هر آنچه نیاز است راجع به دندانپزشک بدانید
تخصص دندانپزشکی
وقتی صحبت از دندانپزشکی می‌شود، احتمالاً تصور شما مطب دندانپزشکی خانواده‌تان است که مرتباً برای معاینه و جرم‌گیری دندان به آن مراجعه می‌کنید. اما این حرفه گستره وسیع‌تری دارد و دندانپزشک عمومی تنها یکی از تخصص‌های این رشته است. اگر درباره دیگر انواع دندانپزشکی کنجکاوید، مطلب درستی را برای خواندن انتخاب کرده‌اید.
جراح و دندانپزشک عمومی
دندانپزشک عمومی که دندانپزشک خانواده نیز نام دارد، به طور مرتب از بهداشت دهانی شما مراقبت می‌کند. این افراد بیشترین درصد جمعیت دندانپزشکان را تشکیل می‌دهند و اکثر کار آن‌ها در ارتباط با مسائل پیشگیرانه و مهم بهداشت دندان است. این مسائل عبارتند از: جرم‌گیری مرتب دندان‌ها، عکس برداری اشعه ایکس دندانپزشکی و آموزش بهداشت دهانی مناسب در خانه به بیماران. دیگر وظیفه دندانپزشک عمومی بازسازی دندان‌هاست، مثلاً پر کردن دندان در صورت وجود پوسیدگی، بازسازی ترک یا شکستگی دندان و سفید کردن دندان. همچنین درمان مشکلات ناشی از بیماری لثه و مشکلات مربوط به ریشه در زیر خط لثه را نیز بر عهده دارد. دیگر وظیفه دندانپزشک عمومی راهنمایی بیمار برای سیم‌کشی دندان، نصب دندان مصنوعی، محافظ دهان و دیگر درمان‌ها است. از آنجا که شما احتمالاً بیش از هر پزشک دیگری، به دندانپزشک عمومی‌تان مراجعه می‌کنید، وی سلامت دهان، گردن و سر را نیز زیر نظر می‌گیرد تا از وجود مشکل احتمالی باخبر شود.
با اینکه دندانپزشک عمومی توانایی درمان اکثر موارد را دارد و حتی ممکن است تجربه زیادی برای ارائه برخی خدمات تخصصی داشته باشد، اما معمولاً بیمار را به یک متخصص خاص مثل موارد پایین ارجاع می‌دهد.
ارتودنتیست
احتمالاً کار ارتودنتیست را تنها سیم‌کشی دندان می‌دانید، اما وظایف آن‌ها فراتر از این است. به طور کلی وظایف ارتودنتیست اصلاح ناهنجاری و ناهم‌ترازی دندان‌ها، استخوان‌های چانه و دیگر ساختارهای حمایت‌کننده صورت است؛ که این کار هم به منظور زیبایی و هم تصحیح عملکرد انجام می‌شود. به این شکل که با طراحی ابزارهای دهانی مانند سیم‌کشی [1]، قاشقک [2] دندانی شفاف، محافظ دهان، پوشش سر، نگهدارنده [3] و ماسک صورت، عوارض پیشرونده را اصلاح کرده و قدرت جویدن بیمار را تقویت می‌کنند. تمام این ابزارها به مرور زمان ساختارهای استخوانی بدشکل و دندان‌های فاصله‌دار را اصلاح می‌کنند.
جراح اورال [4] و ماگزیلوفاسیال [5]
جراحان اورال و ماگزیلوفاسیال روی بافت‌های سخت و نرم اطراف دهان تمرکز می‌کنند. این بافت‌ها عبارتند از لثه، گونه، لب‌ها، کام سخت، کام نرم، زبان و بافت‌های فاسیال. این جراح‌ها پس از یادگیری اصول دندانپزشکی، در بیمارستان آموزش می‌بینند، در نتیجه در مقایسه با دیگر دندانپزشک‌های حرفه‌ای جراحی‌های تهاجمی‌تری انجام می‌دهند؛ از جمله کشیدن دندان در موارد پیچیده و اصلاح یا هموارسازی چانه با جراحی به منظور ایجاد فونداسیون برای دندان مصنوعی. همچنین جراحی‌های بازسازی، جراحی‌های شکاف کام یا شکاف لب، و بعضاً بیوپسی، برداشتن بافت سرطانی، درمان عفونت‌های صورت و یا حتی توقف تنفس حین خواب را بر عهده دارند. به طور کلی جراح‌های دهان زمینه را برای کارهای بعدی روی دندان فراهم می‌کنند؛ به این معنی که کارهای لازم را قبل از نصب ابزار دهانی، دندان مصنوعی و یا عمل‌های زیبایی انجام می‌دهند.
