قرص لیتیوم یا lithium carbonate یک تثبیت کننده خلق و خو است. لیتیوم کربنات دارویی است که برای درمان دوره های شیدایی اختلال دوقطبی استفاده می شود. قرص لیتیوم از قرن نوزدهم برای درمان دوره‌های شیدایی استفاده میشود. اگرچه داروی لیتیوم به طور گسترده استفاده می شود، مکانیسم عمل آن هنوز ناشناخته است. لیتیم دارای موارد مصرف محدودی است و بنابراین نظارت دقیق برای جلوگیری از عوارض جانبی لازم است. قرص لیتیوم کربنات برای اولین بار توسط روانپزشکان در اواسط دهه ۱۸۰۰ مورد استفاده قرار گرفت.
داروی لیتیوم کربنات برای چیست؟
قرص لیتیوم برای درمان اختلال دوقطبی استفاده می شود. این دارو با بازگرداندن تعادل برخی مواد طبیعی (انتقال‌دهنده‌های عصبی) در مغز، خلق و خو را تثبیت می‌کند و افراط در رفتار را کاهش می‌دهد. برخی از مزایای استفاده مداوم از این دارو شامل کاهش دفعات وقوع دوره‌های شیدایی و کاهش علائم دوره‌های شیدایی مانند احساسات اغراق آمیز، تحریک پذیری، اضطراب، گفتار سریع/بلند، و رفتارهای پرخاشگرانه/خصمانه است.
داروی لیتیوم در گذشته به دلیل اثرات محافظت کننده عصبی برای درمان بیماری هانتینگتون استفاده شده است. اگرچه مکانیسم دقیق اثر مشخص نیست، لیتیم میتواند به طور مستقیم یا غیرمستقیم پروتئین‌های دخیل در بقا/تمایز نورون‌ها را تعدیل کند که ممکن است اثرات محافظتی عصبی آن را به حساب آورد. قرص لیتیوم برای بیماری هانتینگتون به صورت خارج از برچسب مصرف می شود؛ یعنی تایید رسمی ندارد اما کاربرد دارد.
همچنین بخوانید: اختلال دوقطبی نوع یک و اختلال دوقطبی نوع دو چه تفاوت‌هایی دارند؟
تاثیر لیتیوم بر افسردگی
علاوه بر دوقطبی، قرص لیتیوم به عنوان تک دارو برای درمان دوره های حاد افسردگی تک قطبی و به عنوان درمان نگهدارنده برای جلوگیری از عود دوره های افسردگی تک قطبی استفاده می شود. اولین آزمایش کنترل شده لیتیوم برای افسردگی تک قطبی در سال ۱۹۶۸ بود.
مکانیسم اثر لیتیوم
مکانیسم اثر داروی لیتیوم هنوز ناشناخته است. اثر درمانی لیتیم ممکن است به دلیل تعدادی از اثرات آن روی بسیاری از گیرنده ها باشد. قرص لیتیم ممکن است با تغییر ترشح مواد شیمیایی مانند دوپامین یا سروتونین در مغز شما کار کند. مصرف لیتیوم به شما کمک می کند تا کنترل بیشتری بر احساسات خود داشته باشید و بهتر با نوسانات خلقی دوقطبی کنار بیایید.
تاثیر لیتیوم بر مغز
در سطح عصبی، لیتیوم باعث کاهش تحریک (دوپامین و گلوتامات) می شود و انتقال دهنده عصبی مهاری GABA را افزایش می دهد. با این حال تاثیر لیتیوم بر مغز به طور کامل مشخص نیست.
نحوه مصرف لیتیوم کربنات
مارک های مختلفی از قرص لیتیوم کربنات موجود است. ممکن است اثرات مشابهی نداشته باشند. بدون اینکه از پزشک خود سوال کنید، برند را تغییر ندهید. این دارو را طبق دستور پزشک، معمولاً ۲ تا ۳ بار در روز از طریق خوراکی مصرف کنید. برای کاهش ناراحتی معده، لیتیوم را همراه یا بلافاصله بعد از غذا مصرف کنید. این دارو را له نکنید یا نجوید. انجام این کار می تواند تمام دارو را به یکباره آزاد کند و خطر عوارض جانبی را افزایش دهد. همچنین، قرص ها را تقسیم نکنید، مگر اینکه دارای خط تقسیم باشند و پزشک به شما بگوید که این کار را انجام دهید.
هر روز ۸ تا ۱۲ لیوان (هر کدام ۲۴۰ میلی لیتر) آب یا مایعات دیگر بنوشید و در حین مصرف این دارو طبق دستور پزشک یا متخصص تغذیه از یک رژیم غذایی سالم با مقادیر طبیعی نمک (سدیم) استفاده کنید. تغییرات زیاد در مقدار نمک در رژیم غذایی ممکن است سطح لیتیم خون شما را تغییر دهد. مقدار نمک را در رژیم غذایی خود تغییر ندهید مگر اینکه پزشکتان به شما بگوید.
از این دارو به طور منظم استفاده کنید تا بیشترین سود را از آن ببرید. برای کمک به یادآوری، آن را هر روز در زمان های معینی مصرف کنید. دوز بر اساس وضعیت پزشکی شما، سطح لیتیوم خون و پاسخ به درمان است. اگر مقدار دارو در بدن شما در یک سطح ثابت نگه داشته شود، این دارو بهترین اثر را دارد. این دارو را در فواصل مساوی مصرف کنید.
