سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یکی از رایج‌ترین مشکلات در بین زنان است. زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است دوره قاعدگی نامنظمی را تجربه کنند و یا بیش از حد هورمون مردانه (آندروژن) داشته باشند. در واقع زنان مبتلا به این بیماری بیش از حد معمول هورمون مردانه تولید می‌کنند. علت دقیق ایجاد این مشکل در زنان مشخص نیست. تشخیص و درمان به موقع خطر عوارض طولانی مدت مانند دیابت نوع ۲ و بیماریهای قلبی را کاهش میدهد. بهترین راه برای کاهش عوارض این بیماری اصلاح سبک زندگی و تلاش برای کاهش وزن، تغذیه مناسب و دوری از غذاهای ناسالم و داشتن ورزش منظم است. در این مقاله به بررسی این بیماری، علائم، علل و درمان‌های پیشنهادی می‌پردازیم.
سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) چییست؟
سندروم تخمدان پلی کیستیک یک اختلال هورمونی است که زنان را در سنین باروری (۱۵ الی ۴۴ سالگی) تحت تاثیر قرار میدهد. بین ۲.۲ تا ۲۶.۷ درصد از زنان در این گروه سنی مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک هستند. زنان مبتلا به این سندروم دارای عدم تعادل هورمونی و مشکلات متابولیسم هستند که ممکن است سلامت و ظاهر آنها را تحت تاثیر قرار دهد. بسیاری از زنانی که به این بیماری مبتلا هستند از وجود این بیماری باخبر نیستند. هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد اما با تغییر سبک زندگی و مصرف دارو می‌توان از بسیاری از علائمی که این بیماری بوجود می‌آورد جلوگیری کرد.
این بیماری تخمدانهای زنان را تحت تاثیر قرار میدهد. اندام‌های تولید مثل را که استروژن و پروژسترون (هورمون‌هایی که چرخه قاعدگی را تنظیم می‌کنند) تولید می‌کنند، تحت تاثیر قرار می‌دهند. تخمدان‌ها همچنین مقدار کمی هورمون مردانه به نام آندروژن تولید می‌کنند. تخمدان، تخمک‌هایی آزاد میکند تا توسط اسپرم مرد بارور شود. تخمک‌هایی که هر ماه آزاد می‌شوند فرآیند تخمک گذاری نامیده میشود. هورمون محرک فولیکولی (FSH) و هورمون لوتئینی (LH) تخمک گذاری را کنترل می‌کنند. هورمون محرک فولیکولی تخمدان را به تولید فولیکول (کیسه حاوی تخمک) تحریک میکند. و سپس هورمون لوتئینی تخمدان را تحریک میکند تا تخمک بالغ آزاد کند. PCOS یک سندرم یا گروهی از علائم است که تخمدان‌ها و تخمک گذاری را تحت تأثیر قرار میدهد. سه ویژگی اصلی آن عبارت‌اند از:
- کیست در تخمدان‌ها
- سطح بالای هورمون‌های مردانه
- دوره‌های نامنظم پریود
در PCOS، بسیاری از کیسه‌های کوچک و پر از مایعات در داخل تخمدان رشد می‌کنند. این کیسه‌ها در واقع فولیکول هستند که هرکدام حاوی تخمک نابالغ هستند. در این بیماری تخمک‌ها هرگز به اندازه کافی بالغ نمی‌شوند که تخمک گذاری را تحریک کنند. عدم تخمک گذاری سطح استروژن، پروژسترون، FSH و LH را تغییر میدهد. سطح استروژن و پروژسترون کمتر از حد معمول میشود، در حالی که سطح آندروژن بیشتر از حد معمول است.
هورمون‌های مردانه بیشتر از حد معمول چرخه قاعدگی را مختل میکند. به همین دلیل زنانی که به این بیماری مبتلا هستند کمتر از سایر افراد پریود می‌شوند.
علائم سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
علائم بیماری تنبلی تخمدان براساس وضعیت و شدت بیمار، میتواند بسیار متفاوت باشد. اما این بیماری بطور معمول دارای تعدادی علائم است که وجود یک یا چند مورد از آنها در هر دختر یا خانمی، نشان دهنده ابتلا به عارضه سندروم تخمدان پلی کیستیک است. همچنین جالب است بدانید علائم تنبلی تخمدان غالبا در اواخر نوجوانی یا اوایل ۲۰ سالگی رخ میدهد. در ادامه به معرفی برخی از این علائم می‌پردازیم.
