چرا همیشه خسته و کم انرژی هستم؟ درزندگی روزمره زمان هایی وجود دارد که در آن احساس خستگی می کنیم. این احساس خستگی و کمبود انرژی ممکن است به دلایل مختلفی مانند مشغله زیاد، کمبودخواب، بیماری و… باشد. احساس خستگی معمولا بعد از استراحت و رفع تنش های روزمره از بین می رود، اما چنانچه حتی بعد از استراحت و خوابیدن همچنان احساس بی حالی در بدن وجود داشته باشد دچار خستگی مفرط شده اید. خستگی مفرط یا بیش از حد عبارت است از احساس خستگی و کمبود انرژی در طول روز که عملکرد افراد را کاهش می دهد. معمولا افراد خستگی را با استفاده از اصطلاحات مختلفی از جمله خستگی، کوفتگی، فرسودگی، بی حالی، کمبود انرژی و احساس خستگی مفرط توصیف می کنند. احساس خستگی به دلایل متعددی ممکن است رخ دهد که در ادامه مطلب درباره آنها توضیح داده ایم.
احساس خستگی چیست؟
به طور کلی احساس خستگی (fatigue)، به عنوان احساس کمبود انرژی، انگیزه و بی حالی تعریف می شود که می تواند جسمی، روانی یا نتیجه هر دو این عوامل باشد. احساس خستگی با خواب آلودگی یکی نیست، اما میل به خوابیدن ممکن است با احساس خستگی همراه باشد. خواب آلودگی وضعیتی است که در آن فرد با خوابیدن و جبران کمبود خواب خود احساس شادابی می کند؛ اما احساس خستگی حتی با خوابیدن هم جبران نمی شود.
احساس خستگی و کمبود انرژی، توانایی انجام امور روزمره، عملکرد شغلی و تحصیلی و قدرت توجه و تمرکز افراد را کاهش می دهد. خستگی مداوم همچنین بر کیفیت زندگی و وضعیت جسمی و روانی افراد تأثیر می گذارد.
مطلب مفید: اختلال پرخوابی چیست؟ انواع، دلایل، جلوگیری و درمان هایپرسومنیا
نشانه های خستگی مفرط
احساس خستگی اغلب با علائم ونشانه هایی همراه است که خبر از یک علت و مشکل زمینه ای می دهند. نشانه های خستگی مفرط که در دو زمینه جسمانی و روانی بروز پیدا می کنند عبارت است از:
علائم جسانی احساس خستگی و کمبود انرژی
- احساس ضعف
- ضعف در سیستم ایمنی بدن
- درد و گرفتگی عضلانی
- احساس کمبود انرژی
- احساس کوفتگی بدن
- اختلال در هماهنگی دست به چشم
- مشکلات بینایی
- مشکلات گوارشی
- سردرد و سرگیجه
- کندی در حرکت
- تپش قلب
علائم روانی احساس خستگی مفرط
- احساس بی حالی
- بی حوصلگی شدید
- مشکل در توجه و تمرکز
- احساس نداشتن انگیزه
- ناتوانی در شروع و تکمیل فعالیت های روزمره
- مشکلات تمرکز و حافظه
- ناتوانی در تصمیم گیری
- خلق و خوی نامتعادل
- افزایش احتمال اشتباه کردن
- اختلال در تصمیم گیری و قضاوت
- بدخلقی (مانند تحریک پذیری)
- مشکلات حافظه
اگر شما هم احساس خستگی مفرط می کنید از بهترین روانشناس تهران کمک بگیرید
۱۶ علت خستگی مفرط و بی حالی
احساس خستگی و کمبود انرژی دلایل متعددی می تواند داشته باشد. از مشکلات و چالش ها در سبک زندگی گرفته تا بیماری های جسمی و روانی می توانند باعث خستگی مفرط در افراد شوند. احساس خستگی روزانه بعد از انجام فعالیت های بدنی یا ساعات طولانی کار و مطالعه اتفاقی طبیعی است، اما زمانی که احساس خستگی مزمن و طولانی مدت شود، نشان دهنده وجود یک مشکل در فرد است. از دلایل خستگی و بی حالی روزانه افراد می توان موارد زیر را نام برد:
مشکلات مربوط به غدد درون ریز و خستگی مفرط
بیماری ها و مشکلات ناشی از فعالیت ناسالم غدد درون ریز می تواند احساس خستگی مفرط را در افراد ایجاد کند. غدد درون ریز در شادابی و هوشیاری افراد نقش مهمی را ایفا می کنند و بروز هرگونه مشکل در فعالیت آن ها میتواند علت بی حالی و خستگی باشد. غدد درون دیز همچنینمیزان متابولیسم و سوخت و ساز بدن را کنترل می کنند و مشکل در عملکرد آن ها باعث احساس خستگی روزانه می شود. از جمله مشکلات مربوط به غملکرد بد غدددرون ریز عبارت است از:
- کم خونی
- کم کاری تیروئید
- دیابت
- ناهنجاری های الکترولیت (کاهش یا افزایش الکترولیت هایی مانند کلسیم، منیزیم، پتاسیم و…)
- بیماری کلیوی
- بیماری کبد
- بیماری کوشینگ (افزایش بیش از حد هورمون کورتیزول در مدت زمان طولانی)
احساس خستگی و مشکلات عفونی
ابتلای افراد به بیماری ها و مشکلات عفونی و ویروسی می تواند زمینه را برای خستگی مفرط در افراد ایجاد کند. مشکلات عفونی از جمله مواردی که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد باعث بیماری و کاهش سطح انرژی می شود. مشکلات عفونی دخیل در احساس خستگی عبارت اند از:
- مونونوکلئوز عفونی
- هپاتیت
- بیماری سل
- سیتومگالوویروس (CMV)
- عفونت HIV
- آنفولانزا
- مالاریا
بیماری های قلبی و ریوی؛ از علل خستگی مفرط
افرادی که دچار عارضه های قلبی، عروقی و ریوی هستند به دلیل مشکلاتی که در تنفس و اکسیژن رسانی در بدن آنها شکل می گیرد احساس خستگی وبی حالی روزانه بیش از حد تجربه می کنند. افراد دارای مشکلات قلبی مانند کسانی که جراحی قلب باز انجام داده اند یا دچار آسم هستند معمولا از احساس کوفتگی و خستگی و بی حالی شکایت می کنند. بیماری های قلبی و ریوی ایجاد کننده احساس خستگی مفرط عبارت است از:
- نارسایی قلبی
- بیماری عروق کرونر
- بیماری دریچه ای قلب
- بیماری انسداد مزمن ریه (COPD)
- آسم
- آریتمی قلبی
- ذات الریه
عوارض دارو، از علت های خستگی مفرط
مصرف داروها یا قطع مصرف آن ها از جمله داروهای روانپزشکی و آرامبخش ها یا ضد حساسیت ها به دلیل خاصیت آرام کنندگی که دارند باعث می شوند تا افراد مصرف کننده آن ها احساس کرختگی، خستگی و بی حالی داشته باشند. بعضی دارو های دخیل در ایجاد احساس خستگی مفرط در ادامه آورده شده اند:
- داروهای ضد افسردگی
- داروهای ضد اضطراب
- داروهای آرام بخش
- آنتی هیستامین ها
- استروئیدها
- برخی از داروهای فشار خون
- اوپیوئیدها و مورفین
برای مشورت در مورد دارو های مصرفی خود از یک روانپزشک خوب کمک بگیرید
اختلالات روانی، علت خستگی بیش از حد
ابتلای افراد به اختلالات روانی می تواند عملکرد فردی و اجتماعی آن ها را تحت تاثیر قرار داده و باعث کاهش کارآمدی و سطح فعالیت شود. افراد دارای مشکلات سلامت روان حتی با وجود استراحت و خواب کافی همچنان در زمان بیداری احساس خواب آلودگی و بی حالی می کنند. از مهمترین اختلالات روانی که باعث احساس خستگی مفرطو بی انرژی بودن در افراد می شود، می توان موارد زیر را نام برد:
- اختلال افسردگی
- اختلالات اضطرابی
- سوء مصرف مواد مخدر
- اعتیاد به الکل
- اختلالات خوردن
- اختلال سوگ طولانی مدت
- اختلال استرس پس از سانحه
برای مطالعه بیشتر: خواب زیاد و افسردگی | علت خستگی و خواب آلودگی در طول روز چیست؟
مشکلات خواب، از علل بیحالی
کم خوابی، بد خوابی، کابوس های شبانه و دیگر مشکلات مربوط به خواب با ایجاد اختلال در تکمیل شدن فرآیند و سیکل طبیعی خواب نمی گذارند تا افراد به طور کافی به استراحت بپردازند. افراد دارای مشکلات خواب به دلیل ناتوانی در استراحت کافی اغلب احساس خستگی مفرط و بی انرژی بودن را تجربه می کنند. از عوامل ایجاد کننده خستگی مفرط مربوط به مشکلات خواب موارد زیر است:
- آپنه انسدادی خواب
- بی خوابی
- راه رفتن در خواب یا خواب گردی
- نارکولپسی
- تغییر شیفت کاری
- بارداری
- یائسگی زنان
مطلب انواع اختلالات خواب، علائم، تشخیص و بهترین راهکارهای درمانی را از دست ندهید
سرطان؛ یک علت خستگی مداوم
بیماری سرطان با عوارض جانبی که در بدن افراد ایجاد می کند مانند درد های شدید و غیر قابل تحمل و همچنین مصرف دارو های سنگین برای درمان و کاهش درد می تواند احساس خستگی مفرط را در افراد ایجاد کند.
