خشکی واژن یک مشکل بسیار دردناک است که ممکن است برخی از زنان در دوره‌هایی از زندگی خود آن را تجربه کنند. این مشکل می‌تواند در نتیجه کاهش سطح هورمون‌ها، شیردهی و یا مصرف داروهای خاص ایجاد شود. اما به طور معمول این مشکل با شروع یائسگی می‌تواند همراه باشد. گزینه‌های درمانی برای درمان خشکی واژن اصولا به علت بروز علائم آن بستگی دارد. علت اصلی خشکی واژن کاهش سطح استروژن است که معمولا می‌تواند در هر دوره‌ای از زندگی رخ دهد. در این مقاله به بررسی علائم، تشخیص و درمان خشکی واژن می‌پردازیم.
خشکی واژن
خشکی واژن مشکل نسبتا شایعی در بین زنان می‌باشد که ممکن است در زمان پیش از یائسگی یا در سنین پایین‌تر اتفاق بیفتد. یک لایه نازک از رطوبت دیواره‌های واژن را می‌پوشاند. این رطوبت یک محیط قلیایی را فراهم می‌کند که اسپرم می‌تواند در آن زنده بماند و خود را به تخمک برساند. این ترشحات واژن همچنین دیواره واژن را لغزنده می‌کند و اصطکاک را در هنگام رابطه جنسی کاهش می‌دهد همچنین مانع از اصطکاک حین دخول و لذت بخش‌تر شدن رابطه می‌شود. با افزایش سن یک زن، تغییرات در تولید هورمون می‌تواند باعث نازک شدن دیواره‌های واژن شود. نازک شدن دیواره‌های واژن به معنای داشتن سلول‌های کمتری است که باعث رطوبت واژن و در نتیجه خشکی واژن می‌شوند. تغییرات هورمونی یکی از شایع‌ترین دلایل خشکی واژن است اما تنها دلیل آن نیست. علت اصلی خشکی واژن کاهش سطح استروژن است که معمولا دلیل یائسگی می‌باشد ولی می‌تواند در هر مرحله از زندگی فرد رخ دهد.
مطلب بیشتر: افسردگی در دوران یائسگی | عوارض روحی یائسگی
علل خشکی واژن
پایین آمدن سطح استروژن دلیل اصلی خشکی واژن است. سطح استروژن با افزایش سن در بدن خانم‌ها کاهش می‌یابد. از عواملی که باعث کاهش سطح استروژن در بدن می‌شود می‌توان به شیردهی، زایمان، یائسگی، برداشتن تخمدان، پرتودرمانی، شیمی درمانی، هورمون درمانی، سرطان‌های دستگاه تناسلی، مصرف دخانیات، دوش‌های واژینال، بیماری‌های خود ایمنی، استرس‌ها و ورزش‌های شدید و مصرف داروهای ضدافسردگی و ضد آلرژی اشاره کرد.
علائم خشکی واژن
- سوزش و خارش واژن
- خونریزی‌های سبک حین رابطه
- درد لگن و واژن
- درد و سوزش حین نزدیکی
- از دست دادن میل جنسی
- تکرر ادرار
- عفونت دستگاه ادراری (UTI)
- نازک شدن لابیاهای واژن
خشکی واژن در بارداری
زنان باردار اغلب در برخی از ماه‌های بارداری دچار خارش واژن می‌شوند. این مشکل امری طبیعی و نرمال است. عوامل بسیاری می‌تواند در ایجاد احساس خارش در دوران بارداری دخیل باشند. برخی از این دلایل می‌تواند در نتیجه تغییراتی باشد که در دوران بارداری رخ می‌دهند. دلایل دیگر ممکن است با بارداری فرد هیچ ربطی نداشته باشد. تغییرات هورمونی در دوران بارداری ممکن است در برخی از افراد باعث خشکی واژن شود. در نتیجه خشکی واژن قرمزی، تحریک و درد در هنگام رابطه جنسی نیز ممکن است رخ دهد. پروژسترون کم نیز ممکن است در برخی از زنان باردار باعث خشکی واژن شود. از آنجا که این هورمون برای پایداری بارداری لازم است، اگر این علائم را دارید با پزشک خود صحبت کنید.
مطلب بیشتر: عفونت واژن و انواع آن: علت، علائم، نحوه تشخیص، درمان و پیشگیری
خشکی واژن بعد از زایمان
بعد از زایمان طبیعی ممکن است که خشکی واژن را تجربه کنید. در مقایسه با بارداری با میزان پایین‌تر استروژن مرتبط است. برای مادران شیرده، میزان سطح هورمون استروژن کمتر از سایر افراد است. با قطع دوره شیردهی سطح استروژن به سطح قبل از بارداری بر می‌گردد. اگر بعد از اتمام این دوره خشکی واژن را همچنان تجربه کردید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید.
