اگزازپام چیست و چه کاربردی دارد؟ نحوه مصرف، عوارض و تداخلات

اگزازپام (oxazepam) یک بنزودیازپین کوتاه اثر با شروع آهسته است که معمولا برای درمان اختلالات هراس، اضطراب شدید، ترک الکل و بی خوابی استفاده می شود. بنزودیازپین ها متعلق به گروهی از داروها به نام داروهای آرام بخش سیستم عصبی مرکزی (CNS) هستند که سرعت سیستم عصبی را کاهش می دهند. اسم تجاری اگزازپام سدارین می باشد که مانند لورازپام، ساختار ساده ای دارد و این ویژگی در مقایسه با سایر بنزودیازپین ها سودمند است. متابولیسم اگزازپام متابولیت فعال دیازپام و تمازپام است. قرص اگزازپام یا سدارین همچنین ممکن است برای درمان تنش، بی قراری و تحریک پذیری در بیماران مسن استفاده شود.

قرص اگزازپام برای چیست؟

اگزازپام یک بنزودیازپین مورد تایید FDA است که برای درمان ترک الکل و مدیریت اختلالات اضطرابی استفاده می شود. اگزازپام برای تسکین کوتاه‌مدت (۲ تا ۴ هفته) اضطرابی که فرد را ناتوان می‌ کند یا در معرض پریشانی غیرقابل قبولی قرار می‌دهد، به تنهایی یا همراه با بی‌خوابی یا بیماری‌های روان تنی و روان‌پریشی کوتاه‌مدت مصرف می‌شود.

داروی اگزازپام اثر آرام بخش و ضد تشنج ایجاد می کند. اگزازپام کاربردهای مختلفی دارد که به صورت خارج از برچسب و غیر رسمی تجویز می شود مانند: برانگیختگی های گیج کننده، کابوس خواب، فوبیای اجتماعی، PTSD یا استرس پس از سانحه، بی خوابی، PMDD یا ملال پیش از قاعدگی و کاتاتونیا. در حال حاضر، اگزازپام برای استفاده در کودکان زیر شش سال به دلیل خطر ایست تنفسی مورد تایید FDA نیست.

اگزازپام برای خواب

اگزازپام برای خواب نیز تجویز می شود. اگزازپام می تواند یک داروی توصیه شده در بیمارانی باشد که برخلاف داروهایی که به شروع خواب و به خواب رفتن کمک می کنند، در خواب ماندن و حفظ خواب مشکل دارند. سدارین همچنین به رفع بی خوابی ناشی از اضطراب کمک می کند.l

اگزازپام برای ترک اعتیاد

اگزازپام صرفا برای ترک اعتیاد به الکل تائید رسمی دارد و درک اعتیاد به مواد افیونی کارآمد نیست؛ گرچه برخی افراد به علت اثرات آرام بخش اگزازپام آن را برای ترک اعتیاد استفاده می کنند. اما برای ترک اعتیاد داروهایی مثل بوپرنورفین، متادون، نالترکسون و ترکیبی از بوپرنورفین و نالوکسان می توانند میل شما به مواد افیونی را کاهش دهند و ممکن است به شما در جلوگیری از عود کمک کنند.

ترک الکل در منزل؛ برای ترک الکل چه بخوریم؟

قرص اگزازپام برای سگ

قرص اگزازپام برای سگ ها و گربه ها برای پیشگیری یا درمان اضطراب (عصبی بودن) یا فوبیا (ترس) و به عنوان محرک اشتها در گربه ها استفاده می شود. FDA (سازمان غذا و داروی ایالات متحده) این دارو را برای استفاده در انسان تایید کرده است، اما به طور رسمی برای استفاده در حیوانات تایید نشده است.

