کوکائین (cocaine) یک ماده بسیار اعتیاد آور و طبیعی است که گاها در مواد بیهوشی یا مسدود کننده درد وجود دارد و میزان هشیاری، توجه و انرژی شما را بالا می برد. این گیاه از برگهای اریتروکسیلون کوکا (E. Coca)، گیاهی که در ارتفاعات کوه آند آمریکای جنوبی رشد می کند، استخراج می شود. کوکایین قدرتمندترین محرک با منشأ طبیعی است که با نام های دیگری مانند برف، سنگ، وایت لیدی، گرد سفید و کُک نیز شناخته می شود. هنگامی که برای اولین بار Coca-Cola تولید شد ، حاوی ۹ میلی گرم کوکائین در هر لیوان بود. در سال ۱۹۰۳ ، این ماده حذف شد، اما این نوشیدنی هنوز هم دارای طعم دهنده کوکا است.

تاریخچه کوکائین

در سال ۱۸۸۴، کارل کولر، چشم پزشک اتریشی ، برای اولین بار از کوکائین به عنوان بیهوشی در حین عمل جراحی چشم استفاده کرد. کوکائین یک ماده بیهوشی محبوب و بسیار پر استفاده تا اوایل قرن بیستم بود. با توجه به اینکه حرفه پزشکی متوجه شد که کوکائین اعتیاد آور است ، بیهوشی ایمن تر توسعه داده شد. کوکائین، به شکل اصلی خود ، دیگر به طور معمول مورد استفاده قرار نمی گیرد. با این حال ، کوکائین و مشتقات آن، به عنوان مواد تفریحی غیرقانونی مورد استفاده قرار می گیرند.

بیشتر کاربران کوکائین پودر سفید را به بینی خود می ریزند. برخی آن را روی لثه های خود می مالند یا آن را در آب حل می کنند و آن را با سوزن تزریق می کنند. برخی دیگر کریستال سنگی را گرم می کنند و دود را درون ریه های خود تنفس می کنند.

کوکائین چیست

کوکائین چگونه کار می کند؟

کوکائین مقادیر زیادی از دوپامین، یک پیام رسان شیمیایی طبیعی در بدن، را به قسمت هایی از مغز شما می فرستد که لذت را کنترل می کند. با این حال ، کوکائین از بازیافت دوپامین جلوگیری می کند و باعث می شود مقادیر زیادی در فضای بین دو سلول عصبی ایجاد شود و ارتباط عادی آنها را متوقف کند.

این سیل دوپامین در مدار پاداش مغز به شدت رفتارهای مربوط به اعتیاد را تقویت می کند. با ادامه مصرف مواد مخدر، مدار پاداش ممکن است سازگار شود و نسبت به دارو حساسیت کمتری داشته باشد. در نتیجه، فرد در تلاش برای احساس بار اول مصرف، دوزهای قوی تر و مکرر مصرف می کند. این مکانیسم باعث احساس بالای انرژی و هشیاری می شود که به آن حالت های یا بالا بودن (high) می گویند. سایر اثرات کوتاه مدت کوکائین ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • حساسیت شدید به لمس، صدا و دید
  • احساس لذت شدید
  • عصبانیت یا تحریک پذیری
  • پارانویا
  • کاهش اشتها

کوکائین چگونه مصرف می شود؟

کوکائین به چند شکل مختلف ارائه می شود. رایج ترین نوع کوکایین یک پودر سفید با طعم تلخ است. همچنین می توان آن را به یک کریستال سنگی جامد تبدیل کرد. به طور معمول از طریق بینی استعمال می شود، اما نحوه مصرف کوکائین می تواند به حالت های زیر نیز باشد:

  • تزریق کردن
  • داخل لثه ها مالیده شود
  • به غذا و نوشیدنی اضافه شود

کوکائین بیس شده چیست؟

بیس کردن فرایندی است که می تواند قدرت یک ماده را افزایش دهد. این اصطلاح به طور معمول با استناد به کوکائین استفاده می شود، اگرچه می توان مواد دیگر از جمله نیکوتین و مورفین را هم بیس کرد. کوکائین بیس شده ساختار را به شکلی تغییر می دهد که باعث قدرتمندتر شدن آن می شود. به دلیل نقطه ذوب بالای کوکائین، نمی توان آن را گرم کرد یا مثل سیگار کشید؛ زیرا سوزاندن آن بسیار دشوار است. اما این جایی است که کوکائین بیس شده وارد عمل می شود. کوکایین با استفاده از یک افزودنی مانند جوش شیرین، کرک را به کوکائین بیس شده تبدیل می کنند. نقطه ذوب کوکائین به این شکل پایین می آید و سوزاندن و کشیدن را آسان تر می کند. کرک نام متداول برای کوکائین بیس شده است.