چه زمان به پزشک مراجعه کنیم؟
خشکی واژن به ندرت نشان دهنده یک بیماری جدی است. اما اگر ناراحتی بیش از چند روز طول کشید یا در هنگام رابطه جنسی احساس ناراحتی کردید، به پزشک مراجعه کنید. در صورت عدم درمان، خشکی واژن می‌تواند باعث ایجاد زخم یا ترک در بافت واژن شود. اگر این مشکل با خونریزی شدید واژن همراه است، فوراً به پزشک مراجعه کنید. در طول معاینه، پزشک ممکن است دیواره‌های واژن را بررسی کند تا به به دنبال زخم و نازک شدن دیواره‌ها باشد. آن‌ها همچنین ممکن است نمونه‌ای از ترشحات واژن را برای بررسی وجود باکتری‌های مضر استفاده کنند. علاوه بر این، آزمایشات هورمونی می‌تواند تشخیص دهد که در دوره یائسگی یا پیش از یائسگی هستید.
چگونه می‌توان خشکی واژن را درمان کرد؟
بسیاری از مواد روان کننده بدون نسخه وجود دارد که می‌توان در ناحیه واژن از آن برای درمان و کاهش خشکی استفاده کرد. این روان کننده‌ها و کرم‌ها همچنین می‌توانند PH واژن را تغییر دهند و از ایجاد عفونت ادراری جلوگیری کنند. زنان باید روان کننده‌ای را انتخاب کنند که مخصوص استفاده واژینال باشد. روان کننده باید دارای پایه آب باشد. آن‌ها نباید حاوی عطر، عصاره‌های گیاهی یا رنگ مصنوعی باشند. این موارد می‌توانند باعث تحریک بیشتر واژن شوند. متداول‌ترین روش درمان خشکی واژن به دلیل کم بودن سطح استروژن، درمان موضعی استروژن است. فردی که از کرم موضعی استفاده می‌کند در مقایسه با مصرف استروژن به عنوان قرص، استروژن کمتری جذب می‌کند. در نتیجه، خطر عوارض جانبی نسبتاً کم است.
چگونه می‌توان از خشکی واژن جلوگیری کرد؟
از استفاده از محصولات تحریک کننده، مانند دوش گرفتن واژینال، خودداری کنید. از کاندوم‌های حاوی nonoxynol-9 یا N-9 خودداری کنید. این نوع کاندوم حاوی ماده شیمیایی هستند که می‌تواند باعث خشکی واژن شود. مهم است که بدانید از تغییرات مربوط به سن یا باروری در واژن نمی‌توان جلوگیری کرد.
درمان خانگی خشکی واژن
بسیاری از تغییرات در جهت تغییر سبک زندگی می‌تواند از خشکی واژن جلوگیری کند.
از مصرف برخی از محصولات شیمیایی جلوگیری کنید.
بسیاری از محصولات بدن و محصولات بهداشت شخصی حاوی مواد معطر و رنگی هستند که می‌توانند بافت واژن را تحریک یا خشک کنند. خود واژن دارای تعادل باکتری‌های مفید است که می‌تواند خود را تمیز کند. بنابراین از دوش واژینال بپرهیزید و برای شستشوی واژن لازم نیست از صابون‌های معطر استفاده کنید.
مکمل‌های فیتواستروژن
فیتواستروژن‌ها ترکیباتی هستند که مشابه استروژن در بدن عمل می‌کنند. آن‌ها در غذاهای گیاهی، از جمله سویا، آجیل، دانه‌ها و توفو وجود دارند. یک بررسی نشان می‌دهد که مصرف فیتواستروژن‌ها ممکن است خشکی واژن و گرگرفتگی را در دوران یائسگی کمی بهبود بخشد. با این حال، شواهد محدود است و تحقیقات بیشتری در این رابطه لازم است.
سخن آخر پزشک خوب
خشکی واژن یک علامت رایج است که اغلب با کاهش سطح استروژن مرتبط است، کاهش سطح استروژن در بدن به دلایل مختلفی از جمله یائسگی و دوران شیردهی مرتبط است. این مشکل پیامدهای خطرناکی به همراه ندارد، اما می‌تواند باعث ناراحتی و احساس ناخوشایندی در افراد شود. کرم موضعی استروژن یکی از درمان‌های کم خطر است. علائم خفیف را می‌توان با گزینه‌های بدون نسخه، از جمله مرطوب کننده‌های واژن و استفاده از مواد روان کننده در طول فعالیت جنسی، درمان کرد. با این حال اگر به طور مداوم با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنید بهتر است هرچه سریع‌تر به یک متخصص زنان مراجعه کنید.
منابع
در صورت نیاز می‌توانید با مراجعه به سایت پزشک خوب از بهترین متخصصان زنان در ایران به صورت اینترنتی نوبت بگیرید.
اگر نیاز به دریافت راهنمایی در این زمینه دارید، روی دکمه زیر کلیک کنیدرزرو آنلاین نوبت از متخصصان زنان و زایمان
