تریکوتیلومانیا (trichotillomania)، اختلال موکنی، وسواس کندن مو یا کندن موی پاتولوژیک به تمایل شدید به کندن مو اشاره دارد. بسیاری از افرادی که به تریکوتیلومانیا مبتلا هستند، ممکن است ندانند که یک بیماری قابل تشخیص دارند. آنها ممکن است کندن موهای خود را یک عادت بد بدانند. برخی دیگر ممکن است علائم جسمی و روانی شدیدی را تجربه کنند. تریکوتیلومانیا زمانی است که کسی نمی تواند در مقابل میل به کندن موهای خود مقاومت کند. افراد مبتلا به وسواس موکنی ممکن است موهای سرشان یا جاهای دیگر مانند ابروها یا مژه هایشان را بکنند. در نوجوانان و جوانان شایع تر است.
تریکوتیلومانیا چیست؟
تریکوتیلومانیا یا اختلال کندن موی وسواسی یکی از اختلالات زیر مجموعه وسواس فکری عملی در کتاب تشخیصی و آماری روانپزشکان (DSM) است. تحقیقات نشان می دهد که ۰.۵ تا ۲ درصد از افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا هستند. افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا تمایل شدیدی به کندن موهای خود دارند. اکثرا موهای سرشان را می کشند. با این حال، برخی از افراد ممکن است موهای ریش، مژه یا ابروهای خود را نیز کند.
برخی از افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا موهایی را که بیرون می کشند می خورند. این وضعیت تریکوفاژی نامیده می شود. می تواند مشکلات قابل توجهی در دستگاه گوارش ایجاد کند. اکثر افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا در سنین نوجوانی دچار این اختلال می شوند. برخی از این افراد ممکن است در طول بزرگسالی به طور مداوم یا متناوب با این بیماری دست و پنجه نرم کنند.
تریکوتیلومانیا گاهی اوقات با برخی از شرایط سلامت روان مانند اضطراب و افسردگی مرتبط است. در حالی که ممکن است به دلایل دیگر نیز شروع شود، موکنی اغلب دوره ای است. همه ما به روش خود با اضطراب و استرس مقابله می کنیم. برای افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا، مقابله با اضطراب و استرس ممکن است شامل تمایل شدید برای کندن موهای خود باشد. با گذشت زمان، کندن مکرر مو می تواند منجر به لکه های طاسی و حتی ناراحتی روانی بیشتر شود.
تریکوتیلومانیا از چه سنی شروع می شود؟
اختلال تریکوتیلومانیا معمولاً در سال های نوجوانی ایجاد می شود، اما مشخص شده است که در کودکان خردسال نیز ظاهر می شود. طبق یک مطالعه در سال ۲۰۱۶، سن معمولی برای ظاهر شدن علائم بین ۱۰ تا ۱۳ سالگی است. هنگامی که شروع می شود، می تواند چندین سال تا بزرگسالی ادامه یابد. این بیماری در دوران کودکی مردان و زنان را به طور یکسان درگیر می کند، اما در دوران بزرگسالی می تواند زنان را بیشتر مبتلا کند.
برخی از زنان گزارش می دهند که در طول شروع سیکل قاعدگی، تمایل بیشتری به کندن موهای خود و وسواس موکنی دارند. یک مطالعه کوچک در سال ۲۰۱۸ نشان می دهد که تغییرات هورمونی که در بدن زنان در آغاز چرخه آنها اتفاق می‌افتد ممکن است بر علائم تریکوتیلومانیا تأثیر بگذارد.
