هروئین یک ماده مخدر قوی است که تاثیر شدید روی سیستم پاداش مغز دارد. امروزه اعتیاد به هروئین یکی از نگرانی‌های بهداشت عمومی است. اعتیاد به مواد هروئین که به آن اختلال استفاده از مواد افیونی نیز گفته میشود، نوعی اختلال است که شامل تغییراتی در مغز و رفتار در نتیجه مصرف آن میشود. در این مقاله به بررسی این ماده مخدر، علائم و عوارض آن می‌پردازیم.
هروئین چیست؟
هروئین نوعی ماده مخدر است که از یک نوع گل به نام خشخاش تهیه میشود. این نوع گل معمولا در مکزیک، آسیا و آمریکای جنوبی رشد میکند. این ماده بسیار اعتیاد آور است و یک ماده کاملا غیرقانونی می‌باشد. هروئین معمولا مانند یک پودر سفید یا قهوه‌ای است و یا مانند قیر سیاه و چسبناک است.
بسیاری از افراد هروئین را مانند سیگار می‌کشند و یا آن را به صورت اسنیف (استعمال از بینی) مصرف می‌کنند. برخی دیگر آن را به صورت تزریقی مصرف می‌کنند که می‌توان گفت خطرناک‌ترین روش مصرف هروئین است. به این دلیل که اوردوز (مصرف بیش از حد مواد) در این صورت بسیار راحت‌تر است. همچنین امکان آلوده بودن سرنگ در این روش بسیار زیاد است که می‌تواند بسیاری از بیماری‌ها را ایجاد کند.
مهم نیست که چگونه آن را مصرف می‌کنید، هروئین به سرعت به مغز شما می‌رسد و همچنین اعتیاد به آن بسیار آسان است. حتی بعد از اینکه یک یا دوبار از آن استفاده کنید، جلوگیری از استفاده مجدد از آن دشوار است. بلافاصله بعد از مصرف هروئین احساس سرخوشی به شما دست می‌دهد.
سپس برای چندین ساعت احساس می‌کنید که سرعت جهان کم (کند) شده است. ممکن است به آرامی فکر کنید و حتی به آرامی راه بروید. برخی از کاربران هروئین ادعا می‌کنند که احساس می‌کنند در خواب هستند. هروئین از دریافت پیام‌های درد در بدن جلوگیری میکند و ضربان قلب و تنفس را کند میکند. در صورت اوردوز (مصرف بیش از حد) ممکن است تنفس شما را قطع کند و منجر به مرگ شما شود.
بسیاری از افراد برای مقابله با اضطراب، نگرانی و عوامل استرس‌زا از این ماده استفاده می‌کنند. بررسی که در این باره انجام شده نشان داده است که ۷۵٪ از افرادی که هروئین استفاده می‌کنند به مشکلات روانی مانند افسردگی، بیش فعالی و اختلال دو قطبی مبتلا هستند.
مطلب بیشتر: اختلال دو قطبی چیست؟ علائم، نشانه ها و راهکارهای درمانی
علائم مصرف هروئین
هروئین یکی از اعضای خانواده مواد افیونی یا اپیوئیدها است که این خانواده مواد دیگری چون تریاک، مرفین و کدئین را دارند. اما هروئین در خانواده اپیوئیدها به عنوان قوی‌ترین ماده شناخته میشود که سریع‌تر از سایر مخدرها بر روی بدن فرد عمل میکند. مصرف این ماده مخدر غالبا با تغییراتی رفتاری قابل توجهی همراه است که در زمان مصرف، به راحتی توسط سایر افراد قابل تشخیص است. افراد معتاد به هروئین برای مصرف این ماده مخدر، معمولا برنامه زندگی خود را به کلی تغییر می‌دهند تا بصورت دقیق بر مصرف آن تمرکز کنند. مصرف هروئین با علائمی بر روی جسم و روان همراه است که در ادامه به معرفی رایج‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.
- تغییرات خلق و خو
- دوری از دوستان و خانواده
- حضور ناگهانی دوستان خیالی
- آثار سوزن بر روی بدن
- خونریزی بینی
- کاهش وزن
- ایجاد مشکلات مالی
- بروز ویژگی رازداری و دروغگویی
- ایجاد مشکلات حقوقی
همچنین مصرف هروئین با دیگر علائم جسمی چون کاهش تنفس(تنفس کم عمق)، ضعیف بودن نبض و از دست دادن هوشیاری همراه شود. در شرایطی که فرد معتاد به هروئین دچار سطح شدیدی از علائم بالا شود، باید فورا با اورژانس تماس گرفته شود و از بروز خطرات احتمالی جلوگیری شود. جالب است بدانید مصرف داروی بانالوکسان در جهت رفع کامل یا بخشی از علائم مصرفی هروئین، نیز می‌تواند موثر واقع شود.
