قبل از اینکه با بهترین روش‌های درمان لکنت زبان و تکنیک درمان لکنت زبان آشنا شوید، باید بدانید لکنت زبان چیست و چه علائمی دارد؟ پزشکان لکنت زبان را یک اختلال گفتاری می‌دانند که ممکن است فرد در زمان صحبت کردن برخی از صداها، هجاها و حتی کلمات را نتواند تلفظ کند و با تاخیر این کار را انجام دهد. این افراد می‌دانند که چه چیزی می‌خواهند بیان کنند اما لکنت زبان مانع تلکم کامل آن‌ها میشود.
این عارضه محدودیت سنی و جنسی ندارد و بنابر دلایل مختلفی میتواند هرکسی را درگیر خود کند. در حال حاضر کودکان بین ۲ تا ۶ سال به دلیل ضربه مغزی، استرس و اضطراب، افسردگی، سابقه خانوادگی و مشکلات روانی بیشتر دچار این عارضه میشوند. اما حدود ۷۵ درصد آن‌ها به مرور زمان و با ورود به دوران نوجوانی بهبود پیدا می‌کنند.
تعداد بسیاری از بزرگسالان هم با تکرار، توقف و کشیدن صداها روبه‌رو خواهند شد. روند درمان لکنت زبان در بزرگسالان نیاز به مدت زمان بیشتری دارد و تکنیک‌های استفاده شده در آن هم متفاوت از کودکان است. فرآیند درمان این عارضه در بزرگسالان کمی فشرده است و باید توسط یک درمانگر حرفه‌ای یا مشاور روانشناس انجام شود.
حال که با تعریف لکنت زبان آشنا شدید، در ادامه این بلاگ با ما باشید تا با بهترین روش‌های درمان لکنت زبان و تکنیک درمان لکنت زبان هم آشنا شوید.
انواع لکنت زبان
لکنت زبان با توجه به ویژگی‌هایی که دارد به ۴ نوع تقسیم میشود:
لکنت زبان عصبی: دلیل اصلی لکنت زبان عصبی تغییرات ناگهانی در مسیرهای عصبی یا فعالیت‌های مرتبط با مراکز مغزی در فرآیند و رشد گفتار است. این لکنت زبان محدودیت سنی و جنسی ندارد و در صورت عدم درمان موجب سکته مغزی، ضربه مغزی، بیماری‌های نرودژنراتیو یا تومور مغزی خواهد شد.
لکنت زبان روانی: دلیل اصلی این نوع لکنت زبان اختلالات روحی و روانی فرد در گذشته است. اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، اضطراب شدید یا افسردگی مزمن از رایج‌ترین دلایل لکنت زبان روانی است.
لکنت زبان در حین رشد: یکی از رایج‌ترین انواع لکنت زبان، در حین رشد است که در اوایل کودکی و در زمان یادگیری مهارت‌های گفتاری و زبانی آغاز میشود.
لکنت زبان ناشی از تحریک دارو: یکی از رایج‌ترین نوع لکنت زبان در بزرگسالان ناشی از تحریک دارو است. گاهی اوقات مصرف داروهای جدید و افزایش دوز آن میتواند موجب اختلالات گفتاری و لکنت زبان در بزرگسالان شود.
علائم تشخیص لکنت زبان
هر عارضه‌ای در انسان چه از نوع روحی، روانی و جسمی دارای علائم و نشانه‌هایی است که برای تشخیص و درمان بیماری باید آن‌ها را بشناسید. تغییر سرعت بیان کلمات و هجاها، وجود لکنت زبان را مشخص می‌کند. اما استرس ناشی از عدم بیان کامل کلمات موجب بروز دیگر علائم لکنت زبان میشود:
- مکث کردن قبل از شروع صحبت
- تکرار یک صدا یا هجا
- قفل کردن روی یک صدا
- اضافه کردن واژه‌ها و اصوات دیگر
- وجود مشکل در زمان شروع جمله
- مشکل در تلفظ صداهای خاص
- سرخوردگی و خجالت از صحبت کردن حضوری و چهره در چهره دیگران
- تغییر ترتیب کلمات به دلیل عدم تلفظ صحیح آن‌ها
- پلک زدن، لرزش لب، تعریق و تنش در اعضای صورت
این علائم معمولا در کسانی که دچار لکنت زبان شدید هستند بسیار بیشتر خواهد بود، از طرفی شدت این علائم در بزرگسالان بسیار بیشتر از کودکان است و باید مدت زمان بیشتری را برای درمان این عارضه اختصاص دهید.