تریکوتیلومانیا در کودکان
تریکوتیلومانیا معمولا در حدود ۱۲ سالگی شروع می شود، اما بچه های کوچکتر نیز می توانند آن را تجربه کنند. تریکوتیلومانیا در کودکان نیز مانند بزرگسالان، یک اختلال روانی است که باعث می شود کودکان میل غیرقابل کنترلی برای کندن موهای خود داشته باشند. علائمی که نشان می دهد کودک ممکن است تریکوتیلومانیا داشته باشد عبارتند از:
- ریزش موی ناهموار یا یک طرفه
- ریزش ناگهانی موی شدید
- تعداد زیادی مو روی زمین یا بالش در اتاق کودک
- مدام دست هایشان را نزدیک سرشان می گیرند
- پوشیدن کلاه یا پوشش های دیگر به این دلیل که نمی خواهند دیگران لکه های طاس آنها را ببینند
- مدام در آینه نگاه می کنند
- عزت نفس پایین
- احساس شرمندگی از ظاهرشان یا اینکه نمی توانند از کندن مو خودداری کنند
علائم تریکوتیلومانیا
علاوه بر کندن مکرر مو در نواحی مختلف مانند پوست سر، ابروها، ریش، مژه و ناحبه تناسلی، علائم دیگر اختلال تریکوتیلومانیا یا وسواس موکنی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- شکستن تکه های مو
- خوردن مو (تریکوفاژی)
- احساس تسکین پس از کندن مو
- احساس تنش قبل از کندن مو یا هنگام تلاش برای مقاومت در برابر میل به کندن مو
- احساس تسکین، رضایت یا خوشحالی پس از کندن مو
- پریشانی یا مشکلات در کار یا زندگی اجتماعی به دلیل موکنی
- تحریک یا سوزن سوزن شدن پوست در محل های آسیب دیده
- ریزش قابل توجه مو یا لکه های طاس به دلیل کندن مو
- رفتارهایی مانند بررسی ریشه مو، چرخاندن موها، کشیدن موها بین دندان ها، جویدن مو یا خوردن مو
- ترجیح برای انواع یا بافت های خاصی از مو
- پوست دردناک و عفونی
- آسیب دائمی به پوست و فولیکول های مو
- آسیب دست در اثر موکنی مکرر
- تجمع توپ مو در روده که نیاز به برداشتن جراحی دارد (برای کسانی که موهای کنده شده را می جوند یا می خورند)
اگر به تریکوتیلومانیا مبتلا هستید، ممکن است اختلالات دیگری نیز داشته باشید که اغلب با آن همراه است، مانند اونیکوفاژی (جویدن ناخن)، اختلال کندن پوست، کشیدن الیاف از پتو یا موهای عروسک. بسیاری از افرادی که تریکوتیلومانیا دارند سعی می کنند مشکل خود را انکار کنند و ممکن است سعی کنند ریزش موی خود را با پوشیدن کلاه، روسری و مژه و ابروهای مصنوعی پنهان کنند.
کندن موها می تواند به طور موقت تنش را آزاد کند و احساس تسکین دهد. موکنی حتی ممکن است بدون فکر آگاهانه اتفاق بیفتد. یک دوره موکنی ممکن است به دلیل استرس یا احساس بی قراری ایجاد شود. با این حال، کشیدن مو ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که احساس آرامش می کنید، مانند زمانی که در حال مطالعه یا تماشای تلویزیون هستید.
علت تریکوتیلومانیا
محققان مطمئن نیستند که علت تریکوتیلومانیا دقیفا چیست. ممکن است یک دلیل ژنتیکی وجود داشته باشد که چرا افراد به آن مبتلا می شوند. عوامل محیطی نیز ممکن است نقش داشته باشند. اختلال موکنی ممکن است مربوط به تغییرات در مسیرهای مغزی باشد که نواحی مرتبط با نحوه مدیریت احساسات، حرکت، ایجاد عادات و کنترل تکانه های خود را مرتبط می کند.
تریکوتیلومانیا ممکن است مربوط به تغییرات در مسیرهای مغزی باشد که نواحی مرتبط با نحوه مدیریت احساسات، حرکت، ایجاد عادات و کنترل تکانه های خود را به هم وصل می کند. استرس شدید نیز ممکن است باعث ایجاد تریکوتیلومانیا در برخی افراد شود. برخی از افراد گزارش می دهند که کندن مو به کاهش فشار یا استرس کمک می کند. بر اساس مقاله ای در مجله روانپزشکی آمریکایی، برخی از افراد ممکن است موهای خود را به عنوان راهی برای مقابله با احساسات نامطلوب بکنند.