این دارو باید دقیقاً طبق دستور مصرف شود. مصرف لیتیم را ادامه دهید حتی اگر احساس خوبی دارید. بدون مشورت با پزشک مصرف این دارو را قطع نکنید. برخی شرایط ممکن است با قطع ناگهانی این دارو بدتر شوند. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید. اگر وضعیت شما بهبود نیافت یا بدتر شد به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است ۱ تا ۳ هفته طول بکشد تا متوجه بهبود وضعیت خود شوید.
همچنین بخوانید: دپاکین یا والپروات سدیم چیست؟ همه چیز در مورد قرص رهاکین
ساعت مصرف لیتیوم کربنات
شما معمولا قرص لیتیوم کربنات را یک بار در روز، در شب مصرف می کنید. شما می‌توانید انتخاب کنید که چه زمانی لیتیوم خود را مصرف میکنید، فقط سعی کنید هر روز ساعت یکسانی داشته باشید.
مصرف بیش از حد لیتیوم کربنات
اگر فردی بیش از حد لیتیوم کربنات مصرف کرده است و علائم جدی مانند غش کردن یا مشکل تنفسی دارد، با اورژانس تماس بگیرید. علائم مصرف بیش از حد قرص لیتیوم ممکن است شامل اسهال، استفراغ، تاری دید، مشکل در راه رفتن، خواب آلودگی غیر معمول، تشنج، ضعف عضلانی، احساس سبکی سر، تغییرات خلقی، زنگ زدن در گوش، ضربان قلب نامنظم، گیجی، اختلال در گفتار، کلافگی، لرزش و از دست دادن هوشیاری باشد.
در صورتی که نیازمند مراجعه به یک روانپزشک خوب هستید، روی دکمه زیر کلیک کنید
دوزهای لیتیوم کربنات
دوزهای لیتیم کربنات بسته به فرم آن فرق دارد. قرص آن در دوز ۳۰۰ میلی گرم و کپسول لیتیوم در دوزهای ۱۵۰، ۳۰۰ و ۶۰۰ موجود است. متخصص شما می تواند در مورد میزان مصرف لیتیوم و تعداد دفعات مصرف شما را راهنمایی کند. پیروی از دستورالعمل هایی که ارائه می دهند بسیار مهم است. دوزهای رایج مورد استفاده در زیر ذکر شده است، اما همیشه دوز توصیه شده توسط متخصص را مصرف کنید. این دارو در کودکان کمتر از ۷ سال توصیه نمی شود.
مقدار دارویی که مصرف می کنید به قدرت دارو، تعداد دوزهایی که هر روز مصرف میکنید، زمان مجاز بین دوزها، و مدت زمانی که دارو مصرف میکنید و مشکل پزشکی که برای آن از دارو استفاده میکنید بستگی دارد.
یک فرد معمولاً ۱ تا ۳ بار در روز لیتیم کربنات را با یا بدون غذا مصرف می کند. پزشکان به افرادی که قرص لیتیوم کربنات مصرف می کنند توصیه می کنند که مصرف آب کافی را حفظ کنند اما تشنگی بیش از حد را گزارش کنند. پزشک اغلب دوز اولیه پایین لیتیم را تجویز می کند. آنها سطح لیتیم را در خون فرد کنترل می کنند و به تدریج دوز را در طول زمان در صورت نیاز تنظیم می کنند.
به طور کلی حدود ۵ روز طول می کشد تا لیتیم کربنات به غلظت پایدار برسد، جایی که سطح آن به طور مداوم در محدوده های درمانی باقی می ماند. دوزها می توانند از ۶۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی گرم متغیر باشند. با این حال، برخی از افراد ممکن است بسته به وزن یا علائم خود به مقدار بیشتری نیاز داشته باشند.
دوز این دارو برای بیماران مختلف متفاوت خواهد بود. دستورات پزشک یا دستورالعمل های روی دارو را دنبال کنید. اطلاعات زیر فقط شامل دوزهای متوسط این دارو است. اگر دوز شما متفاوت است، آن را تغییر ندهید، مگر اینکه پزشک به شما بگوید.
دوز لیتیوم برای شیدایی حاد
- بزرگسالان و کودکان ۷ سال و بزرگتر با وزن بیش از ۳۰ کیلوگرم: ۶۰۰ میلی گرم ۲ تا ۳ بار در روز
- کودکان ۷ سال و بزرگتر با وزن ۲۰ کیلوگرم تا ۳۰ کیلوگرم: ۶۰۰ میلی گرم تا ۱۵۰۰ میلی گرم در دوزهای منقسم در روز
دوز لیتیوم برای درمان طولانی مدت شیدایی
- بزرگسالان و کودکان ۷ سال و بزرگتر با وزن بیش از ۳۰ کیلوگرم: ۳۰۰ میلی گرم تا ۶۰۰ میلی گرم ۲ تا ۳ بار در روز
- کودکان ۷ سال و بزرگتر با وزن ۲۰ کیلوگرم تا ۳۰ کیلوگرم: ۶۰۰ میلی گرم تا ۱۲۰۰ میلی گرم در دوزهای منقسم در روز
اگر یک دوز لیتیوم را فراموش کردم چه کنم؟
اگر یک نوبت را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه دوز بعدی شما ظرف ۶ ساعت باشد. در این صورت، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید. دوز بعدی خود را در زمان منظم مصرف کنید. دوز را دوبرابر نکنید تا جبران کنید.
لیتیوم کربنات شربت
لیتیوم کربنات در فرم شربت نیز موجود است که به آن لیتیوم سیترات می گویند. شربت لیتیوم کربنات جزو داروهایی است که تولید آن قطع شده است.
مدت زمان اثر قرص لیتیوم
پس از یک دوز لیتیوم، مدت زکان اثر لیتیوم در ۱ الی ۲ ساعت برای اشکال استاندارد و ۴ تا ۵ ساعت برای اشکال رهش طولانیبه حداکثر غلظت می‌رسد. مجموعا نیز حدود ۱ تا ۳ هفته طول می کشد تا لیتیوم اثرات و بهبود علائم را نشان دهد.
عوارض قطع ناگهانی لیتیم کربنات
تحقیقات نشان می دهد که اگر لیتیم را برای اختلال دوقطبی مصرف می کنید و به طور ناگهانی مصرف آن را متوقف کنید (یعنی در مدت کمتر از ۱۴ روز)، ۵۰٪ احتمال دارد که در عرض شش ماه دوباره علائم عود کند و ۹۰% احتمال ابتلای مجدد در عرض سه سال وجود دارد. در یک مطالعه، شرکت‌کنندگان پس از قطع ناگهانی لیتیوم به تعدادی از علائم اشاره کردند، از جمله:
- لرزش دست
- ادرار بیش از حد
- ضعف عضلانی
- تشنگی بیش از حد
- دهان خشک
عوارض قرص لیتیوم
دربیشتر داروها، از جمله لیتیوم، ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند که می تواند جدی یا خفیف باشد. برای اینکه تصوری از آنچه ممکن است با لیتیوم اتفاق بیفتد، برخی از عوارض جانبی این دارو را در زیر فهرست کرده‌ایم. توجه به این نکته مهم است که ما همه عوارض جانبی بالقوه را درج نکرده ایم.
در صورت داشتن علائم واکنش آلرژیک به لیتیوم، کمک فوری پزشکی دریافت کنید. کهیر، مشکل در تنفس، تورم صورت، لب ها، زبان یا گلو از علائم حساسیت به لیتیم است. لیتیم بیش از حد در بدن شما می تواند باعث مرگ شود. اگر فقط کمی بیشتر از دوز توصیه شده مصرف کنید، سمیت لیتیوم ممکن است رخ دهد.
عوارض جانبی رایج لیتیم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سرگیجه
- خواب آلودگی
- لرزش دستان
- مشکل در راه رفتن
- خشکی دهان
- افزایش تشنگی یا ادرار
- حالت تهوع، استفراغ
- از دست دادن اشتها
- کهیر
- تاری دید
عوارض شدید لیتیوم
اگر موارد زیر را دارید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
- احساس سبکی، مثل اینکه ممکن است بیهوش شوید
- تنگی نفس
- تب، افزایش تشنگی یا ادرار
- ضعف، سرگیجه یا احساس چرخش
- مشکلات حافظه، توهم
- مشکلات تعادل یا حرکت عضلات
- از دست دادن کنترل روده یا مثانه
- تشنج
- سمیت لیتیوم
- سطح سدیم پایین: سردرد، گیجی، گفتار نامفهوم، ضعف شدید، استفراغ، از دست دادن هماهنگی، احساس بی ثباتی
- مشکلات تیروئید: افزایش یا کاهش وزن، درد عضلانی، لرزش، احساس گرما یا سردی، تغییرات در پوست یا مو، عرق کردن، احساس ضعف یا خستگی، ضربان قلب سریع یا تند، افزایش حرکات روده، احساس اضطراب یا آشفتگی
- علائم کم آبی: احساس تشنگی یا گرما شدید، ناتوانی در ادرار کردن، تعریق شدید یا پوست گرم و خشک
- افزایش فشار داخل جمجمه: سردردهای شدید، صدای زنگ در گوش، سرگیجه، حالت تهوع، مشکلات بینایی، درد پشت چشم
- علائم سندرم سروتونین: بی قراری، توهم، تب، تعریق، لرز، ضربان قلب سریع، سفتی عضلانی، پرش، از دست دادن هماهنگی، حالت تهوع، استفراغ یا اسهال
عوارض طولانی مدت لیتیوم
لیتیوم ممکن است عوارض جانبی طولانی مدت ایجاد کند. اما مدت زمان ماندگاری عوارض جانبی لیتیوم از فردی به فرد دیگر متفاوت است. به عنوان مثال، برخی از عوارض جانبی مانند کم کاری تیروئید (سطح پایین هورمون تیروئید) و مشکلات کلیوی ممکن است عوارضی را ایجاد کنند که ماه ها یا سال ها طول بکشد. مسمومیت با لیتیوم (سطوح بالای لیتیم در خون شما) ممکن است باعث ایجاد برخی مشکلات طولانی مدت شود.
برای کمک به نظارت بر این عوارض جانبی، پزشک متخصص ممکن است در طول درمان به طور دوره‌ای آزمایش‌های عملکرد تیروئید یا کلیه را به شما بدهد. آنها همچنین سطح لیتیم شما را مرتباً با آزمایش خون بررسی می کنند.
