اختلال فتیشیسم جذابیت شدید جنسی به اشیاء یا قسمت‌هایی از بدن است که معمولا به عنوان اعضای جنسی در نظر گرفته نمی‌شود. این مشکل اگر باعث ناراحتی و نارضایتی و اختلال در عملکرد جنسی شود باید تحت درمان قرار گیرد. برخی از افراد دارای اختلال فتیشیسم به خاطر علاقه و وابستگی شدید به اشیاء مورد نظر وقت خود را برای جستجوی آن اشیاء تلف می‌کنند. در واقع فتیش یکی از پیچیده‌ترین و گیج کننده‌ترین انواع رفتارهای جنسی است و حالتی مزمن دارد. علل این رفتار جنسی همچنان ناشناخته است و اغلب در نوجوانی آغاز می‌شود. بیشتر افرادی که به این اختلال مبتلا هستند مرد هستند. روش‌های مختلفی برای درمان این اختلال وجود دارد. در این مقاله به بررسی این اختلال جنسی و درمان آن می‌پردازیم.
فتیش به چه معنا است؟
فتیشیسم یا همان یادگارخواهی یکی از اختلالات جنسی است. فرد مبتلا به این اختلال از این روش برای تحریک جنسی استفاده می‌کند. هیچ دلیل قطعی برای این اختلال ثبت نشده است ولی عده‌ای از محققان بر این باورند که این اختلال از دوران کودکی ایجاد می‌شود. با این حال، این محتوای فتیش نیست که باعث نگرانی می‌شود. چیزی که مهم است این است که این اختلال تا چه مقدار می‌تواند زندگی فردی، اجتماعی و کاری شخص را در برگیرد و باعث رنجش و ناراحتی شریک زندگی شما شود.
مطلب بیشتر: تربیت جنسی کودک | چگونه مسائل جنسی را به کودکان آموزش دهیم؟
آیا فتیشیسم یک اختلال جنسی است؟
چه زمان فتیشیسم به عنوان یک اختلال روانی جنسی طلقی می‌شود؟ برای درک این سوال، ابتدا نگاهی به معیارهای تشخیصی اختلال فتیشیسم طبق راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) می‌اندازیم. راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) سه معیار را برای این اختلال بیان کرده است که در گروه اختلالات پارافیلیا قرار می‌گیرد. از دیگر اختلالات جنسی که جز این گروه قرار می‌گیرند می‌توان به اختلال تماشاگری جنسی و اختلال عورت نمایی اشاره کرد.
معیار اول:
در طی یک دوره شش ماهه، شما نیازهای جنسی را تجربه کرده‌اید که روی یک قسمت از بدن (اندام غیر جنسی) یا یک شیء غیر زنده (معمولا لباس و وسایل زنانه) متمرکز بوده است. این نیازها، خود را در تخیلات شما، رفتارها و یا رابطه جنسی نشان می‌دهند.
معیار دوم:
تخیلات، اصرارها و رفتارهایی که دارید باعث پریشانی قابل توجه در شما شده است و زندگی روزمره شما را مختل کرده است. همچنین موجب ایجاد مشکل بین شما و شریک جنسی‌تان شده است.
معیار سوم:
لباس و سکس توی وسیله‌ی شناسایی اختلال فتیشیسم در افراد نیست. بنابراین تمایل به لباس زنانه و سکس توی یک اختلال فتیشیسم به حساب نمی‌آید.
راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) همچنین دارای مشخصاتی برای این اختلال است. که می‌تواند به شناسایی این اختلال در افراد بیشتر کمک کند. این موارد شامل مواردی است که در زیر به آن اشاره می‌شود:
- تمایل و تحریک شدن با قسمت خاصی از بدن (غیر از اندام‌های جنسی) مانند پاها و مو به عنوان پارتیالیسم شناخته می‌شود.
- تمایل به اشیای غیر زنده مانند کفش و لباس زیر همگی جز این اختلال به حساب می‌آیند.
بنابراین، برای اینکه یک فتیش به عنوان یک اختلال در نظر گرفته شود، باید به نوعی باعث پریشانی قابل توجه شما شود و این پریشانی حداقل ۶ ماه به طول بیانجامد.
فتیشیسم شامل چه مواردی است؟
چند نمونه از اشیاء خاص فتیش وجود دارند که ممکن است به عنوان یک اختلال فتیش در نظر گرفته شود. در زیر به چند نمونه از این اشیاء اشاره می کنیم:
- علاقه جنسی به تغییرات در بدن مانند خالکوبی یا پیرسینگ قسمت‌های مختلف بدن.
- علاقه جنسی فقط به بعضی از لباس‌ها مانند جوراب ساق بلند یا دامن یا لباس زیر
- علاقه جنسی به لباس چرم
- علاقه جنسی فقط به کفش یا انواع خاص کفش یا چکمه.