- افزایش وزن
- پوست چرب یا آکنه
- پریود نامنظم یا پریود نشدن
- نازک شدن مو و ریزش موی سر
- رشد بیش از حد مو(هیرسوتیسم) بر روی صورت، سینه یا باسن
- بروز مشکل برای بارداری مانند تخمک‌گذاری نامنظم یا عدم تخمک‌گذاری
همچنین ممکن است برخی افراد پس از ابتلا به تنبلی تخمدان یا سندروم تخمدان پلی کیستیک، دچار دیابت نوع ۲ و افزایش سطح کلسترول بدن شوند.
علائم و نشانه‌های PCOS اغلب در زمان اولین قاعدگی در دوران بلوغ ایجاد میشود. گاهی اوقات PCOS در سنین دیگر ایجاد میشود، به عنوان مثال، این بیماری ممکن است در نتیجه افزایش وزن ایجاد شود. علائم و نشانه‌های PCOS متفاوت است. تشخیص PCOS زمانی انجام میشود که حداقل دو مورد از این علائم را داشته باشید:
تخمک گذاری نامنظم و یا عدم تخمک گذاری
این مشکل ناشی از عدم تعادل هورمون‌های جنسی، از جمله مقادیر بالای تستوسترون و هورمون لوتئینی است. در نتیجه، برخی از زنان ممکن است در ماه چند بار پریود شوند، هر چند ماه یکبار پریود شوند و یا به کلی پریود نشوند. دوره‌های پریود در افراد مبتلا میتواند سنگین باشد و همراه با لخته‌های بزرگ خون باشد. به طور کلی اگر زنی در سال ۸ یا کمتر از ۸ بار پریود شود احتمال ابتلا به این بیماری را دارد و باید به پزشک مراجعه کند.
سطح بالای آندروژن
سطح بالای آندروژن یکی از اصلی‌ترین معیارهای تشخیص سندروم تخمدان پلی کیستیک است. انجام آزمایشات هورمونی میتواند به تشخیص این بیماری کمک کند. افزایش سطح هورمون‌های مردانه ممکن است منجر به علائم ظاهری، مانند موهای زائد صورت و بدن (هیرسوتیسم)، و گاهی اوقات آکنه شدید و الگوی طاسی مردانه شود.
تخمدان پلی کیستیک
تخمدان پلی کیستیک به وجود ۱۲ یا چند فولیکول کوچک در هر تخمدان اشاره دارد. فولیکول‌هایی که گاهی اوقات به آنها کیست گفته میشود. همانند سطح آندروژن، زنان مبتلا به PCOS نیز لزوماً کیست ندارند. سونوگرافی از طریق واژن یک ابزار اصلی برای بررسی و تشخیص این قضیه است. فولیکول‌ها خود نتیجه عدم تعادل هورمونی هستند و نه علت آن.
علائم و نشانه‌های سندروم تخمدان پلی کیستیک در افرادی که اضافه وزن دارند شدیدتر است.
مطلب بیشتر: اضافه وزن و چاقی | دلایل اضافه وزن
علت سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) چیست؟
بسیاری از افراد به دنبال آن هستند که بدانند علت بروز تنبلی تخمدان چیست؛ اما متاسفانه علت دقیق و قطعی بروز سندروم تخمدان پلی کیستیک در افراد، همچنان ناشناخته است. برخی پزشکان و متخصصان بر این باورند که بروز تنبلی تخمدان به دلیل سطح غیرطبیعی هورمون و بالا بودن انسولین(هورمون کنترل کننده قند در بدن) است.
در واقع بدن بسیاری از زنان مبتلا به تنبلی تخمدان، در برابر عملکرد انسولین مقاوم است و برای مقابله با عملکرد انسولین به تولید سطح بالاتری از آن می‌پردازند. تولید سطح بالایی از انسولین در بدن، باعث افزایش تولید و فعالیت هورمونی مانند تستسترون میشود. همچنین جالب است بدانید اضافه وزن یا چاقی، میزان انسولین تولیدی بدن را افزایش خواهد داد.