مکانیسم اثر اگزازپام

بنزودیازپین ها، از جمله اگزازپام، با افزایش اثرات یک ماده طبیعی خاص در بدن (GABA) عمل می کند؛ آنها اثرات آرام بخش و ضد اضطراب خود را با تقویت اثرات GABA یا گابا، انتقال دهنده عصبی مهاری و آرام بخش اولیه در سیستم عصبی مرکزی، اعمال می کنند. پتانسیل های مهاری تولید شده توسط انتقال عصبی GABA نقش اساسی در سرکوب و کنترل شلیک عصب صرعی ایفا می کند که سیستم GABA را به یک هدف مطلوب در درمان صرع تبدیل می کند. داروی اگزازپام در موارد نادر ممکن است باعث افت فشار خون شود، به همین علت برای بیمارانی که کاهش فشار خون ممکن است منجر به عوارض قلبی شود با احتیاط تجویز می شود.

شروع اثر اگزازپام

اگزازپام نسبت به سایر بنزودیازپین ها، مانند دیازپام شروع اثر کندتری دارد. شروع اثر اگزازپام ۳۰ الی ۶۰ دقیقه است و حداکثر اثر قرص این دارو در عرض دو تا سه ساعت به دست می‌آید و اوج اثرات معمولاً در عرض شش تا هشت ساعت از بین می‌روند، برای همین موضوع، این قرص معمولاً باید سه تا چهار بار در روز برای اضطراب استفاده شود.

 مدت اثر اگزازپام

مطابق تحقیقات مدت اثر اگزازپام بین ۵ تا ۱۵ ساعت می باشد اما این صرفا ساعات تاثیرگذاری این داروست و ممکن است حدود ۳۰ ساعت طول بکشد تا تمام یک دوز اگزازپام از بدن حذف شود. این دارو توسط کبد به متابولیت های غیرفعال متابولیزه می شود که از طریق ادرار دفع می شوند.

روش مصرف اگزازپام

قبل از شروع مصرف اگزازپام و هر بار شارژ کردن داروی خود، راهنمای دارویی ارائه شده توسط پزشک خود را بخوانید. اگر سوالی دارید، از پزشک یا داروساز بپرسید. این دارو را طبق دستور پزشک از طریق خوراکی مصرف کنید. دوز بر اساس وضعیت پزشکی، سن و پاسخ شما به درمان است.

هنگامی که این دارو برای مدت طولانی استفاده می شود، ممکن است اثربخشی نداشته باشد. اگر این دارو اثرش را از دست داد، با پزشک خود صحبت کنید. اگرچه این دارو به بسیاری از افراد کمک می کند، اما گاهی اوقات ممکن است باعث اعتیاد شود. در صورت داشتن اختلال مصرف مواد، این خطر ممکن است بیشتر باشد. این دارو را دقیقاً همانطور که تجویز شده است مصرف کنید. از دکتر خود برای جزئیات بیشتر بپرسید. اگر وضعیت شما ادامه یافت یا بدتر شد به پزشک خود اطلاع دهید.

بهترین زمان مصرف اگزازپام

 اگزازپام برای اضطراب یک یا دو قرص سه بار در روز مصرف می شود. اگر اگزازپام را برای خواب مصرف می‌کنید، ممکن است یک دوز برای شما فقط قبل از خواب تجویز شود. دوره درمان تجویز شده تا حد امکان کوتاه خواهد بود.

دوز مصرف اگزازپام

اگزازپام به صورت خوراکی در دوزهای ۱۰ میلی گرم، ۱۵ میلی گرم و ۳۰ میلی گرم یا آمپول اگزازپام تجویز می شود. این دارو را فقط طبق دستور پزشک مصرف کنید. بیشتر از آن مصرف نکنید، دفعات بیشتری مصرف نکنید و مدت زمان بیشتری نسبت به دستور پزشک مصرف نکنید. اگر بیش از حد از این دارو برای مدت طولانی مصرف شود، ممکن است باعث ایجاد عادت و وابستگی ذهنی یا فیزیکی شود.

