اختلال پرخوری یا Binge eating یا بینج ایتینگ نوعی اختلال خوردن است که فرد طی آن دوره‌های مکرری از مصرف غیرعادی غذای را دارد. در اختلال پرخوری فرد مبتلا مقدار فراوانی غذا را به‌سرعت، اجبارگونه و بدون کنترل مصرف می‌کند. این رفتار در هر وعده تا جایی ادامه می‌یابد که فرد با درد و ناراحتی زیاد که ناشی از پرخوری است، از خوردن غذا دست می‌کشد.
اختلال پرخوری یا بینج ایتینگ تقریباً ۲٪ از مردم در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می دهد و می تواند باعث مشکلات سلامتی اضافی مرتبط با رژیم غذایی، مانند سطح کلسترول بالا و دیابت شود. اختلالات تغذیه و خوردن فقط مربوط به غذا نیست، به همین دلیل است که آنها به عنوان اختلالات روانپزشکی شناخته می شوند. افراد معمولاً آنها را به عنوان راهی برای مقابله با یک موضوع عمیق تر یا شرایط روانی دیگر مانند اضطراب یا افسردگی پیش می گیرند.
اختلال پرخوری در dsm 5
برای تشخیص اختلال پرخوری در dsm 5، فرد باید حداقل یک بار در هفته به مدت سه ماه دوره های پرخوری داشته باشد. در طول این دوره‌ها، فرد عدم کنترل بر روی غذا خوردن خود را احساس می‌کند، آنها نمی‌توانند غذا خوردن را متوقف کنند یا میزان یا زمان خوردن را کنترل کنند.
دوره های پرخوری نمی تواند منحصراً در طول دوره بی اشتهایی عصبی یا پرخوری عصبی رخ دهد. تلاش‌های مکرر برای توقف پرخوری یا تلاش‌های مکرر برای رژیم گرفتن، کسی را از تشخیص اختلال پرخوری حذف نمی‌کند. نوع غذایی که هنگام پرخوری مصرف می شود در بین افراد فرق دارد. پرخوری در مقدار غذا بیشتر از اشتیاق به نوع خاصی از غذاست.
علائم اختلال پرخوری
در طول یک دوره پرخوری، ممکن است فرد گرسنه نباشد، اما به غذا خوردن بیش از حد احساس سیری ادامه دهد. معمولاً افراد به تنهایی یا مخفیانه غذا می خورند و پس از پرخوری احساس گناه، شرم، انزجار و بد خلقی می کنند. تقریبا همه‌ی افراد گاهی پرخوری دارند؛ اما برای تشخیص اختلال‌پرخوری باید علائم و نشانه‌های زیر را تجربه کنند:
- دوره‌های مکرری از پرخوری (حداقل یک دوره‌ی پرخوری در هفته، حداقل برای ۳ ماه)
- مصرف مقدار فراوانی از غذاهای متنوع در یک زمان خاص و مشخص
- عدم کنترل برای خوردن غذا و توقف آن
- به‌تنهایی یا مخفیانه غذاخوردن
- به‌سرعت غذاخوردن در طول دوره پرخوری
- خوردن غذا حتی در زمان سیری و عدم‌گرسنگی
- احساس شرم، انزجار، گناه، ناراحتی و افسردگیِ ناشی از خوردن
- رژیم‌گرفتن مکرر
اختلال در رفتارهای غذایی منظم، تلاش برای اجتناب از خوردن در ملاء عام و گم شدن مقادیر زیادی غذا یا خالی بودن بسته بندی ها و ظروف در اطراف خانه نیز از نشانه های اختلال پرخوری هستند.
