مفهوم بحران هویت برای اولین بار توسط روانشناس رشد اریک اریکسون بیان شد. او معتقد بود که شکل گیری هویت یکی از مهمترین قسمت‌های زندگی هر فرد است و یکی از تعارضاتی که مردم در رشد شخصی خود با آن روبه‌رو هستند بحران هویت است. به گفته اریکسون، دوره بحران هویت زمان بررسی و تحلیل شیوه‌های مختلف نگاه به خود است. اگر دچار بحران هویت هستید ممکن است به طور مداوم احساسات و یا هویت خود را زیر سوال ببرید. این امر اغلب می‌تواند به دلیل تغییرات بزرگ یا عوامل استرس زا در زندگی و یا به دلیل عواملی مانند سن یا پیشرفت در مرحله‌ای خاص از زندگی (به عنوان مثال، مدرسه، محل کار و…) رخ دهد. در این مقاله به بررسی بحران هویت می‌پردازیم.
فهرست مطالب
آیا تجربه بحران هویتی مسئله‌ای جدی است؟
بحران هویت
در روانشناسی، بحران هویت به معنای عدم دستیابی به هویت نفسانی در دوران نوجوانی و بلوغ است. این اصطلاح توسط روانشناس آلمانی اریک اریکسون ابداع شد. بحران هویتی می‌تواند در طی مرحله‌ای از رشد روانی و اجتماعی که همان بلوغ است رخ دهد. علاقه خود اریكسون به هویت از كودكی آغاز شد. مشکل هویت بلاتکلیفی در مورد موضوعات مربوط به هویت مثل هدف‌ها، نیازها، انتخاب رشته دانشگاهی، رفتار جنسی و انتخاب شغل در آینده است. بحران هویت می‌تواند مشکلات متعددی برای نوجوانان ایجاد کند و همچنین آن‌ها را نیازمند به مراجعه به روانشناس نوجوان کند.
نشانه‌های بحران هویتی
داشتن بحران هویت مانند یک بیماری قابل تشخیص نیست، بنابراین “علائم” معمولا مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا بروز نمی‌دهد. در عوض، در اینجا به علائمی اشاره می‌کنیم که می‌توانند از نشانه‌های بحران هویت باشد.
- شما دائما درباره اینکه که هستید از خود سوال می‌پرسید. و یا همچنان در ایجاد روابط عاطفی، انتخاب رشته دانشگاهی و شغل آینده دو به شک هستید.
- شما به دلیل پرسیدن سوال‌هایی از جمله چه کسی هستید و یا وظیفه اجتماعی‌تان چیست دائما با خودتان در حال جنگ و دعوا هستید.
- اخیرا اتفاقات جدیدی برای شما رخ داده است که احساسات شما را جریحه دار کرده است مانند طلاق.
- شما مواردی مانند ارزش‌ها، معنویات، اعتقادات، علایق یا مسیر شغلی خود را که تأثیر عمده‌ای در شکل گیری هویت دارند زیر سوال می‌برید.
- شما در جستجوی معنی، دلیل یا علاقه بیشتری در زندگی خود هستید.
درباره اینکه که هستید از خود سوال پرسیدن امری کاملا طبیعی است. به خصوص اگر در دوره‌ای از زندگی باشید که دائما در حال تغییر هستید. با این حال، زمانی که این امر بر تفکر یا عملکرد روزانه شما تاثیر بگذارد می‌تواند مخرب باشد و هرچه سریع باید تحت درمان قرار بگیرید.
علل بحران هویت
در مراحل رشد روانشناختی اجتماعی اریکسون، بروز بحران هویت در طی سال‌های نوجوانی رخ می‌دهد که در این دوره نوجوانان با احساس هویت در مقابل سردرگمی نقش خود در جامعه مبارزه می‌کنند.
مطلب بیشتر: ویژگی‌های دوران بلوغ | نوجوانان از نظر رفتاری چه تغییراتی می‌کنند؟
در دنیای امروزه که دائما در حال تغییر است، بحران هویت بیش از دوره اریکسون رخ می‌دهد. این درگیری‌های ذهنی قطعا تنها محدود به سال‌های نوجوانی نیست. افراد معمولا در تغییرات بزرگی که برایشان رخ می‌دهد ممکن است بحران هویت را تجربه کنند. این تغییرات عبارت‌اند از:
- شروع یک رابطه جدید
- پایان یک رابطه و جدایی
- تجربه یک واقعه آسیب زا
- بچه دار شدن
- مبتلا بودن به یک بیماری جدی
- از دست دادن عزیزان
- از دست دادن شغل
- مهاجرت
بحران هویت در میان افرادی که با مشکلات روانی مانند افسردگی، اختلال دوقطبی و اختلال شخصیت مرزی دست و پنجه نرم می‌کنند شایع است.
آیا تجربه بحران هویتی مسئله‌ای جدی است؟
هر نوع بحرانی که برای یک انسان رخ دهد می‌تواند تحریک کننده مشکلات روانی در او باشد. نگرش منفی درباره خود و یا زندگی خود می‌تواند تحریک کننده شدید ابتلا به افسردگی باشد. اگر علائم افسردگی را دارید هرچه سریع‌تر به یک روانشناس مراجعه کنید. امروزه افسردگی یکی از علل اقدام فرد به خودکشی است که با مراجعه به روانشناس می‌توان کمک بسیاری در این زمینه دریافت کرد.