مقاومت در برابر انسولین
انسولین هورمونی است که توسط پانکراس برای کنترل میزان قند خون تولید میشود. انسولین کمک میکند تا گلوکز از خون به سلول‌ها جایی که برای تولید انرژی تجزیه میشود منتقل شود. مقاومت به انسولین به معنای مقاومت بافت‌های بدن در برابر اثرات انسولین است. بنابراین بدن مجبور است انسولین اضافی را برای جبران این امر تولید کند. مقادیر زیاد انسولین باعث تولید بیش از حد تستوسترون در تخمدان‌ها میشود که در رشد فولیکول‌ها (کیسه‌های موجود در تخمدان که تخمک‌ها در آن رشد می‌کنند) اختلال ایجاد میکند و از تخمک گذاری طبیعی جلوگیری میکند. مقاومت به انسولین همچنین میتواند منجر به افزایش وزن شود، که میتواند علائم سندروم تخمدان پلی کیستیک را بدتر کند، زیرا چربی اضافی باعث تولید انسولین بیشتر در بدن میشود.
عدم تعادل هورمون‌ها
بسیاری از زنان مبتلا به این بیماری دارای عدم تعادل در برخی هورمون‌ها هستند، از جمله:
- افزایش سطح تستوسترون: هورمونی که اغلب به عنوان هورمون مردانه در نظر گرفته میشود، اگرچه این هورمون در مقادیر کم در بدن خانمها نیز تولید میشود.
- افزایش سطح هورمون لوتئینی (LH): این هورمون تخمک گذاری را تحریک میکند، اما اگر سطح آن بسیار زیاد باشد ممکن است اثر غیرطبیعی بر تخمدان‌ها داشته باشد.
- سطح پایین گلوبولین متصل به هورمون جنسی (SHBG): پروتئینی در خون که به تستوسترون متصل میشود و اثر آن را کاهش میدهد.
- افزایش سطح پرولاکتین (فقط در برخی از زنان مبتلا به PCOS): هورمونی که غدد پستان را برای تولید شیر در بارداری تحریک میکند.
دلیل دقیق این تغییرات هورمونی مشخص نیست. گفته میشود این مشکل ممکن است در خود تخمدان‌ها، در غده‌های دیگر تولید کننده این هورمون‌ها یا در بخشی از مغز که این بخش را کنترل میکند آغاز شود.
ژنتیک
گاهی اوقات سندرم پلی کیستیک میتواند ژنتیکی باشد. اگر هر یک از اقوام، مانند مادر، خواهر یا خاله و عمه، دارای PCOS باشند، خطر ابتلا به آن اغلب افزایش می‌یابد. این امر نشان میدهد که ممکن است یک پیوند ژنتیکی با PCOS وجود داشته باشد، اگرچه هنوز ژن‌های خاص مرتبط با این بیماری شناسایی نشده‌اند.
التهاب
زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک، التهاب را در بدن خود افزایش می‌دهند. اضافه وزن نیز میتواند در این امر تاثیر گذار باشد. مطالعات التهاب بیش از حد را با سطح بالاتر آندروژن مرتبط دانسته است.
سندروم تخمدان پلی کیستیک چگونه بر بدن شما تأثیر می‌گذارد؟
داشتن سطح آندروژن بالاتر از حد طبیعی میتواند بر قدرت باروری و سایر جنبه‌های سلامتی شما تاثیر بگذارد.
ناباروری
برای باروری عمل تخمک گذاری در بدن خانمها باید صورت گیرد. زنانی که به طور منظم تخمک گذاری نمی‌کنند، تعداد تخمک قابل توجهی را برای باروری آزاد نمی‌کنند. این بیماری یکی از دلایل اصلی ناباروری در زنان است. البته لازم به ذکر است که ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک به معنای ناباروری کامل نیست و احتمال بارداری تحت نظر پزشک متخصص زنان و زایمان از درصد بالایی برخوردار است.
سندرم متابولیک
بیش از ۸۰٪ از زنانی که به سندروم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستند، اضافه وزن دارند. هردو مورد یعنی هم PCOS و هم اضافه وزن احتمال ابتلا قند خون و فشار خون بالا، کاهش کلسترول خوب (HDL) و افزایش کلسترول بد (LDL) را افزایش می‌دهند. در مجموع به این عوامل سندرم متابولیک گفته میشود و خطر بیماری قلبی، دیابت و سکته را افزایش میدهد.
آپنه خواب
این بیماری همراه با توقف تنفسی هنگام خواب شبانه است که خواب را مختل میکند. آپنه خواب در زنانی که هم اضافه وزن دارند و هم به این سندروم مبتلا هستند بیشتر دیده میشود. خطر ابتلا به آپنه خواب در زنان چاق مبتلا به PCOS تا ۱۰ الی ۵ برابر بیشتر از افراد دیگر است.