علائم جسمی اختلال پرخوری
علائم فیزیکی اختلال پرخوری عبارتند از:
- نوسانات وزن
- مشکلات گوارشی (مانند رفلاکس اسید معده، درد معده و شکایات غیر اختصاصی)
- مشکل در تمرکز
- احتمال ابتلا سندرم متابولیک (مجموعه ای از بیماری ها که می تواند خطر بیماری قلبی، سکته مغزی و دیابت نوع ۲ را افزایش دهد)
علائم روانی اختلال پرخوری
علائم روانی اختلال پرخوری عبارتند از:
- اضطراب
- نارضایتی از فرم بدن
- افسردگی
- ترس از افزایش وزن
- عزت نفس پایین
- ارزش گذاری بیش از حد در مورد شکل بدن و وزن
- افکار قطبی در مورد رژیم غذایی و اجتناب از پرخوری
شدت اختلال پرخوری
اختلال پرخوری ممکن است در میزان و شدت های متفاوتی رخ دهد. شدت BED به شرح زیر درجه بندی می شود:
- خفیف: یک تا سه دوره پرخوری در هفته
- متوسط: چهار تا هفت دوره پرخوری در هفته
- شدید: هشت تا ۱۳ دوره پرخوری در هفته
- خیلی شدید: چهارده یا بیشتر دوره پرخوری در هفته
دلیل اختلال پرخوری
علل شناخته شده‌ای برای اختلال پرخوری وجود ندارد؛ اما می‌توان ترکیبی از مسائل مربوط به ژنتیک، عوامل محیطی، روانی و رفتاری همانند رژیم‌های غذایی طولانی مدت را در آن دخیل دانست. افراد در هر سنی ممکن است به این اختلال مبتلا شوند. برخی عوامل خطر ابتلا به اختلال پرخوری یا BED را بالا می‌برند. این عوامل عبارتند از:
- سابقه‌ی خانوادگی: وجود افرادی همچون والدین، خواهر و برادر با این اختلال در خانواده، احتمال بروز این بیماری را در فرد بالا میبرد.
- سابقه‌ی رژیم‌گرفتن: رژيم‌گرفتن يا محدودكردن کالری فراوان احتمال ابتلا به BED را بالا میبرد.
- اختلال خلقی همانند افسردگی
- اختلال اضطرابی
- سابقه‌ی تروما یا سوء استفاده
- اختلال مصرف مواد (SUD)
- اختلال در عملکرد اجرایی (تصمیم گیری، توجه، تمرکز، کنترل مهاری و…)
- اختلال بدشکلی بدن (BDD)
- اختلال نقص توجه یا بیش‌فعالی (ADHD)
- ژنتیک: افراد مبتلا به BED ممکن است حساسیت بیشتری به دوپامین داشته باشند، همچنین شواهد قوی مبنی بر ارثی بودن این اختلال وجود دارد
- مشکل در تصویر بدن: افراد مبتلا به BED اغلب تصویر بدنی بسیار منفی دارند
- آسیب روانی: رویدادهای استرس زا در زندگی، مانند سوء استفاده، مرگ، جدایی از یکی از اعضای خانواده یا تصادف رانندگی، از عوامل خطر هستند
- سایر شرایط روانی :تقریباً ۸۰٪ از افراد مبتلا به BED حداقل یک اختلال روانشناختی دیگر مانند فوبیا، افسردگی، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، اختلال دوقطبی، اضطراب یا سوء مصرف مواد دارند
- مسائل فرهنگی و اجتماعی
تفاوت بین اختلال پرخوری و پرخوری‌عصبی چیست؟
رفتار افراد مبتلا به بولیمیا یا پرخوری عصبی (bulimia nervosa) شباهت زیادی به اختلال پرخوری دارد؛ اما با این تفاوت که افراد مبتلا به بولیمیا پس از پرخوری و مصرف زیاد غذا، اقدام به تخلیه دستگاه گوارش یا خلاص‌شدن از شر کالری اضافی می‌کنند.
برای رهایی از این کالری اضافی با استفاده از ملین‌ها و مسهل‌ها غذا را دفع می‌کنند یا با ورزش بیش‌ازحد یا روزه‌گرفتن از شر آن خلاص می‌شوند؛ اما افراد مبتلا به اختلال پرخوری این روش‌ها را استفاده نمی‌کنند و امکان دارد از ورزش یا رژیم برای جلوگیری از افزایش وزن استفاده کنند.
اختلال پرخوری چه تفاوتی با پرخوری دارد؟
ما می‌توانیم به طور طبیعی در محیط‌های اجتماعی یا به تنهایی پرخوری کنیم. ما ممکن است به دلیل اینکه غذایی که می خوریم لذت بخش است، وقتی حوصله مان سر می رود یا حواسمان پرت می شود، یا به این دلیل که ما را آرام می کند یا به ما آرامش می دهد (مثلاً وقتی احساس غمگینی، غمگینی یا بعد از یک روز سخت احساس می کنیم) پرخوری کنیم.
