اضطراب نوعی اختلال روانی است که شرایط روحی و جسمی افراد را بر هم می‌زند. اضطراب به شکل‌های گوناگونی و در زمان‌های خاصی بروز میکند. با توجه به این که اضطراب می‌تواند آسیب‌های روحی و جسمی زیادی برای افراد به دنبال داشته باشد، حتما باید به دنبال راه‌های درمان و کنترل آن بود. در این مقاله قصد داریم به بحث و بررسی در خصوص روش‌های درمان اضطراب بپردازیم. تا انتها با ما همراه باشید.
اضطراب چیست؟
اضطراب نوعی اختلال روانی است. افراد وقتی در موقعیت‌های خاصی قرار می‌گیرند، ممکن است اضطراب وجود آن‌ها را فرا بگیرد. این نکته مهم است که توجه داشته باشید، سطح معینی از اضطراب در همه افراد وجود دارد. این سطح از اضطراب کاملا طبیعی است. حتی برخی از متخصصان معتقدند که مقداری اضطراب می‌تواند محرک مثبتی برای اقدامات افراد باشد.
اما اضطراب زمانی به عنوان یک عامل خطرناک به شمار می‌رود که عملا نقش تخریبی پیدا کند. در این شرایط فرد در موقعیت‌های کوچک و بزرگ زندگی خود دچار اضطراب می‌شود و عملا نمی‌تواند تمرکز کافی برای اداره امور زندگی داشته باشد. اختلال مزمن اضطراب به صورت‌های زیر در افراد بروز میکند:
- فرد در استفاده در توانمندی‌های شخصی خود ناکام می‌ماند.
- واکنش‌های فرد نسبت به موقعیت‌های گوناگون، بیش از حد طبیعی است.
- گذران زندگی روزمره به واسطه اضطراب برای فرد دشوار می‌شود.
انواع اضطراب
در حالت کلی اضطراب به سه شکل گوناگون در افراد بروز میکند که عبارت‌اند از:
۱. اختلال اضطراب فراگیر (Generalized anxiety disorder)
اختلال اضطراب فراگیر به شرایطی گفته می‌شود که فرد در طول روز به طور کامل احساس نگرانی را با خود دارد. به عبارت دیگر نگرانی در افراد از یک کار به کار دیگر منتقل می‌شود. بنابراین فارغ از این که عامل تحریک‌کننده‌ای برای اضطراب وجود دارد یا خیر، فرد همواره در طول شبانه روز بار اضطراب را روی دوش خود احساس میکند.
۲. اختلال پانیک (Panic disorder)
اگر اضطراب در افراد به صورت هراس ایجاد شود، به آن اختلال پانیک می‌گویند. پانیک معمولا دارای آثار شدید‌تری نیز است. این نوع از اختلالات به صورت ناگهانی و غیر منتظره در فرد ایجاد می‌شود. در طول حمله پانیک ممکن است علائمی مانند تپش قلب، تعریق، درد قفسه سینه و احساس خفگی به فرد دست دهد.
۳. فوبیا (Phobia)
فوبیا نوعی ترس شدید است که فرد نسبت به یک موقعیت یا شی خاص دارد. البته هر ترسی را در زمره فوبیا قرار نمی‌دهند. بلکه ترس‌هایی که از حالت طبیعی خارج هستند، تحت عنوان فوبیا لقب می‌گیرند. فرد مبتلا به فوبیا تلاش میکند که هر طور شده از قرار گرفتن در موقعیت خاصی که از آن می‌ترسد، دوری کند.
پیامدها و عواقب اضطراب برای سلامتی
اضطراب به شکل‌های مختلفی در کودکان تا بزرگسالان ظهور و بروز پیدا میکند. پیامدهای جسمانی و روانی مختلفی ممکن است در پی بروز و تداوم اضطراب در افراد ایجاد شود که بعضا خطرات سنگینی را به دنبال دارد.
