آمفتامین و متامفتامین چیست؟ انواع، تاثیرات، اعتیاد و تفاوت آن ها

به عنوان یک گروه، آمفتامین ها اثر کلی یکسانی را از نظر سرعت بخشیدن به عملکرد سیستم عصبی مرکزی ایجاد می کنند، اما انواع مختلف آمفتامین های طبیعی ممکن است این اثر را به روش های مختلف ایجاد کنند. در اینجا لیستی از پنج مورد رایج ترین آمفتامین های طبیعی آورده شده است، این موارد حاوی آمفتامین نیستند بلکه عملکردی مشابه دارند:

1. اقاقیا ریگیدولا: از درختچه ای چند ساله از گونه حبوبات گرفته شده است، به خوبی برای درمان چاقی و کاهش وزن به طور کلی عمل می کند. اقاقیا ریگیدولا با سرعت بخشیدن به فرآیندهای متابولیسم بدن عمل می کند و با تحریک برخی فرآیندهای شیمیایی مغز، سرعت تجزیه بافت چربی را در بدن افزایش می دهد.
2. کاتینون: کاتینون به عنوان یک آمفتامین طبیعی به دست آمده از گیاه خات وجود دارد. هنگام جویدن، برگ های گیاه خات می تواند اثرات سرخوشی و محرک ایجاد کند. سایر اثرات احتمالی، مانند احساس افسردگی و آرام بخش، منجر به ممنوعیت این دارو در فرانسه، سوئد، ایالات متحده و سوئیس شده است.
3. گوارانا: گوارانا گاهی اوقات به عنوان “ریتالین طبیعی” شناخته می شود. گوارانا با تقویت حافظه، تمرکز و چابکی عملکرد حرکتی، بیشترین تأثیرات خود را بر روی عملکردهای شناختی مغز اعمال می کند. برخلاف سایر داروهای آمفتامین، گوارانا علائم معمول تحریک و عصبی بودن را ایجاد نمی کند و اثر طولانی مدت ایجاد می کند.
4. افدرا یا سینیکا (ریش بز): به عنوان یک داروی گیاهی طولانی مدت که در طب سنتی چینی استفاده می شود، افدرا اثراتی شبیه آمفتامین ایجاد می کند که در صورت مصرف مداوم می تواند خطرناک باشد. افدرا که معمولاً برای درمان بیماری‌های آسم و برونشیت استفاده می‌شود، با تحریک فرآیندهای تنفسی و گردش خون بدن عمل می‌کند.

قرص آمفتامین چه عوارضی دارد؟

قرص خوراکی آمفتامین باعث خواب آلودگی نمی شود، اما می تواند عوارض جانبی دیگری ایجاد کند.

عوارض رایج آمفتامین
اگر این اثرات خفیف باشند، ممکن است ظرف چند روز یا چند هفته از بین بروند. اگر آنها شدیدتر هستند یا از بین نمی روند، با پزشک خود صحبت کنید. عوارض جانبی رایج‌تری که ممکن است با آمفتامین رخ دهد عبارتند از:

• سردرد
• ناراحتی معده
• مشکل خواب
• کاهش اشتها
• طعم ناخوشایند در دهان
• عصبی بودن
• سرگیجه
• اختلال عملکرد جنسی
• استفراغ
• خارش
• اسهال یا یبوست
• دهان خشک
• کاهش وزن
• نوسانات خلقی

عوارض جدی
اگر عوارض جانبی جدی داشتید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. اگر علائم شما تهدید کننده زندگی است یا اگر فکر می کنید در حال اورژانس پزشکی هستید با اورژانس تماس بگیرید. عوارض جانبی جدی و علائم آنها می تواند شامل موارد زیر باشد:

• مشکلات قلبی که می تواند منجر به مرگ ناگهانی شود، از جمله سکته مغزی، حمله قلبی و افزایش فشار خون. علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:
  • ضعف در یک قسمت یا طرف بدن
  • لکنت زبان
  • درد در قفسه سینه، بازوی چپ، فک یا بین شانه ها
• مشکلات روانی مانند:
  • رفتار و مشکلات فکری جدید یا تشدید شده
  • دوقطبی جدید یا تشدید شده
  • رفتار تهاجمی یا خصومت جدید یا تشدید شده
• علائم جدید روان پریشی در کودکان و نوجوانان مبتلا به مشکلات روانپزشکی. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:
  • شنیدن صداها
  • دیدن چیزهایی که واقعی نیستند
  • باور به چیزهایی که حقیقت ندارند
  • مشکوک بودن
  • احساس هیجان بیش از حد
• مشکلات گردش خون علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:
  • انگشتان دست یا پا که احساس بی حسی، خنکی یا درد می کنند
    انگشتان دست یا پا که از رنگ پریده به آبی و قرمز تغییر رنگ می دهند
  • زخم های غیر قابل توضیح روی انگشتان دست یا پا

تداخلات دارویی امفتامین

قرص آمفتامین می تواند با سایر داروها، ویتامین ها یا گیاهانی که ممکن است مصرف کنید تداخل داشته باشد. تداخل زمانی است که یک ماده نحوه عملکرد دارو را تغییر دهد. این می تواند مضر باشد یا از عملکرد صحیح دارو جلوگیری کند.