سندرم پای بی قرار و احساس خستگی
افراد با سندرم پای بی قرار به دلیل حرکات بیش از حد و زیاد هنگام خواب، خواب با کیفیتی نخواهند داشت. به همین دلیل در طول احساس خستگی و کمبود انرژی خواهند داشت.
مشکلات هورمونی
هورمون ها مواد شیمیایی هستند که فعالیت های بدن را تنظیم کرده و سطح فعالیت افراد را کنترل می کنند. از جمله این هورمون ها میتوان به ملاتونین اشاره کرد که توسط غده پینه آل ترشح می شود. هورمون ملاتونین در تنظیم خواب شبانه روزی افراد موثر است، و ناتنظیمی ملاتونین میتواند احساس خستگی و کمبود انرژی را در افراد ایجاد کند.
عادات غلط سبک زندگی؛ از دلایل خستگی مفرط
شیوه زندگی افراد و عادات روزمره می تواند زمینه ساز شرایطی باشد که در آن افراد احساس خستگی و کمبود انرژی داشته باشند. از جمله عادت های سبک زندگی که با ایجاد تغییرات در آن ممکن است احساس خستگی مفرط کاهش یا افزایش پیدا کند عبارت اند از:
- تا دیر وقت بیدار ماندن
- مصرف کافئین بیش از حد
- نوشیدن الکل زیاد
- خوردن غذاهای ناسالم و چرب
- ورزش نکردن
- ناتوانی در کنترل استرس با روش های آرامبخشی
- مشاغل نیازمند جابجایی زیاد و تغییر ساعت
مشکلات شغلی
نوع کار و نحوه انجام فعالیت های کاری می تواند فشار زیادی را به دوش افراد گذاشته و خستگی آن ها را دو چندان کند. عواملی که در محیط شغلی می توانند باعث ایجاد مشکلاتی در استراحت و در نتیجه خستگی مفرط شوند، عبارت اند از:
- مشاغل پر استرس و سنگین
- زمان های طولانی کار
- اضافه کاری های بیش از حد
- نبود محیط استراحت در محل کار
- شیفت های کاری متغییر
علت خستگی بدن کمبود کدام ویتامین است؟
ویتامین D با احساس شادابی، هوشیاری در ارتباط بوده و کمبود ویتامین D می تواند با احساس خستگی و کمبود انرژی مرتبط باشد.ویتامین D که در غلات و نور خورشید یافت می شود باعث بالا رفتن سطح انرژی افراد می شود. به همین دلیل زمانی که افراد دچار کمبود ویتامین D می تواند با احساس خستگی مفرط و نداشتن انرژی در ارتباط باشد.
مطالعه بیشتر: علائم کمبود ویتامین دی و عوارض آن چیست؟ | ۸ نشانه مهم کمبود ویتامین D
بیماری های روماتیسمی؛ از علل بی حالی روزانه
بیماری های روماتیسمی ومربوط به آرتروز، مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس سیستمیک از جمله بیماری های ایجاد کننده خستگی مفرط و بی حالی روزانه در افراد هستند. این بیماری ها با ایجاد درد و ناتوانی به دلیل ایجاد التهاب مفاصل، باعث میشوند تا افراد نتوانند همانند گذشته به کارهای خود رسیدگی کنند.