سرطان آندومتر
در طی تخمک گذاری پوشش رحم از بین می‌رود. اگر هر ماه به طور منظم تخمک گذاری و چرخه قاعدگی رخ ندهد، این پوشش دوباره میتواند ایجاد شود. پوشش ضخیم رحم میتواند خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش دهد.
افسردگی
هم تغییرات هورمونی و هم علائمی مانند رشد موهای زائد و آکنه مداوم میتوانند بر احساسات شما تأثیر منفی بگذارند. بسیاری از مبتلایان به PCOS در نهایت افسردگی و اضطراب را تجربه می‌کنند.
مطلب بیشتر: افسردگی شدید در زنان | تاثیر افسردگی در زنان و درمان آن
نحوه تشخیص سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
در بخش‌های بالا درباره علائم تنبلی تخمدان صحبت کردیم، زمانی که دختر یا خانمی با یک یا چند مورد از این علائم روبرو میشود، باید به پزشک عمومی مراجعه کند. پزشک عمومی علائم بیمار و فشار خون او را بررسی میکند تا نسبت به بروز این علائم اطمینان حاصل کند. در مرحله بعد متخصص مربوطه برای تشخیص تنبلی تخمدان، تعدادی آزمایش هورمونی برای فرد تجویز میکند تا با بررسی نتیجه آن، متوجه شود که تولید بیش از حد هورمون ناشی از تنبلی تخمدان یا سایر بیماری‌ها است.
تجویز سونوگرافی نیز میتواند تعداد فولیکول‌های فرد بیمار را نشان دهد، در واقع فولیکول‌ها کیسه‌های پر از مایعی هستند که تخمک در آنها رشد میکند. همچنین در برخی موارد نیز نیاز است تا برای اندازه‌گیری سطح هورمون و غربالگری دیابت یا کلسترول، نیاز به تجویز آزمایش خون باشد.
معیارهای تشخیص تنبلی تخمدان
تشخیص بیماری تنبلی تخمدان معمولا در صورتی انجام میشود که سایر علل احتمالی برای بیماریهای دیگر رد شود و فرد بیمار حداقل دو یا سه مورد از معیارهای زیر را داشته باشد. این معیارها شامل موارد زیر است.
- فرد دارای پریود نامنظم باشد یا اصلا دچار پریود نشود. یکی از این دو مورد نشان دهنده آن است که تخمدانهای فرد بطور منظم تخمک آزاد نکند.
- براساس آزمایش‌های انجام شده، فرد دارای سطح بالایی از هورمون‌های مردانه مانند تستوسترون باشد.
- سونوگرافی یا سایر اسکن‌ها نشان دهد که فرد دارای تخمدان پلی کیستیک است.
جالب است بدانید تنها دو مورد از معیارهای بالا، برای تشخیص تنبلی تخمدان کافی خواهد بود و فرد بیمار نیازی به انجام سونوگرافی بیش از تایید بیماری، ندارد.
مراجعه به متخصص برای تشخیص تنبلی تخمدان
با تشخیص بیماری سندروم تخمدان پلی کیستیک(PCOS) توسط پزشک عمومی، فرد بیمار باید به پزشک متخصص مانند متخصص زنان، متخصص بیماریهای دستگاه تناسلی یا متخصص غدد مراجعه کند. متخصص مربوطه درباره راه‌های مدیریت و درمان علائم تنبلی تخمدان با فرد بیمار صحبت خواهد کرد. در طی مسیر درمان فرد باید در سبک زندگی خود تغییراتی ایجاد کند و شروع به مصرف دارو کند. همچنین با توجه به سن و وزن بیمار، ممکن است در طول یک سال برای فرد آزمایش خون و غربالگری دیابت تجویز شود.
تخمدان پلی کیستیک و بارداری
این بیماری چرخه قاعدگی را مختل میکند و همچنین بارداری را دشوارتر میکند. حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد زنان مبتلا به این سندروم در باروری مشکل دارند. این وضعیت همچنین میتواند خطر ابتلا به عوارض بارداری را افزایش دهد. زنان مبتلا به این سندروم دو برابر بیشتر از سایر افراد در خطر زایمان زودرس قرار دارند. همچنین این افراد در معرض خطر بیشتری برای سقط جنین، فشار خون بالا و دیابت بارداری هستند. با این حال، زنان مبتلا به PCOS میتوانند با استفاده از درمان‌های باروری که تخمک گذاری را بهبود می‌بخشد، باردار شوند. کاهش وزن و کاهش سطح قند خون میتواند احتمال داشتن یک بارداری سالم را بهبود بخشد.
