دندان عقل به اصطلاح جز دندان‌های آسیاب بزرگ است. دندان‌های عقل دندان‌هایی بزرگ در پشت دهان شما هستند که گاهی اوقات به آن‌ها دندان‌های آسیاب سوم نیز گفته می‌شود. این نوع دندان‌ها آخرین دندان‌هایی هستند که در انسان بوجود می‌آیند. اکثر افراد بین سن ۱۷ تا ۲۵ سالگی دندان عقل‌شان در می‌آید. درد همراه با عفونت دندان عقل می‌تواند بسیار شدید و دردناک باشد و برای جلوگیری از عوارض بعدی باید سریعا درمان شود. در این مقاله به بررسی عفونت دندان عقل می‌پردازیم.
دندان عقل چیست؟
دندان عقل به اصطلاح آخرین دندان‌هایی است که در دهان رشد می‌کنند و در سن بزرگسالی بوجود می‌آیند. بیشتر افراد چهار دهان عقل در پشت دندان دارند. دو دندان در بالا و دو دندان در پایین. دندان عقل نهفته می‌تواند منجر به درد، آسیب به دندان‌های دیگر و سایر مشکلات شود. در بعضی موارد، دندان عقل نهفته ممکن است هیچ مشکل آشکار یا فوری ایجاد نکند. اما از آنجا که تمیز کردن آن‌ها سخت است، ممکن است در برابر پوسیدگی دندان و بیماری لثه بیش از دندان‌های دیگر آسیب‌پذیر باشند. دندان‌های عقل، که بعضی اوقات دندان‌های آسیاب بزرگ سوم نامیده می‌شوند، ممکن است در اواخر نوجوانی، اوایل ۲۰ سالگی ایجاد شود.
علائم عفونت دندان عقل
موارد زیر علائمی است که می‌تواند در نتیجه عفونت دندان عقل رخ دهد:
- درد دندان یا اطراف آن
- درد فک
- تورم یا قرمزی لثه در اطراف دندان
- بوی بد دهان
- مشکل و احساس درد در هنگام جویدن چیزی
- مشکل در باز کردن دهان (تریسموس یا قفل شدن فک به دلیل اسپاسم عضلات فک که منجر به قفل شدن فک می‌شود.)
- تورم و التهاب غدد لنفاوی
- تب
- بی‌اشتهایی
- ترشحات زرد یا سفید رنگ بعد از کشیدن دندان
علل عفونت دندان عقل
دندان عقل تحت فشار
یک دندان عقل ممکن است به طور کامل در بالای لثه رشد نکند، از کناره‌ها بیرون بزند و یا فقط تا حدی در زاویه اشتباه رشد کنند. دندان‌های عقلی که فضای کافی برای رشد را ندارد به عنوان دندان‌های عقل تحت فشار شناخته می‌شوند. باقی مانده غذاهای مصرفی می‌توانند در لابه‌لا یا اطراف دندان عقل جمع شوند و در نتیجه این امر می‌تواند به عفونت دندان عقل منجر شود.
اصطلاح پزشکی عفونت و التهاب در اطراف دندان عقل نهفته، پریکورونیت نامیده می‌شود. طبق یک بررسی انجام شده در سال ۲۰۱۶، عفونت دندان عقل نهفته (پریکورونیت) حدود ۸۱٪ افراد بین ۲۰ تا ۲۹ ساله را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
کشیدن دندان عقل
کشیدن دندان عقل به معنای از بین بردن آن توسط دندانپزشک است. کشیدن دندان عقل یک روش معمول برای درمان یا پیشگیری از مشکلات ناشی از دندان عقل است. عفونت می‌تواند در محل کشیدگی دندان رخ دهد. یک مطالعه انجام شده در سال ۲۰۱۴ نشان داد که ۸.۴٪ از افرادی که دندان عقل خود را کشیده‌اند با عوارض جزیی مانند موارد زیر روبه‌رو می‌شوند:
- عفونت
- خونریزی بعد از جراحی
- آسیب موقتی عصب
- حفره خشک (یک لخته خون بر روی محلی که دندان کشیده شده است برای محافظت از استخوان‌ها و اعصاب زیر آن ایجاد می‌شود.)