لکنت زبان را چگونه باید درمان کرد؟
خوشبختانه علم پزشکی در این بخش به قدری پیشرفت کرده که راه‌های درمانی بسیاری برای این عارضه بوجود آورده است. از مهمترین و تاثیرگذارترین این روش‌ها می‌توان موارد زیر را نام برد:
- گفتار درمانی: یکی از بهترین و رایج‌ترین روش‌های درمان لکنت زبان، گفتار درمانی است که مرحله دارد. درمانگر ابتدا سعی می‌کند ریشه مشکل را با صحبت کردن درباره زندگی و گذشته فرد، سپس با توجه به نوع درمان مشخص کند.
درمانگر با کوتاه کردن جملات و کاهش سرعت گفتار موجب کاهش شدت لکنت زبان شود، این تمرین اگر روزانه انجام شود در روند درمان بسیار موثر خواهد بود. یکی دیگر از عوامل مهمی که میتواند موجب بهبود این عارضه شود کنترل تنفس در زمان صحبت کردن است. درمانگران به بیماران کمک می‌کنند تا در زمان صحبت کردن با کنترل تنفس عضلات بدن را ریلکس و شل کنند.
درمانگر میتواند با صحبت کردن درباره این موضوع موجب کاهش استرس و اضطراب فرد در زمان صحبت کردن شود. - دارودرمانی: پزشکان و محققان هنوز نتوانسته‌اند داروی موثری برای درمان این بیماری پیدا کنند، اما در بزرگسالان می‌توانند با داروهای آرام‌بخش و ضداضطراب(هالوپریدول ، ریسپریدون ، الانزاپین، زیپرازیدون و کلونیدین، انتقال دهنده مونوآمین وزیکولار ۲ (VMAT2)) این عارضه را کنترل کنند.
- دستگاه ضدلکنت: این دستگاه به فرد کمک می‌کند تا بعد از سخن گفتن صدای خود را در کسری از ثانیه بشنود، بدین‌گونه میتواند مشکلات ناشی از لکنت زبان و تلفظ اشتباه کلمات و هجاها را تشخیص دهد. این دستگاه فرد را وادار می‌کند تا سرعت گفتار خود را کاهش دهد.
- درمان خانگی: یکی از بهترین راه‌های درمان لکنت زبان در کودکان، درمان خانگی است چرا که کودکان در این محیط آرامش بیشتری دارند. والدین باید برای درمان خانگی لکنت زبان در کودکان به چند نکته توجه کنند:
- با کودک به آرامی و شمرده شمرده صحبت کنید.
- برای صحبت کردن کودک به او زبان بدهید و عجول نباشید.
- خود را مشتاق شنیدن نشان دهید.
- سعی کنید در زمان صحبت کردن ارتباط چشمی برقرار کنید.
- او را تشویق و تحسین کنید.
- بهتر است بیشتر با او بازی‌های غیرکلامی مانند بازی‌های ورزشی و نقاشی کنید.
- طب سنتی: از قدیم‌الایام طب سنتی در درمان و بهبود بسیاری از بیماری‌های روحی و روانی موثر بوده است. در طب سنتی برای درمان لکنت زبان هم راه‌های بسیاری وجود دارد که خوردن موادغذایی گرم، پرهیز از خوردن مواد سرد و غذاهایی که طبع سردی دارند از مهمترین آن‌ها هستند. علاوه بر این متخصصین طب سنتی معتقد هستند که مصرف گل‌گاو‌زبان، انار، سیاه‌دانه و کنجد در بهبود لکنت زبان تاثیرگذار است.