کوکائین چیست؟

اثرات مصرف کوکائین

مردم از کوکائین به دلیل اثرات روانی شدید آن، مانند سرخوشی و تقویت اعتماد به نفس استفاده می کنند. اما همچنین می تواند اثرات روانی و جسمی نه چندان دلپذیر نیز ایجاد کند. کوکائین همچنین در روزهای پس از استفاده نیز تأثیراتی دارد. اینها ممکن است از شخص به شخص دیگر متفاوت باشد اما می تواند شامل فرسودگی، تحریک پذیری و تغییرات خلق و خو باشد. در ادامه به تاثیرات روانی و جسمی این ماده می پردازیم.

اثرات روانی کوکائین

اثرات روانی متداول کوکائین شامل موارد زیر است:

  • احساس لذت شدید
  • افزایش انرژی
  • پارانویا (شک و بدبینی بیمارگون)
  • احساس اجتماعی تر شدن و صحبت کردن بیشتر
  • اعتماد به نفس بالا
  • افزایش هشیاری
  • تحریک پذیری
  • اضطراب

اثرات جسمی

کوکائین چندین اثر جسمی ایجاد می کند، از جمله:

  • مردمک گشاد شده
  • ضربان قلب سریع یا نامنظم
  • تنگ شدن رگ های خونی
  • انقباض عضلات
  • لرزش
  • فشار خون بالا
  • افزایش دمای بدن
  • حالت تهوع
  • بی قراری
  • کاهش اشتها
  • بیخوابی
  • سردرد
  • سرگیجه
  • اسهال
  • خونریزی بینی
  • مشکل در نعوظ و حفظ ان

چه مدت طول می کشد تا اثرات کوکائین ظاهر شوند؟

اثرات کوکائین به سرعت شروع می شود، اما شروع دقیق به نحوه مصرف آن بستگی دارد. در اینجا به تفکیک روش مصرف، زمان پدید آمدن اثرات کوکایین آمده است:

  • اسنیف کردن یا استنشاق: ۱ تا ۳ دقیقه
  • به لثه زدن: ۱ تا ۳ دقیقه
  • دود کردن: ۱۰ تا ۱۵ ثانیه
  • تزریق کوکائین: ۱۰ تا ۱۵ ثانیه

دلیل این تفاوت زمانی ناشی از سرعت ورود آن به جریان خون شماست. هنگام اسنیف کردن کوکائین یا مالیدن آن به دهان و لثه، کوکایین باید از مخاط، پوست و سایر بافت ها عبور کند. وقتی آن را تزریق می‌کنید یا می‌کشید، همه سیستم را دور می‌زند و به آن اجازه می‌دهد تقریباً بلافاصله وارد جریان خون شود.

عوارض ترک گل (ماری جوانا) | ترک ماده مخدر گل چند روز طول میکشد؟

اثر کوکائین چقدر می ماند؟

اینکه کوکائین تا چند روز در بدن می ماند، به نحوه مصرف آن، همراه با متغیرهای دیگر، مانند دوز مصرفی شما و اینکه آیا مواد دیگری مصرف می کنید، بستگی دارد. در اینجا مدتی که باید انتظار داشت آمده است:

  • استنشاق کردن: ۱۵ تا ۳۰ دقیقه
  • به لثه زدن: ۱۵ تا ۳۰ دقیقه
  • دود کردن: ۵ تا ۱۵ دقیقه
  • تزریق: ۵ تا ۱۵ دقیقه

البته، همه افراد متفاوت هستند، بنابراین ممکن است همه چیز برای برخی افراد کم و بیش طول بکشد. برخی از افراد ممکن است اثرات طولانی مدت تا ۴ ساعت احساس کنند. میزان مصرف شما و اینکه آیا مواد دیگری مصرف کرده‌اید نیز می‌تواند بر طول عمر بالای کوکائین تأثیر بگذارد.