مطلب بیشتر: اعتیاد به مواد مخدر | اختلال مصرف یا (SUD) چیست؟
تحمل، وابستگی و ترک
مصرف ماده مخدر هروئین باعث وابستگی و اعتیاد فرد به این ماده میشود و همین موضوع موجب میشود تا افراد مستعد در موقعیت‌های مختلف تصمیم بگیرند تا مجدد از این ماده مخدر استفاده کنند. مصرف هروئین در ابتدا باعث بروز احساسات خوشایندی در فرد میشود که اغلب افراد برای تجربه این حس زودگذر، تصمیم به مصرف مجدد آن می‌گیرند و به آن وابسته می‌شوند. در واقع وابستگی به مصرف هروئین به این معناست که فرد برای جلوگیری از علائم ترک باید حتما از این ماده مخدر استفاده کند.
هروئین چه مدت در بدن فرد باقی می‌ماند؟
مصرف هروئین به سه روش تزریق در رگ، دود کردن و استنشاق صورت می‌گیرد که مدت زمان مصرف آن تنها بین دو تا شش دقیقه است. مدت زمان باقی ماندن ماده دارویی هروئین در بدن، به عوامل مختلفی چون وزن، متابولیسم و مقدار داروی مصرف شده بستگی دارد. افرادی که هروئین را در مقدار سبک استفاده می‌کنند؛ این ماده یک الی دو روز در بدن آن‌ها باقی خواهد ماند. سایر افرادی که هروئین را بصورت سنگین مصرف می‌کنند؛ این ماده مخدر به مدت یک هفته در سیستم بدنی آن‌ها باقی می‌ماند.
اعتیاد به هروئین
زمانی که ماده مخدر هروئین وارد مغز میشود، بدن فرد آن را به مورفین تبدیل میکند و باعث فعال شدن گیرنده‌های مواد افیونی در نواحی مختلف بدن و مغز میشود. تغییراتی که هروئین در مغز ایجاد میکند، باعث افزایش خطر وابستگی به هروئین و اعتیاد مزمن به این ماده مخدر میشود. مصرف منظم هروئین باعث وابستگی جسمی و روانی فرد به این ماده مخدر میشود که در نهایت منجر به اعتیاد فیزیکی به این ماده مخدر می‌گردد.
در طی مصرف این ماده دارویی میزان تولید دوپامین در بدن افزایش می‌یابد و همین موضوع باعث فعال شدن سیستم لذت مغز می‌گردد. در نهایت مقدار هروئین موجود در بدن باعث ایجاد احساس سرخوشی در فرد میشود که همین موضوع احساس وابستگی بدن به مصرف مجدد این ماده را افزایش خواهد داد. فراموش نکنید که ترک هروئین نیازمند مراجعه به پزشک متخصص است؛ چرا که در هنگام قطع مصرف هروئین، فرد ترک فیزیکی هروئین را تجربه خواهد کرد و بدن او دچار احساسات ناخوشایندی میشود.
فرآیند ترک هروئین
همانطور که می‌دانیم مصرف هروئین باعث ایجاد وابستگیهای جسمانی و روانی در فرد میشود؛ پس ترک آن نیازمند مراجعه فرد به روانپزشک، روانشناس و روان درمان است. چرا که در طی فرآیند ترک، فرد معتاد برای جلوگیری از مصرف مجدد هروئین باید تحت درمان فیزیکی و روانی قرار گیرد. فرآیند ترک اعتیاد این ماده مخدر همواره با علائمی همراه است که در ادامه به بیان برخی از رایج‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.
- احساس لرز
- اسهال
- بیخوابی
- درد عضلانی و استخوانی
- احساس بیقراری
- استفراغ
- پرش عضلانی
علائم ترک هروئین بین ۴۸ تا ۷۲ ساعت پس از آخرین دوز مصرفی، به اوج خود می‌رسد و پس از حدود یک هفته شدت این علائم به کاهش می‌رسد.