تاثیر لیتیوم بر تیروئید
لیتیوم توسط تیروئید متمرکز شده و جذب ید تیروئید را مهار می کند. لیتیم عملکرد تیروئید را در نقاط مختلف محور تیروئید مهار می کند. تعداد زیادی از مطالعات نشان داده اند که تا ۴۷ درصد از بیمارانی که تحت درمان طولانی مدت لیتیوم هستند، دچار کم کاری تیروئید بالینی می شوند.
تاثیر لیتیوم بر کلیه
مسمومیت حاد قرص لیتیم که با مصرف زیاد قرص لیتیوم ایجاد می شود، باعث نارسایی حاد کلیه می شود و بسیاری از بیماران حتی پس از بهبودی از یک دوره حاد، از نارسایی کلیوی رنج می برند. شواهد ثابتی وجود دارد که اپیزودهای سمیت کلیوی حاد می تواند منجر به بیماری کلیوی مزمن شود.
تاثیر لیتیوم بر معده
تاثیر لیتیوم بر معده معمولاً شامل حالت تهوع یا اسهال است که از عوارض جانبی نسبتاً شایع لیتیوم هستند و از اولین مطالعات لیتیوم شناخته شده اند.
قرص لیتیوم و ریزش مو
ریزش مو ممکن است در ۱۰ درصد از بیماران تحت درمان با لیتیوم رخ دهد. کاهش سطح لیتیم و اصلاح اختلال عملکرد تیروئید ممکن است به جلوگیری از ریزش مو کمک کند. برای درمان ریزش مو، مکمل روی و سلنیوم را در نظر بگیرید.
لیتیوم و پسوریازیس
لیتیوم ممکن است باعث ایجاد پسوریازیس جدید یا تشدید پسوریازیس قبلی شود. شایع ترین شکل پسوریازیس ناشی از لیتیوم اغلب روی پوست سر است که دارای علائم بالینی به صورت پلاک های پسوریازیس گسترده و مقاوم به درمان های مرسوم است.
لیتیوم و جوش صورت
تا یک سوم بیمارانی که لیتیوم مصرف می کنند متوجه خواهند شد که این دارو باعث ایجاد جوش های مکرر آکنه یا جوش حتی روی بازوها و پاها می شود.
لیتیوم و حافظه
لیتیوم با اختلال حافظه، مشکلات در یافتن کلمات و اختلال در یادآوری مرتبط است. اغلب، بیماران حالت کرختی شناختی و از دست دادن خلاقیت شناختی با استفاده از لیتیوم را گزارش کرده اند که به نظر آنها بسیار آزاردهنده بوده است.
لیتیوم کربنات تداخل دارویی
لیتیوم می تواند با برخی از داروهای دیگر تداخل داشته باشد و عوارض بالقوه جدی ایجاد کند. بهتر است افرادی که لیتیوم مصرف می کنند قبل از تغییر مصرف هر ماده ای که می تواند سطح لیتیوم را در بدن افزایش یا کاهش دهد، با یک متخصص صحبت کنند، به عنوان مثال، با تغییر رژیم غذایی کم سدیم. آنها همچنین باید از تغییرات بیش از حد یا ناگهانی در مصرف کافئین خود اجتناب کنند.
داروهایی که بر سطح سروتونین تأثیر می گذارند
افرادی که قرص لیتیم و داروهایی مصرف می‌کنند که بر سطح سروتونین در بدن تأثیر می‌گذارند، در معرض افزایش خطر ابتلا به سندرم سروتونین هستند. این داروها شامل داروهای ضد افسردگی مانند مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (فلوکستین، پاروکستین، سرترالین و…)، مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین و مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز هستند.
داروها و موادی که بر سطح لیتیوم تأثیر می گذارند
لیتیم دارای دوز درمانی محدودی است، به این معنی که تغییرات جزئی در غلظت لیتیم در بدن می تواند تأثیر قابل توجهی داشته باشد. داروهای زیر می توانند غلظت لیتیم را در بدن افزایش دهند و خطر ابتلا به سمیت لیتیوم را افزایش دهند:
- دیورتیک ها مانند هیدروکلروتیازید، فوروزماید و بومتانید
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن، سلکوکسیب و دیکلوفناک
- مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین مانند والسارتان، اولمزارتان و لوزارتان
- مهارکننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین مانند انالاپریل، کاپتوپریل، بنازپریل و فزینوپریل
سایر مواد و داروها می توانند سطح لیتیم کربنات را در بدن فرد کاهش دهند و اثرات دارو را کاهش دهند. این شامل:
- کافئین
- نمک
- تئوفیلین، دارویی که برخی از مشکلات تنفسی را درمان می کند
- استازولامید، دارویی که معمولاً در افراد مبتلا به بیماری ارتفاع، گلوکوم و سایر شرایط سلامتی استفاده می شود
تداخل لیتیوم با الکل
توصیه می شود هنگام مصرف لیتیم از نوشیدن الکل خودداری کنید. نوشیدن الکل با لیتیوم می تواند خطر سمیت لیتیوم را افزایش دهد که می تواند عوارض جانبی جدی ایجاد کند. اگر الکل مصرف می کنید، مهم است که با پزشک خود در مورد بی خطر بودن نوشیدن آن در حین مصرف لیتیم صحبت کنید.