همچنین بخوانید: ال اس دی چیست؟ علائم مصرف، عوارض و اعتیاد به LSD

عوارض مصرف کوکائین

این نکته را باید در نظر داشته باشید که بسته به عوامل بسیاری، کوکائین می تواند بر هر فرد، اثرات متفاوتی بگذارد. عواملی که بر عوارض مصرف کوکائین تاثیر می گذارد می تواند شامل سن، قد، وزن، سایر مواد یا داروهای مصرفی، مقدار و خلوص کوکائین باشد. عوارض کوکائین اغلب شبیه به اثرات محرک های دیگر است. عوارض مصرف کوکائین شامل:

  • پرخاشگری
  • اضطراب
  • نفخ
  • سردرد
  • مردمک گشاد شده
  • سرگیجه
  • دهان خشک
  • بیش فعالی
  • افزایش ضربان قلب
  • بیخوابی
  • پارانویا
  • کاهش اشتها

استنشاق کوکائین به صورت طولانی مدت می تواند به مشکلات تنفسی منجر شود، مثلا خروپف مزمن که می تواند منجر به فرسایش حفره بینی فوقانی شود. از دست دادن بو ، عفونت بینی و خونریزی بینی نیز امکان پذیر است. افرادی که اغلب از کوکائین استفاده می کنند نیز ممکن است عوارض جانبی جدی تر و مشکلات سلامتی داشته باشند، مانند:

  • سردرد
  • تشنج
  • بیماری قلبی ، حمله قلبی و سکته مغزی
  • مشکلات خلقی
  • مشکل جنسی
  • مشکلات ریه
  • پوسیدگی روده در صورت بلعیدن کوکائین
  • از دست دادن بویایی، آبریزش بیینی و مشکل بلعیدن

مطالعه بیشتر: قرص اکس یا اکستازی چیست؟ انواع، علائم مصرف و عوارض mdma

اثرات بلند مدت کوکائین

برخی از اثرات طولانی مدت کوکائین به روش استفاده بستگی دارد و موارد زیر را شامل می شود:

  • خروپف: از بین رفتن بویایی، آبریزش مکرر بینی و مشکلات بلع
  • اثرات بلندمدت استعمال دودی کوکائین: سرفه، آسم ، مشکلات تنفسی و خطر بیشتر عفونت ها مانند ذات الریه
  • مصرف از طریق دهان: پوسیدگی شدید روده از کاهش جریان خون
  • خطرات تزریق کوکایین: خطر بیشتر برای HIV ، هپاتیت C و سایر بیماری های ناشی از خون، عفونت های پوستی یا بافت نرم و همچنین رگهای زخمی

خطرات مصرف کوکائین

خطرات احتمالی زیادی هنگام استفاده از کوکائین وجود دارد. به عنوان مثال ، استفاده از کوکائین که با فنتانیل ترکیب شده است، می تواند منجر به مسمومیت یا اوردوز شود. مصرف بیش از حد کوکائین می تواند باعث موارد زیر شود:

  • درد قفسه سینه
  • تشنج
  • مشکل در تنفس
  • تحریک شدید، پارانویا، وحشت یا اضطراب
  • توهمات
  • حالت تهوع
  • لرزش
  • استفراغ
  • ایست قلبی
  • مرگ
  • حمله قلبی
  • نارسایی کلیه
  • سکته

تزریق کوکائین خطرات اضافی، از جمله آسیب وریدی و کزاز و افزایش احتمال مصرف بیش از حد را تشدید می کند. استفاده از سوزن های غیرقانونی یا سایر تجهیزات، احتمال هپاتیت B و C و ایدز را افزایش می دهد.

دوزهای زیاد کوکائین و استفاده مکرر نیز می تواند باعث روانپریشی ناشی از مصرف مواد شود. این شامل پارانویا، هذیان، توهم و افکار یا رفتاری غیرمعمول است که ممکن است ارتباط فرد با واقعیت قطع شود. روانپریشی ناشی از کوکائین به طور معمول ظرف دو هفته پس از آخرین استفاده شما از بین می رود.