مقدار دارویی که مصرف می کنید به قدرت دارو، تعداد دوزهایی که هر روز مصرف می‌کنید، زمان مجاز بین دوزها، مدت زمانی که دارو را مصرف می‌کنید و مشکل پزشکی که دارو را برای آن استفاده می‌کنید بستگی دارد. حداکثر دوز اگزازپام در روز ۱۲۰ میلی گرم برای اضطراب است.

دوز اگزازپام برای اضطراب

• در بزرگسالان با اضطراب خفیف تا متوسط: ۱۰ تا ۱۵ میلی گرم خوراکی هر ۶ تا ۸ ساعت تجویز شود، از ۱۲۰ میلی گرم در روز تجاوز نکنید
• در بزرگسالان با اضطراب یا بی قراری شدید: ۱۵ تا ۳۰ میلی گرم خوراکی هر ۶ تا ۸ ساعت تجویز شود
• افراد مسن: در ابتدا، ۱۰ میلی گرم ۳ بار در روز؛ در صورت نیاز پزشک ممکن است دوز شما را افزایش دهد
• کودکان ۶ سال و بزرگتر: هیچ دستورالعمل روشنی وجود ندارد، اما پزشکان ممکن است ۱ میلی گرم به ازای هر کیلو را از طریق خوراکی تجویز کنند. دوز به ۳ بار در روز تقسیم می شود
• کودکان کمتر از ۶ سال: استفاده اگزازپام توصیه نمی شود

دوز اگزازپام برای ترک الکل نیز ۱۵ تا ۳۰ میلی گرم ۳ یا ۴ بار در روز می باشد.

اگر یک دوز اگزازپام را فراموش کردم چه کنم؟

اگر یک نوبت از داروی اگزازپام را فراموش کردید، در اسرع وقت آن را مصرف کنید. با این حال، اگر تقریباً زمان نوبت بعدی فرا رسیده است، دوز فراموش شده را رها کنید و به برنامه دوز معمولی خود بازگردید. دوزها را دو برابر نکنید.

اوردوز اگزازپام

مصرف بیش از حد این دارو سبب مسمومیت با اگزازپام می شود. اگر فردی بیش از حد اگزازپام مصرف کرده است، علائم جدی مانند غش کردن یا مشکل تنفسی دارد، با اورژانس تماس بگیرید. علائم اوردوز اگزازپام ممکن است شامل خواب‌آلودگی شدید، کندی یا کاهش رفلکس‌ها، کند شدن تنفس، غش کردن و از دست دادن هوشیاری باشد.

عوارض اگزازپام چیست؟

به یاد داشته باشید که این دارو به این دلیل تجویز شده است که پزشک تشخیص داده مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از قرص اگزازپام استفاده می کنند عوارض جانبی جدی ندارند. عوارض اگزازپام می تواند شامل خواب آلودگی، سرگیجه، تاری دید یا سردرد باشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار شد یا بدتر شد، به پزشک خود اطلاع دهید.

عوارض شایع اگزازپام عبارتند از:

• خواب آلودگی
• سرگیجه
• خستگی
• ضعف
• خشکی دهان
• اسهال
• ناراحتی معده
• تغییرات در اشتها
• بی قراری یا هیجان
• یبوست
• مشکل در ادرار کردن
• تکرر ادرار
• تاری دید
• تغییرات در میل جنسی یا توانایی جنسی

عوارض جدی اگزازپام

برخی از عوارض جانبی می تواند جدی باشد. اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، با پزشک خود تماس بگیرید یا درمان فوری پزشکی دریافت کنید:

• خواب آلودگی شدید
• احساس سبکی سر
• تغییرات غیرعادی در خلق و خو یا رفتار
• گیجی، عصبانیت، پارانویا، مشکلات حافظه یا تمرکز
• لرزش
• تکلم نامفهوم
• مشکلات تعادل یا حرکت عضلات
• تشنج
• مشکل در تنفس یا بلع
• بثورات پوستی شدید
• درد بالای معده
• ادرار تیره
• زردی (زردی پوست یا چشم)
• ضربان قلب نامنظم

اگزازپام ممکن است عوارض جانبی دیگری ایجاد کند. اگر در طول درمان با اگزازپام دچار مشکل غیرعادی شدید با پزشک خود تماس بگیرید.