بسیاری از مردم حتی متوجه نمی‌شوند که موهایشان را می کنند. درک اینکه آنها در حال کندن مو هستند می تواند منجر به احساس اضطراب و خجالت بیشتری شود. این چرخه ای از اضطراب، کشیدن مو، تسکین موقت و سپس اضطراب، خجالت و کشیدن مجدد مو ایجاد می کند. تریکوتیلومانیا بخشی از وسواس فکری عملی است و تصور می شود تا حد زیادی با اختلالات اضطرابی مرتبط باشد.
علائم اختلال موکنی ممکن است به دلایل زیادی شروع شود، از جمله:
- لذت بردن از احساس ضخامت مو
- لذت بردن از احساس کندن مو در پوست سر
- احساساتی مانند اضطراب، کسالت، خشم، شرم یا استرس
وسواس کندن مو گاهی اوقات با اختلالات دیگری مانند اختلال وسواس اجباری (OCD)، اضطراب، افسردگی، اوتیسم، اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) همراه است. همه کسانی که این شرایط را دارند، تریکوتیلومانیا را تجربه نمی کنند.
تریکوتیلومانیا و ژنتیک
مانند سایر اختلالات روانی، علل ژنتیکی می تواند در پیدایش آنها دخیل باشد. برخی مطالعات بر دوقلو ها ناهنجاری های ژنتیکی مرتبط با تریکوتیلومانیا و سایر اختلالات مرتبط با وسواس را نشان داده است. فردی که یکی از بستگان درجه یک (والدین یا خواهر و برادر) مبتلا به تریکوتیلومانیا دارد، احتمال بیشتری دارد که خود به این بیماری مبتلا شود.
عوامل خطر تریکوتیلومانیا
پزشکان می دانند که عوامل خاصی می توانند خطر ابتلا به تریکوتیلومانیا را در افراد افزایش دهند. این عوامل خطر عبارتند از:
- مبتلا بودن به یک اختلال روانی مانند اضطراب، وسواس یا افسردگی
- زن بودن
- نوجوان بودن
- تجربه یک موقعیت استرس زا
- سابقه ژنتیکی
- ترومای دوران کودکی: طبق گفته سازمان ملی اختلالات نادر، فردی که ترومای دوران کودکی را تجربه کرده است، ممکن است بیشتر به تریکوتیلومانیا مبتلا شود. با این حال، تحقیقات کافی برای حمایت از این ایده وجود ندارد.
انواع تریکوتیلومانیا
اگرچه تریکوتیلومانیا شامل کندن موهای بدن است، اما دو نوع وجود دارد: کندن مو به صورت خودکار و متمرکز.
- در کندن خودکار مو، فرد ممکن است حتی متوجه نشود که این کار را انجام می دهد. برای مثال، او می تواند در حال تماشای تلویزیون باشد، سپس به پایین نگاه کند و متوجه شود که مبل پر از موهایی است که کنده است.
- در کندن متمرکز مو، موکنی عمدی انجام می شود زیرا حس خوبی دارد. اغلب در این حالت، افراد منتظر می مانند تا در خلوت این کار را انجام دهند.
تعیین نوع کندن مو توسط فرد به هدایت درمان کمک می کند. موکنی فقط رفتار کشیدن مو نیست، بلکه درک عملکرد پشت آن است.
تشخیص اختلال تریکوتیلومانیا
برای تشخیص تریکوتیلومانیا، پزشک در مورد سابقه پزشکی شما و همچنین علائمی که ممکن است تجربه کنید با شما صحبت خواهد کرد. آنها احتمالاً از معیارهای موجود در نسخه جدید راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) استفاده خواهند کرد تا ببینند آیا علائم شما مطابقت دارند یا خیر. بر اساس نسخه پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی انجمن روانپزشکی آمریکا (DSM-5)، تشخیص اختلال تریکوتیلومانیا مستلزم داشتن پنج معیار است:
- کندن مکرر مو که باعث ریزش مو می شود
- تلاش برای کاهش یا توقف رفتار موکنی
- احساس اینکه کندن مو بر زندگی شما، به خصوص زندگی کاری و اجتماعی شما تأثیر منفی می گذارد
- کندن مو یا ریزش مو به دلیل شرایط دیگری (مانند اختلال یا مشکل مربوط به پوست) اتفاق نمی افتد
- کشیدن مو به دلیل بیماری روانی دیگری اتفاق نمی افتد. مثلا در بدریخت انگاری بدن که در آن ممکن است کندن مو اتفاق بیافتد زیرا فرد معتقد است مشکلی در ظاهرش وجود دارد و سعی می کند آن را برطرف کند.