هشدارهای لیتیوم کربنات
چندین هشدار مهم برای افرادی که لیتیوم مصرف می کنند وجود دارد. قبل از استفاده از این دارو، تاریخچه پزشکی خود را به پزشک یا داروساز خود بگویید، به ویژه در موارد: بیماری قلبی، بیماری کلیوی، مشکلات ادراری، کم کاری تیروئید، تشنج، بیماری پارکینسون، لوسمی، کم آبی شدید، هرگونه عفونت با تب بالا، یک اختلال پوستی خاص (پسوریازیس).
درمان لیتیوم به ندرت ممکن است یک بیماری موجود را که بر ریتم قلب تأثیر می گذارد (سندرم بروگادا) نشان دهد. سندرم بروگادا یک مشکل قلبی ارثی و تهدید کننده زندگی است که ممکن است برخی افراد بدون اطلاع از آن دچار شوند. می تواند باعث ضربان قلب غیر طبیعی جدی (احتمالا کشنده) و سایر علائم (مانند سرگیجه شدید، غش، تنگی نفس) شود که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند. سندرم بروگادا ممکن است باعث مرگ ناگهانی شود. قبل از شروع درمان با قرص لیتیم، اگر هر یک از عوامل خطر زیر را دارید، به پزشک خود اطلاع دهید: سندرم بروگادا، غش بدون دلیل، سابقه خانوادگی مشکلات قلبی خاص (سندرم بروگادا، مرگ ناگهانی و غیر قابل توضیح قبل از ۴۵ سالگی).
این دارو ممکن است باعث سرگیجه یا خواب آلودگی یا تاری دید شما شود. الکل یا ماری جوانا (حشیش) می تواند باعث سرگیجه یا خواب آلودگی شما شود. تا زمانی که بتوانید با خیال راحت این کار را انجام ندهید، از ماشین آلات استفاده نکنید، یا کاری که نیاز به هوشیاری یا دید واضح دارد انجام ندهید.
اگر تعریق شدید یا اسهال شدید رخ داد، فوراً با پزشک خود مشورت کنید که چگونه به بهترین نحو مصرف لیتیوم را ادامه دهید. در هوای گرم یا در حین فعالیت هایی که باعث تعریق شدید شما می شوند، مانند حمام های داغ، سونا یا ورزش مراقب باشید.
سطح لیتیوم خون باید به طور منظم کنترل شود. اگر سطح لیتیم در خون شما بیش از حد بالا برود، این دارو می تواند سمی باشد. علائم مصرف بیش از حد شامل اسهال، استفراغ، لرزش، مشکلات خفیف راه رفتن، خواب آلودگی یا ضعف عضلانی است. هر یک از این علائم را فوراً به پزشک گزارش دهید.
اگر تحت بیهوشی قرار می گیرید (مثلاً برای یک جراحی) مطمئن شوید که پزشکان می دانند که لیتیم مصرف می کنید. مصرف لیتیوم برای اختلال دوقطبی ممکن است باعث ایجاد بیماری به نام دیابت بی مزه نفروژنیک لیتیم (NDI) شود. این یک بیماری نادر است که در آن کلیه های شما قادر به گردش مجدد آب نیستند و منجر به ادرار زیاد می شود. اگر متوجه شدید که خیلی تشنه هستید و زیاد ادرار می کنید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید تا علائم خود را گزارش کند.
قرص لیتیوم در بارداری
استفاده از این دارو در دوران بارداری تنها زمانی توصیه می شود که هیچ جایگزینی وجود نداشته باشد و مزایای آن بیشتر از خطر باشد. نوزادانی که در طول بارداری در معرض خطر قرار گرفتند ممکن است علائم مسمومیت با لیتیوم را داشته باشند، اما معمولاً خود محدود شونده بوده و در عرض ۱ تا ۲ هفته برطرف می‌شوند.
اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید به پزشک خود اطلاع دهید. هنگام استفاده از لیتیوم نباید باردار شوید. لیتیم ممکن است به نوزاد متولد نشده آسیب برساند. با این حال، از آنجایی که مشکلات روانی درمان نشده (مانند اختلال دوقطبی) می تواند به یک زن باردار و جنین داخل رحم او آسیب برساند، مصرف این دارو را متوقف نکنید مگر اینکه پزشکتان دستور دهد.
لیتیوم و شیردهی
لیتیوم به مقدار کم وارد شیر مادر می شود. گزارش‌هایی از نوزادانی که با شیر مادر که لیتیوم مصرف می کردند، تغذیه شده‌اند، علائم مرتبط با سمیت لیتیم (مانند افزایش تنوس ماهیچه اسکلتی، کاهش دمای بدن، کبودی و تغییرات نوار قلب) را نشان داده‌اند. این ممکن است بیشتر در نوزادانی با اختلالات دفعی (مانند کم آبی بدن) یا در نوزادان نارس رخ دهد.
جایگزین قرص لیتیوم
اخیراً تغییرات چشمگیری در در دسترس بودن گزینه های درمانی برای بیماری دوقطبی و جایگزین قرص لیتیوم رخ داده است. نسل دوم داروهای ضد تشنج تثبیت کننده خلق و خو مانند کاربامازپین و والپروات در حال حاضر به طور گسترده ای به عنوان جایگزین یا کمکی برای لیتیوم استفاده می شوند. بنزودیازپین‌های با قدرت بالا نیز به‌عنوان جایگزین مورد استفاده قرار می‌گیرند.