روش‌های درمانی ترک هروئین
راه‌های زیادی برای ترک اعتیاد به هروئین وجود دارد که دارو درمانی و رفتار درمانی از رایج‌ترین روش‌های ترک اعتیاد به حساب می‌آید. زمانی که دارو درمانی با سایر روش‌های ترک اعتیاد ترکیب شود، یک مسیر درمانی مناسب برای بیمار ایجاد میشود که فرد معتاد با کمک این روش، با موفقیت مصرف هروئین را متوقف خواهد کرد. در ادامه به معرفی چند نمونه از داروهای شناخته شده در درمان ترک هروئین می‌پردازیم.
متادون: داروی متادون یک ماده افیونی(مجموعه ترکیبات شیمیایی طبیعی و صنعتی مسکن شبیه به مرفین) مصنوعی است که در درمان افراد مبتلا به هروئین بسیار موثر است. مصرف این دارو اثرات هروئین را برای حدود ۲۴ ساعت متوقف میکند.
بوپرنورفین: بوپرنورفین جدیدترین دارو برای درمان اعتیاد به هروئین است که با سایر داروهای ترک هروئین متفاوت است. تفاوت بوپرنورفین با سایر داروها در این است که این دارو خطر اعتیاد کمتری برای فرد ایجاد میکند.
نالوکسان و نالترکسون: نالوکسان از جمله داروهایی است که برای درمان اعتیاد شدید به هروئین استفاده میشود. همچنین ماده دارویی نالترکسون نیز نقش موثری در متوقف کردن اثرات مورفین، هروئین و سایر مواد افزودنی دارد.
رفتار درمانی از دیگر راه‌های درمانی موثر در ترک اعتیاد به هروئین است که شامل انواع روش‌های مراقبت روانی است. اگر خودتان یا هر یک از عزیزانتان با اعتیاد به هروئین دست و پنجه نرم می‌کنید، پیشنهاد می‌کنیم در سریع‌تزین زمان ممکن به روانشناس و روانپزشک مراجعه کنید.
عوارض مصرف هروئین
صرف نظر از نوع مصرف، اعتیاد به هروئین با مشکلات جسمی و روانی بسیاری از جمله بیخوابی و یبوست همراه است. مشکلاتی در خصوص ریه (از جمله انواع مختلف ذات الریه و سل) ممکن است به دلیل ضعف سلامت کاربر و همچنین تاثیرات هروئین بر تفس ایجاد شوند.
بسیاری از افراد پس از مصرف اختلالات روانی مانند افسردگی و اختلال شخصیت ضداجتماعی را تجربه می‌کنند. از نظر جنسی، مردان اغلب دچار اختلال عملکرد جنسی می‌شوند و چرخه قاعدگی نیز در زنان به شدن نامنظم میشود. همچنین عواقب و پیامدهای خاصی در ارتباط با روش‌های مصرف وجود دارد.
به عنوان مثال، افرادی که به طور مکرر هروئین را به صورت اسنیف (استعمال از بینی) مصرف می‌کنند اصولا به بافت‌های مخاط بینی و همچنین تیغه بینی (بافت جدا کننده مجاری بینی) آسیب می‌رسانند.
از عواقب منفی تزریق داخل وریدی این ماده مخدر می‌توان به زخمی شدن و کبودی رگ‌ها اشاره کرد. همچنین بر اثر مصرف تزریقی امکان عفونتهای باکتریایی رگ‌های خونی و دریچه‌های قلب، دمل و سایر عفونتهای بافت نرم اشاره کرد. بسیاری از مواد افزودنی موجود در هروئین خیابانی شامل موادی است که به راحتی حل نمی‌شوند و منجر به گرفتگی رگ‌های خونی که به ریه‌ها، کلیه‌ها، کبد و مغز منتهی میشود آسیب می‌رساند.
این امر می‌تواند منجر به ایجاد عفونت بافت‌ها کوچک سلول در اندام‌های حیاتی شود. واکنش‌های ایمنی به این موارد و یا سایر آلودگی‌ها می‌تواند باعث آرتروز و یا سایر مشکلات روماتولوژی شود. به اشتراک گذاشتن سرنگ تزریقی می‌تواند منجر به پیامدهای خطرناکی در کاربران شود.
ابتلا به هپاتیت B و C و ایدز می‌تواند از عوارض جبران ناپذیر به اشتراک گذاشتن سرنگ باشد و همچنین می‌تواند به شرکای جنسی و فرزندان کاربران مصرف مواد نیز انتقال یابد.