راه‌های درمان علائم مربوط به سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
برخی از متخصصین بر این باورند که تنبلی تخمدان یا سندروم پلی کیستیک(PCOS) قابل درمان نیست و تنها امکان مدیریت و کنترل آن وجود دارد. اما برخی دیگر معتقدند با مصرف دارو و تغییر سبک زندگی می‌توان به این بیماری و علائم مربوط به آن خاتمه داد. راه‌های درمان این بیماری متفاوت است و براساس وضعیت بیماری ممکن است یک یا چند راه درمانی توصیه شود. در ادامه به بیان راه‌های درمان تنبلی تخمدان می‌پردازیم.
تغییر سبک زندگی برای کاهش اضافه وزن
زنان مبتلا اضافه وزن ممکن است در گذر زمان و دراز مدت به بیماری تنبلی تخمدان مبتلا شوند؛ پس با کاهش وزن می‌توان احتمال ابتلا به سندروم پلی کیستیک را کاهش داد. در واقع کاهش وزن ۵ درصدی، میتواند باعث بهبود علائم و شرایط مربوط به تنبلی تخمدان شود. اگر برای شما سوال است که دارای اضافه وزن هستید یا خیر؛ با محاسبه شاخص توده بدنی(BMI) که اندازه‌گیری وزن نسبت به قد است، می‌توانید به سوال ذهنی خود پاسخ دهید. محدوده سالم و نرمال BMI بین بازه ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ است که نشان میدهد فرد مورد نظر فاقد اضافه وزن است. هر فردی میتواند با ورزش منظم و رعایت یک رژیم غذایی سالم و متعادل برای کاهش وزن خود برنامه‌ریزی کند.
رژیم غذایی فرد مبتلا به تنبلی تخمدان یا فردی که در شرف ابتلا به تخمدان است با سایر افراد کمی متفاوت است. این فرد باید موادی مانند میوه و سبزیجات(حداقل ۵ وعده در روز)، مواد غذایی کامل مانند نان سبوس‌دار، غلات سبوس‌دار و برنج قهوه‌ای، گوشت بدون چربی، ماهی و مرغ را مصرف کند. همچنین در صورت نیاز به یک برنامه غذایی خاص، پیشنهاد میشود که به متخصص تغذیه مراجعه کنید.
معرفی دارو برای درمان علائم تنبلی تخمدان
از دیگر راه‌های درمان و کاهش علائم بیماری تنبلی تخمدان یا سندروم پلی کیستیک، مصرف داروهای تجویزی توسط پزشک است. در ادامه به معرفی هر یک از این داروها می‌پردازیم.
درمان پریودهای نامنظم یا پریود نشدن
برای رفع مشکل پریودهای نامنظم یا پریود نشدن، مصرف قرص‌های ضدبارداری ممکن است توصیه شود. همچنین مصرف یک دوره منظم قرص پروژسترون که معمولا هر ۳ تا ۴ ماه یکبار تجویز میشود؛ اما می‌توان بصورت ماهانه آن را مصرف کرد نیز در درمان پریودهای نامنظم موثر خواهد بود. مصرف قرص‌های ضد بارداری یا قرص پروژسترون در دراز مدت، خطر ابتلا به سرطان رحم(آندومتر) به علت پریود های نامنظم را کاهش خواهد داد.
درمان مشکلات باروری
داروی کلومیفن اولین ماده درمانی برای زنان مبتلا به تنبلی تخمدان است که در تلاش برای بارداری هستند. این دارو وظیفه آزاد کردن تخمک از تخمدان‌ها(تخمک‌گذاری) را بر عهده دارد که ممکن است تاثیر آن ناموفق باشد و در این صورت قرص متفورفین جایگزین آن میشود. قرص متفورمین در اغلب مواقع برای درمان دیابت نوع ۲ نیز استفاده میشود که سطح انسولین و قند خون را در زنان مبتلا به تنبلی تخمدان(PCOS) کاهش میدهد. مصرف متفورمین دارای مزایایی چون تحریک تخمک‌گذاری، تشویق بدن به پریودهای منظم ماهانه، کاهش خطر سقط جنین، کاهش سطح کلسترول بالا و کاهش خطر بیماریهای قلبی میشود.