علائم افسردگی عبارت اند از:
- خلق تحریک پذیر
- از دست دادن علاقه به فعالیت‌های که زمانی انجام آن برای شما لذت بخش بود.
- خستگی و بی‌قراری
- تغییر در وزن و اشتها
- گریه مداوم
- احساس بی‌ارزشی و ناامیدی
- مشکل در تمرکز
- انرژی کم
- بی‌انگیزگی
- فکر و یا اقدام به خودکشی
درمان بحران هویت
به درون خود نگاه کنید و به بررسی خود بپردازید.
برای شناخت خود وقت بگذارید. از خود سوالاتی در رابطه با علایق خود و چیزهایی که دوست ندارید بپرسید. به یاد داشته باشید که لازم نیست جواب همه این سوال‌ها را بدانید. علایق و نگرش‌های انسان در دوران مختلف زندگی او ممکن است تغییر کند. این سوالات می‌توانند شامل پرسش‌های زیر باشند.
- خصوصیات اخلاقی شما چیست؟ آیا در دراز مدت آن‌ها تغییر کرده‌اند؟
- اگر یک تغییر اساسی در زندگی تجربه می‌کنید: چگونه اوضاع برای شما تغییر کرده است؟ آیا به این تغییرات راضی هستید؟ چگونه می‌توانید با این اتفاقات جدید کنار بیایید؟
- ارزش‌های شما چیست؟ آیا چیزی مخالف آن‌هاست؟
- علایق و سرگرمی‌های شما چیست؟ آیا شما کاری را که دوست دارید انجام دهید انجام می‌دهید؟ و اگر نه، چرا نه؟ (اگر دوست دارید تنیس بازی کنید و چندین سال است که بازی نمی‌کنید، چه عواملی مانع از انجام آن شده است؟)
- از نظر ارزش‌ها، هدف زندگی یا احساس هویت برای شما چه چیزی مهم است؟ آیا کاری وجود دارد که احساس کنید می‌توانید برای بهبود احساس خودتان انجام دهید؟
به دنبال شادی و راه‌های دیگر کنار آمدن با آن باشید.
چه چیزی شما را خوشحال می‌کند؟ چه چیزی به زندگی شما هدف و معنا می‌دهد؟ شما لزوما به داشتن یک شغل بی‌نظیر برای داشتن حس خوب احتیاجی ندارید اما ممکن است یکی از دلایلی که احساس بحران هویت می‌کنید این باشد که کاری را که دوست دارید انجام نمی‌دهید. شادی و معنای زندگی شما ممکن است در انجام کار داوطلبانه، انجام یک سرگرمی جدید، برقراری ارتباط با دیگران یا سایر موارد خارج از شغل مرتبط باشد. یا ممکن است به این نتیجه برسید که برای داشتن حس خوب بهتر است شغلتان را عوض کنید.
کمک بگیرید.
داشتن حمایت اجتماعی خوب می‌تواند در چگونگی کنار آمدن با تغییرات بزرگ، عوامل استرس‌زا یا سوالات مربوط با هویت تأثیرگذار باشد. شما می‌توانید با مراجعه به روانشناس، کمک از خانواده و دوستان و رواندرمانی گروهی و خانوادگی از دیگران در این زمینه کمک بگیرید.
قضاوت‌های دیگران را نادیده بگیرید.
انتظارات دیگران و همچنین انتظارات ما می‌تواند تأثیر زیادی در احساس ما داشته باشند. اما اجازه ندهید استانداردهای جامعه تعیین کند شما که هستید و چه چیزی را باید دوست داشته باشید. فقط به این دلیل که از نظر سن، جنسیت یا یک گروه فرهنگی خاص هستید، به این معنی نیست که باید از دیگران اطاعت کنید. درک خود برای سلامت عمومی شما مهم است و صرف وقت و انرژی برای تفکر قضاوتی می‌تواند شما را از نظر روانی بیمار کند.
سخن آخر پزشک خوب
اطلاع درباره احساسات و هویت خود برای همه مهم است. اگرچه داشتن یک بحران هویت می‌تواند احساس گم شدن یا ناامیدی در شما ایجاد کند، اما این نوع بحران‌ها نیز می‌توانند اساساً مفید باشند. زیر سوال بردن احساسات خود، هدف و ارزشهایتان می‌تواند به شما کمک کند تا درک بهتری نسبت به خودتان و آنچه هستید به شما بدهد. به یاد داشته باشید، تغییر بخشی از زندگی است و با نگاه به گذشته خواهید دید که در تمام مدت و در تمام مسیر زندگی تغییرات بسیاری داشته‌اید. اگر بسیاری از عوامل اصلی استرس زا در زندگی را تجربه می‌کنید و احساس می‌کنید در یک بحران جدی روانی قرار دارید، هرچه سریع‌تر به یک روانشناس مراجعه کنید.
منابع
در صورت نیاز می‌توانید با مراجعه به سایت پزشک خوب از بهترین روانشناسان در ایران به صورت اینترنتی نوبت بگیرید.
اگر نیاز به دریافت راهنمایی در این زمینه دارید، روی دکمه زیر کلیک کنیدرزرو آنلاین نوبت از روانشناس