پزشک همچنین سایر علل ریزش مو را رد می کند و ممکن است شما را نزد یک متخصص پوست (پزشک پوست) بفرستد. برخی از افراد مبتلا به وسواس موکنی به عمد موهای خود را می کنند، مانند زمانی که احساس می کنند مو سر جای خود نیست یا با موهای اطراف آن متفاوت به نظر می رسد ولی افراد دیگر بدون اینکه به آن فکر کنند به طور خودکار موهای خود را می کنند.
عوارض تریکوتیلومانیا
اگرچه ممکن است خیلی جدی به نظر نرسد، اما تریکوتیلومانیا می تواند تأثیر منفی زیادی بر زندگی شما داشته باشد. اثرات فیزیکی، عاطفی و اجتماعی تریکوتیلومانیا می تواند ناراحت کننده باشد. تریکوتیلومانیا می تواند باعث ریزش مو و زخم دائمی شود. این عوارض تریکوتیلومانیا در افرادی که تا بزرگسالی به کندن موهای خود ادامه می دهند، بیشتر دیده می شود. بسیاری از افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا اضطراب و افسردگی را تجربه می کنند. با گذشت زمان، افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا ممکن است عوارض جانبی زیر را تجربه کنند:
- عوارض روانی تریکوتیلومانیا: بسیاری از افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا احساس شرم، تحقیر و خجالت دارند. آنها ممکن است به دلیل شرایط خود اعتماد به نفس پایین، افسردگی، اضطراب و مصرف الکل یا مواد مخدر را تجربه کنند
- مشکلات در عملکرد اجتماعی و کاری: خجالت به دلیل ریزش مو ممکن است شما را از فعالیت های اجتماعی و فرصت های شغلی دور کند. افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا ممکن است کلاه گیس بپوشند، موهای خود را حالت دهند تا لکه های طاس را پنهان کنند یا مژه مصنوعی بزنند. برخی از افراد ممکن است از ترس اینکه وضعیت آنها کشف شود، از صمیمیت اجتناب کنند.
- آسیب به پوست و مو: کندن مداوم مو می تواند باعث ایجاد اسکار و آسیب های دیگر، از جمله عفونت، به پوست سر یا ناحیه خاصی که مو در آن کشیده می شود، شود و به طور دائمی رشد و ضخامت مو را تحت تاثیر قرار دهد.
- گلوله های مو: طبق مقاله ای، حدود ۲۰ درصد از افرادی که مبتلا به تریکوتیلومانیا هستند، موهای خود را پس از کندن می خورند. خوردن مو ممکن است منجر به یک گلوله موی بزرگ (تریکوبزوآر) در دستگاه گوارش شما شود. در طی چند سال، گلوله مو می تواند باعث کاهش وزن، استفراغ، انسداد روده و حتی مرگ شود.
درمان اختلال تریکوتیلومانیا
درمان قطعی تریکوتیلومانیا وجود ندارد و درمان تریکوتیلومانیا به شدت علائم بستگی دارد. بسیاری از انواع درمان می تواند از افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا حمایت کند و حتی به آنها کمک کند تا کشیدن مو را به طور کامل متوقف کنند.