سندرم خستگی مزمن؛ علت مهم خستگی مفرط
سندرم خستگی مزمن یکی از علل مهم و اصلی در احساس کمبود انرژی، بی حالی و خستگی مفرط افراد است. این سندرم علائمی شبیه به مشکلات کمبود خواب شدید دارد اما بسیار مزمن تر است، به شکلی که زندگی افراد را تحت تاثیر قرار می دهد.
مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس
افرادی که دچار بیماری ام اس می شوند معمولا از خستگی مفرط و بی حالی و کمبود انرژی رنج می برند. این افراد در انجام فعالیت های روزمره خود دچار مشکلات فراوان و و جدی شده و کار های ساده ای که دیگران به راحتی انجام می دهند را به سختی و با درد و زحمت زیاد انجام می دهند.
سایر مشکلات ایجاد کننده حستگی مفرط و کمبود انرژی
مشکلات دیگری که می تواند با ایجاد خستگی مفرط در ارتباط بوده و باعث بی انرژی و بی حال بودن افراد شود عبارت است:
- صرف انرژی و زمان بیش از حد برای ورزش
- مشکلات خانوادگی و جر و بحث های مکرر و شدید
- فیبرومیالژیا
- چاقی
- شیمی درمانی و پرتودرمانی
- کمبود آهن
انواع خستگی مفرط و کمبود انرژی
احساس خستگی و بی حالی می تواند به دلایل متفاوتی ایجاد شود. به همین دلیل و با توجه به زمینه ایجاد خستگی مفرط و بی حالی، احساس خستگی را به سه دسته تقسیم می کنند که عبارت است از:
- خستگی فیزیولوژیک
- خستگی ثانویه
- خستگی مزمن
خستگی فیزیولوژیک
این نوع از احساس خستگی می تواند ناشی از ورزش بیش از حد، مشکلات مربوط به خواب، رژیم غذایی غذایی یا سایر مسائل غیر پزشکی باشد. در این نوع از انواع احساس خستگی مفرط معمولا پس از شناسایی علت ایجاد کمبود انرژی و رفع آن، احساس خستگی نیز رفع می شود.
خستگی ثانویه
این شکل از احساس خستگی که با نام خستگی ثانویه شناخته می شود، معمولا به دلیل وجود یک بیمتاری زمینه ای مانند قند خون یا دیابت اتفاق افتاده و به مدت ۱ تا ۶ ماه طول می کشد. احساس خستگی مفرط و کمبود انرژی ناشی از خستگی ثانویه در اغلب اوقات پس از کنترل و درمان بیماری زمینه ای از بین می رود.
خستگی مزمن
از میان انواع خستگی، خستگی مزمن طولانی ترین آن ها بوده و بیش از ۶ ماه طول می کشد. احساس بی حالی و کمبود انرژی در خستگی مزمن با استراحت یا خواب کافی جبران نمی شود. دلیل خستگی مزمن ممکن است ناشی از یک بیماری جدید شناسایی نشده و یا شکل پیچیده ای از عوامل مختلف باشد.
چه زمانی برای احساس خستگی و کمبود انرژی به متخصص مراجعه کنم؟
احساس خستگی در طول زندگی روزمره امری طبیعی است و افراد به دلیل بیماری، اختلالات خواب، مسافرت یا تغییر در رژیم غذایی یا مصرف دارو، هر چند وقت ممکن است احساس خستگی و بی حالی را تجربه کنند. اما اگر همیشه احساس خستگی کرده و این موضوع باعض وقوع مشکلاتی در زندگی شماشده است، لازم است تا به یک متخصص مراجعه کنید. چنانچه موارد زیر را تجربه کرده یا می کنید برای رفع مشکل خود به روانشناس یا پزشک مراجعه کنید:
- احساس خستگی مداوم که بیش از چند روز طول می کشد
- برای رفتن به سر کار یا انجام فعالیت های روزانه مشکل دارید
- دلیل مشخصی مانند یک بیماری برای توجیه خستگی شما وجود ندارد
- خستگی مفرط به شکل ناگهانی اتفاق می افتد
- سن بالای ۶۵ سال
- احساس خستگی مفرط و کاهش وزن همزمان
- تنگی نفس یا درد در قفسه سینه، بازو یا قسمت بالای کمر
- ضربان قلب غیرمعمول
- ضربان قلب تپنده یا تپش قلب نامنظم
