افسردگی تنفسی زمانی رخ می‌دهد که ریه‌ها نتوانند به طور کارآمد و موثر اکسیژن و دی اکسید کربن را رد و بدل کنند. این ناتوانی در عملکرد تنفسی می‌تواند باعث تجمع دی اکسید کربن در بدن شود و در نتیجه عوارض سلامتی بسیاری برای فرد ایجاد کند. یکی از علائم رایج افسردگی تنفسی مشکل در تنفس است. افرادی که به افسردگی تنفسی مبتلا هستند تنفس کم عمق‌تر و کندتری را دارند و به طور کلی به سختی نفس می‌کشند. به طور کلی زنان بیشتر از مردان در خطر ابتلا به افسردگی تنفسی قرار دارند. همچنین افرادی که به بیماری‌های خاص مانند دیابت، وجود آپنه انسدادی خواب، بیماری انسدادی مزمن ریوی، بیماری قلبی، فشار خون بالا، بیماری عصبی، چاقی و وابستگی به مواد افیونی مبتلا هستند بیش از سایر افراد به افسردگی تنفسی مبتلا می‌شوند. در این مقاله به بررسی افسردگی تنفسی، علائم، عوارض و درمان آن می‌پردازیم.
افسردگی تنفسی چیست؟
افسردگی تنفسی یک اختلال تنفسی است که با تنفس آهسته مشخص می‌شود. در طی یک چرخه تنفس طبیعی شما اکسیژن را به طور طبیعی وارد ریه‌ها می‌کنید. در واقع خون بدن شما اکسیژن را در بدن شما به سایر بافت‌های شما تحویل می‌دهد. سپس خون شما ماده مضر دی‌اکسید را به ریه‌های شما باز می‌گرداند. و هنگام بازدم ریه‌های شما این دی اکسید را از بدن شما خارج می‌کنند.
در طی افسردگی تنفسی، بدن شما به طور موثر نمی‌تواند دی اکسید را از بدن خارج کند. این امر می‌تواند موجب استفاده ضعیف اکسیژن توسط ریه‌ها شود. نتیجه این اتفاق افزایش دی اکسید کربن و کاهش اکسیژن در بدن است.
علائم افسردگی تنفسی
علائم افسردگی تنفسی بسته به بسیاری از شرایط متفاوت است. علائم خفیف یا متوسط عبارت‌اند از:
- احساس خستگی
- خواب در طی روز
- تنگی نفس
- تنفس کوتاه و کم عمق
- افسردگی
با پیشرفت این اختلال و افزایش دی اکسید کربن در خون ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
- لب‌ها، انگشتان دست و پای مایل به آبی (کبودی)
- تشنج
- احساس گیجی
- سردرد
تنفس سریع از علائم معمول افسردگی تنفسی نیست. با این حال برخی از افراد ممکن است تند تند نفس کشیدن را به عنوان واکنشی که بدن می‌خواهد کربن دی اکسید را از بدن خارج کند تجربه کنند.
علل ابتلا به افسردگی تنفسی
افسردگی تنفسی ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد. علل شایع افسردگی تنفسی عبارت‌اند از:
- بیماری‌های عصبی عضلانی (باعث ضعف عضلات کنترل کننده تنفس می‌شود)
- بدشکلی دیواره قفسه سینه (اختلال در استنشاق و بازدم)
- اضافه وزن شدید (باعث می‌شود که بدن برای تنفس صحیح بیشتر تلاش کند.)
- آسیب به مغز (توانایی مغز برای کنترل عملکردهای اساسی را مختل می‌کند.)
- آپنه انسدادی خواب (توقف تنفس هنگام خواب و شروع دوباره)
- بیماری‌های مزمن ریه (بیماری‌هایی مانند بیماری انسدادی ریه و فیبروز سیستیک که مجاری هوا را مسدود می‌کند.)