رفتار درمانی
یک پزشک یا درمانگر ممکن است به شما کمک کند تا یاد بگیرید احساساتی مانند اضطراب، ترس یا غم را که به میل شما به کشیدن کمک می کند، مدیریت کنید. درک و پذیرش این احساسات دشوار، ممکن است به تغییر پاسخ شما به آنها کمک کند. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۴ نشان داد که آموزش تغییر عادت (HRT) و کنترل محرک در درمان وسواس کندن مو موثر است. آموزش تغییر عادت شامل موارد زیر است:
- افزایش آگاهی فرد در مورد علائم و محرک های وسواس موکنی
- جایگزینی رفتار کندن مو با رفتار دیگری
- یافتن راه هایی برای حفظ انگیزه برای متوقف کردن رفتار کندن مو
- تمرین مهارت های جدید آموخته شده در موقعیت های مختلف
- شناسایی موقعیت ها و عوامل حسی که منجر به موکنی می شود
- کاهش یا حذف موقعیت ها و عوامل حسی
- درمان مبتنی بر تنظیم هیجانی
روان درمانی برای اختلال موکنی
با رون درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد شما می توانید بدون کندن موها، پذیرش تمایلات کشیدن مو را تمرین کنید. تغییر عادت اغلب درمان اصلی تریکوتیلومانیا است. این به شما کمک می‌کند تا به جای کندن مو، عادت‌های دیگر با ضرر کمتر را تمرین کنید، مانند مشت کردن دست ها زمانی که میل به کشیدن موهایتان دارید. درمان شناختی نیز به افراد کمک می‌کند تا باورهایی را که منجر به کندن مو می‌شود، کشف کرده و تغییر دهند.
قرص درمان تریکوتیلومانیا
هیچ داروی مورد تایید FDA برای تریکوتیلومانیا یا وسواس کندن مو وجود ندارد، اما برخی داروها، از جمله داروهای ضد افسردگی و قرص های ضد روان پریشی، ممکن است بهترین دارو برای تریکوتیلومانیا باشند، بر تریکوتیلومانیا تأثیر مثبت بگذارند و علائم را کنترل کنند. محققان خاطرنشان کردند که آزمایش‌های بالینی با این داروها دارای حجم نمونه بسیار کوچکی بودند. مطالعات بیشتری برای حمایت از نتایج مورد نیاز است. داروهایی ککه برای درمان
- استیل سیستئین
- الانزاپین
- کلومیپرامین
- کوتیاپین
- آریپیپرازول
درمان تریکوتیلومانیا با نوروفیدبک
نوروفیدبک یک درمان جایگزین غیر تهاجمی برای مبتلایان به تریکوتیلومانیا است. نوروفیدبک به مراجعان کمک می کند تشخیص دهند که چه زمانی احساس اضطراب می کنند، باعث تسکین اضطراب می شود و به بیمار می آموزد که چگونه در هنگام استرس یا اضطراب واکنش نشان دهد. نوروفیدبک مراقبت از خود را با احساسات و رفتارهای منفی و زنجیره عادات یا رفتارهای بد را به وسیله خود آگاهی جایگزین می کند.
جمع بندی اختلال تریکوتیلومانیا
تریکوتیلومانیا اغلب کمتر تشخیص داده می شود. کسانی که علائم دارند ممکن است از صحبت با متخصص در مورد آنچه تجربه می کنند احساس خجالت یا ترس داشته باشند. علائم ممکن است تنها برای چند ماه روی یک فرد تأثیر بگذارد، در حالی که ممکن است فرد دیگری را برای سال‌ها درگیر کند.
بسیاری از افراد علائمی را گزارش می‌کنند که در چرخه‌هایی اتفاق می‌افتد که در آن کندن مو اغلب برای چند ماه اتفاق می‌افتد و سپس برای مدتی کاملاً از بین می‌رود. اگر شما یا شخصی که می شناسید این دوره ها را تجربه می کند، با روانپزشک، روانشناس ارتباط بگیرید.
در صورتی که نیازمند مراجعه به یک روانشناس خوب هستید، روی دکمه زیر کلیک کنید
منابع: medicalnewstoday, healthline, nhs, mayoclinic
پزشک خوب، سامانه رزرو “آنلاین” روانشناس و روانپزشک و سایر حوزه های پزشکی و سلامت، به شما کمک می‌کند بهترین متخصصان را در محدوده زندگی خود در سراسر کشور، انتخاب نموده و وقت خود را بصورت آنلاین رزرو کنید
خواهرم این بیماری تریکوتیلومانیا داره کدام دکتر ببریمش تا خود تهران بردیمش ولی دوباره موهاش ریزش کرد البته بعد از چند سال
خسته نباشید
سلام ممنون از شما.
من خودم تریکوتیلومانیا دارم، مرسی از اطلاعات.