مادران بارداری که هروئین مصرف می‌کنند، کودکانی با وزن کم به دنیا می‌آورند. اگر مادری در دوران بارداری خود از هروئین استفاده کند، ممکن است کودک نیز از نظر فیزیکی به هروئین معتاد شود. اگر این اتفاق رخ دهد، نوزاد ممکن است سندرم پرهیز نوزادی را تجربه کند. نوزاد پس از به دنیا آمدن باید مراحل سم زدایی و ترک برای او صورت بگیرد.
عوارض کوتاه مدت هروئین
افراد معتاد به هروئین مدت کوتاهی پس از مصرف این ماده، نوعی از لذت را تجربه می‌کنند که به صورت سراسری بدن فرد را درگیر میکند. این حس لذت که فلش یا راش نام دارد شبیه به ارگاسم کامل بدن است که شدت این حالت بستگی به میزان ماده مصرفی و نحوه مصرف هروئین دارد. در طی مصرف هروئین و بروز حالت راش، اثرات کوتاه مدتی در بدن فرد ایجاد میشود که شامل موارد زیر است.
- خشکی دهان
- پوست گرم و برافروخته
- سنگینی دست و پا
- ناراحتی معده
- احساس تهوع
- استفراغ
- خارش
- بهمریختگی خواب
عوارض بلند مدت هروئین
ماده مخدر هروئین دارای اثرات بلند مدت و زیانآوری است که در طی مصرف طولانی مدت آن، این اثرات ممکن است به بدن فرد معتاد آسیب وارد کند. در ادامه به معرفی برخی از رایج‌ترین اثرات بلند مدت هروئین می‌پردازیم.
- بیخوابی
- گرفتگی رگ
- عفونت دیوار و دریچه قلب
- عفونتهای پوستی مانند آبسه و سلولیت
- بیماری کبد و کلیه
- خطر ابتلا به HIV، هپاتیت B و هپاتیت C
- اختلالات روانی
- بیماری‌های ریوی مانند ذات الریه و سل
- مشکلات قاعدگی و سقط جنین
کمک برای ترک هروئین
اعتیاد به این ماده می‌تواند مشکلات متعددی را برای افراد هم از نظر روانی و هم از نظر جسمی ایجاد کند. اگر قصد ترک هروئین را دارید باید بلافاصله بعد از تصمیم با خانواده و عزیزان خود این موضوع را با اشتراک بگذارید و حتما به یک مشاور اعتیاد مراجعه کنید. خانواده می‌توانند در یافتن امکانات درمانی، متخصصان اعتیاد و سایر منابع پشتیبانی به شما کمک کنند. اولین قدم برای ترک، اعتراف به وجود آن است. ترک هروئین ممکن است یکباره اتفاق نیفتد. برخی افراد قبل از اینکه هروئین را به کلی ترک کنند ممکن است اقدامات ناموفق را تجربه کنند. با این حال، عزم و اراده برای رسیدن به بهبودی کامل بسیار مهم است. با کلیک بر روی این قسمت درباره ترک اعتیاد به هروئین بیشتر بخوانید.
مصرف زیاد هروئین
مصرف بیش از اندازه هروئین عوارض جبران ناپذیری به همراه دارد که نیازمند مراجعه سریع به پزشک است. زمانی که فردی مقدار زیادی هروئین مصرف میکند با مصرف ماده دارویی نالوکسان می‌تواند تاثیر این ماده مخدر را به سرعت متوقف کند. پزشکان و درمانگران برای متوقف کردن تاثیر هروئین بر بدن، آن را به میزان یک دوز برای فرد معتاد تجویز می‌کنند. اما این دارو ممکن است در دوزهای مختلف در قالب قرص و اسپری برای فرد معتاد نیز تجویز شود. افراد معتادی که مقدار زیادی هروئین مصرف می‌کنند؛ ممکن است برای توقف تاثیر این مخدر، نیازمند مصرف بیش از یک دوز داروی نالوکسان باشند. فراموش نکنید که فرد معتاد پس از مصرف نالوکسان باید سریعا به پزشک مراجعه کند یا با اورژانس تماس بگیرد.
چرا نرخ اعتیاد به هروئین زیاد است؟
تعداد افراد معتاد به هروئین بطور پیوسته در حال افزایش است و همین موجب میشود تا این داروی مخدر در بین افراد طرفداران زیادی پیدا کند. یکی از عواملی که در افزایش اعتیاد به هروئین نقش دارد، سو استفاده در مصرف بیش از اندازه داروهای مسکن است. دو داروی مسکن اکسی کدون و هیدروکودون از گیاه خشخاش ساخته می‌شوند و از نظر شیمیایی با هروئین بسیار مرتبط هستند.