افسردگی تنفسی همچنین می‌تواند از عوارض جانبی مصرف داروها باشد. دوزهای زیاد داروهای ضدافسردگی سیستم عصبی مرکزی ممکن است باعث کندی سیستم تنفسی شود. داروهای که می‌تواند این عارضه جانبی را در بدن ایجاد کند عبارت‌اند از:
- الکل
- باربیتورات‌ها
- آرامبخش‌ها
- مواد افیونی
- بنزودیازپین‌ها
چگونه می‌توان افسردگی تنفسی را تشخیص داد؟
اگر هر یک از علائمی که به آن اشاره شد را داشتید به یک پزشک مراجعه کنید. پزشک در مورد علائم و داروهایی که مصرف می‌کنید از شما سوالاتی خواهد پرسید. سپس برای اطمینان بیشتر معاینه فیزیکی و آزمایشات دیگر را برای شما انجام خواهند داد. پزشک شما ممکن است یک سری آزمایش برای تعیین علت افسردگی تنفسی تجویز کند. آزمایشات عبارت‌اند از:
رادیوگرافی قفسه سینه: یک آزمایش تصویربرداری است که از ناحیه قفسه سینه عکس گرفته و ناهنجاری‌ها را بررسی می‌کند.
تست عملکرد ریه: آزمایش تنفسی که میزان اینکه ریه‌های شما تا چه اندازه عملکرد درستی را دارند تعیین می‌کند.
آزمایش گاز خون: یک آزمایش خون که میزان دی اکسید کربن و اکسیژن و تعادل اسید / باز بودن را در جریان خون شما اندازه گیری می‌کند.
آزمایش پالس اکسیمتری: سطح اکسیژن موجود در جریان خون را از طریق یک مانیتور بدون درد بر روی انگشت اندازه گیری می‌کند.
آزمایش خون هماتوکریت و هموگلوبین: تعداد گلبول‌های قرمز خون موجود برای انتقال اکسیژن از طریق بدن را ارزیابی می‌کند.
آزمایش مطالعه خواب: برای تشخیص اختلالات مربوط به خواب مانند آپنه خواب استفاده می‌شود.
چگونه می‌توان افسردگی تنفسی را درمان کرد؟
افسردگی تنفسی یک بیماری و شرایط قابل درمان است. نوع درمان به علل ایجاد این بیماری بستگی دارد. هنگامی که افسردگی تنفسی در نتیجه مصرف دارو بوجود آمده باشد، قطع دارو ممکن است باعث بهبودی این مشکل شود. از دیگر درمان‌های موثر برای برطرف شدن افسردگی تنفسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اکسیژن درمانی برای تقویت تنفس
- کاهش وزن
- دستگاه CPAP یا BiPAP برای بازنگه داشتن راه هوایی هنگام خواب
- جراحی برای اصلاح ناهنجاری‌های قفسه سینه
- داروهای استنشاقی برای باز کردن مجاری تنفسی و درمان بیماری مداوم ریه
آیا افسردگی تنفسی می‌تواند عوارضی ایجاد کند؟
افسردگی تنفسی در صورت عدم درمان مناسب می‌تواند عوارض شدیدی داشته باشد و همچنین موجب به مرگ فرد شود. افسردگی تنفسی ناشی از مصرف بیش از حد دارو می‌تواند منجر به ایست تنفسی شود. در این مشکل تنفس کاملا متوقف می‌شود و این امر به طور بالقوه‌ای کشنده است. افسردگی تنفسی همچنین می‌تواند باعث فشار خون ریوی شود. که این امر می‌تواند باعث نارسایی قلبی شود. پیروی از برنامه درمانی می‌تواند از بروز عوارض جلوگیری کند. این بیماری می‌تواند کیفیت زندگی را کاهش دهد. شناسایی و درمان به موقع ممکن است به بدن شما کمک کند تا سطح سالم اکسیژن و دی اکسید کربن را حفظ کرده و از بروز عوارض جلوگیری کند.
سخن آخر پزشک خوب
افسردگی تنفسی یا هیپونتیلاسیون هنگامی اتفاق می‌افتد که ریه‌ها نتوانند به درستی چرخه تنفسی را انجام دهند و دی‌اکسید را در بدن جمع کنند. این عارضه می‌تواند منجر به عوارضی مانند اسیدوز تنفسی شود و اگر تحت درمان قرار نگیرد می‌تواند کشنده باشد. علل آن غالبا شامل شرایطی است که مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد، مانند سکته مغزی و مصرف داروها که عملکرد سیستم عصبی مرکزی را مختل می‌کنند. اگر فردی به افسردگی تنفسی مشکوک است، باید به دنبال فوریت‌های پزشکی باشد.
منابع
در صورت نیاز می‌توانید با مراجعه به سایت پزشک خوب از بهترین متخصصان ریه در ایران به صورت اینترنتی نوبت بگیرید.