عفونت دندان عقل
دندان‌های عقل به دلیل سخت بودن تمیز کردن آن‌ها ممکن است آلوده شوند. غذا و باکتری مانده می‌توانند بین لثه و دندان تجمع یابند. این نقطه از دهان اغلب به دلیل طاقت فرسایی و مشکل بودن در مسواک کشیدن و نخ دندان کشیدن ممکن است باعث عفونت شود. انواع مختلفی از باکتری‌ها می‌توانند باعث ایجاد عفونت در دندان عقل و اطراف آن شوند. در موارد نادر، عفونت می‌تواند به مناطق دیگر دهان و سر گسترش یابد. انواع باکتری‌هایی که می‌توانند منجر به عفونت دندان شوند عبارت‌اند از:
- استرپتوکوک
- اکتینومیست
- پپتواسترپتوکوک
- پرووتلا
- فوزوباکتریوم
- ایکنلا کورودنس
عوارض عفونت دندان عقل
عفونت دندان عقل درمان نشده گاهی می‌تواند به سایر مشکلات سلامتی منجر شود. در زیر به بررسی برخی از عوارض عفونت دندان عقل اشاره می‌کنیم:
کیست
کیست دندان کیسه‌ای پر از مایع است که در نزدیکی دندان بوجود می‌آید. کیست دندان می‌تواند در اثر عفونت دندان عقل بوجود آید. با گذشت زمان، کیست‌ها می‌توانند روی ریشه دندان‌ها تاثیر بگذارند و حتی می‌توانند باعث آسیب و ضعیف شدن فک شوند.
عفونت‌های شدید یا عود کننده
عفونت شدید دندان عقل می‌تواند در سراسر دهان، فک و دستگاه تنفسی فوقانی گسترش یابد. در موارد نادر، عفونت به جریان خون منتقل می‌شود. این بیماری نادر و به شدت خطرناک سپسیس نامیده می‌شود. بسیاری از دندانپزشکان برای جلوگیری از خطر عفونت‌های شدید یا عود کننده دندان عقل را می‌کشند.
مطلب بیشتر:عوارض عفونت دندان در بدن چیست؟ روش‌های درمان عفونت دندان
عفونت دندان عقل و گوش درد
حتی اگر هیچ علائمی وجود نداشته باشد، دندان عقل نهفته می‌تواند به دندان‌های دیگر آسیب برساند و و باعث عفونت شود. عفونت می‌تواند منجر به بوی بد دهان، گوش درد، سردرد، طعم عجیب دهان، دندان درد و تورم لثه شود که ممکن است باعث التهاب و قرمزی بیش از حد لثه شود.
درمان عفونت دندان عقل
بهترین درمان برای عفونت دندان عقل تا حدی به شدت و علت عفونت بستگی دارد. با این حال، درمان معمولاً شامل موارد زیر است:
- تمیز کردن کامل دندان عقل عفونی و لثه‌ها و دندان‌های اطراف
- استفاده از دهان شویه ضد‌عفونی کننده
- یک دوره درمان آنتی بیوتیک برای درمان عفونت
روش‌های فوق به کنترل عفونت کمک می‌کند. اما هنوز هم بهترین تصمیم برای مواجه با خطرات احتمالی و آسیب رساندن به بافت‌های اطراف کشیدن دندان عقل است.
مصرف دارو
برای درمان عفونت دندان عقل بهتر است از یک دوره آنتی بیوتیک استفاده کنید. ممکن است لازم باشد این کار را حداقل یک هفته قبل از ترمیم یا برداشتن دندان آسیب دیده انجام دهید. آنتی بیوتیک‌ها به بهبود دندان عفونی کمک می‌کنند و از گسترش باکتری جلوگیری می‌کنند.
دندانپزشک ممکن است آنتی بیوتیک‌های زیر را برای درمان عفونت تجویز کند:
- پنی سیلین
- آموکسی سیلین
- مترونیدازول
- کلیندامایسین
- اریترومایسین
دندانپزشک شما همچنین ممکن است داروی ضد درد را قبل و بعد از عفونت دندان عقل توصیه کند، قرص‌های تسکین دهنده شامل موارد زیر است:
- ایبوپروفن
- لورنوکسیکام
- استامینوفن
- آسپرین
کشیدن دندان عقل
اگر دندان عقل شما آسیب دیده باشد، دندانپزشک ممکن است آن را به طور کامل یا جزئی از بین ببرد. ممکن است برای عفونت دندان عقل نهفته به جراحی دندان نیاز داشته باشید. دندانپزشک شما ممکن است بافت لثه را از بالای دندان عقل نهفته برداشته و به رشد آن کمک کند. با یک روش دندانپزشکی دیگر فقط قسمت بالای دندان عقل برداشته می‌شود. به این عمل جراحی کرونکتومی گفته می‌شود. این امر به محافظت از ریشه دندان، اعصاب و استخوان فک اطراف دندان کمک می‌کند.