- سردرد یا مشکلات بینایی
- حالت تهوع، استفراغ یا درد در ناحیه شکم
- داشتن افکار آسیب رساندن به خود یا دیگران
درمان خستگی مفرط و کمبود انرژی
درمان خستگی مفرط و بی حالی کاملا به علت آن بستگی دارد. از آنجایی که خستگی روزانه و کمبود انرژی دلایل متعدد و مختلفی در زمینه های جسمی و روانی دارد، راهکار های درمان احساس خستگی و بیحالی نیز متفاوت هستند. روش های درمان خستگی و کمبود انرژی عبارت اند از:
- مراجعه به یک روانشناس خوب به منظور حل و فصل مشکلات فردی و خانوادگی
- مصرف مکمل های آهن برای کم خونی
- مراجعه به متخصص و رفع آپنه خواب
- مصرف دارو برای کنترل قند خون
- مصرف دارو برای تنظیم عملکرد تیروئید و غدد درون ریز
- استفادهاز آنتی بیوتیک برای درمان عفونت
- مصرف ویتامین های لازم برای بدن از جمله ویتامین D
- ایجاد تغییر در رژیم غذایی و استفاده از سبزیجات و کربوهیدرات کافی
- داشتن برنامه ورزشی منظم و مناسب
- پرهیز از مصرف الکل و سیگار
- کاهش وزن به منظور جلوگیری از چاقی
- کاهش استرس با انجام فعالیت های آرامش بخش
- صحبت کردن در مورد احساس خستگی با دوستان برای کاهش استرس ناشی از آن
- محدودیت زیاد در مصرف قهوه و مواد غذایی کافئین دار
- افزایش میزان نوشیدن آب در طول روز
سوالات متداول
در این بخش سعی کرده ایم تا به سوالات پرتکرار شما درباره خستگی مفرط وکمبود انرژی پاسخ دهیم.
آیا خستگی مفرط بیماری است؟
خیر، احساس خستگی مفرط یک وضعیت جسمانی و روانی است که در آن فرد احساس شدیدی از خستگی، بیحالی و کمبود انرژی را تجربه می کند که با استراحت وخوابیدن بر طرف نمی شود. اما می تواند به شکل جدی و مزمن تری به نام سندرم خستگی مزمن که یک بیماری است تبدیل شود.
آیا احساس خستگی و بیحالی درمان می شود؟
بله، درمان خستگی مفرط کاملا وابسته به دلیل ایجاد کننده آن دارد. چنانچه دلیل ایجاد کننده احساس خستگی به درستی شناسایی شده و در جهت رفع آن اقدام شود، خستگی مفرط نیز درمان خواهد شد.
آیا خستگی مفرط در کودکان هم وجود دارد؟
خستگی مفرط در بزرگسالان شایع تر و جدی تر است؛ اما کودکان نیز می توانند به دلایلی مانند کمبود خواب شدید یا کمبود ویتامین های ضروری دچار احساس خستگی مفرط و بی حالی شوند.
آیا یائسگی زنان می تواند باعث احساس خستگی شود؟
بله، یائسگی زنان می تواند باعث احساس خستگی مفرط و کمبود انرژی شود. یائسگی باعث می شود تا هورمون ها و وضعیت متابولیسم زنان دچار تغییرات شدید شود که این اتفاقات باعث کاهش انرژی و خستگی آنان می ش
منابع: , healthdirect, nhs, healthline, clevelandclinic, webmd, mayoclinic, medicalnewstoday, verywellhealth
پزشک خوب، سامانه رزرو “آنلاین” روانشناس و روانپزشک و سایر حوزه های پزشکی و سلامت، به شما کمک می‌کند بهترین متخصصان را در محدوده زندگی خود در سراسر کشور، انتخاب نموده و وقت خود را بصورت آنلاین رزرو کنید.
مقاله ی مفید و کاربردی بود.
ممنونم از شما
سلام و درود، سپاس از نگاه شما همراه عزیز.
خیلی این مشکل بزرگیه مخصوصا واسه بچه های مدرسه ای من این مشکلوداشتن البته من تادیروقت بیدارمیموندم آهن بدنم کم بودافسرده هم بودم همه این مشکلاتوباهم داشتم ممنون ازاطلاعاتتون
سلام و درود، ممنون از حسن توجه شما و به اشتراک گذاری تجربتون.
من هم همش خسته و بیحالم، دلایل کامل بود