برای کمک به جلوگیری از تداخل، پزشک باید تمام داروهای شما را با دقت مدیریت کند. حتماً در مورد تمام داروها، ویتامین ها یا گیاهانی که مصرف می کنید به پزشک خود اطلاع دهید. برای اینکه بدانید این دارو چگونه ممکن است با داروی دیگری که مصرف می کنید تداخل داشته باشد، با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید. نمونه هایی از داروهایی که می توانند باعث تداخل با آمفتامین شوند در زیر فهرست شده اند اما ایلن لیست ممکن است شامل همه داروها نباشد.

داروهای معده و امفتامین

هنگامی که داروهای معده با آمفتامین مصرف می شود، داروهایی که اسید معده را کاهش می دهند، مانند آنتی اسیدها، ممکن است سطح آمفتامین را در بدن شما افزایش دهند. این ممکن است خطر عوارض جانبی آمفتامین را افزایش دهد. نمونه هایی از این داروها عبارتند از: امپرازول، اسموپرازول و فاموتیدین

داروهای ضد افسردگی و آمفتامین

مصرف همزمان برخس قرص های ضد افسردگی و امفتامین باعث ایجاد تداخل دارویی می شود.

داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای (TCAs)
ترکیب آمفتامین و یک TCA می تواند فشار خون و خطر مشکلات قلبی را افزایش دهد. نمونه هایی از TCA ها عبارتند از:

• آمی تریپتیلین
• کلومیپرامین
• دزیپرامین
• دوکسپین
• ایمی پرامین
• نورتریپتیلین
• پروتریپتیلین
• تری میپرامین

داروهای ضد افسردگی مهارکننده مونوآمین اکسیداز (MAOI)
هنگامی که این داروها با آمفتامین مصرف می شوند، می توانند از پردازش صحیح آمفتامین توسط بدن جلوگیری کنند. این ممکن است باعث افزایش سطح آمفتامین در بدن شما شود. این ممکن است خطر فشار خون بسیار بالا، درد قفسه سینه، سردرد شدید و دمای بدن بالا را افزایش دهد. آمفتامین هرگز نباید در عرض ۱۴ روز پس از استفاده از یک ضد افسردگی MAOI مصرف شود. نمونه هایی از MAOI عبارتند از:

• ایزوکاربوکسازید
• فنلزین
• ترانیل سیپرومین
• سلژیلین

داروهای ضد روان پریشی

مصرف آمفتامین همراه با داروهای ضد روانپریشی ممکن است اثرات آمفتامین را کاهش دهد، به این معنی که ممکن است به خوبی اثر نداشته باشد. نمونه هایی از این داروها عبارتند از: کلرپرومازین و هالوپریدول.

داروهای فشار خون

مصرف آمفتامین با این داروها ممکن است اثرات کاهش فشار خون آنها را کاهش دهد. نمونه هایی از این داروها عبارتند از:

• لوزارتان
• والزارتان
• ایربسارتان
• انالاپریل
• لیزینوپریل
• هیدروکلروتیازید
• فوروزماید

داروهای ضد تشنج

مصرف آمفتامین با این داروها ممکن است اثر داروهای تشنج را کاهش دهد که ممکن است خطر تشنج را افزایش دهد. نمونه هایی از این داروها عبارتند از: فنی توئین و فنوباربیتال.

داروهای سروتونرژیک

مصرف داروهای سروتونرژیک همراه با آمفتامین ممکن است خطر ابتلا به سندرم سروتونین را افزایش دهد که می تواند کشنده باشد. اگر هر یک از این داروها را مصرف کنید، پزشک شما را با دوز پایین آمفتامین شروع می کند و شما را از نظر علائم سندرم سروتونین تحت نظر دارد. علائم این وضعیت می تواند شامل بی قراری، تعریق، پرش عضلانی و گیجی باشد. نمونه هایی از داروهای سروتونرژیک عبارتند از:

• مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند فلوکستین و سرترالین
• مهارکننده های بازجذب سروتونین- نوراپی نفرین (SNRIs) مانند دولوکستین و ونلافاکسین
• مواد افیونی فنتانیل و ترامادول
• بوسپیرون
• تریپتان ها
• لیتیوم
• تریپتوفان
• مخمر سنت جان

تداخل امفتامین و الکل

محرک ها مانند ریتالین، آدرال و آمفتامین؛ همراه با الکل اثرات الکل را پنهان می کنند، بنابراین افراد نمی توانند سطح مسمومیت خود را بسنجند، که می تواند منجر به مصرف بیش از حد شود، اختلال قابل توجه هماهنگی و قضاوت، سیاهی رفتن چشم، غش کردن و مرگ حاصل تداخل این دو است.

