قرص ریتالین چیست؟ ریتالین (Ritalin) در واقع نام تجاری متیل فنیدات است. این دارو باعث تحریک دوپامین و نوراپی نفرین در مغز می‌شود. محققان بر این باور‌ند که این دو ماده شیمیایی تاثیر بسزایی در درمان علائم اختلال بیش فعالی با کمبود توجه دارند. در این مقاله به بررسی این دارو، موارد مصرف و عوارض جانبی آن و اعتیاد به ریتالین می‌پردازیم.
ریتالین چیست؟
متیل فنیدات با نام تجاری (Ritalin) یک محرک سیستم عصبی است. اثرات دارویی آن مشابه آمفتامین است. پزشکان اغلب متیل فنیدات را برای درمان بیش فعالی (ADHD) و گاهی اوقات نارکولپسی (حمله خواب) تجویز می‌کنند. این دارو از موثرترین و رایج‌ترین داروها برای درمان اختلال بیش فعالی با کمبود توجه است. بسیاری از دانشجویان و دانش‌آموزان برای موفق شدن در امتحانات از ریتالین استفاده می‌کنند. این دارو پتانسیل تمرکز بالایی دارد. استفاده از ریتالین با دوز بالا از طریق تزریق داخل وریدی و استنشاق می‌تواند عوارض شدیدی مشابه عوارض کوکائین و آمفتامین ایجاد کند.
اگرچه این محرک می‌تواند علائم بیش فعالی و کمبود توجه را بهبود بخشد، اما عوارض جانبی متعددی نیز دارد. ریتالین می‌تواند اعتیاد آور باشد. به همین دلیل حتما باید تحت نظر پزشک تجویز شود. زمانیکه برای اولین بار از این دارو برای درمان علائم اختلال بیش فعالی استفاده می‌کنید عوارض آن معمولا موقتی است. در صورت وخیم شدن علائم و یا طولانی شدن اثر آن حتما به پزشک مراجعه کنید.
آیا ریتالین عوارص مخرب دارد؟
خیر، از آنجایی که ریتالین فقط توسط پزشک تجویز می‌شود و تحت نظر پزشک مصرف می‌شود عوارض مخرب نخواهد داشت چرا که پزشکان در زمان مشخص و درست آن را تجویز می‌کنند.
عوارض جانبی ریتالین چیست؟
ریتالین (متیل فنیدات) یک محرک سیستم عصبی است که معمولاً برای درمان ADHD در بزرگسالان و کودکان استفاده می‌شود. ریتالین فقط یکی از انواع درمان اختلال بیش فعالی است. از درمان‌های دیگر بیش فعالی می‌توان به رفتار درمانی شناختی (CBT) اشاره کرد. همانند سایر داروها، ریتالین می‌تواند در برخی افراد عوارض جانبی ایجاد کند. در پایین به یکسری از عوارض ریتالین اشاره می‌کنیم:
- عوارض بسیار شایع: عصبی بودن، بی‌خوابی، درد معده، خشکی دهان، عفونت‌های دستگاه فوقانی و بی‌اشتهایی.
- عوارض شایع: اضطراب، خلق تحریک پذیر، بی‌قراری و احساس سرخوشی، سردرد، احساس خواب آلودگی، حرکات غیرارادی، سرفه، درد شکم، حالت تهوع، سوزش سردل، دندان درد، تپش قلب، افزایش فشار خون، تب، ریزش مو، تعریق بیش از حد، درد عضلانی، راش پوستی و سرگیجه.
- عوارض نادر: تشنج، تیک عصبی، سکته، اختلالات بینایی، تاری دید، مشکلات کبد، بیماری‌های پوستی ناشی از دارو، گرفتگی عضلات، واکنش‌های شدید آلرژیک و اختلالات خونی.
تاثیر ریتالین روی سیستم عصبی مرکزی
ریتالین بر فعالیت دوپامین و نوراپی نفرین در مغز تاثیر می‌گذارد. دوپامین یک انتقال‌دهنده عصبی است که بر حرکت، لذت و میزان توجه تاثیر می‌گذارد. ریتالین با جلوگیری از جذب مجدد این دو هورمون در سلول‌های عصبی مغز، عملکرد این انتقال دهنده‌های عصبی را افزایش می‌دهد. سطح این مواد شیمیایی به آرامی افزایش می‌یابد، بنابراین پزشک شما ممکن است دوز پایین را برای شما تجویز کند و در صورت لزوم آن را به آرامی افزایش دهد. اگر علائم اضطراب یا تحریک‌پذیری را دارید و یا اختلال روانی دیگری را دارید، ریتالین ممکن است علائم را وخیم‌تر کند.