- علاقه جنسی فقط به برخی از قسمت‌های بدن مانند پا (به عنوان مثال، فتیش کلاسیک پا یا پودوفیلیا)، ناف، پاها، دهان، ناخن‌ها و غیره
- علاقه جنسی به انواع خاصی از موها یا به موهای بدن
- علاقه جنسی به اشیا کمتر رایج مانند استتوسکوپ، پستانک یا پوشک
- وروفیلیا
- مرده خواهی یا نکروفیلیا (در افرادی مانند قاتلان زنجیره‌ای بیشتر شایع است)
- کوپروفیلیا یا اسکاتوفیلیا
- لاکتوفیلی
- منوفیلیا
- موکوفیلی
نظریه‌هایی در رابطه با علل فتیشیسم
در این رابطه تحقیقات زیادی انجام نشده است. با این حال برخی از نظریه‌ها در این باره مطرح شده است. آلفرد بینه روانشناس فرانسوی، اولین فردی بود که در سال ۱۸۸۷ واژه فتیش را در یک زمینه وابسته به میل شهوانی مورد استفاده قرار داد. در آن زمان، گمان می‌رفت که فتیش‌ها از طریق تجربه یک شیء تحریک کننده در دوران کودکی بوجود می‌آیند. در حقیقت، تحقیقات نشان می‌دهد که فتیش یک رفتاری است که طی آموزش به خصوص در مردان می‌توان به آن مبتلا شد. مدل‌های یادگیری رفتاری نشان می‌دهد کودکی که قربانی یا مشاهده کننده رفتارهای نامناسب جنسی است، ممکن است یاد بگیرد که این رفتار را تقلید یا بعداً در آینده از آن استفاده کند.
مدل جبران در روانشناسی نشان می‌دهد که این افراد ممکن است در آینده از تماس‌های عادی اجتماعی دوری کنند و بنابراین از طریق روش‌های کمتر قابل قبول اجتماعی به دنبال جلب رضایت جنسی باشند. با توجه به اینکه فتیش در زنان نادر است، این امر همچنین بیانگر آن است که فتیش ممکن است از نظر تفاوت‌های بیولوژیکی بین زن و مرد، عامل منحصر به فردی وجود داشته باشد. در موارد مربوط به مردان، برخی از متخصصان اظهار داشتند که اختلال فتیشیسم ممکن است ناشی از تردید در مردانگی، قدرت یا ترس از طرد شدن و تحقیر شخص باشد.
برای یافتن دلایل اصلی فتیشیسم باید مطالعات بیشتری در این زمینه انجام شود.
درمان اختلال فتیشیسم
زمانی فتیشیسم به یک اختلال تبدیل می‌شود که منجر به فعالیت‌های غیرقانونی، از دست دادن علاقه به فعالیت‌های معمول جنسی و روابط ضعیف با دیگران شود. در این موارد، درمان فتیش برای کاهش علاقه به آن و علاقه به محرک‌های قابل قبول در اجتماع ضروری است. در زیر به درمان‌های اشاره می‌کنیم که ممکن است برای درمان این اختلال مورد استفاده قرار بگیرند:
درمان رفتاری شناختی (CBT)
روش‌های درمانی شناختی مانند بیزاری درمانی، شرطی سازی پنهانی و شرطی سازی مجدد ارگاسمی برای درمان اختلال فتیشیسم مورد استفاده قرار می‌گیرند.
بیزار درمانی
در بیزار درمانی افکار فتیش با یک محرک بیزاری مانند شوک الکتریکی انجام می‌شود. در حین شرطی سازی پنهانی فرد در مورد فتیش فکر می‌کند و نتایج منفی آن را تصور می‌کند. نتیجه منفی با توجه به منفی‌ترین و یا تحقیرآمیز‌ترین اتفاقی است که ممکن است برای فرد اتفاق بیفتد و این نتیجه امری منحصر به فرد است و در افراد مختلف متفاوت است.
شرطی سازی مجدد ارگاسمی
در شرطی سازی مجدد ارگاسمی، از شخص خواسته می‌شود که قبل از ارضای جنسی افکار خود را در مورد فتیش به چیزی قابل قبول‌تر مانند (فکر درباره شریک جنسی خود) تغییر دهند. اعتقاد بر این است که این مورد علاقه جنسی قابل قبول را تقویت می‌کند.
رواندرمانی تحلیلی
با توجه به این واقعیت که نظریه‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد که بوجود آمدن فتیش از دوران کودکی نشات می‌گیرد تعجب آور نیست که برخی از درمانگران برای درمان فتیش از تکنیک‌های رواندرمانی تحلیلی برای کار با ناخودآگاه فرد استفاده کنند.
مصرف دارو
داروهایی مانند آنتی آندروژن (برای کاهش میل جنسی و کاهش تخیلات جنسی) و مهارکننده‌های انتخابی جذب مجدد سروتونین (SSRI) (برای بهبود خلق و خو) ممکن است برای درمان فتیش‌ها استفاده شود. با این حال، برخی از داروها می‌توانند عوارض جانبی قابل توجهی داشته باشند که باید مورد توجه قرار گیرند و با پزشک حتما درباره آن‌ها صحبت شود.
سخن آخر پزشک خوب
اختلال فتیشیسم زمانی قابل تشخیص است که به مدت شش ماه در فرد ادامه داشته باشد و همچنین زندگی وی را از همه جوانب تحت تاثیر قرار داده باشد و باعث آشفتگی در وی شود. علت بوجود آمدن رفتارهای جنسی غیرمعمول در افراد می‌تواند از کودکی آن‌ها نشات بگیرد به همین دلیل نحوه صحیح رفتار با کودکان از اهمیت بسیاری برخوردار است. اگر شما فردی هستید که از این اختلال رنج می‌برید و این اختلال باعث وجود مشکل در روابط شما با شریک جنسی‌تان شده است بهتر است هرچه سریع‌تر با یک سکس تراپیست در این رابطه صحبت کنید.
منابع
در صورت نیاز می‌توانید با مراجعه به سایت پزشک خوب از بهترین سکس تراپیست‌ها در ایران به صورت اینترنتی نوبت بگیرید.
پرسش و پاسخ
مطلب مفیدی بود ممنون