هشدارهای مصرف آمفتامین ها

قبل از مصرف این دارو، اگر به آن یا سایر داروهای محرک (مانند ویاس، دکستروآمفتامین) حساسیت دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیر فعالی باشد که می تواند باعث واکنش های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. برای اطلاعات بیشتر با داروساز خود صحبت کنید.

قبل از استفاده از این دارو، تاریخچه پزشکی خود را به پزشک خود بگویید، به ویژه در مورد: مشکلات گردش خون (مانند سندرم رینود)، برخی شرایط روانی/خلقی (مانند بی قراری، روان پریشی)، سابقه شخصی/خانوادگی اختلالات روانی یا خلقی مانند اختلال دوقطبی، افسردگی، اختلالات روان پریشی، افکار خودکشی، مشکلات قلبی (از جمله ضربان/ریتم نامنظم قلب، بیماری عروق کرونر، نارسایی قلبی، کاردیومیوپاتی، مشکلات ساختار قلب مانند مشکلات دریچه)، سابقه خانوادگی مشکلات قلبی (مانند مانند مرگ ناگهانی / ضربان قلب نامنظم / ریتم)، سابقه سکته مغزی، فشار خون بالا، تیروئید پرکار (پرکاری تیروئید)، مشکل چشمی خاص (آب سیاه)، تشنج، سابقه شخصی یا خانوادگی اختلال مصرف مواد (مانند مصرف بیش از حد یا اعتیاد). به مواد مخدر/الکل)، سابقه شخصی یا خانوادگی حرکات عضلانی کنترل نشده (مانند سندرم تورت)، بیماری کلیوی، بیماری کبدی.

این دارو ممکن است باعث سرگیجه شما شود. الکل یا ماری جوانا (حشیش) می تواند شما را بیشتر سرگیجه کند. رانندگی نکنید، از ماشین آلات استفاده نکنید یا کاری را که نیاز به هوشیاری دارد انجام ندهید تا زمانی که بتوانید آن را با خیال راحت انجام دهید. مصرف مشروبات الکلی را محدود کنید. اگر از ماری جوانا (حشیش) استفاده می کنید، با پزشک خود صحبت کنید.

قبل از انجام عمل جراحی، در مورد تمام محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید.

کودکان ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو به ویژه کاهش وزن حساس تر باشند. این دارو ممکن است رشد کودک را کند کند. به طور منظم به پزشک مراجعه کنید تا قد و رشد کودک شما بررسی شود. افراد مسن ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو، به ویژه درد قفسه سینه، مشکلات خواب، یا کاهش وزن حساس تر باشند.

‌

آمفتامین در بارداری

امفتامین جزو داروهای حاملگی دسته C است. یعنی تحقیقات روی حیوانات حاکی از اثرات نامطلوب در هنگام مصرف دارو توسط مادر برای جنین است و مطالعات کافی بر روی انسان انجام نشده است تا مطمئن شویم که چگونه دارو ممکن است بر جنین تأثیر بگذارد.

برخی از نوزادان متولد شده از مادرانی که در دوران بارداری آمفتامین مصر می کنند، در معرض خطر بیشتر تولد نارس، وزن کم هنگام تولد یا نشان دادن علائم ترک هستند. اگر متوجه تغییرات خلقی، بی قراری یا خستگی غیرعادی در نوزادتان شدید، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید با پزشک خود صحبت کنید. این دارو تنها در صورتی باید در دوران بارداری استفاده شود که فواید احتمالی آن خطر بالقوه را توجیه کند.

مصرف آمفتامین در شیردهی

آمفتامین ممکن است به شیر مادر منتقل شود و در کودکی که از شیر مادر تغذیه می کند عوارض جانبی ایجاد کند. در صورت شیردهی به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است لازم باشد تصمیم بگیرید که شیردهی را متوقف کنید یا مصرف این دارو را متوقف کنید. در حین مصرف این دارو نباید شیر دهید.

سوالات متداول

در این بخش به سوالات رایج در مورد قرص آمفتامین پرداخته ایم.

تفاوت آمفتامین و متامفتامین چیست؟

تفاوت اصلی بین آمفتامین و مت آمفتامین این است که مقادیر بیشتری از مت آمفتامین وارد مغز می شود، به این معنی که متامفتامین قوی تر است. عوارض جانبی مت از آمفتامین نیز طولانی تر است و آن را به یک داروی قوی تر و اعتیاد آور تبدیل می کند. علاوه بر این، متافتامین یک مواد خیابانی است که حاوی انواع مختلفی از مواد شیمیایی مضر است. صرف نظر از تفاوت آنها چیست، هم آمفتامین و هم متامفتامین اعتیادآور و خطرناک هستند.