برخی از علائم فیزیکی اضطراب عبارت‌اند از:
- احساس سرما
- عرق کردن
- خشک شدن دهان
- تپش قلب
- حالت تهوع
- گز گز کردن دست و پا
- تنش عضلانی
- تنگی نفس
همچنین از جمله مهم‌ترین پیامدهای روانی و عصبی که در اثر اضطراب در افراد ایجاد می‌شوند، عبارت‌اند از:
- بی‌خوابی
- دیدن خواب‌های آشفته
- احساس ترس و وحشت
- مرور مدام تجربیات تلخ گذشته
- گیر افتادن در افکار وسواسی غیر قابل کنترل
درمان اضطراب
اضطراب نیز مانند هر اختلال روانی دیگر نیاز به درمان دارد. در حال حاضر مجموعه‌ای از روش‌های درمانی روانی و دارویی برای کنترل اضطراب مورد استفاده قرار می‌گیرد. در همین راستا انواع درمان اضطراب را می‌توان به صورت زیر بر شمرد:
۱. درمان شناختی رفتاری
رایج‌ترین روش روان درمانی که برای اضطراب استفاده می‌شود، درمان شناختی رفتاری است. در قالب این روش درمانی فرد یاد می‌گیرد که کدام الگوهای فکری و رفتارهای مخرب موجب بروز احساسات دردسرساز می‌شود. در ادامه روش‌های مواجهه با آن‌ها نیز آموزش داده می‌شود. در ادامه با تمرین کردن نحوه مهار و کنترل اضطراب در فرد نهادینه می‌شود.
۲. درمان دارویی
برای درمان اضطراب از داروهای خاصی نیز به تشخیص روانپزشک استفاده می‌شود که عبارت‌اند از:
- داروهای ضد اضطراب مانند بنزودیازپین برای مهار و کاهش سطح وحشت و نگرانی
- داروهای ضد افسردگی برای کمک به بهبود عملکرد مغز
- بتا بلوکرها برای مدیریت علائم فیزیکی و جسمانی ناشی از اضطراب
برای درمان اضطراب به چه متخصصی مراجعه کنیم؟
برای درمان اضطراب با استفاده از روش‌های درمان شناختی رفتاری می‌توان به مشاوران و روانشناسان متخصص در این حوزه مراجعه کرد. اما برای درمان دارویی اضطراب با توجه به اینکه روانشناسان اجازه تجویز دارو ندارند، باید به نزد روانپزشک متخصص مراجعه شود. توجه داشته باشید که هر یک از این افراد باید تخصص خود را در زمینه درمان اضطراب اخذ کرده باشند تا بتوانند در مسیر درمان این اختلال به شما کمک کنند.
کلام پایانی
اضطراب از جمله اختلالات روانی است که در ابتدا به صورت محدود ظاهر می‌شود؛ اما بی‌توجهی به آن باعث می‌شود که در ادامه پیشرفت کند و مشکلات جسمی و روحی جبران‌ناپذیری را برای افراد به دنبال داشته باشد. بنابراین لازم است که در صورت مشاهده علائم اضطراب، در اولین فرصت برای پیگیری درمان، به متخصص مراجعه شود. البته باید توجه داشته باشید که فرآیند درمان اضطراب زمان‌بر است و باید صبر کافی در این مسیر به خرج دهید.
پرسش و پاسخ
سلام وخسته نباشید من ۳۹سال سن دارم خیلی استرس دارم به حدی که باعث میشه تپش قلب بگیرم و دستام شروع به لرزش میکند حتی بعضی مواقع کارهای روزمره که دارم نمیتونم انجام بدم لطفاً منو راهنمایی کنید و به چه دکتری مراجعه کنم
پزشک مشاور و روانشناس یا روانپزشک خوب در تهران معرفی کنید ممنون
سلام من شب خواب ندارم معدم دردمی کنه همش استرس میگیرم از استرس اضتراب مگیرم خسته می شم ازین حالت گریم می گیره نمی دونم چکار کنم راهنمای کنید
ممنون. مفید بود