اختلال پرخوری یا بینج ایتینگ با پرخوری متفاوت است و بسیار فراگیرتر است. این میل شدید به پرخوری است که بارها و بارها در طول زمان تجربه می شود و با احساس شرم، گناه و احساس خارج از کنترل بودن همراه است. پرخوری بسیار آزاردهنده است و می تواند بر توانایی فرد برای درگیر شدن کامل در جنبه های زندگی (مانند کار یا مدرسه، فعالیت های تفریحی، معاشرت و روابط) تأثیر بگذارد.
عوارض اختلال‌پرخوری
اختلال‌پرخوری در اثر مسائل گوناگون ایجاد می‌شود؛ اما اگر به این بیماری و درمان آن توجه نشود در طولانی مدت عوارض و خطرات جدی برای فرد به همراه خواهد داشت. عدم درمان این بیماری سبب می‌شود هر گونه اختلال روانی، افکار، احساسات و رفتار مخرب تشدید شود. عوارض اختلال پرخوری درمان‌نشده شامل موارد زیر است:
- رفتارهای ضداجتماعی همچون مخفی‌کاری، اجتناب و دروغ‌گویی
- رفتارهای ناجور همچون دزدی و احتکار مواد غذایی
- افزایش افسردگی، اضطراب و اختلال بدشکلی بدن
- افزایش ناراحتی، نفرت از خود و خطر آسیب‌رساندن به خود
علاوه بر مسائل و مشکلات روانی، بینج ایتینگ بر سلامت فرد تاثیر گذاشته و سبب اضافه وزن او می‌شود. البته همه افراد مبتلا اضافه وزن ندارند. عوارض می‌تواند موارد زیر را پوشش دهد:
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- بیماری قلبی و عروقی
- بیماری های کلیوی
- کبد چرب
- دیابت نوع ۲
- مشکل بارداری و ناباروری
- درد مفاصل و کمر
- آسیب به مری و معده
- آرتروز (Arthritis)
- بیماری کیسه صفرا
- آپنه خواب یا وقفه تنفسی در خواب (Sleep apnea)
تشخیص اختلال‌پرخوری
در حالی که برخی از افراد ممکن است گهگاه پرخوری کنند، مثلا در جشن یا مهمانی، اما به این معنا نیست که با وجود تجربه برخی از علائم ذکر شده در بالا، BED دارند. اختلال پرخوری معمولاً در اواخر نوجوانی تا اوایل دهه بیست شروع می شود، اگرچه ممکن است در هر سنی رخ دهد. مانند سایر اختلالات خوردن، پرخوری در زنان شایع تر از مردان است. با این حال، در بین مردان شایع تر از انواع دیگر اختلالات خوردن است.
اختلال پرخوری همانند دیگر اختلالات باید توسط متخصص مناسب بررسی شود. روانپزشک یا روانشناس متخصصانی هستند که در این زمینه می‌توانند به افراد کمک کنند. این متخصصان با پرسش سوالاتی سابقه‌ی فرد را به‌دقت با توجه به معیارهای DSM بررسی می‌کنند. پس از تشخیص درمان مناسب را برای فرد تجویز می‌کنند.
درمان اختلال پرخوری
اختلال پرخوری با برنامه‌ی درمانی کاربردی و طولانی‌مدت درمان می‌شود. پس انتظار راه حل درمانی سریع نداشته باشید. در مسیر درمانی فرد مبتلا به BED با روانپزشک و روانشناس ارتباط تنگاتنگی دارد. علاوه بر روانپزشک و روانشناس احتمالا نیاز به مراجعه به متخصص تغذیه نیز خواهد داشت.
البته رواندرمانی که توسط روانشناس و مشاور حرفه‌ای انجام می‌شود مهم‌ترین بخش درمانی است. دارودرمانی و رژیم غذایی نقش حمایتی دارند و به طور مستقیم به درمان کمک نمی‌کند. برای درمان این اختلال مشاور از تکنیکهای درمانی خاصی استفاده می‌کند. این تکنیک‌ها عبارتند از:
- درمان شناختی و رفتاری (CBT)
- درمان بین فردی (IPT)
- رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT)
- روان درمانی فردی (Individual psychotherapy)
- گروه درمانی (Group Therapy)
دارو برای اختلال پرخوری
داروها در ابتدا سبب درمان پرخوری می‌شوند؛ اما با قطع آن مجددا فرد درگیر مسائل مربوط به اختلال پرخوری می‌شود. نکته دیگر اینکه داروها با عوارض جانبی همراه هستند و نباید به‌عنوان تنها درمان در نظر گرفته شوند.