نسل سوم داروهای ضد تشنج تثبیت کننده خلق و خو مثل لاموتریژین، گاباپنتین و توپیرامات مکانیسم‌های اثر منحصر به فردی دارند و سزاوار مطالعه بیشتر به عنوان جایگزین هستند، همچنین نقش بالقوه تحریک مغزی غیر تشنجی با تحریک مکرر مغناطیسی ترانس کرانیال (rTMS) نیز قابل توجه است. اما باید توجه داشته باشید که داروها یا روش های درمانی جایگزین باید توسط پزشک تشخیص داده شود.
نام تجاری لیتیوم
لیتیوم با نام های تجاری مختلفی به فروش می رسد، برخی از نام های تجاری قرص لیتیوم عبارتند از:
- لیتومید
- لیتیرام
- لیتمون
- بایپوران
- لیتوسان
سوالات متداول
در اینجا به برخی سوالات رایج در مورد قرص لیتیوم کربنات پاسخ داده ایم:
قرص لیتمون کربنات ۳۰۰ برای چیست؟
این دارو برای درمان فاز شیدایی اختلال دوقطبی استفاده می شود و با بازگرداندن تعادل برخی مواد طبیعی (انتقال دهنده های عصبی) در مغز، خلق و خو را تثبیت می کند و رفتارهای افراطی را کاهش می دهد.
قرص لیتیم کربنات برای چه بیماری تجویز میشود؟
قرص لیتیوم کربنات برای درمان اختلالات خلقی مانند شیدایی یا هیپومانیا (شبیه به شیدایی، اما با شدت کمتر) و دوره های افسردگی، که در آن درمان با سایر داروها مؤثر نبوده است، استفاده می شود.
آیا قرص لیتیم چاق کننده است؟
یکی از عوارض جانبی لیتیوم افزایش وزن است. دانشمندان بر این باورند که افزایش وزن مرتبط با لیتیوم به دلایل مختلفی مانند افزایش تشنگی، افزایش اشتها، تغییر در متابولیسم، احتباس سدیم، نوسانات هورمونی، یبوست و خستگی رخ می دهد.
آیا لیتیم کربنات خواب آور است؟
لیتیوم میتواند شما را خوابآلود کند، بنابراین بهتر است در چند روز اول مصرف لیتیوم یا اگر دوز مصرفیتان افزایش یافته است؛ کارهای نیاز به تمرکز بالا انجام ندهید.
پزشک خوب، سامانه رزرو “آنلاین” روانشناس و روانپزشک و سایر حوزه های پزشکی و سلامت، به شما کمک می‌کند بهترین متخصصان را در محدوده زندگی خود در سراسر کشور، انتخاب نموده و وقت خود را بصورت آنلاین رزرو کنید.
با سلام،ببنده با تشخیص متخصص مبتلا به دو قطبی هستم،بیشتر از یکسال هست که هیپومانیا. که شیدایی خفیف هست و به هیچ عنوان نداشتم،الان نزدیک ۳ماهه از افسردگی و بی‌قراری رنج میبرم،رفتم دکتر برام لیتیوم و ولبان تجویز کردن،جوری که من از مقالتون متوجه شدم لیتیوم برای کنترل مانیا تجویز میشه،من که بخاطر فاز افسردگی مراجعه کردم به پزشک،این دارو بدرد من میخوره تو این حال افسردگی،ممنونم از پاسخگویی شما
سلام و درود. توصیه می کنیم دارو های خود را طبق دستور پزشک مصرف کنید و دوره درمان را کامل کنید. در صورتی که از اثربخشی درمان راضی نبودید، با متخصص در این مورد مشورت کنید. همچنین حتما تمام علائم خود را به پزشک بگویید.
سلام
شربت اپیوم مصرف دارم و از دکتر خواستم با توجه به افسردگی شدید و جلوگیری از بالا بردن مصرف شربت _دارویی به من بدهد که بصورت جانبی تاثیر شربت را زیاد کند تا من مصرف را بالا نبرم.
گاباپنتین و لیتیوم دادن ضمنا کلونازپام هم میخورم اگر بخوام حذف کنم شما حذف لیتیوم یا گابا پوتین رو پیشنهاد میکنید؟
سلام و درود، حذف ناگهانی این داروها یا مصرف نا منظم خودش عوارض ایجاد می کند. توصیه می کنیم این داروها را قطع نکنید و طبق دستور ادامه دهید.
تو را به خدا یه دکتر خوب معرفی کنید .وقتی پدرم دوره شیدایی رو تجربه می کنه هیچ دارویی آرومش نمی کنه .آخه این چه علم پزشکی
سلام و درود همراه گرامی پیشنهاد می کنیم به مارجعه به لیست روانپزشک ها، با در نظر گرفتن سوابق تحصیلی و شغلی متخصص همراه با نظرات و امتیازات او، روانپزشک متناسب با شرایطتان را راحت تر پیدا کنید.
سلام .یکی از اقوام بیماری اختلال دو قطبی داره .وقتی دوره افسردگی شروع میشه و داروهای افسردگی روو مصرف می کنه سریع وارد دوره شیدایی میشه . کسی تجربه این نوع رو داره
سلام و وقت بخیر، توصیه می کنیم داروها حتما توسط یک روانپزشک چک و بررسی شود ممکن است داروها نامناسب باشند، علائم را کامل به پزشک توضیح دهید.