پریودنتیست (متخصص جراحی لثه)
تمرکز پریودنتیست‌ها روی لثه است و وظیفه آن‌ها پیشگیری، تشخیص و درمان مشکلات مختلف لثه می‌باشد. این موارد عبارتند از درمان تورم و درد بیش از حد لثه، تشخیص و درمان بیماری لثه (یا بیماری پریودنتال)، کاشت دندان و پیوند زیبایی پوست روی لثه. به طور کلی هر گاه نیاز باشد عمل گسترده‌ای روی لثه انجام شود، پریودنتیست وارد عمل می‌شود. درمان بیماری لثه بخش بزرگی از کار پریودنتیست است، در نتیجه پریودنتیست‌ها اغلب به دندانپزشک‌های عمومی توصیه می‌کنند که برنامه‌های پیشگیری و درمانی ارائه دهند که مناسب سبک زندگی بیماران باشد.
پروستودنتیست (متخصص پروتزهای دندانی)
همانطور که از نامش پیداست، وظیفه پروستودنتیست فراهم کردن پروتز برای جایگزینی دندان‌های آسیب‌دیده، پوسیده و یا کنده‌شده است. پروتز دهانی ابزار دندان مصنوعی هستند و شامل تاج، پل، دنتور[6]، ایمپلنت و روکش دندان می‌باشند. این جایگزین‌های دندانی هم به منظور زیبایی و هم عملکردی هستند و می‌توانند تا حد زیادی توانایی جویدن، گاز گرفتن و حرف زدن موثر و امن را تقویت کنند. احتمالاً اصطلاح «زیباسازی لبخند» که شامل بازسازی اساسی ظاهر لبخند است، به گوشتان خورده است. پروستودنتیست‌ها اغلب این کار را هم برای زیبایی و هم در موارد بازسازی تروماتیک انجام می‌دهند. پروستودنتیست‌ها با آزمایشگاه‌های دندانپزشکی که ابزار دهانی و دندان مصنوعی می‌سازند همکاری نزدیک دارند تا مطمئن شوند طراحی و کیفیت پروتزها کاملاً مناسب هر بیمار است.
اندودنتیست (متخصص درمان ریشه دندان)
قسمت داخلی دندان که توسط مینای سخت دندان و لایه داخلی دنتین محافظت می‌شود، زیر خط لثه قرار دارد و به آن پالپ می‌گویند. این قسمت نرم بوده و از بافت زنده و حساس تشکیل شده است و این همان قسمتی است که اندودنتیست‌ها روی آن تمرکز دارند. پالپ دندان ممکن است بر اثر آسیب، تروما یا پوسیدگی صدمه دیده یا ملتهب شود، که در این صورت باید درمان یا برداشته شود. اگر بتوان آن را درمان و حفظ کرد، دندان در دهان بیمار زنده باقی می‌ماند. اما اگر نتوان آن را حفظ کرد، عصب‌کشی [7] انجام می‌شود، که احتمالاً شایع‌ترین عمل انجام شده توسط اندودنتیست‌ها است.