داروی لیز دگزامفتامین یا ویاس (Lisdexamfetamine)، دارویی برای درمان بیش‌فعالی (ADHD) است. اخیراً لیز دگزامفتامین به‌عنوان اولین داروی مورد تایید سازمان غذا‌وداروی ایالات متحده (FDA) برای درمان اختلال پرخوری در نظر گرفته شده است.
طبق تحقیقات و پژوهش‌های انجام شده این دارو می‌تواند به‌خوبی تکانه‌ها را کنترل کند. نباید آن را تنها درمان این اختلال دانست؛ زیرا تکانه‌ها فقط یکی از فاکتورهای موثر و دخیل در این بیماری است. البته این دارو از عود مجدد اختلال پرخوری جلوگیری می‌کند؛ اما ریشه آن سر جای خودش است و برطرف نمی‌شود.
بعضی دیگر از درمان‌گران داروی سرکوب‌کننده و کاهش‌دهنده‌ی اشتها را تجویز می‌کنند. این داروها خاصیت کوتاه مدتی دارند و بلافاصله پس از قطع مجدد علائم اختلال BED عود می‌کند.
اختلالات مرتبط با اختلال پرخوری
برخی از اختلالات دیگر نیز با این اختلال ارتباط تنگاتنگی دارند. این اختلالات عبارتند از:
- افسردگی
- اختلال دوقطبی
- اضطراب
- اختلالات مصرف مواد
اختلال پرخوری در کودکان
اختلال پرخوری معمولا در اواخر نوجوانی یا بزرگسالی نمایان می شود اما ممکن است در کودکان نیز رخ بدهد. درر زیر برخی از نشانه های اختلال پرخوری در کودکان آمده است:
- مقدار زیادی غذا که به نظر می رسد گم شده است
- کیسه ها یا جعبه های خالی در سطل های زباله
- پیدا کردن خوراکی و غذا در نقاط مختلف خانه
- پرخوری های آخر شب
- افزایش وزن ناگهانی
- امتناع از غذا خوردن در کنار سایرین
- مشکل در خانه یا مدرسه م علائمی مثل اضطراب یا افسردگی
- کناره گیری اجتماعی
چه زمانی به روانشناس مراجعه کنم؟
چنانچه الگوی پرخوری شما یا عزیزانتان در روال عادی زندگی، شغل و روابط اخلال ایجاد کرده یا موجب ناراحتی و مشکلات دیگر شده است؛ شاید وقت آن رسیده که کمک حرفه ای دریافت کنید. افرادی که درگیر اختلال پرخوری هستند به‌خوبی رفتارهای پرخوری خود را پنهان می‌کنند. به همین دلیل تشخیص این اختلال توسط دیگران بسیار سخت است؛ اما اگر کسی از عزیزانتان در اطرافتان هست که فکر می‌کنید با این مشکل دست‌و‌پنچه نرم می‌کند، می‌توانید به وبسایت پزشک خوب مراجعه کنید. در این وبسایت هزاران روانشناس خوب در خدمت شما هستند تا جواب‌گوی سوالاتتان باشند و شما را در خصوص نحوه درمان این اختلال راهنمایی کنند.
جلوگیری از پرخوری
علاوه بر دریافت درمان مناسب و حمایت اطرافیان، کارهایی نیز وجود دارد که می توانید انجام دهید که به شما در کنترل یا جلوگیری از دوره های پرخوری کمک می کند.
- تشخیص دهید که چه زمانی گرسنه هستید: گاهی اوقات افراد وقتی بیش از حد گرسنه می شوند، پرخوری می کنند. یاد بگیرید نشانه های گرسنگی خود را بشناسید و قبل از اینکه به نقطه گرسنگی بیش از حد برسید، روی خوردن یک وعده غذایی یا میان وعده سالم تمرکز کنید.