عوارض جانبی مصرف متفورمین شامل تهوع، استفراغ، معده درد، اسهال و از دست دادن اشتها است. همانطور که می‌دانید مصرف متفورمین باعث تحریک باروری میشود؛ پس اگر قصد استفاده از این قرص را برای درمان تنبلی تخمدان دارید و در حال حاضر تمایلی برای بارداری ندارید، پیشنهاد می‌کنیم از وسایل و داروهای پیشگیری از بارداری استفاده کنید.
در برخی مواقع ممکن است بجای قرص کلومفین، از لتروزول برای تحریک تخمک‌گذاری استفاده شود که از این دارو برای درمان سرطان سینه نیز استفاده میشود. همچنین جالب است بدانید این دارو در موارد بسیار نادری برای درمان تنبلی تخمدان استفاده میشود؛ چرا که مجوز درمان اختلال PCOS برای آن صادر نشده است. برخی پزشکان در شرایط خاص، داروهای بدون مجوز را برای بیماران تجویز می‌کنند؛ چرا که مزایای درمان این داروها از خطرات آنها بیشتر است.
اگر با وجود مصرف داروهای خوراکی قادر به بارداری نیستید، ممکن است نیاز به مصرف نوع دیگری از دارو به نام گنادوتروپین باشید. گنادوتروپین برای بیمار به صورت تزریقی تجویز میشود؛ اما مصرف این دارو به دلیل تحریک بیش از حد تخمدان‌ها ممکن است باعث حاملگی چند قلویی شود.
درمان رشد موهای ناخواسته و ریزش مو
مصرف قرص ضد بارداری ترکیبی، معمولا برای درمان رشد بیش از حد مو(هیرسوتیسم) و ریزش مو(آلوپسی) مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین کرمی به نام افلورنیتین نیز برای کند شدن رشد موهای ناخواسته نیز تجویز میشود، البته این کرم ممکن است به تنهایی موهای زائد صورت را از بین نبرد و در کنار آن یک محصول دیگر نیز تجویز شود. تاثیرات این کرم در طی
۴ تا ۸ هفته پس از مصرف قابل مشاهده است. همچنین رشد موهای زائد را می‌توان از طریق کندن، تراشیدن یا لیزر کاهش داد. دسته داروهای زیر نیز از جمله مواردی هستند که ممکن است توسط متخصصین، برای درمان رشد بیش از حد مو تجویز شود.
- آنتی آندروژن
- سیپروترون استات
- اسپیرونولاکتون
- فلوتامید
- فیناستراید
فراموش نکنید که اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، تجویز و مصرف این داروها برای شما مناسب نیست.
استفاده از روش درمانی لقاح آزمایشگاهی (IVF)
بدن برخی افراد مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک ممکن است به مصرف دارو پاسخ ندهد و بارداری صورت نگیرد. پس روش درمانی لقاح آزمایشگاهی(IVF) میتواند به بارداری کمک کند. این روش موجب جمع‌آوری تخمک‌ها از تخمدان‌ها و بارور شدن در خارج از رحم میشود و در نهایت تخمک یا تخمک‌های بارور شده به رحم بازگردانده می‌شوند. فراموش نکنید که در صورت ابتلا به PCOS درمان IVF شانس داشتن دوقلو یا سه قلو را در فرد افزایش میدهد.
عمل جراحی
برخی از افراد مبتلا به تنبلی تخمدان ممکن است با مصرف دارو درمان نشوند، در این حالت میتوانند از عمل جراحی استفاده کنند. روش جراحی جزئی به نام حفاری تخمدان لاپاراسکوپی(LOD)، یک گزینه درمانی برای رفع مشکلات باروری مربوط به تنبلی تخمدان است. در طی این عمل فرد بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد؛ پزشک یک برش کوچک در قسمت تحتانی شکم بیمار ایجاد میکند و یک میکروسکوپ بلند و نازک به نام لاپاراسکوپ را از داخل شکم فرد عبور میدهد. در ادامه فرآیند جراحی برای از بین رفتن بافت تولید کننده آندروژن(هورمون‌های مردانه) در تخمدان‌ها، از گرما یا لیزر استفاده میشود. حفاری تخمدان لاپاراسکوپی(LOD) باعث کاهش سطح تستوسترون و هورمون لوتئین کننده(LH) و افزایش سطح هورمون محرک فولیکول(FSH) میشود. این عمل جراحی عدم تعادل هورمونی بیمار را اصلاح میکند و عملکرد طبیعی تخمدان‌ها را بازمی‌گرداند.
