخیص و ترک آن می‌پردازیم.
ترامادول چیست؟
ترامادول یک داروی شبه مخدر برای تسکین درد است. ترامادول برای درد متوسط تا شدید در بزرگسالان تجویز می‌شود. این دارو اغلب بعد از عمل جراحی و یا جراحات شدید تجویز می‌شود.
ترامادول همچنین برای درمان طولانی مدت هنگامی که مسکن‌های ضعیف کار نمی‌کنند استفاده می‌شود. ترامادول تنها با نسخه پزشک در دسترس افراد قرار می‌گیرد. این دارو به صورت قرص، کپسول و قطره مایع تولید می‌شود.
تزریق این دارو تنها در بیمارستان امکان پذیر است. کسانی که به صورت خودسرانه این دارو را مصرف می‌کنند در معرض اعتیاد به آن قرار دارند. در برخی از موارد، حتی افرادی که مصرف این دارو را طبق تجویز پزشک انجام می دهند ممکن است معتاد شوند.
مطلب بیشتر: اعتیاد به مواد مخدر | اختلال مصرف یا (SUD) چیست؟
تشخیص افراد ترامادولی
ممکن است شخصی در اطراف شما تلاش به پنهان کردن اعتیادش به این ماده باشد. ممکن است با تغییر سبک زندگی فرد به این قضیه شک کنید که آیا فرد به مواد مخدر اعتیاد دارد و یا خیر. موارد زیر می‌توانند نشان دهنده اعتیاد فرد به ترامادول باشد:
- تغییرات شخصیتی: از جمله تغییرات خلقی و یا اضطراب
- تغییرات رفتاری: از جمله پنهان کاری، پارانویا و رفتار پرخاشگرانه
- تغییرات ظاهری: از جمله افزایش و یا کاهش وزن غیرطبیعی و رعایت نکردن بهداشت فردی
- مسائل بهداشتی مداوم: از جمله خستگی، تغذیه نامناسب یا بی‌خوابی
- دوری از اجتماع: روابط متشنج با خانواده و دوستان و یا ارتباط با افراد جدیدی که مصرف کننده مواد هستند.
- عملکرد ضعیف در محل کار یا مدرسه اغلب به دلیل عدم علاقه و یا حضور نداشتن
- مشکلات مادی و حقوقی: از جمله درخواست‌های مکرر و مشکوک برای پول
عوارض مصرف ترامادول
قرص خوراکی ترامادول می‌تواند باعث خواب آلودگی شود. تا زمانی که ندانید این دارو چه تاثیراتی بر روی شما دارد نباید رانندگی کنید و یا فعالیت‌های خطرناک انجام دهید. ترامادول همچنین می‌توانید عوارض دیگری نیز داشته باشد.
– عوارض جانبی ترامادول
عوارض جانبی شایع ترامادول می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- سرگیجه
- سردرد
- خواب آلودگی
- تهوع و استفراغ
- یبوست
- کمبود انرژی
- تعریق
- خشک شدن دهان
اگر عوارضی که در بالا به آن اشاره شد خفیف باشند می‌تواندد ظرف چند روز تا چند هفته از بین بروند. اگر این عوارض شدید هستند و از بین نمی‌روند حتما با پزشک و یا داروساز در این باره صحبت کنید.
– عوارض جدی مصرف ترامادول
در صورت بروز عوارض جانبی جدی، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. اگر علائم شما تهدید کننده زندگی است و یا فکر می‌کنید که به کمک نیاز دارید، هرچه سریع‌تر با ۱۱۵ تماس بگیرید. عوارض جانبی جدی و علائم آن‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
۱- سندروم سروتونین
علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تپش قلب
- فشار خون بالا
- دمای بدن بالاتر از حد طبیعی
- واکنش‌هایی که از حد طبیعی قوی‌تر هستند.