کوکائین چقدر در بدن میماند؟

اعتیاد به کوکائین

کوکائین از پتانسیل اعتیاد بالایی برخوردار است. شما ممکن است پس از تنها یک یا چندبار استفاده از آن، دچار اعتیاد به کوکائین شوید و به ماده بیشتر نیاز داشته باشید تا همان تأثیر بار اول را به دست آورید. هرچه بیشتر از آن استفاده کنید، خطر ابتلا به اختلال مصرف مواد بیشتر خواهد بود.

هرچه بیشتر از کوکائین استفاده کنید، برای احساس بالا بودن به یک دوز قوی تر نیاز دارید. این می تواند منجر به اعتیاد یا مصرف بیش از حد شود. دوزهای قوی تر و مکرر نیز می توانند باعث ایجاد تغییرات طولانی مدت در شیمی مغز شما شوند. بدن و ذهن شما شروع به تکیه بر دارو می کنند. این می تواند فکر کردن، خوابیدن و یادآوری موارد از حافظه را برای شما سخت تر کند. واکنش شما ممکن است کندتر شود و در معرض خطر بیشتر مشکلات قلب ، معده و ریه باشید.

خطر اعتیاد با ترک کوکائین حتی بیشتر نیز هست، زیرا اثرات آن فوری و شدیدتر است. ترکیب کوکائین با الکل و سایر مواد نیز خطر اعتیاد را افزایش می دهد. علائم و نشانه های اعتیاد به کوکائین شامل موارد زیر است:

  • برای بالا بودن بیشتر به آن نیاز دارید
  • قادر به متوقف کردن یا استفاده کمتر نیستید
  • علائم ترک هنگام استفاده از آن را تجربه می کنید
  • به رغم عواقب به استفاده از آن ادامه می دهید
  • بر زندگی شخصی ، زندگی کاری یا هر دو تأثیر منفی دارد
  • وقت یا هزینه بیش از حد برای کوکائین صرف می کنید
  • توهم و هذیان دارید

برای ترک اعتیاد به چه دکتری مراجعه کنیم

اوردوز با کوکائین

مصرف کنندگان کوکائین در معرض خطر زیاد سکته مغزی و حملات قلبی قرار دارند. مصرف بیش از حد کوکائین می تواند منجر به تشنج، نارسایی قلبی کشنده، خونریزی مغزی ، سکته مغزی و نارسایی تنفسی شود. استفاده مداوم از کوکائین، حتی بدون مصرف بیش از حد، خطر عواقب منفی سلامتی را افزایش می دهد. هیچ داروی خاصی برای درمان مصرف بیش از حد کوکائین وجود ندارد.

برخی از مطالعات نشان داده اند که کسانی که کوکائین تزریق یا دود می کنند، نسبت به افرادی که آن را استنشاق می کنند، در معرض خطر بیشتری هستند. افرادی که کوکایین را دود می کنند، با سرعت بیشتری نسبت به کسانی که کوکائین را استنشاق می کنند، اعتیاد پیدا کنند. دود کردن کوکائین همچنین خطر ابتلا به مشکلات تنفسی مانند تنگی نفس، سرفه و تروما ریه از جمله خونریزی را افزایش می دهد.

تست اعتیاد چیست؟ انواع آزمایش اعتیاد و تفسیر آنها

چگونه می توان مصرف بیش از حد کوکائین را درمان کرد؟

هیچ داروی خاصی وجود ندارد که بتواند مصرف بیش از حد کوکائین را معکوس کند. مدیریت اوردوز کوکائین شامل مراقبت های حمایتی است و به علائم موجود بستگی دارد. به عنوان مثال، از آنجایی که مصرف بیش از حد کوکائین اغلب منجر به حمله قلبی، سکته مغزی یا تشنج می شود، اولین پاسخ دهندگان و پزشکان اورژانس سعی می کنند با درمان این شرایط، مصرف بیش از حد کوکائین را درمان کنند، با هدف:

  • بازگرداندن جریان خون به قلب (سکته قلبی)
  • بازگرداندن خون غنی از اکسیژن به قسمت آسیب دیده مغز (سکته مغزی)
  • توقف تشنج

آیا کوکائین همان کرک است؟

کرک در واقع کوکائین بیس شده است که به شکل سنگ جامد در می آید. این باعث می شود ماده ای قوی تر و راحت تر برای کشیدن شود. کوکائین از هیدروکلراید و آلکالوئید ساخته شده است که به عنوان پایه نیز شناخته می شود. جوش شیرین یا آمونیوم برای بیس کردن پایه با از بین بردن هیدروکلراید استفاده می شود. نتیجه نهایی کرک است. کرک نام خود را از صدای ترک خوردگی از گرم کردن و سیگار کشیدن این ماده گرفت.