تاثیر ریتالین روی کودکان
این دارو می‌تواند به طور موقت رشد کودک را به خصوص در دو سال اول مصرف کاهش دهد. پزشک کودک ممکن است برای درمان علائم بیش فعالی این دارو را برای کودکتان تجویز کند. مصرف اغلب در تابستان تجویز می‌شود زیرا در ماه‌های تابستان می‌تواند باعث تشویق رشد شود.
در صورت استفاده طولانی مدت، این دارو ممکن است بر میزان رشد، وزن و قد کودکان تأثیر بگذارد. برای کاهش خطر، پزشک ممکن است توصیه کند هر از چند گاهی دارو را قطع کنید. وزن و قد کودک را مرتباً بررسی کنید و برای جزئیات بیشتر حتما با روانپزشک یا داروساز مشورت کنید.
ترک ریتالین
ریتالین تاثیر زیادی در عملکرد مغز و فعالیت‌های هورمونی دارد و باعث ایجاد اختلال می‌شود. این اختلال نوعی وابستگی را ایجاد میکند به گونه‌ای که فرد به ریتالین عادت میکند. از این رو برای ترک ریتالین لازم است حتما با مشاوره و طبق یک برنامه صحیح کاملا اصولی جلو رفت تا فرد دچار آسیب نشود.
عوارض ترک ریتالین
متیل فنیدات، مانند سایر محرک‌های سیستم عصبی مرکزی، ممکن است اعتیاد‌آور باشد. مصرف دوز بالا، باعث افزایش سریع دوپامین می‌شود و در نتیجه احساس سرخوشی موقت ایجاد میکند. در صورت قطع ناگهانی این دارو ممکن است عوارضی همچون عوارض ترک مواد را داشته باشد.
مطلب بیشتر: اعتیاد به مواد مخدر | اختلال مصرف یا (SUD) چیست؟
علائم ترک شامل اختلالت خواب، خستگی و افسردگی است. مصرف بهتر است تحت نظر پزشک و با دوز کم شروع شود. در صورت سوء مصرف، این دارو می‌تواند عوارضی همچون روانپریشی و پارانویا ایجاد کند.
دوز بالای این دارو می‌تواند باعث ایجاد مشکلات زیر شود:
- لزرش و انقباض شدید عضلات
- نوسانات خلقی
- گیجی
- توهم و هذیان
- تشنج
قطع ناگهانی ریتالین چه مشکلاتی در بدن ایجاد میکند؟
- تغییر در نوسانات خلقی
- ایجاد پرخاشگری
- ایجاد گرسنگی
- عدم تمرکز
- ایجاد اضطراب و افسردگی
- ایجاد پارانویا یا روان گسیختگی
- ایجاد خواب‌آلودگی
مصرف ریتالین در دوران بارداری و شیردهی
ریتالین توسط سازمان غذا و داروی آمریکا به عنوان داروی گروه C بارداری طبقه بندی شده است. این بدان معنی است که اگرچه هیچ مطالعه کنترل شده‌ای روی زنان باردار انجام نشده است، اما مطالعات انجام شده روی حیوانات آزمایشگاهی نشان داده است که مصرف ریتالین در دوران بارداری خطرناک است و می‌تواند اثرات جانبی بر جنین بگذارد. یک مطالعه نشان می‌دهد که مادرانی که در سه ماه اول بارداری از ریتالین استفاده کرده اند، نوزادانی با نقص مادرزادی قلبی به دنیا آورده اند.
سایر گزارش های پزشکی حاکی از آن است که مصرف ریتالین در دوران پزشکی می‌تواند باعث ناهنجاری‌هایی در انگشت و حتی ناهنجاری جسمانی شود.