درمان خانگی عفونت دندان عقل
درمان خانگی نمی‌توانند عفونت دندان عقل را درمان کنند. با این حال، برخی از درمان‌های ساده ممکن است به طور موقت درد و ناراحتی ناشی از عفونت را کاهش دهد. اگر منتظر دریافت نوبت از دندانپزشک هستید این روش‌های درمانی را امتحان کنید:
آب اکسیژنه
هیدروژن پراکسید را در مقدار مساوی با آب آشامیدنی رقیق کنید. از این محلول به عنوان دهان شویه استفاده کنید. پراکسید هیدروژن ضد باکتری است و به از بین بردن برخی از باکتری‌های سطح اطراف عفونت کمک می‌کند.
کمپرس آب سرد
یک بسته یخ یا کمپرس سرد را در قسمت خارجی گونه خود روی ناحیه آلوده قرار دهید. سرما به تسکین تورم و التهاب کمک می‌کند.
روغن گل میخک
میخک حاوی روغن‌های طبیعی ضد باکتری است. از یک تکه پنبه استفاده کنید تا روغن میخک را مستقیماً روی دندان عقل خود بگذارید. چند بار این کار را تکرار کنید تا تورم و درد را تسکین دهد.
داروهای مسکن بدون نسخه
داروهای ضد درد و ژل‌های بی حس کننده می‌توانند به شما کمک کنند تا قبل از قرار ملاقات با دندانپزشک، با درد کنار بیایید و خواب خوبی داشته باشید. داروهای ضددرد و ژل‌های بی‌حس کننده بنزوکائین می‌توانند به تسکین درد جزئی دندان کمک کنند.
عفونت جزیی دندان عقل ممکن است طی چند روز خود به خود از بین رود. در این میان، فرد می‌تواند بدون نسخه داروی تسکین درد مانند استامینوفن (تایلنول) یا ایبوپروفن (ادویل) استفاده کند. استفاده موضعی هر داروی تسکین دهنده درد دندان می‌تواند باعث آسیب به آن شود. بنابراین بهتر است از این کار خودداری کنید. درد دندان ممکن است با استفاده از دهانشویه‌های ضد باکتری تسکین یابد. این امر می‌تواند به کنترل عفونت و التهاب ایجاد شده کمک کند.
سعی کنید با مسواک قسمت‌های مختلف دندان را برای تمیز کردن باقی مانده‌های غذا انجام دهید. شستشوی دندان‌ها با آب نمک همچنین می‌تواند برای تسکین درد مفید باشد. برای تهیه محلول آب نمک، ۱ قاشق چایخوری نمک را در یک فنجان آب گرم مخلوط کنید. یک جرعه از محلول را بنوشید آن را در دهان خود غرغره کنید و سپس بیرون بریزید. انجام این کار چند بار در روز، به خصوص بعد از غذا خوردن می‌تواند به تمیز نگه داشتن دندان عقل کمک کند.
چه زمان به دندانپزشک مراجعه کنیم؟
اگر درد دندان ناشی از عفونت بیش از ۳ یا ۴ روز طول بکشد، یا اگر تورم در لثه اطراف دندان عقل وجود داشته باشد بهتر است هرچه سریع‌تر به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک به بررسی مشکل می‌پردازد تا علت آن را شناسایی کند و درمان‌های مناسبی برای آن ارائه دهد. بسیاری از افراد مراجعه به دندانپزشکی را تا زمان غیرقابل شدن درد و یا تورم شدید را به تاخیر می‌اندازند. در صورت بروز هر کدام، ممکن است مراقبت‌های اضطراری لازم باشد. به عنوان مثال پریکورونیت سالانه ۶٪ تا ۹٪ مراجعات اورژانسی به دندانپزشکان را تشکیل می‌دهد.
سخن آخر پزشک خوب
دندان عقل می‌تواند مشکلات متعددی ایجاد کند. در حقیقت ممکن است فضای کافی برای رشد دندان عقل وجود نداشته باشد و به همین دلیل ممکن است کاملا رشد نکنند و یا تا حدی در زاویه اشتباه رشد کنند. این اتفاقات می‌تواند باعث ایجاد عفونت در دندان شود. درد و تورم دو علامت شایع عفونت دندان عقل است. اگر این مسائل بیش از چند روز طول کشید، به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک دندان عقل عفونی را تمیز می‌کند و در صورت لزوم یک دوره آنتی بیوتیک تجویز می‌کند. آن‌ها همچنین ممکن است کشیدن دندان را برای جلوگیری از مشکلات بعدی توصیه کنند.
منابع
در صورت نیاز می‌توانید با مراجعه به سایت پزشک خوب از بهترین دندانپزشکان در ایران به صورت اینترنتی نوبت بگیرید.
پرسش و پاسخ
دندان درد با فک بالا خیلی دردشدید داره علتش چی هست دردصورت فک دندان گوش همه درد شدید دارم
مطلب مفیدی بود ممنون