کوکائین و الکل، کوکا اتیلن

افرادی که مواد را سوء مصرف می کنند اغلب بیش از یک ماده را همزمان مصرف می کنند. وقتی فردی کوکائین و الکل را با هم مصرف می کند، کبد کوکا اتیلن تولید می کند. کوکااتیلن اثرات سرخوشی کوکائین را طولانی می کند و آن را شدیدتر می کند. به همین دلیل، مصرف کنندگان مواد مخدر گاهی اوقات کوکااتیلن را به عنوان یک ماده مخدر تفریحی مصرف می کنند. با این حال، مصرف کوکا اتیلن در مقایسه با کوکائین به تنهایی با خطر مرگ ناگهانی به طور قابل توجهی مرتبط است.

تداخلات کوکائین

بسیاری از تداخلات شناخته شده بین کوکائین و سایر مواد، از جمله داروهای بدون نسخه (OTC) و داروهای تجویزی و سایر داروها وجود دارد. جدی ترین تداخلات کوکائین شامل موارد زیر است:

  • الکل
  • هروئین
  • مواد افیونی
  • داروهای ضد روان پریشی
  • داروهای ضد افسردگی

سایر تداخلات بالقوه کوکائین عبارتند از:

  • داروهای ضد تشنج
  • کافئین
  • آمفتامین ها
  • مواد حاصل از شاهدانه
  • روانگردان ها مانند LSD، DMT و مجیک ماشروم
  • داروهای تجزیه کننده، مانند کتامین، DXM و PCP
  • MDMA (مولی، اکستازی)

ترک کوکائین

شناخت اعتیاد اولین قدم برای ترک آن است. بسته به ماهیت سوء مصرف، به برخی از بیمارانی که به دنبال کمک هستند، توصیه می‌شود که در یک برنامه توانبخشی  یا یک برنامه ساختاریافته شرکت کنند. داروها می توانند علائم مربوط به ترک کوکائین را درمان کنند، اما هیچ داروی جایگزینی وجود ندارد که بتواند به طور موثر به بهبودی بیمار از وابستگی به کوکائین کمک کند. افرادی که مصرف کوکائین را متوقف می کنند، میل شدیدی خواهند داشت که می تواند سال ها ادامه داشته باشد.

مشاوره، حمایت اجتماعی، مراجعه به یک روانشناس خوب و برخی داروها ممکن است کمک کننده باشد. آژانس ملی درمان برای سوء استفاده از مواد (NTA) می گوید که ۷۰ درصد از افرادی که برای مشکلات کوکائین تحت درمان قرار می گیرند یا به طور کامل مصرف خود را متوقف می کنند یا به طور قابل توجهی مصرف خود را در عرض ۶ ماه کاهش می دهند. هرکسی که نگران مصرف کوکائین است باید به پزشک یا یک گروه حمایتی محلی برای ترک اعتیاد مراجعه کند.

ترک کوکائین نیز اثراتی برای فرد دارد. علائم ترک معمولاً ۶-۱۲ ساعت پس از آخرین استفاده به ترتیب زیر آغاز می شود: اول ، یک مرحله “سقوط” که با هوس ، احساس افسردگی و اضطراب و خستگی همراه است. سپس، مرحله عقب ماشینی وجود دارد، که می تواند علائم مشابهی را به مرحله اول نشان دهد اما گاهی اوقات عدم توانایی در تجربه لذت نیز وجود دارد. سرانجام ، مرحله خاموشی وجود دارد که می تواند تا چند ماه دوام داشته باشد، اما باید علائم به تدریج کاهش یابد.

کوکائین چقدر در خون میماند

ترک کوکائین چند روز طول میکشد؟

مدت زمان دقیق ترک کوکائین ممکن است از فردی به فرد دیگر بسته به الگوهای مصرف و عوامل دیگر متفاوت باشد. با این حال، علائم ترک معمولاً در عرض ۶ الی ۱۲ ساعت تا چند روز پس از آخرین مصرف کوکائین شروع می شود. برخی از افراد ممکن است علائم ترک مداوم تری را تجربه کنند که برای هفته ها یا ماه ها ادامه می یابد.