دیگر تخصص‌های دندانپزشکی
تخصص های دیگر دندانپزشکی که توسط CDSBC معرفی شده است، عبارتند از:
- تخصص آسیب شناسی (پاتولوژی) دهان، فک و صورت
- تخصص تصویربرداری (رادیولوژی) دهان، فک و صورت
- تخصص تشخیص بیماری های دهان و دندان
- تخصص دندانپزشکی کودکان
[1] brace
[2] tray
[3] retainer
[4] دهان
[5] گونه و صورت
[6] denture
[7] Root canal
هر آنچه نیاز است راجع به متخصص جراحی لثه (پریودنتیست) بدانید
متخصص بیماری‌های لثه (پریودنتیست) کیست؟
متخصص جراحی لثه یا پریودنتیست، پس از گذراندن دوره عمومى دندانپزشکى، به مدت سه سال در زمینه ایمپلنت و بیماری هاى لثه آموزش دیده و به تشخیص، درمان و پیشگیرى از بیماری هاى لثه و بافت‌های نگهدارنده دندان می‌پردازد.
انواع بیماری های شایع لثه و علت آن
بیماری‌های لثه به علت عادت‌های نادرست، افزایش سن و همچنین تأثیر ژنتیک در افراد، خود را نشان می‌دهند. همچنین بیماری هاى سیستمیک مثل دیابت و سیگار نیز از سایر عواملى هستند که در پیشرفت بیمارى پریودنتال موثرند. پیشرفت این بیماری‌ها باعث از دست رفتن دندان‌ها می‌شود. در اینجا به عناوین و وضعیت این بیماری ها اشاره می‌کنیم:
- التهاب لثه ناشى از جرم و پلاک دندانى
- ژنژویت؛ تجمع جرم و پلاک اطراف دندان و رسوب باکتری هاى بیماری زا
- پریودنتیت؛ تخریب شدیدتر ساختارهاى احاطه کننده دندان
این افراد از خونریزى لثه به ویژه هنگام مسواک زدن و غذا خوردن، تورم و درد لثه، تحلیل استخوان اطراف دندان، تحلیل لثه، حساسیت دندان و در مراحل پیشرفته تر لقى دندان رنج میبرند.
جالب است بدانید که بیماری‌های لثه با سلامت عمومی بدن به ویژه در بیماران دیابتی و زنان باردار ارتباط دارند.
وظایف یک متخصص لثه یا پریودنتیست:
متخصص لثه با طیفى از درمان هاى غیرجراحى و جراحى تا حد ممکن بافت هاى آسیب دیده را بازسازى کرده و مانع از پیشرفت بیمارى می‌شود. در اینجا به وظایف اصلی یک متخصص لثه اشاره می‌کنیم:
- انواع مختلف جراحی لثه و ایمپلنت های دندانی
از آنجا که سلامت ایمپلنت تا حد زیادى به سلامت لثه احاطه کننده آن وابسته است، پریودنتیست‌ها در طول دوره تخصصى خود، جهت جراحی کاشت ایمپلنت، پیشگیرى و درمان بیماری هاى التهابى لثه اطراف ایمپلنت دوره‌های تخصصی می بینند و ازجمله ماهرترین و بهترین گروه دندانپزشکانی هستند که قادر به انجام جراحی‌های پیچیده ایمپلنت می‌باشند.
- جراحی های پلاستیک و زیبایی لثه
این دسته از جراحی ها در افرادى انجام می‌شود که تحلیل لثه دارند یا به دلیل ساختار لثه اى کم حجم و نازک، آسیب پذیرى زیادى در مقابل تحلیل لثه دارند. تحلیل لثه باعث ظاهر نازیبا، پوسیدگى روى سطوح ریشه اى، حساسیت دندان در برابر تحریکات حرارتى، دشوارى در مسواک زدن ناحیه و درد می‌شود. پریودنتیست با انجام پیوند لثه و جراحى هاى دیگر به بازسازى و تقویت لثه پرداخته و این آسیب ها را برطرف می‌کند تا طول عمر دندان و زیبایى آن را افزایش دهد.
- جراحی لثه و درمان ضایعات دهانی ناشی از بیماری ها
نمونه گیرى و درمان ضایعات لثه اى نظیر کیست ها و توده هاى بافت نرم لثه و اطراف دندان، جراحى افزایش طول تاج به علت زیباسازی لبخند و یا جهت ساخت روکش ماندگارتر و حفظ سلامت لثه اى و عدم ایجاد درد براى بیمار پس از قرار گرفتن روکش، جزو درمان هاى جراحى لثه می‌باشد.