عوارض قطع اگزازپام

بدون مشورت با پزشک، مصرف قرص اگزازپام را قطع نکنید یا دوزها را کاهش ندهید. قطع ناگهانی اگزازپام می تواند وضعیت شما را بدتر کند و علائم ترک را ایجاد کند که ممکن است چند هفته تا بیش از ۱۲ ماه طول بکشد. پزشک احتمالاً دوز این دارو را به تدریج کاهش خواهد داد. در صورت مشاهده هر یک از عوارض قطع اگزازپام با پزشک خود تماس بگیرید: حرکات غیر معمول، صدای زنگ در گوش، اضطراب، مشکلات حافظه، مشکل در تمرکز، مشکلات خواب، تشنج، لرزش، انقباض عضلات، تغییرات در سلامت روان، افسردگی، احساس سوزش در دست ها، بازوها یا پاها؛ دیدن یا شنیدن چیزهایی که دیگران نمی بینند یا نمی شنوند، افکار آسیب رساندن به خود یا دیگران، هیجان بیش از حد؛ یا از دست دادن ارتباط با واقعیت.

اگزازپام فشار خون

اگزازپام و سایر داروهای بنزودیازپین ممکن است باعث افت فشار خون شوند، اگزازپام فشار خون را به خصوص در افراد مسن کاهش می دهد. این دارو ممکن است باعث شود برخی افراد، به ویژه افراد مسن، دچار خواب آلودگی، سرگیجه، سبکی سر، سستی، بی ثباتی یا هوشیاری کمتر از حد معمول شوند.

‌

تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر دهد یا خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این مطلب شامل تمام تداخلات دارویی ممکن نیست. حتما فهرستی از تمام محصولاتی که استفاده می کنید از جمله داروهای نسخه ای، غیر نسخه ای و محصولات گیاهی را همراه خود داشته باشید و آن را با پزشک خود به اشتراک بگذارید. هیچ دارویی را بدون تأیید پزشک شروع نکنید، متوقف نکنید یا دوز آن را تغییر ندهید.

بیمارانی که نسبت به مصرف قبلی اگزازپام یا سایر بنزودیازپین ها حساسیت مفرط نشان داده اند نباید اگزازپام مصرف کنند. همچنین برای بیماران مبتلا به اختلالات سوء مصرف مواد نباید اگزازپام تجویز شود. بیمارانی که برای بی خوابی اگزازپام مصرف می کنند باید از محصولات حاوی کافئین اجتناب کنند زیرا ممکن است اثربخشی دارو را کاهش دهند.

مصرف همزمان اگزازپام با سایر داروهای مضعف سیستم عصبی مرکزی مانند دیفن هیدرامین یا هیدروکودون ممکن است منجر به افزایش اثرات روی سیستم عصبی مرکزی مانند آرامبخشی شدید و وقفه تنفسی شود. برچسب روی تمام داروهای خود مانند قرص های آلرژی یا سرفه و سرماخوردگی را بررسی کنید زیرا ممکن است حاوی موادی باشند که باعث خواب آلودگی می شوند. همچنین قرص اگزازپام برای کسانی که از آپنه خواب رنج می برند توصیه نمی شود.

استفاده از اگزازپام برای بیماران سالمند به دلیل افزایش خطر وابستگی و اختلالات شناختی و همچنین زمین خوردن توصیه نمی شود. چندین مطالعه نشان داده اند که استفاده طولانی مدت از بنزودیازپین ها مانند اگزازپام ممکن است باعث ایجاد زوال عقل در افراد مسن شود. پزشکان باید هنگام تجویز اگزازپام در جمعیت سالمندان احتیاط کنند.

