فشارخون بالا یک بیماری خاموش است و معمولاً علائم زیادی را از خود نشان نمی‌دهد. در اکثر مواقع زمانی که به بدن آسیب رسیده و فرد دچار انواع بیماری قلبی یا سکته قلبی می‌شود می‌فهمد که فشار خون بالا است. در صورتی که شما فردی با سابقه تشخیص فشار خون بالا هستید بهتر است فشارتان را مرتب چک کنید. بهترین راه برای اینکه بفهمیم فشار خون بالا داریم اندازه‌گیری فشار با دستگاه فشارسنج است.
فهرست مطالب
فشار خون چیست؟
فشار خون در واقع نیرویی است که قلب برای پمپاژ خون به تمام اعضای بدن صرف می‌کند. خون در مسیر عبور از رگ‌ها به دیوارهٔ آن‌ها نیرویی وارد می‌کند که فشار خون نام دارد.
از کجا بفهمیم فشار خون بالا داریم؟
تشخیص فشار خون دو روش دارد. یک روش که دقیق‌تر است با استفاده از دستگاه فشار سنج انجام می‌شود. روش دیگر به کمک نبض است که دقت کمتری دارد و در خانه به راحتی انجام می‌شود.
تشخیص فشار خون بالا با فشار سنج
برای اندازه‌گیری فشارتان می‌توانید به یک مرکز درمانی مراجعه کنید تا پزشک فشارتان را بگیرد. همچنین می‌توانید به کمک دستگاه‌های فشار سنج خانگی هم بفهمید فشارتان چند است. از آنجا که با دستگاه‌های خانگی می‌توان در هر لحظه‌ای فشار را اندازه گرفت، نتایج واقعی‌تر است و تشخیص فشار خون بالا راحت‌تر است. فشار را با دو عدد مشخص می‌کنند: «فشار سیستولیک» و «فشار دیاستولیک».
- فشار خون سیستولیک: حداکثر فشار در طول یک ضربان است. یعنی زمانی که قلب خون را به بیرون پمپاژ می‌کند.
- فشار خون دیاستولیک: کمترین میزان فشار بین ضربان‌ها است. ینی زمانی که قلب در حال پر شدن از خون است.
اما سوال اینجاست که «با استفاده از فشار سنج چطور بفهمیم فشار خونمان بالاست؟» ابتدا بیایید نگاهی به معنی اعداد فشار خون داشته باشیم.
فشار در مقیاس «میلی‌متر جیوه» (mm Hg) و به صورت فشار سیستولیک روی دیاستولیک اندازه‌گیری می‌شود. فشار طبیعی باید کمتر از ۱۲۰ روی ۸۰ باشد. در صورتی که فشار بالاتر از ۱۳۰ روی ۸۰ باشد تشخیص فشار خون بالا قطعی است. برای تشخیص بهتر وضعیت فشار می‌توانید از جدول زیر کمک بگیرید:
| فشار سیستولیک (mm Hg) | فشار دیاستولیک (mm Hg) | |
| فشار خون طبیعی | کمتر از ۱۲۰ | کمتر از ۸۰ |
| مرز فشار خون بالا | بین ۱۲۰ تا ۱۲۹ | کمتر از ۸۰ |
| فشار خون بالای مرحله ۱ | بین ۱۳۰ تا ۱۳۹ | بین ۸۰ تا ۸۹ |
| فشار خون بالای مرحله ۲ | حداقل ۱۴۰ | حداقل ۹۰ |
| فشار خون بالای خطرناک | بالای ۱۸۰ | بالای ۱۲۰ |
لبته فشار بر اثر عواملی مثل وضعیت قلب، عصبانیت، فعالیت زیاد، مصرف دارو و سن، بالا یا پایین می‌رود. بنابراین برای اطمینان از تشخیص فشار خون بالا باید در بازه‌های زمانی مختلف فشارتان را اندازه بگیرید.
از روی نبض چطور بفهمیم فشار خونمان بالاست؟
خبر خوب این است که سنجیدن فشارتان بدون نیاز به فشار سنج هم ممکن است. با گرفتن نبض (تعداد دفعاتی که قلب خون را پمپاژ می‌کند) در یک دقیقه می‌توانید به طور حدودی فشار را اندازه‌گیری کنید.