افرادی که به دو داروی نام برده شده وابسته هستند و در مصرف آن‌ها زیاده‌روی می‌کنند، در گذر زمان به دنبال داروهای قوی و ارزان‌تری خواهند بود؛ همین موضوع باعث اعتیاد آن‌ها به هروئین میشود. جالب است بدانید نرخ مرگ و میر ناشی از مصرف بیش از اندازه مواد افیونی(مجموعه ترکیبات شیمیایی طبیعی و صنعتی مسکن شبیه به مرفین) روزانه رو به افزایش است. همچنین ترکیب مصرف هروئین با سایر داروهای دیگر مانند مسکن قوی فنتانیل می‌تواند خطرات جبران‌ناپذیری را برای فرد به همراه داشته باشد.
چگونه میشود اعتیاد به هروئین را تشخیص داد؟
تشخیص هر نوع اختلال در مصرف مواد از جمله اختلال به مصرف مواد افیونی با معاینه و بررسی توسط روانپزشک یا روانشناس انجام میشود. روانشناسی که در زمینه اعتیاد فعالیت داشته باشد می‌تواند بسیار موثر باشد. به طور معمول، برای تشخیص اعتیاد انواع مختلفی از آزمایشات انجام میشود. این موارد شامل آزمایشات خون و ادرار و بررسی بالینی است.
سخن آخر پزشک خوب
اعتیاد به هروئین یک مسئله بسیار جدی و خطرناک است. چرا که اعتیاد به آن می‌تواند تهدید کننده زندگی فرد باشد. اما خوشبختانه این امر قابل ترک و درمان است. اعتیاد چه در صورت طولانی مدت و چه در صورت بلند مدت می‌تواند قابل درمان باشد. اگر فکر می‌کنید شما یا یکی از عزیزانتان به هروئین اعتیاد پیدا کرده‌اید، با یک روانشناس یا روانپزشک در این باره صحبت کنید. آن‌ها می‌توانند در ارزیابی به شما کمک کنند و منابع بیشتری برای کمک و بهبود فراهم می‌کنند.
سوالات متداول
- هروئین چیست؟
- هروئین یکی از اعضای خانواده مواد افیونی یا اپیوئیدها است که این خانواده مواد دیگری چون تریاک، مرفین و کدئین را دارند. اما هروئین در خانواده اپیوئیدها به عنوان قوی‌ترین ماده شناخته میشود که سریع‌تر از سایر مخدرها بر روی بدن فرد عمل میکند.
- مصرف هروئین در کوتاه مدت، چه عوارضی به همراه دارد؟
- مصرف کوتاه مدت هروئین ممکن است عوارضی چون خشکی دهان، پوست گرم و برافروخته، سنگینی دست و پا، ناراحتی معده، احساس تهوع، استفراغ، خارش و بهمریختگی خواب را برای فرد معتاد به همراه داشته باشد.
- مصرف هروئین در بلند مدت، چه عوارضی به همراه دارد؟
- مصرف ماده مخدر هروئین در بلند مدت ممکن است با عوارض زیانآوری چون گرفتگی رگ، عفونت دیوار و دریچه قلب، عفونتهای پوستی مانند آبسه و سلولیت، بیماری کبد و کلیه، خطر ابتلا به HIV، هپاتیت B و هپاتیت C و سقط جنین همراه باشد.
- ترک هروئین چه علائمی در فرد ایجاد میکند؟
- مصرف هروئین باعث ایجاد وابستگیهای جسمانی و روانی در فرد میشود که ترک آن با علائمی چون احساس لرز، اسهال، بیخوابی، درد عضلانی و استخوانی، احساس بیقراری، استفراغ و پرش عضلانی همراه است.
- طریقه مصرف هروئین چگونه است؟
- مصرف هروئین به سه روش تزریق در رگ، دود کردن و استنشاق صورت می‌گیرد که مدت زمان مصرف آن تنها بین دو تا شش دقیقه است.
منابع
پرسش و پاسخ
سلام اگر سابقه مصرف هیچ ماده مخدری را نداشته باشیم و کسی در کنارمان هروئین را بصورت دود کردن مصرف کند ایا ممکن است ما نیز دچار عوارض ناشی از مصرف آن شویم و بعد از چه مدت عوارض رفع خواهد شد؟
سلام خیلی عالی بود ممنونم خیلی خیلی مرتب منظم و شفاف توضیحی دادید با تشکر
مطلب مفیدی بود ممنون