متیل فنیدات می‌تواند وارد شیر مادر شود و به راحتی به بدن کودک منتقل شود. اما تا به امروز هیچ گزارشی در مورد عوارض جانبی ریتالین در شیر مادر یافت نشده است. مصرف ریتالین هم در دوران بارداری و هم در دوران شیردهی باید تحت نظر پزشک تجویز و مصرف شود.
موارد احتیاط مصرف ریتالین چیست؟
اگر به ریتالین حساسیت دارید قبل از مصرف آن با روانپزشک مشورت کنید. قبل از استفاده این دارو، سابقه پزشکی و بیماری‌های خود را به روانپزشک یا داروساز اطلاع دهید، خصوصاً فشارخون بالا، مشکلات گردش خون (مانند بیماری رینود)، بیماری گلوکوم، مشکلات قلبی (مانند ضربان قلب نامنظم، نارسایی قلبی، سابقه حمله قلبی، سابقه خانوادگی مشکلات قلبی (مانند ایست قلبی، آرتیمی قلبی)، مشکلات روانی (به ویژه اضطراب، تنش، خلق تحریک پذیر)، سابقه اختلالات روانی (مانند اختلال دوقطبی، افسردگی، روانپریشی، افکار خودکشی)، سابقه شخصی/خانوادگی اختلالات حرکتی عضلانی (سندروم توره)، پرکاری تیروئید و تشنج.
این دارو ممکن است باعث سرگیجه شود پس در دوره مصرف دارو مصرف الکل و مواد مخدر را به حداقل برسانید. اگر از ماریجوانا استفاده می‌کنید حتما با پزشک خود مشورت کنید.
افراد مسن ممکن است در مصرف این دارو عوارض بیشتری را بروز دهند. عوارضی همچون اختلالات خواب، کاهش وزن و درد قفسه سینه.
آیا استفاده طولانی مدت از ریتالین خطرناک است؟
روانپزشکان ریتالین را برای درمان افراد مبتلا به بیش فعالی یا نارکولپسی تجویز می‌کنند که هر دو بیماری مزمن هستند. با این وجود هیچ آزمایش بالینی برای ارزیابی اثر متیل فنیدات برای بیش از ۴ هفته درمان وجود ندارد. روانپزشکانی که بیش از ۴ هفته ریتالین تجویز می‌کنند، اثربخشی و ایمنی طولانی مدت این دارو را برای هر فرد ارزیابی می‌کنند.
پزشکان مصرف ریتالین را برای کودکان و نوجوانان گاهی برای بیش از ۲ سال تجویز می‌کنند. مطالعات آینده برای ارزیابی ایمنی و اثر بخشی ریتالین برای مدت زمان طولانی‌تر درمان ضروری است.
چه زمان به پزشک مراجعه کنیم؟
مصرف متیل فنیدات برای هرکسی به این معناست که باید به صورت مرتب تحت نظر روانپزشک قرار گیرد. اگر دارو عوارض جانبی نامطلوبی داشت فرد باید به روانپزشک خود اطلاع دهد. روانپزشک ممکن است که مقدار داروی تجویزی را تغییر دهد. فردی که قرص ریتالین مصرف میکند نباید به صورت سرخود دوز مصرف را تغییر دهد. مگر اینکه دکتر دوز مصرف را تغییر دهد.
منابع
در صورتی که فکر می کنید خود یا اطرافیانتان به بیش فعالی مبتلا هستید می توانید از بهترین متخصص ها در سایت پزشک خوب کمک بگیرید.
اگر نیاز به دریافت راهنمایی در این زمینه دارید، روی دکمه زیر کلیک کنیدمتخصص خوب برای بیش فعالی
پرسش و پاسخ
سلام من حدود۱۲ساله اعتیادبه شیشه دارم جایی مطلبی دررابطه ترک شیشه خوندم که بامصرف قرص ب۲وریتالین میشه شیشه رودرمنزل ترک کرد.نظرشمادراین موردچیه؟درضمن من ۴۸سال سن دارم
سلام ببخشید من یه مدت رتالین مصرف کردم و از عوارضش پرش عضلانی و ریزش مو گرفتم الان گذاشتمش کنار میخواستم بدونم ریزش موهام تموم میشه ؟الان که دیگه مصرف نمیکنم عوارضش از بین میره؟
سلام خیلی مفید بود ممنون