بله دقیقا درسته .حتی پنج قرص خواب آور هم نمی خوابونشون
چرا که مسئله آرامبحشی نیست و تثبیت خلق است.
مطالب بسیار مفید بود
سلام و درود، ممنون از توجه شما.
سلام
من دکتر برام روزی یک عدد لیتیم و یک عدد هالوپریدول تجویز کرده ، ولی تو چندتا سایت خوندم این دوتا دارو با هم تداخل داره.
بنظرتون استفاده کنم همزمان؟
سلام و درود، پزشک ها هنگام تجویز برای چنین داروهایی دوزها رو تنظیم می کنند و نیاز نیست نگران باشید.
سلام سه ساله دارو لیتیم مصرف میکنم چند روزی شده روزی یه عدد شب مصرف کنم بهتره یا روز
سلام و درود این دارو معمولا در شب مصرف میشه.
سلام و درود .من حدود ۳سال از این دارو طبق دستور پزشک استفاده میکردم العان حدود ۳هفته این دارو رو کنار گذاشتم واین علایم را دارم سردرد سر گیجه قلب درد و فشار خون بالا در من رخ داده ..میشه ازاین دارو باشه ؟؟
سلام و درود، اگر پس از قطع علائم شروع شدند بله ممکن است. به این نکته توجه کنید که این دارو را نباید ناگهان قطع کرد و باید با نظارت پزشک و به صورت تدریجی آن را قطع کنید.
باسلاممن پسری ۲۴ساله دارم از سن ۱۶ سالگی تحت درمان روانپزشک بود علائم دوقطبی داره و این همه سال بازهم دارو میخوره و چندین بار قطع کرده وحالش،دگرگون شده نگرانیش اینه آینده جی میشه و حالش بد میشه نگران و یه وقتایی افسردگی غالب میشه میگه چرا خوابالو و بی حس انگیزه نداره و سواام اینه ایا طب سنتی یا سوزنی کمکی میکنه در روز ۴تا لیتیم ۳۰۰و۴تا الانزپین ۱۰ مصرف میکنه دستور پزشک چکار کنم بهبود پیداکنه
سلام و درود، دو قطبی اختلالی هست که معمولا بلند مدته و فرد باید تحت درمان باشه، در کنار دارو رواندرمانی هم کمک کننده خواهد بود. همچنین مصرف داروهای دو قطبی باید به صورت منظم باشد و از قطع ناگهانی آنها بپرهیزید.
سلام،طبق تجربه خودم که همسرم مبتلا به دو قطبی و فرزندم مشکوک به این بیماری است، بهترین راهکار اینه در کنار مصرف دارو و مراجعه منظم به روانپزشک، بصورت منظم و طولانی مدت تحت نطر روانشناس خوبی قرار بگیرید، البته اینکه بتونید با روانشناس ارتباط موتر برقرار کنید و روانشناس مناسب و کاربلد پیدا کنید زمانبر هست و البته هزینش از اینکه ماهی یبار فقط برید روانپزشک و دارو بگیرید واقعا بیشتر 😔
اما طبق تجربه ۱۰ ساله بنده با مصرف دارو به تنهایی این بیماری درمان نمیشه، و نکته مهم این هست که جلسات مشاورتون هم باید خصوصی باشه و هم خانوادگی و در این راه خسته نشید تا نتیجه مطلوب بگیرید
اوایل که همسرم دارو مصرف می‌کرد اطرافیان مخالف بودن حتی تشویقش میکردن بجای دارو دنبال طب سوزنی و سنتی و از این چیزا باشه… اما متاسفانه عدم مصرف دارو در این بیماری باعت میشه فرد تصمیمات و کارهای جبران ناپذیری انجام بده تو دوره های افسردگی حتی ممکن تا مرز خودکشی پیش برن، تو دوره مانیا هم که با یه تصمیم احساسی میتونن کلا زندگی که تو ۴۰ سال ساختن یهو نابود کنن
درسته همسرم بدون دارو خوابش نمیبره (کماکان که خوابش زیاد هم نیست، تازه دارو باعث میشه شب زود بخوابه و صبحها سحرخیزتر شده) یا چند تا عوارض جانبی دیگه اما الان زندگیمون نسبتا شرایط عادی داره
و اینکه اغلب بیماری‌های جسمی ریشه در روح ما داره و روح ما علاوه بر داروهای شیمیایی نیاز به تراپی و رواندرمانی داره… همونطور که درمان دوقطبی نیاز به دارو داره همونقدر نیاز به یه مشاوره طولانی مدت شخصی و خانوادگی با روانشناس کاربلد داره
و البته یه خداقوت به شما و تمام عزیزانی که مثل خودم با یک عزیز که بیمار دوقطبی هست زندگی میکنید، بعضی وقتا شرایط خیلی خسته کننده میشه
خداقوت
سلام و درود همراه گرامی، ممنون از اینکه تجربتون را با به اشتراک گذاشتید. همانطور که فرمودید ترکیب رواندرمانی و دارو می تواند در اکثر موارد بازدهی بهتری داشته باشد.