- غذاهای مستعد پرخوری را از خانه خود حذف کنید: اگر می‌دانید غذاهایی وجود دارند که احتمال بیشتری برای شروع پرخوری وجود دارد، از شر آنها خلاص شوید و از نگهداری آنها در خانه خودداری کنید.
- روی غذای خود تمرکز کنید: وقتی حواس‌تان به برنامه تلویزیونی، فیلم، کتاب یا فعالیت‌های دیگر پرت می‌شود، غذا نخورید. زمان صرف غذا را به عنوان یک فعالیت جداگانه نگه دارید.
- یک دفترچه غذایی داشته باشید: نوشتن هر چیزی که می خورید می تواند به شما کمک کند تا به الگوها توجه کنید. توجه داشته باشید که چه احساسی داشتید زیرا احساسات اغلب باعث پرخوری یا پرخوری می شود
- از کسالت بپرهیزید: زمانی که احساس بی حوصلگی می کنید بیشتر احتمال دارد پرخوری کنید، بنابراین به دنبال راه هایی باشید که زمان خود را با فعالیت هایی پر کنید که مولد و لذت بخش هستند.
سخن پایانی در مورد اختلال پرخوری
در اختلال پرخوری فرد مقدار فراوانی غذا را در زمان کوتاهی به‌صورت اجبارگونه و بدون کنترل مصرف می‌کند. البته برای تشخیص آن باید حداقل یک دوره‌ی پرخوری در هفته، حداقل برای ۳ ماه وجود داشته باشد. علل این بیماری به طور دقیق مشخص نیست و البته می‌توان علل روانی، محیطی و رفتاری را در ابتلا به آن دخیل دانست.
همیشه افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، چاق نیستند و گاهی افرادی با شکل و اندازه‌های مختلف نیز مبتلا به BED هستند. افراد مبتلا به این اختلال درگیر عوارضی همچون اضافه وزن، آپنه خواب، اختلالات خلقی و دیگر مسائل هستند.
درمانهای متنوعی برای این اختلال وجود دارد؛ اما اصلی‌ترین درمان، رواندرمانی با تکنیکهای مختلف است. البته دیگر درمان‌ها همچون دارودرمانی و رژیم به‌عنوان درمانهای حمایتی در نظر گرفته می‌شوند. در وبسایت پزشک خوب می‌توانید با بهترین مشاوران و روان‌پزشکان ارتباط برقرار کنید تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن بیماری را تشخیص دهند و به کمک آنها به سمت درمان قدم بردارید.
سوالات متداول
آیا راه حل سریعی برای درمان اختلال پرخوری وجود دارد؟
خیر. هیچ راه حل و درمان سریعی وجود ندارد و برای درمان این بیماری باید صبر کنید و درمان را در طی زمان پیش ببرید. درمان اختلال پرخوری شامل رواندرمانی و گاهی دارودرمانی است.
چگونه اختلال پرخوری را درمان کنیم؟
اولین قدم برای درمان مراجعه به روانشناس یا روانپزشک است تا به دقت مشکل را بررسی کنند. متخصص پس از بررسی با تکنیکهای مناسب درمان را پیش میبرد.
برای درمان اختلال پرخوری چی بخوریم؟
گاهی این سوال برای افراد پیش میآید که برای درمان این اختلال چه چیزی مصرف کنیم. باید بگوییم در مسیر درمان با توجه ب تشخیص متخصص گاهی دارو نیاز است.
آیا آزمایشی برای تشخیص اختلال پرخوری وجود دارد؟
هیچ آزمایشی وجود ندارد و تنها راه تشخیص از طریق نشانه‌های آن است که با مراجعه به روانپزشک یا روانشناس و انجام ارزیابی های لازم تشخیص صورت می گیرد.
منابع: nhs, mayoclinic, nationaleatingdisorders ,myclevelandclinic, nih
پزشک خوب، سامانه رزرو “آنلاین” روانشناس و روانپزشک و سایر حوزه های پزشکی و سلامت، به شما کمک می‌کند بهترین متخصصان را در محدوده زندگی خود در سراسر کشور، انتخاب نموده و وقت خود را بصورت آنلاین رزرو کنید.
پرسش و پاسخ
ممنون بابت اطلاعات خوبتون
واقعا کمک کننده هست
سلام همراه عزیز، ممنون از بازخود مثبت و انرژی بخش شما
ممنون از اطلاعات کامل