سوالات متداول

در اینجا به پرسش و پاسخ در مورد کوکایین پرداخته ایم.

چگونه کوکائین را از بدن خارج کنیم؟

در پاسخ به اینکه چه چیزی کوکائین را خنثی میکند، مهم است توجه داشته باشید که هیچ راه حل یا میانبری جادویی برای حذف فوری کوکائین از بدن شما وجود ندارد. متابولیت‌های کوکائین معمولاً برای چند روز تا چند هفته در سیستم شما باقی می‌مانند و این بستگی به عوامل مختلفی مانند دفعات و میزان مصرف، متابولیسم و سلامت کلی فرد دارد. خارج کردن کوکائین یک فرآیند تحت نظارت پزشک است. مصرف آب و ورزش به اینکه کوکائین را از بدن خارج کنید کمک کنید.

علائم کسانی که کوکائین مصرف می کنند چیست؟

تحریک پذیری، مردمک های گشاد شده، آبریزش بینی، کاهش وزن، نوسانات خلقی، رفتارهای پرخطر، خونریزی بینی، پرحرفی، تغییر در الگوهای خواب و غذا خوردن و از دست دادن علاقه به چیزهایی که زمانی باعث شادی می شد از علائم کسانیست که کوکائین مصرف می کنند.

کوکائین از چه موادی درست می شود؟

کوکائین از برگ های گیاه کوکا تهیه می شود. این گیاه در آمریکای جنوبی در مناطقی مانند کلمبیا، پرو و بولیوی می روید. در ساخت کوکائین، برگها خیس می شوند، فیلتر می شوند و خشک می شوند. پودر با حلال ها مخلوط می شود. سپس فشرده و گرم می شود.
برای تهیه کراک کوکائین، هیدروکلراید کوکائین را در مخلوط حل می کنند. محلول تا زمانی گرم می شود که کوکائین یک ماده روغنی تشکیل دهد که در ته ظرف ته نشین می شود. سپس آب اضافی و سایر ناخالصی ها حذف می شوند.

کوکائین تا چند روز در بدن میماند؟

پس از آخرین استفاده، کوکائین یا متابولیت‌های آن معمولاً می‌توانند در آزمایش خون یا بزاق تا ۲ روز، آزمایش ادرار تا ۳ روز و آزمایش مو برای ماه‌ها تا سال‌ها ظاهر شوند. آزمایش ادرار یک مصرف کننده سنگین می تواند تا ۲ هفته مثبت شود. عوامل متعددی می توانند بر مدت زمان ماندن کوکائین در بدن شما تأثیر بگذارند، از جمله اینکه چقدر استفاده می کنید، هر چند وقت یکبار از کوکائین استفاده می کنید، چگونه استفاده می کنید، خلوص، درصد چربی بدن، مواد دیگری که مصرف می کنید
مدت زمان قابل تشخیص بستگی به نوع آزمایش دارویی مورد استفاده دارد.

کوکائین چند روز در خون می ماند؟

کوکائین در آزمایش خون یا بزاق تا ۲ روز باقی می ماند. اما عوامل دیگری مانند متابولیسم، وزن، دوز و دفعات استفاده می توانند بر مدت زمان ماندگاری آن در بدن فرد تأثیر بگذارند. نوشیدن الکل هنگام مصرف کوکائین نیز ممکن است دفع آن را از بدن کند کند.

برای ترک کوکائین چه باید کرد؟

کوکائین بسیار اعتیاد آور است و ترک آن می تواند بسیار دشوار باشد. حمایت حرفه ای برای ترک کوکائین و رهایی از اعتیاد حیاتی است. درمان موثر شانس موفقیت را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد. برای ترک کوکائین ابتدا علل اصلی اعتیاد خود را کشف کنید و با آنها مقابله کنید.

پزشک خوب، سامانه رزرو “آنلاین” روانشناس و روانپزشک و سایر حوزه های پزشکی و سلامت، به شما کمک می‌کند بهترین متخصصان را در محدوده زندگی خود در سراسر کشور، انتخاب نموده و وقت خود را بصورت آنلاین رزرو کنید.

منابع: healthline, medicalnewstoday, webmd, healthdirect