لیتیوم بر میل جنسی تعصرمیگذارد
سلام، لیتیوم ممکن است سطح تستوسترون را در آقایان کاهش دهد که با کاهش میل جنسی مرتبط است.
عالی
سلام، ممنون از شما.
سلام من وسواس فکری شدید دارم و دکتر برام لیتیوم هم تجویز کردن ومن میخواستم ببینم وسواس فکری درمان داره و چقدر طول میکشه
سلام و درود، بله وسواس فکری یا وسواس فکری عملی با دارو و رواندرمانی قابل مدیریت هست، درمان وسواس ممکن است زمانبر باشد چرا که یک اختلال مزمن است. اما در طی درمان علائم کاهش می یابند و فرد کیفیت زندگی بالاتری را تجربه می کند. بنا به شدت علائم یا رویکرد درمانگر ممکن است درمان مدت های متفاوتی داشته باشد.
من قبلا لیتیم مصرف میکردم تا اینکه یکروز با خوردن یک بسته ی کامل همش ادرار میکنم گاهی بدون اینکه آب خورده باشم مقدار زیادی آب از بدنم دفع میشه که اصلا شبیه ادرار نیست بیشتر مثل آب تمیز بی رنگ و بو هست امشب متوجه شدم که بخاطر لیتیم بوده ولی ۵ساله با این مشکل دستو پنجه نرم کردم حتی باردار شدم و زایمان کردم دخترم ۷ماهشه وخداروشکر کاملا سالمه توی بارداری لیتیم مصرف نکردم تا اینکه امشب مصرف کردم اونم توی شیردهی واین مقاله خوندم متوجه شدم ادرارم از چیه شاید دیگه نخورم فقط اگه میشه درباره ی قنر بی مزه راهنماییم کنید با تشکر
سلام، به خاطر تجربه سختی که داشتید متاسفیم. در مورد دیابت بیمزه که علامت اصلی آن دفع ادرار زیادب بدون مزه و قند است و ربطی به قند خون ندارد؛ بهتر هست با یک پزشک متخصص صحبت کنید تا آزمایش های لازم را انجام دهید.
من الان ۱ سال نیم بیشتر لیتیوم نخوردم هیچ اتفاقی هم نیفتاده برام
سلام و وقت بخیر، متوجه مشکلتون نشدم، در صورتی که اطلاعات دقیق تری دهید میتونم بهتر راهنماییتون کنم.
آیا شما بیمار دوقطبی بودین؟؟؟
سلام ببخشید خواستم بپرسم که این دارو باعث کاهش هوش و حافظه دائمی میشه یا خیر
سلام و دورد، این دارو در حین مصرف می تواند بر حافظه تاثیر بگذارد اما در مورد ماندگاری این اثرات مدت مشخصی ذکر نشده است.
لیتیم به جزء دوقطبی برای جلوگیری از خودکشی هم تجویز می کنند وقتی فکر وخیالات خودکشی در ذهن زیاد باشه روان پزشک از ترس لیتیم تجویز می کنه
سلام و وقت بخیر، داروبی لیتیوم اثرات ضد خود کشی دارد و در اختلالات خلقی این خاصیت، بسیار کاربردیست.
من دو قطبی نیستم اصلا چرا ایند برام نوشتن
سلام همراه گرامی، این دارو برای بیشتر نوسانات خلقی مصرف میشه اما ممکن هست کاربردهای دیگری نیز داشته باشد، میتونید در خصوص علل تجویز با پزشکتون صحبت کنید اما از قطع خودسرانه دارو خودداری کنید.
بسیار جامع بود سپاس
سلام دوست عزیز، سپاس از شما
سلام
ببخشید مصرف طولانی لیتیوم روی قوای جنسی مردان اثر منفی دارد؟
سلام ودرود، این مورد در عوارض مصرف طولانی این دارو ذکر نشده است اما برای رفع نگرانی می توانید با یک روانپزشک مشورت کنید.
سلام خسته نباشید، به نظرشماخیلی مهمه بیمارشیدایی دارومصرف کنه اگر مصرف نکنه اتفاق خاصی میفته ؟وقتی قرارنیست بیمارخوب بشه پس چه نیازی به داروهست ؟اگرداروفقط مدیریت میکنه پس بیمارخودش یاد بگیره مدیریت کنه بهترنیست؟
سلام همراه گرامی، دارو ابزاری هست برای کمک به فرد برای بالا بردن عملکرد روزانه و همونطور که خودتون فرمودید مدیریت علائم. در شرایطی که فرد افت عملکرد داشته یا علائم برای فرد یا اطرافیان آزار دهندست مدیریت علائم به تنهایی و بدون کمک گرفتن از ابزارهایی مانند دارو یا روان درمانی میتونه دشوار باشه
آیا داروی دیگه ای به جای لیتیوم کربنات وجوددارد که برای بیمارشیدایی مفید باشد ولی اضافه وزن نداشته باشد؟ ممنون از زحماتتون
سلام دوست عزیز، گزینه های دارویی دیگر هم برای تثبیت خلق وجود دارند که در مطلب به انها اشاره شده، اما توصیه می کنیم برای جایگزین کردن دارو ابتدا با پزشک مشورت کنید. چرا که تشخیص دارویی که برای شرایط شما مناسب باشه و دوز مورد نیازتون نیاز به بررسی تخصصی داره.
مطلب سوالاتم رو پوشش داده بود ممنون