- عدم تعادل (کنترل حرکات)
- تهوع و استفراغ
- اسهال
- تحریک پذیری
- توهم (دیدن یا شنیدن چیزهایی که واقعی نیستند)
- کما
۲- مشکلات جدی در تنفس
علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشند:
- ضربان قلب پایین
- تنگی نفس
- غش، سرگیجه یا گیجی
۳- ایجاد وابستگی جسمی و اعتیاد پس از ترک دارو
علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشند:
- احساس تحریک پذیری، اضطراب یا بی‌قراری
- مشکلات مرتبط با خواب
- افزایش فشار خون
- تپش قلب
- گشاد شدن مردمک چشم
- آبریزش چشم
- آبریزش بینی
- خمیازه
- حالت تهوع، استفراغ و از دست دادن اشتها
- اسهال و گرفتگی معده
- تعریق
- لرز و درد عضلانی، کمر درد، یا درد مفاصل
۴- نارسایی غدد فوق کلیوی
علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- خستگی مکرر
- ضعف عضلانی
- درد در ناحیه شکم
۵- کمبود آندروژن
علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:
- خستگی
- مشکلات مرتبط با خواب
- کاهش انرژی
- تشنج
چه کسانی نمی‌توانند از ترامادول استفاده کنند؟
ترامادول نباید در کودکان ۱۲ تا ۱۸ ساله‌ی مبتلا به مرض چاقی یا مبتلا به بیماری عصبی عضلانی (بیماری که بر اعصاب کنترل کننده عضلات ارادی تأثیر می‌گذارد)، بیماری ریوی یا آپنه انسدادی خواب (مواردی که راه تنفس در هنگام خواب مسدود یا باریک می‌شود و تنفس برای مدت کوتاهی در طول خواب متوقف می‌شود) مورد استفاده قرار بگیرد. زیرا این شرایط ممکن است خطر ابتلا به مشکلات تنفسی را افزایش دهد. مصرف ترامادول برای برخی از افراد مناسب نیست همچنین این دارو می‌تواند با سایر داروها تداخل ایجاد کند. با پزشک خود درباره داروهایی که استفاده می‌کنید قبل از مصرف ترامادول صحبت کنید. افرادی که به یکی از مشکلات زیر مبتلا هستند نباید ترامادول مصرف کنند:
- افرادی که در گذشته به ترامادول و یا هر داروی دیگری واکنش نشان داده‌اند.
- بیماری که باعث تشنج در فرد می‌شود.
- آسیب به ناحیه سر
- اعتیاد به الکل، مسکن‌های قوی یا داروهای دیگر
- مشکلات تنفسی
- مشکلات کلیوی یا کبد
- نشان دادن واکنش شدید در گذشته به داروهایی که مسکن درد هستند.
اعتیاد به ترامادول
سوء مصرف ترامادول فارغ از این واقعیت که این دارو در اصل به عنوان یک داروی ضد درد از مواد افیونی است که اعتیاد کمی دارد بسیار زیاد است. تحقیقات سازمان بهداشت جهانی (WHO) نشان داده است که در میان کاربران مواد افیونی این ماده پاسخی در مغز ایجاد می‌کند که مشابه قرص اکسی کدون است. در نتیجه، بسیاری از افرادی که به داروهای مخدر قوی‌تر اعتیاد دارند به ترامادول نیز معتاد می‌شوند. ترامادول در واقع این قابلیت را دارد که در افراد ایجاد وابستگی به این ماده را ایجاد کند.
وابستگی به حالت فیزیکی گفته می‌شود که در آن بدن شما به دارو وابستگی پیدا می‌کند. با وابستگی به مواد مخدر، برای تجربه همان اثری که قبلا با دوز مصرفی کمتری تجربه می‌کردید به دوز بیشتری برای تجربه آن نیاز دارید. در صورت قطع دارو اثرات ذهنی و جسمی را تجربه خواهید کرد.
وقتی که به این دارو اعتیاد پیدا می‌کنید صرف نظر از عواقب منفی که با خود به همراه دارد نمی‌توانید مصرف دارو را قطع کنید.