خطرات بارداری در افراد مبتلا به تنبلی تخمدان
همه ما میدانیم که زنان باردار دارای شرایط بسیار حساسی هستند که بیماریهای زمینهای میتواند ریسک این خطرات را به مراتب افزایش دهد. برخی از عوارض جدی زنان باردار مبتلا به سندرم تخمدان پلی شامل مواردی چون فشار خون بالا، پره اکلامپسی، دیابت بارداری و سقط جنین خواهد بود. این خطرات در زنان باردار چاق به مراتب بیشتر از سایرین است؛ پس زنان دارای اضافه وزن یا چاقی، میتوانند پیش از بارداری وزن خود را کاهش دهند تا خطری در دوران بارداری آنها را تهدید نکند.
سوالات متداول
- تنبلی تخمدان چیست؟
- تنبلی تخمدان یا تخمدان پلی کیستیک است که این بیماری جز شایعترین بیماریهای نازایی شناخته میشود. تنبلی تخمدان اغلب در سنین باروری خانمها رخ میدهد که باعث ایجاد اختلالاتی در غدد درون ریز آنها میگردد. در طی این بیماری، سندروم تخمدان پلی کیستیک بر روی تخمدانهای فرد رشد میکند و عوارض و مشکلات زیادی را برای فرد بیمار ایجاد خواهد کرد.
- علت بروز سندروم تخمدان پلی کیستیک(PCOS) چیست؟
- بسیاری از افراد به دنبال آن هستند که بدانند علت بروز تنبلی تخمدان چیست؛ اما متاسفانه علت دقیق و قطعی بروز سندروم تخمدان پلی کیستیک در افراد، همچنان ناشناخته است. برخی پزشکان و متخصصان بر این باورند که بروز تنبلی تخمدان به دلیل سطح غیرطبیعی هورمون و بالا بودن انسولین(هورمون کنترل کننده قند در بدن) است.
- بیماری سندروم تخمدان پلی کیستیک(PCOS) چگونه تشخیص داده میشود؟
- برای تشخیص بیماری سندروم تخمدان پلی کیستیک(PCOS) باید در ابتدا به پزشک عمومی مراجعه کرد. پزشک عمومی علائم بیمار و فشار خون او را بررسی میکند تا نسبت به بروز این علائم اطمینان حاصل کند. در مرحله بعد متخصص مربوطه برای تشخیص تنبلی تخمدان، تعدادی آزمایش هورمونی برای فرد تجویز میکند تا با بررسی نتیجه آن، متوجه شود که تولید بیش از حد هورمون ناشی از تنبلی تخمدان یا سایر بیماری‌ها است.
- آیا برای درمان سندروم تخمدان پلی کیستیک(PCOS) راهی وجود دارد؟
- برخی از متخصصین بر این باورند که تنبلی تخمدان یا سندروم پلی کیستیک(PCOS) قابل درمان نیست و تنها امکان مدیریت و کنترل آن وجود دارد. اما برخی دیگر معتقدند با مصرف دارو و تغییر سبک زندگی می‌توان به این بیماری و علائم مربوط به آن خاتمه داد. راه‌های درمان این بیماری متفاوت است و براساس وضعیت بیماری ممکن است یک یا چند راه درمانی توصیه شود.
- آیا بیماری سندروم تخمدان پلی کیستیک(PCOS) برای زنان باردار با عوارض همراه است؟
- بله، همه ما میدانیم که زنان باردار دارای شرایط بسیار حساسی هستند که بیماریهای زمینهای میتواند ریسک این خطرات را به مراتب افزایش دهد. برخی از عوارض جدی زنان باردار مبتلا به سندرم تخمدان پلی شامل مواردی چون فشار خون بالا، پره اکلامپسی، دیابت بارداری و سقط جنین خواهد بود.
منابع
در صورت نیاز می‌توانید با مراجعه به سایت پزشک خوب از بهترین متخصصان زنان و زایمان در ایران به صورت اینترنتی نوبت بگیرید.
اگر نیاز به دریافت راهنمایی در این زمینه دارید، روی دکمه زیر کلیک کنیدرزرو آنلاین نوبت از متخصصان زنان و زایمان
پرسش و پاسخ
متشکرم .عالی و کاربردی بود