برخی از محصولاتی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند عبارتند از: کلوزاپین، دیگوکسین، کاوا، اورلیستات، سدیم اکسی‌بات. مصرف همزمان آگونیست های اپیوئیدی مانند متادون، مورفین و نالترکسون ممکن است منجر به مشکلات تنفسی، افت فشار خون و آرام بخشی شدید شود.

خطر عوارض جانبی جدی مانند تنفس آهسته یا کم عمق، خواب‌آلودگی و سرگیجه شدید ممکن است در صورت مصرف این دارو با سایر محصولاتی که آنها نیز ممکن است باعث خواب‌آلودگی یا مشکلات تنفسی شوند، افزایش یابد. اگر محصولات دیگری مانند داروهای ضد درد یا مسکن های سرفه (مانند کدئین، هیدروکودون)، الکل، ماری جوانا (حشیش)، سایر داروهای خواب یا اضطراب (مانند آلپرازولام، لورازپام، زولپیدم)،  شل کننده ماهیچه ها (مانند کاریزوپرودول، سیکلوبنزاپرین)، یا آنتی هیستامین ها (مانند ستیریزین، دیفن هیدرامین) را مصرف می کنید، به پزشک خود اطلاع دهید.

اگزازپام و الکل

در طول درمان با اگزازپام از مصرف الکل یا مواد مخدر خودداری کنید. نوشیدن الکل یا استفاده از مواد در طول درمان با اگزازپام خطر ابتلا به این عوارض جانبی جدی و تهدید کننده زندگی را افزایش می دهد.

هشدارهای اگزازپام

قبل از مصرف اگزازپام، اگر به آن یا سایر بنزودیازپین ها (مانند دیازپام، تمازپام) حساسیت دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیر فعالی باشد که می تواند باعث واکنش های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. قبل از استفاده از این دارو، سابقه پزشکی خود را به ویژه در موارد بیماری کبد، بیماری کلیوی، مشکلات ریوی و تنفسی (مانند بیماری انسداد ریوی مزمن، آپنه خواب)، سوء مصرف مواد مخدر یا الکل به پزشک خود بگویید. اگزازپام در بیماران قلبی منعی ندارد و تحت نظر پزشک مصرف می شود.

این دارو ممکن است باعث سرگیجه یا خواب آلودگی یا تاری دید شما شود. الکل یا ماری جوانا (حشیش) می تواند باعث سرگیجه یا خواب آلودگی شما شود. تا زمانی که بتوانید با خیال راحت این کار را انجام ندهید، از ماشین آلات استفاده نکنید، یا کاری که نیاز به هوشیاری یا دید واضح دارد انجام ندهید. از نوشیدنی های الکلی خودداری کنید. اگر از ماری جوانا (حشیش) استفاده می کنید، با پزشک خود صحبت کنید. افراد مسن ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو، به ویژه خواب آلودگی، حساسیت بیشتری داشته باشند. این عارضه جانبی می تواند خطر افتادن را افزایش دهد.

اگزازپام در بارداری

اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید به پزشک خود اطلاع دهید. هنگام استفاده از اگزازپام نباید باردار شوید. اگزازپام در بارداری ممکن است به نوزاد متولد نشده آسیب برساند. نوزادان مادرانی که در اواخر بارداری از این دارو استفاده می کنند ممکن است علائمی مانند تنفس آهسته یا کم عمق، گریه بی وقفه، لرزش یا مشکل در تغذیه داشته باشند. اگر باردار شدید، فوراً در مورد خطرات و مزایای این دارو با پزشک خود صحبت کنید.

مصرف قرص اگزازپام در شیردهی

فرق دیازپام و اگزازپام

اگزازپام متابولیت فعال دیازپام است و بنزودیازپین ترجیحی در بیماران سالمند و افراد مبتلا به بیماری کبدی به دلیل نیمه عمر کوتاه حذف و فقدان متابولیت های فعال در نظر گرفته می شود. اگزازپام در مقایسه با دیازپام عوارض جانبی کمتری دارد. با این حال، فعالیت ضد تشنج آن ضعیف تز از دیازپام است.

سوالات متداول