۵ نکته برای کاهش لکنت زبان
راه و روش‌های بسیاری وجود دارد که با انجام دادن آن‌ها می‌توانید موجب کاهش لکنت زبان در کودکان و بزرگسالان شوید. در ادامه به ۵ مورد از مهمترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
ضبط صدا
ضبط کردن صدا یک تکنیک درمان لکنت زبان است که هم در بزرگسالان بیش از کودکان موثر و کاربردی است. زمانی که صحبت می‌کنید باید صدای خود را ضبط کنید تا بعد از گوش کردن به آن بتوانید ایرادات و اشتباهات خود را برطرف کنید.برای کسانی که این کار آزار دهنده است باید آرام آرام آن را تمرین کنند.
تمرین کردن
یکی از رایج‌ترین راه‌های درمان لکنت زبان، تمرین کردن و صحبت کردن با دیگران است. سعی کنید با اعضای خانواده یا دوستان خود صحبت کنید، برخی افراد به جای صحبت کردن با خانواده یا دوستان خود به گروه‌های همیاری می‌پیوندند. بیشتر کسانی که وارد این گروه‌ها میشوند از لکنت زبان با مشکلی در گفتار خود رنج می‌برند، با پیوستن به آن‌ها متوجه خواهید شد که چگونه باید در جمع‌های بزرگ و شلوغ صحبت کنید.
روش‌های درمانی جدید
با پیشرفت علم پزشکی روش‌های درمانی نوین و جدیدی برای بهبود لکنت زبان کودکان و بزرگسالان به وجود آمد. مانیتور گفتار یکی از این دستگاه‌هایی است که از نرم‌افزارهای فیدبک با تاخیر و تغییر یافته فرکانسی برای درمان و بهبود این عارضه استفاده می‌کنند.
این دستگاه مشابه سمعک است و وارد گوش میشود و سپس صدای شما را می‌شنود و در کسری از ثانیه صدا را به تاخیر می‌اندازد. این دستگاه میتواند با کاهش سرعت به بیمار کمک کند تا بدون لکنت صحبت کند.
ذهن آگاهی
ذهن آگاهی یک نوع مدیتیشن است که به شما کمک می‌کند تا ذهن آرامی داشته باشید و با تمرکز و خیالی آسوده صحبت کنید. ذهن آگاهی یکی از راه‌های بهبود لکنت زبان است.
ذهن آگاهی یک تکنیک درمان لکنت زبان است که اگر با برنامه و منظم پیش برود میتواند این عارضه را در کودکان و بزرگسالان درمان کند.
کاهش سرعت صحبت کردن
یکی از موثرترین راه‌های درمان لکنت زبان، آرام و آهسته صحبت کردن است. هرچه سرعت بیشتری داشته باشید و با عجله صحبت کنید نه تنها لکنت بیشتری خواهید داشت بلکه کلمات را هم اشتباه تلفظ می‌کنید. قبل از صحبت کردن چند نفس عمیق بکشید و بسیار آرام و روان صحبت کنید.
چگونه می‌توان به افرادی که لکنت زبان دارند کمک کرد؟
قطعا در طول زندگی خود با کسی برخورد کرده‌اید که لکنت زبان دارد و نمی‌تواند همانند یک انسان عادی صحبت کند، برای صحبت کردن با این افراد باید صبر و حوصله بیشتری داشته باشید و اجازه دهید با سرعت کم و با آرامش صحبت خود را ادامه دهد. بی‌حوصله بودن شما و نشان دادن عکس‌العمل منفی میتواند موجب خجالت و قطع کردن صحبت‌های او شود.
سعی کنید با صحبت کردن آرام و گوش دادن به صحبت‌ها، به او انرژی مثبت و انگیزه دهید تا برای صحبت کردن احساس راحتی کند.
متخصص چگونه لکنت زبان را تشخیص می‌دهد؟
یک متخصص و پزشک آسیب شناس گفتار زبان (slp) به راحتی میتواند لکنت زبان را تشخیص دهد، گفتار درمانگر ابتدا سعی می‌کند ارزیابی‌های متعددی روی فرد انجام دهد. تجزیه و تحلیل میزان گفتار، تست‌های شدت لکنت زبان و تست‌های مهارت‌های زبانی در کنار بررسی سوابق خانوادگی میتواند به تشخیص لکنت زبان کمک کند.
پزشک آسیب شناس گفتار زبان یا SLP تعیین می‌کند که چگونه این اختلال میتواند بر سلامت روانی فرد، توانایی و مهارت‌های اجتماعی تاثیر بگذارد.
درمان لکنت زبان بزرگسالان با کودکان چه تفاوت‌هایی دارد؟
همانطور که شدت لکنت زبان در کودکان و بزرگسالان با یکدیگر متفاوت است، قطعا راه و روش‌های درمان آن هم با یکدیگر تفاوت بسیاری دارد. پزشکان سعی می‌کنند برای درمان لکنت زبان در بزرگسالان و کاهش استرس و اضطراب آن‌ها از داروهای آرام‌بخش استفاده کنند، در حالی که در کودکان بیشتر سعی می‌کنند از گفتار درمانی و تمرین تکنیک درمان لکنت زبان موجب بهبود این عارضه شوند.
در بهبود لکنت زبان کودکان والدین نقش بسیار مهم و تاثیرگذاری دارند، بیش از ۵۰ درصد پروسه بهبود این عارضه به دست والدین انجام میشود.
لکنت زبان کودکان را جدی بگیرید!
لکنت زبان عارضه غیرقابل درمانی نیست و می‌توان با انتخاب تکنیک درمان لکنت زبان آن را مدیریت کرد. در این راه افزایش آگاهی، حمایت و پشتیبانی همسر و خانواده، استفاده از روش درمان صحیح میتواند در درمان لکنت زبان تاثیرگذار باشد.
در سال‌های گذشته تحقیقات بسیاری روی این موضوع انجام شده که آخرین تحقیقات مربوط به سال ۲۰۲۱ میلادی است. در سال ۲۰۲۱ میلادی دکتر مگوایر روی نقش ریسپریدون در افزایش فعالیت آستروسیت‌ها در جسم مخطط مطالعه کرد، نتیجه این تحقیقات نشان داد: ریسپریدون‌ها با افزایش متابولیسم یا فعالیت جسم مخطط میتواند لکنت زبان را کاهش دهند.
اکنون هم تحقیقات بسیاری روی این موضوع در حال انجام است تا نشان دهد که آیا لکنت کودکان با بزرگ شدن آن‌ها از بین می‌رود یا ادامه دارد.
دانشمندان و پزشکان برای انجام تحقیقات تکمیلی از ساختار مغز و عملکرد افرادی که لکنت زبان دارند fMRI ، MRI و PET می‌گیرند.
سوالات متداول
- خوردن چه موادغذایی برای درمان لکنت زبان مناسب است؟
خرما، کره، انگور، بادام، فلفل سیاه، برگ بو، عسل و نمک از موادغذایی هستند که در بهبود و درمان لکنت زبان موثر هستند. - یک گفتار درمانگر چگونه موجب بهبود لکنت زبان میشود؟
درمانگر میتواند با کاهش سرعت گفتار، تمرین تکنیک لکنت زبان، تمرین الگوی گفتاری موجب بهبود لکنت زبان شود. - مهمترین داروهایی که فرآیند درمان لکنت زبان تجویز میشوند، کدامند؟
آلپرازولام(Xanax)، داروی ضداضطراب – سیتالوپرام(Celexa) ، ضدافسردگی – کلومیپرامین (Anafranil) ، ضدافسردگی از مهمترین داروهایی هستند که برای بهبود این عارضه استفاده میشوند. - آیا لکنت زبان راه درمان دائمی و قطعی دارد؟
درمان لکنت زبان و میزان بهبودی آن به شدت این عارضه و تمرین و انگیزه فرد برای بهبودی بستگی دارد. - مصرف چه غذاهایی برای لکنت زبان کودکان مضر است؟
مصرف موادغذایی با طبع سرد مانند ماست، آلو، زردآلو، خیار، نارنگی، دوغ و قره‌قروت موجب تشدید این عارضه میشود.
سلام من ۱۷سالمه دخترم وقتی که بچه بودم لکنت گرفتم وبعد از چند مدت خوب شدم یعنی ۲الی۳ساله بودم دوباره ۱۰/۱۱سالگی بر گشت والان روز بروز بد تر میشه از بس که فشار رومه که نمیتونم درست صحبت کنم همیشه بغض میکنم تو تنهایی خودم وگریه میکنم وخجالت میکشم که حرف بزنم با کسی
والان ۵ساله که ترک تحصیل کردم بخاطر همین لکنت واسترس زیادی دارم که چند وقت فقط قرص می‌خوردم الان از همه کارایی که قبلاً دوستشون داشتم بدم میاد
و همیشه با خودم قرار میزارم که دیگه صحبت نکنم والان خیلی زود عصبی میشم و خیلی بد اخلاق شدم
لطفاً راهنماییم کنید،😭😭😭😭😭😭😭😭😭😭😭
سلام من ۱۷سالمه دخترم وقتی که بچه بودم لکنت گرفتم وبعد از چند مدت خوب شدم یعنی ۲الی۳ساله بودم دوباره ۱۰/۱۱سالگی بر گشت والان روز بروز بد تر میشه از بس که فشار رومه که نمیتونم درست صحبت کنم همیشه بغض میکنم تو تنهایی خودم وگریه میکنم وخجالت میکشم که حرف بزنم با کسی
والان ۵ساله که ترک تحصیل کردم بخاطر همین لکنت واسترس زیادی دارم که چند وقت فقط قرص می‌خوردم الان از همه کارایی که قبلاً دوستشون داشتم بدم میاد
و همیشه با خودم قرار میزارم که دیگه صحبت نکنم والان خیلی زود عصبی میشم و خیلی بد اخلاق شدم
لطفاً راهنماییم کنید،😭😭😭😭😭😭😭😭😭😭😭
سلام خسته نباشین
من ۱۹ سالمه و لکنت زبان دارم دوس دارم درمان بشه
میشه بگید چطور گفتار درمانی شروع کنیم
سلام بسیار مقاله خوب بود
یک سوال دارم برادرم از سن ۵ سالگی لکند زبان پیدا کرده و حالا که ۲۴ سالش است هم لکند زبان داره
شما چه نظر دارید از چه دارو استفاده کند آیا لکند زبان اش از بین خواهد رفت؟
ممنون شما میشم
با عرض سلام من از کودکی لکنت زبان داشتم و حالا هم دارم و بزرگ ترین آرزوی من این است که فقط یک بار با افرادی که سر وکار دارم راحت صحبت کنم و داغ هایی از بعضی ها خوردم که بخاطر همین لکنت زبان نمی تونستم جوابشان را بدهم
سلام خسته نباشیدمن ۳۱سالمه وازدوسالگی تاالان لکنت زبان دارم چندباری گفتاردرمانی رفتم ازدستگاه لکنت شکن استفاده کردم یه شش ماهی دکترطب سنتی رفتم وداروهای گیاهی مصرف کردم وطب سوزنی انجام دادم دفعه اخرهم دوسالی گفتاردرمانی رفتم زبونم یکم بهترمیشه ولی کامل خوب نمیشه ودکتراعصاب ورانم میرفتم یه مدتی ولی فایده ای نداشت میخواستم بپرسم چه راه حلی شماپیشنهادمیدیدبرای مشکل زبون من خیلی ممنون میشم راهنمایی کنید
به موارد خوبی اشاره شد