مطلب بیشتر: متادون چیست؟ عوارض مصرف متادون و اعتیاد به آن
علائم اعتیاد به ترامادول
اعتیاد می‌تواند در میان مواد مخدر علائم یکسانی داشته باشد. از علائم هشداردهنده اعتیاد به ترامادول می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مصرف مواد به صورت منظم
- احساس بی‌قراری در صورت عدم دسترسی به آن
- مصرف دوز بیشتر برای داشتن همان مقدار تاثیری که می‌خواهید.
- صرف پول و منبع مادی مورد نیاز برای خرید مواد
- عدم انجام تعهدات در مدرسه یا سرکار به دلیل مصرف مواد مخدر
- استفاده از این ماده علی‌رغم خطرات و مشکلاتی که ایجاد می‌کند.
- انجام رفتارهای خطرناک مانند خشونت برای بدست آوردن مواد
- صرف زمان بیش از حد برای بدست آوردن ترامادول، مصرف آن و بهبودی از اثرات آن
- تلاش برای ترک و عدم استفاده از این ماده
- با قطع مصرف مواد، علائم ترک را تجربه کنید.
سم زدایی بدن از ترامادول
سم زدایی (Detox) فرایندی است با هدف ترک ترامادول در سریع‌ترین زمان و با استفاده از کم خطر‌‌ترین روش ترک آن. سم زدایی می‌تواند شامل مصرف دارو برای تسکین علائم ترک مانند داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID)، شل کننده‌های عضلانی و داروهای ضد اضطراب باشد.
قبل از اینکه سم زدایی شروع شود، پزشک از شما یک معاینه بدنی را انجام می‌دهد. همچنین ممکن است از شما آزمایش خون گرفته شود. مرحله سم زدایی می‌تواند روزها و حتی هفته‌ها ادامه داشته باشد. این زمان به میزان وابستگی شما به این ماده بستگی دارد. هنگامی که دارو به طور کامل توسط سم زدایی از بدن شما خارج شد پزشک فرایند درمان را شروع می‌کند.
درمان ترامادول
درمان زمانی شروع می‌شود که سم زدایی تمام شده باشد. هدف دوره درمانی این است که با ترک ترامادول زندگی سالم‌تری را داشته باشید. درمان همچنین می‌تواند به رفع سایر بیماری‌های زمینه‌ای روانی مانند افسردگی و اضطراب ناشی از ترک مواد کمک کند. گزینه‌های درمانی برای درمان تمام مواد افیونی به طور کلی یکسان هستند.
– رواندرمانی
درمان توسط روانپزشک، روانشناس یا مشاور انجام می‌شود. این کار را می‌توانید به صورت فردی، با همسر یا خانواده یا به صورت گروهی انجام دهید. گزینه‌های درمانی بسیاری برای ترک مواد افیونی وجود دارند. رفتار درمانی شناختی (CBT) به شما کمک می‌کند که به شناخت بالایی نسبت به رفتارهای منفی به خصوص در زمینه مصرف مواد بپردازید. همچنین در این روش یاد می‌گیرید که چگونه از عود مجدد و کنترل خود برای مصرف آن جلوگیری کنید. رواندرمانی می‌تواند در هفته‌های اول درمان فشرده باشد. با گذشت زمان، شما ممکن است به شرکت در جلسات رواندرمانی کمتری نیاز داشته باشید.
– مصرف دارو
داروهایی برای ترک وابستگی به ترامادول وجود دارد. داروهایی مانند متادون ممکن است برای کاهش علائم ترک برای فرد تجویز شود. سایر داروها، از جمله بوپرنورفین-نالوکسان و نالترکسون، از فعال سازی گیرنده‌های مخدر توسط ترامادول جلوگیری می‌کنند. البته در صورت وابستگی خفیف به این ماده نیازی به مصرف دارو نخواهید داشت.
منابع
در صورت نیاز می‌توانید با مراجعه به سایت پزشک خوب از بهترین مشاوران اعتیاد در ایران به صورت اینترنتی نوبت بگیرید.