برای اندازه‌گیری فشار از روی نبض، ابتدا رگی را که پایین‌تر از انگشت شست و در بخش داخلی مچ دست قرار دارد پیدا کنید و دو انگشتتان را روی آن قرار دهید. به مدت ۱۵ ثانیه تعداد ضربان را بشمارید و در ۴ ضربه کنید تا ضربان قلب در حالت استراحت در یک دقیقه به دست آید. به طور نرمال ضربان قلب در حالت استراحت عددی بین ۶۰ تا ۱۰۰ است و برای اعداد بالاتر از حد نرمال تشخیص فشار خون بالا داده می‌شود. البته عملکرد قلب پیچیده است و نمی‌توان به طور صد درصد این فرمول را درست دانست. (گاهی فشار خون و ضربان قلب با هم زیاد می‌شوند. مثلاً در هنگام عصبانیت)
بنابراین دقیق‌ترین روش برای اینکه بفهمیم فشار خون بالا رفته است اندازه‌گیری آن با فشار سنج است.
تشخیص فشار خون بالا به کمک علائم
همانطور که گفته شد فشار خون اغلب بی‌علامت است. اما در برخی موارد این بیماری علائمی را از خود نشان می‌دهد. با مشاهده این علائم (به خصوص اگر سابقه فشار دارید) بهتر است به یک پزشک مراجعه کنید تا فشارتان را اندازه بگیرد و اقدامات لازم را انجام دهد. این علائم عبارتند از:
- تعریق بیش از حد
- اختلال دید
- خون دماغ شدن
- وزوز گوش
- سردرد صبحگاهی
- اختلال خواب
- تهوع، استفراغ، درد قفسه سینه (آنژین) و لرزش در موارد خیلی شدید
بعد از تشخیص فشار خون بالا چه اتفاقی می‌افتد؟
علت فشار بالا باید پیدا شود و سریعاً نسبت به درمان آن اقدام کرد. پزشک برای تشخیص بهتر از شما می‌خواهد درباره سابقه خانوادگی ابتلا به فشار خون، رژیم غذایی، میزان تحرک، مصرف سیگار و … صحبت کنید. همچنین پروندهٔ پزشکی شما را از نظر دارا بودن عوامل خطر مثل کلسترول خون بالا، دیابت، بیماری قلبی و … بررسی می‌کند.
معاینه فیزیکی بعد از اندازه‌گیری فشار برای شنیدن صدای قلب و بررسی وجود صداهای اضافی انجام می‌شود. صداهای غیر طبیعی می‌توانند در نتیجهٔ مشکلات مربوط به دریچه‌های قلب یا گرفتگی عروق ایجاد شوند.
بعد از تشخیص فشار خون بالا پزشک تست‌های دیگری را برای بررسی بیشتر وضعیت قلب تجویز می‌کند. این تست‌ها عبارتند از:
- نوار قلب (EKG): در «تست نوار قلب» میزان فعالیت قلب، تعداد ضربان‌ها و ریتم آن‌ها اندازه‌گیری می‌شود و نتایج روی نوار قلب ترسیم می‌شوند.
- تست اکو: در «تست اکوکاردیوگرام» از امواج صوتی برای تصویربرداری از دریچه‌ها و بطن‌های قلب استفاده می‌شود. به کمک این تست می‌توان عملکرد بطن‌ها و ضخامت دیواره قلب را تخمین زد.
فراموش نکنید که اقدام به موقع برای درمان بیماری و ایجاد تغییرات اساسی در سبک زندگی و رژیم غذایی از تشخیص فشار مهم‌تر هستند.
| برای آشنایی بیشتر با علائم و راه‌های درمان فشار خون توصیه می‌کنیم این مطلب را بخوانید: فشار خون بالا یا پر فشاری خون چیست؟ |
منابع:
۱. WebMD
۲. NHS
فشار خون بالا عامل بروز بسیاری از بیماری‌های قلبی است. اما در صورتی که به موقع تشخیص داده شود می‌توان آن را کنترل کرد و از بروز عوارض آن پیشگیری کرد. اگر فشار خون دارید با مراجعه به یک متخصص قلب و عروق خوب می‌توانید وضعیت سلامتی خود را بررسی کنید. با کلیک روی دکمهٔ زیر به لیست بهترین متخصصان قلب و عروق ایران دسترسی پیدا کنید:
